μέσω της μοναξιάς στην αντεπίθεση

του λαμπε ρατ

Οι σιωπηλότατες λέξεις είναι εκείνες που φέρνουν την καταιγίδα. Σκέψεις που έρχονται με πόδια περιστεριών οδηγούν τον κόσμο. Ω Ζαρατούστρα, πρέπει να πηγαίνεις σαν ίσκιος εκείνου που θα έρθει αναγκαστικά. 

Ω Ζαρατούστρα, οι καρποί σου είναι ώριμοι, εσύ όμως δεν είσαι ώριμος για τους καρπούς σου! Γι’ αυτό πρέπει να γυρίσεις πίσω στη μοναξιά: γιατί πρέπει να ωριμάσεις καλά.

Φρίντριχ Νίτσε

Νομίζω ότι αυτό που εκτυλίσσεται μπροστά μας δεν είναι μια διεύρυνση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης ούτε όμως και πάγωμα – προσωρινή απόσυρσή της, πόσο μάλλον οριστική απόσυρσή της· δεν είναι ένα πέρασμα από τη θανατοπολιτική στη βιοπολιτική ή από την οικονομική στην ανθρωπιστική κρίση ούτε μια συνέχεια αυταρχικών και φιλελεύθερων μορφών διακυβέρνησης. Δεν νομίζω επίσης ότι είναι μια σοσιαλδημοκρατία· δεν υπάρχουν οι όροι και το έδαφος για μια νέου τύπου σοσιαλδημοκρατία, και ευτυχώς από πολλές απόψεις (δεν νομίζω ότι ο τραυματισμένος ψυχισμός μας θα άντεχε ένα νέο ΠΑΣΟΚ).

Είναι μάλλον κάτι υβριδικό και αρκούντως μεταμοντέρνο· κάτι θολό και συγκεχυμένο, μιλάει χίλιες γλώσσες, είναι η επιτομή της φαινομενικότητας του Θεάματος. Είναι τομή αλλά και συνέχεια ταυτόχρονα. Παραμένει στο έδαφος της έκτακτης ανάγκης, του τεχνοκρατικού Λόγου της οικονομίας και της κρίσης -οι μισοί τουλάχιστον υπουργοί είναι τεχνοκράτες καθηγητές πανεπιστημίων ή λοβοτομημένοι από τον ακαδημαϊσμό-, αλλά με αναδιατυπωμένο, επαναπροσδιορισμένο ντισκόρς (μια συνταγματικά πατριωτική έκτακτη ανάγκη, μια ανθρωπιστική, ενίοτε και φιλεργατική, παντοκρατορία της Οικονομίας), οπωσδήποτε υποτιμητικό για τους υποτελείς («θύματα της κρίσης» και «αναξιοπαθούντες»), και επιπλέον χωρίς τις προηγούμενες θεσμικές εκτροπές (προς το παρόν τουλάχιστον). Παραμένει στο έδαφος της θανατοπολιτικής αλλά με πιο εκλεπτυσμένα – χειρουργικά μέσα και με το βάρος οπωσδήποτε να πέφτει στο φλίπσαιντ της θανατοπολιτικής, την εξατομικευμένη μέριμνα για τη συνέχιση της παραγωγικής για το κεφάλαιο ζωής. Παραμένει στο έδαφος του αυταρχισμού αλλά τον κρατά για όσους δεν θα πειθαρχούν στον φιλελεύθερο εκσυγχρονισμό και την «Ανάπτυξη». Ανανεώνει την εμπιστοσύνη στο Κράτος και τους θεσμούς του, στο Έθνος και την αξιοπρέπεια – κυριαρχία του, διαλύει τα σύννεφα της πλήρους απαξίωσης του πολιτικού προσωπικού που είχε προηγηθεί, αλλά το κάνει με έναν τρόπο αντεστραμμένο, πλάγιο και ύπουλο, που έχει ενσωματώσει τους ανταγωνιστικούς λόγους και τις αμφισβητήσεις της προηγούμενης περιόδου, και όχι με έναν τρόπο ευθύβολο, άμεσο, επιθετικό και πολεμικό.

Είναι η υλική και συμβολική αποτύπωση μιας ευρύτερης κοινωνικής σύγχυσης και η πιο προχωρημένη ως τώρα σύνθεση του υπαρκτού φιλελευθερισμού και του μηδενισμού του. Γι΄αυτό και είναι επικίνδυνη για το ανταγωνιστικό κίνημα· φέρει μια δυναμική που μπορεί να εγκολπώσει και να σαρώσει εξωθεσμικές και αντιθεσμικές δυνάμεις. Όταν καταρρεύσει από τις αντιφάσεις της, ενδέχεται να έχει ήδη κάνει τη ζημιά και να μας παραδώσει στην επόμενη διακυβέρνηση χωρίς κανένα έρμα, αναγκασμένους να δώσουμε τις μάχες από πολύ χειρότερες θέσεις απ’ ό,τι την τριετία 2010-2012.

Το ανταγωνιστικό κίνημα οφείλει να ανασυντάξει τις δυνάμεις του, στο περιθώριο της οχλοβοής και της θολούρας. Όταν μιλά και πράττει το Θέαμα, πρέπει να σιωπούμε, να τραβιόμαστε απόμερα, να αναστοχαζόμαστε, να αναδιοργανώνουμε και να ενδυναμώνουμε την αυτονομία των αγώνων και του κόσμου μας. Πιέζοντας «από τα αριστερά», ασκώντας αντιπολίτευση με οποιαδήποτε μορφή, συμβάλλουμε ακούσια στην αναζωογόνηση του Θεάματος και τη διεύρυνση της σύγχυσης, πέρα βέβαια από την ενίσχυση της κυβέρνησης. Όταν όμως η θεαματική υστερία καταλαγιάσει και αρχίσουν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια φθοράς, πρέπει να είμαστε πανέτοιμοι, υλικά, διανοητικά, συναισθηματικά και ψυχικά, να αντεπιτεθούμε και να ανακαταλάβουμε σε πραγματικό χρόνο τον χώρο που μας αντιστοιχεί.

λαμπε ρατ

μάρτιος 2015