Εάν η δημοκρατία είναι το μόνο πολίτευμα που δίνει σε όλους και όλες ίσες ευκαιρίες να γίνουν πλούσιοι, ισχυροί και διάσημοι, είναι βέβαιο ότι οι πολίτες τις επιδιώξεις αυτές δεν μπορούν να τις πραγματοποιήσουν με το να γίνουν βουλευτές, εκτός εάν είναι γιατροί ή δικηγόροι. Εάν ο μόνος τρόπος που όλοι και όλες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να εκπληρωθούν αυτές οι επιθυμίες είναι ο κρατικός τζόγος, τότε ο ναός της δημοκρατίας δεν μπορεί να είναι η Βουλή, που σημαίνει “βούληση, θέληση” (τίνος;), αλλά τα διάσπαρτα ανά την επικράτεια αναρίθμητα πρακτορεία του ΟΠΑΠ. Δεν νοείται δημοκρατία χωρίς κρατικό ή ιδιωτικό, μαζικής εμβέλειας, τζόγο. Εάν το Τζόκερ μοιράζει τόσα πολλά που δεν θα ξέρουμε τι θα έχουμε, εάν η αρχική σημασία της λέξης δήμος ήταν “το σύνολο των πολεμιστών που μοιράζουν μεταξύ τους τη γη που καταλαμβάνουν”, τότε θα πρέπει να υποθέσουμε μια βαθιά, αθέατη σχέση, μη αντιληπτή δια γυμνού οφθαλμού, ανάμεσα στη δημοκρατία και στα από το κράτος οργανωμένα τυχερά παιχνίδια. Εάν στην αρχαία δημοκρατία είχαμε κλήρωση των αρχόντων, εάν οι κληρουχίες ήταν η κατακτημένη και μοιρασμένη από τους Αθηναίους πολίτες ξένη γη, εάν στα κρατικά τυχερά παιχνίδια η ανάδειξη των νικητών, που θα πάρουν ένα τεράστιο ποσό, γίνεται με την κλήρωση, η σχέση ανάμεσα στη δημοκρατία και τον κρατικό τζόγο επιβεβαιώνεται.
Δυστυχώς, οι παίκτες των κρατικών τυχερών παιχνιδιών, δεν γίνονται πλούσιοι, ισχυροί και διάσημοι. Εάν καμιά πενηνταριά το χρόνο τα καταφέρνουν και εάν οι παίκτες είναι, ας πούμε, τρία εκατομμύρια, θα χρειαστούμε 60.000 χρόνια για να γίνουμε όλοι ισχυροί, πλούσιοι και διάσημοι, για να εκπληρώσει τις υποσχέσεις της η δημοκρατία. Μέχρι τότε, οι παίκτες, φτωχοί και άνεργοι οι περισσότεροι, θα χάνουν καθημερινά και επί χρόνια τα λεφτά τους – και θα αυτοκλέβονται, λόγω των αυταπατών τους, και θα πέφτουν θύματα κλοπής – διότι ο μόνος που κάθε φορά κερδίζει είναι ο οργανωτής του παιχνιδιού, το κράτος και οι μέτοχοι των επιχειρήσεων του τζόγου. Η διαπίστωση αυτή μας παροτρύνει να διατυπώσουμε το ερώτημα: πως να ονομάσουμε αυτόν που επί χρόνια, κάθε μέρα, προσπαθεί να γίνει εύκολα και γρήγορα πλούσιος, ισχυρός και διάσημος και δεν τα καταφέρνει;
Θα τον ονομάσουμε ταλαίπωρο. Ο πολιτισμός μας, ο γενέθλιος τόπος του οποίου είναι η Ιλιάδα, μας λέει ότι δεν είναι κακό να είσαι ταλαίπωρος και ενθαρρύνει με κάθε τρόπο την ταλαιπωρία. Όπου και να γυρίσετε το βλέμμα σας θα δείτε παντού ταλαιπωρία: το δρόμο, στην εργασία, στις σχέσεις, στην περίθαλψη, στον αθλητισμό, στη καριέρα, στη διασκέδαση, στις διακοπές, παντού, συνεχώς. Στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια, ο ήρωας επιθυμεί την ταλαιπωρία, την υμνεί, θέλει να είναι ταλαίπωρος. Ειδάλλως, πως να εξηγήσουμε τον λογότυπο πολύτλας διος (Οδυσσεύς); Πως είναι δυνατόν ένας ταλαίπωρος, ένας καρτερικός στα βάσανα και στις κακουχίες, να είναι θεϊκός ή λαμπρός, ό,τι και να σημαίνει το επίθετο δίος;
Θα αφήσουμε προς το παρόν αναπάντητη την ερώτηση, σκεπτόμενοι ότι και οι πολίτες της αρχαίας Αθήνας ήταν ταλαίπωροι. Και πολύ μάλιστα. Προσπαθούσαν επί χρόνια να γίνουν πλούσιοι, ισχυροί και διάσημοι και δεν τα κατάφερναν. Όταν έμαθαν οι δημοκράτες Αθηναίοι, μας λέει ο Θουκυδίδης, ότι στη Σικελία υπάρχει πολύς πλούτος (ψέμα ήταν), έρος ενέποεσεν τοις πάσι αποπλεύσαικλπ.
Ο Θουκυδίδης μας εξιστόρησε με μοναδικό, ανεπανάληπτο τρόπο την ταλαιπωρία που τράβηξαν σε αυτή την εκστρατεία τους. Όταν καταδιώκονταν από τους Συρακόσιους, δεν τους ενδιέφερε να αμυνθούν και να σώσουν το τομάρι τους αλλά να πιουν λίγο νεράκι πριν σφαγιαστούν, τόσο πολύ διψούσαν. Και έπεσαν όλοι μέσα σε ένα ποταμάκι και το νερό έγινε βούρκος, κι έπιναν βούρκο. Και τους έσφαζαν ενώ έπιναν βούρκο. Και το αίμα που κυλούσε, έβαφε τον βούρκο κόκκινο. Από αυτό ήθελαν να πιουν οι Αθηναίοι να ξεδιψάσουν πριν σφαγιαστούν από τους διώκτες τους, σεντς δεν έδιναν για τη ζωή τους (). Τι ταλαιπωρία! Από τους 25.000 δημοκράτες επιδρομείς λίγοι επέστρεψαν στα σπίτια τους ( ).
Σύμφωνα με όσα έχουμε εκθέσει μέχρι στιγμής, θα πρέπει να διακρίνουμε μεταξύ της ηρωικής/αριστοκρατικής και της δημοκρατικής ταλαιπωρίας. Η πρώτη δικαιολογείται ως εξής: εάν μόνο λίγοι, οι ήρωες, οι Κύριοι, μπορούν να γίνουν πλούσιοι, ισχυροί και διάσημοι, κι αν αυτό μπορούν να το καταφέρουν μόνο με τον πόλεμο, την αρπαγή, αυτό μας λέει, μεταξύ των άλλων η Ιλιάδα, εάν ο πόλεμος είναι πράγματι ταλαιπωρία, τότε οφείλω, ως ήρωας, ως Κύριος, να είμαι ταλαίπωρος και να υμνώ την ταλαιπωρία (πολύτλας διος). Η δημοκρατική ταλαιπωρία πηγάζει από την εξής παρότρυνση για μίμηση: και εσείς, λέει ο Κύριοι, όλοι μας, μπορείτε να γίνετε σαν κι εμάς, πλούσιοι, ισχυροί και διάσημοι. Αρκεί να πολεμήσετε ή να παίξετε Τζόκερ ή να επενδύσετε στο Χρηματιστήριο. Δημοκράτης είναι αυτός που παίζει στο Χρηματιστήριο και χάνει το κομπόδεμά του. Τη διακήρυξη της ιδεολογίας της ταλαιπωρίας θα τη βρούμε στον Επιτάφιο του Περικλέους. Δεν είναι ντροπή να είσαι φτωχός, ντροπή είναι να μη θέλεις να εξαλείψεις τη φτώχεια εργω. Έργω θα πει με τον πόλεμο και όχι με τη δουλειά όπως όλοι, χωρίς ίχνος ντροπής, μεταφράζουν.
Σε αυτήν την πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση υπάρχουν δυο ανεξιχνίαστες λεπτομέρειες. Η πρώτη: γνωρίζουμε τι σημαίνει η λέξη πρακτορείο; Εάν δεν το γνωρίζουμε, οφείλουμε να το μάθουμε. Η λέξη πράκτορας (007) κάτι μας λέει. Εάν το λαχείο που αγοράζουμε είναι εμπόρευμα, άρα έχει ανταλλακτική αξία, ποια είναι η αξία χρήσης του; Το γάλα που αγοράζουμε, το πίνουμε. Το λαχείο τι το κάνουμε; Εάν δεν έχει αξία χρήσης, είναι εμπόρευμα; Όχι, δεν είναι. Τι είναι; Απόδειξη πληρωμής;
Με αυτά όμως τα φλέγοντα ζητήματα θα ασχοληθούμε στο μέλλον. Μέχρι τότε, μη ξεχνάτε ότι η σκέψη είναι ποίηση και η ποίηση δημιουργία.
Αθ. Δρατζίδης
οικοδόμος – www.badarts.gr
Σχολιάστε ελεύθερα!