in αδρομερές σκιαγράφημα δυο ιστοριών του ανθρώπινου γένους, θεωρία κομμουνισμού

από την πλεονική σπείρα (πληρο-φορία) στη μειονική σπείρα (διά-βολος)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΠΙ εκατό χιλιάδες χρόνια, μέχρι το 10.000 π. Χ., οι άνθρωποι ζούσαν σε μικρές ομάδες των είκοσι έως σαράντα μελών. Δύο από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των μικρών ομάδων ήταν ο διαρκής πειραματισμός, ατομικός και ομαδικός, και η συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας. Ο διαρκής πειραματισμός και η συνεργασία ήταν αναγκαίες προϋποθέσεις για την επιβίωση της ομάδας.

ΓΙΑ να υπάρχει διαρκής πειραματισμός ήταν απαραίτητη η κυκλοφορία της γνώσης –  κάθε τι που μάθαινε κάποιος ή κάποια δεν το κρατούσε για τον εαυτό του αλλά έσπευδε αμέσως να το προσφέρει στα άλλα μέλη της ομάδας. Όσα πιο πολλά γνώριζαν όλοι, τόσο πιο βέβαιη ήταν η επιβίωση της ομάδας. Η προσφορά αυτή ενίσχυσε τη ζωή, του μέλους και της ομάδας. Σου δίνω, μου δίνεις –  διαρκώς, χωρίς όρους και όρια για να γνωρίζουμε κι εγώ κι εσύ και όλα τα μέλη περισσότερα. Αυτή τη διαδικασία της αλληλοενίσχυσης μέσω της προσφοράς της γνώσης θα την ονομάσουμε πλεονική σπείρα· η νέα κατάσταση που δημιουργείται κάθε φορά από την πλεονική σπείρα θα την ονομάσουμε πληροφορία –  με την αρχική σημασία της λέξης: γίνομαι πιο πλήρης μέσω της διαρκούς, ανεμπόδιστης, ελεύθερης κυκλοφορίας της γνώσης. Οι χαρακτηρισμοί ‘ανεμπόδιστης’ και ‘ελεύθερης’ είναι περιττοί, μιας και ήταν αδιανόητο να μην ήταν ανεμπόδιστη και ελεύθερη.

ΥΠΑΡΧΕΙ κι ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό των πρώτων ανθρώπινων ομάδων: η εξουσία. Οι ομάδες αυτές ήταν αταξικές και ακρατικές, υπήρχε όμως εξουσία. Πολλοί και πολλές ακούν τη λέξη εξουσία και εξοργίζονται αλλά αγνοούν ίσως ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανθρώπινη ομάδα και ανθρώπινη κοινωνία (οριζομένη ως το πλέγμα των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ ανθρώπων και φύσης) χωρίς εξουσία. Η εξουσία είναι η διαφορά μεταξύ των μελών της ομάδας ως προς τη γνώση. Κάποιοι, οι ενήλικες, οι γέροι, γνωρίζουν περισσότερα από τους νεότερους. Πρόκειται για μια αντικειμενική κατάσταση, η οποία διαρκώς καταργείται και διαρκώς εμφανίζεται αφού, μέσω της ενηλικίωσης και της κυκλοφορίας της γνώσης, η διαφορά ως προς τη γνώση διαρκώς αίρεται και διαρκώς εμφανίζεται.

Η πλεονική σπείρα λοιπόν είναι μια διαδικασία που αναπτύσσεται σε μια σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων, δύο ομάδων ή άλλων κλιμακώσεων της κοινωνικής οργάνωσης (λαών, πολιτισμών), και  που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ζωής, στην κατάργηση της εξουσίας μέσω της υπέρβασης της.

Η μακραίωνη περίοδος (90.000 χρόνια) των ολιγομελών ομάδων ήταν μια περίοδος κομμουνισμού. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι ο διαρκής κοινωνικός πειραματισμός, η συνεργασία και η πλεονική σπείρα που δημιουργεί την πληροφορία, την ενίσχυση της ζωής και την υπέρβαση της εξουσίας είναι και μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά του κομμουνισμού. Του κομμουνισμού της ομάδας αρχικά. Διότι, φίλες και φίλοι, μπορεί η ανθρώπινη κοινωνία να μην περιορίζεται στην ομάδα, δεν υπήρξε, δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει ανθρώπινη κοινωνία που η ελάχιστη οργάνωσή της να μην είναι η ομάδα. Δεν το κατανοούμε αλλά γεννιόμαστε, ζούμε και πεθαίνουμε μέσα σε ομάδες, είμαστε μέλη πολλών ομάδων, διαχρονικά και συγχρονικά: της οικογένειας, της παρέας, του σχολείου, της εργασίας και άλλων πολλών. Τα έξι μέλη μιας ομάδας που τρώνε μαζί, λόγου χάριν, σε σπίτι ή δημόσια, βιώνουν ασυναίσθητα τον κομμουνισμό της ομάδας, της παρέας, κι αυτό είναι που μας κάνει χαρούμενους. Πόσο λυπηρό είναι να τρώμε μόνοι μας. Κι αν πάμε να φάμε σε εστιατόριο, θα προτιμήσουμε συνήθως αυτό που είναι γεμάτο με παρέες παρά αυτό που είναι άδειο, έτσι δεν είναι; Μπορεί το εστιατόριο να μην είναι κοινόκτητο, να είναι ιδιωτικό αλλά είναι κοινόχρηστο, με την προϋπόθεση ότι έχεις ευρά. Ένα εστιατόριο είναι ένας κομμουνιστικός χώρος, και είναι περισσότερο κομμουνιστικός εάν οι εργαζόμενοι δεν είναι υπάλληλοι κάποιου μικρού Κυρίου (καπιταλιστή) αλλά συνεργάτες.  Όσο και να το θέλει, ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ατομικιστής καθ΄ολοκληρίαν και η μοναξιά δεν είναι τίποτα άλλο παρά η άρνηση του κομμουνισμού της ομάδας. Καλή, γόνιμη, ελεύθερη αλλά μην ξεχνάμε το δράμα του Νίτσε.

ΑΠΟ το 12.000 π. Χ., ίσως και λίγο νωρίτερα, μέχρι το 5.000 υπήρξαν δύο κοινωνικοί πειραματισμοί που διαμόρφωσαν τον σημερινό κόσμο. Ο πρώτος, από το 12.000 μέχρι το 8.000 π. Χ.,  ήταν αφενός η καλλιέργεια κάποιων φυτών και η εξημέρωση κάποιων άγριων ζώων, η εμφάνιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας,  και αφετέρου η συνεργασία ομάδων που κατέληξε στην συμβίωσή τους και στην εμφάνιση των πρώτων χωριών, της μόνιμης εγκατάστασης. Η γεωργία (και κτηνοτροφία) και η μόνιμη εγκατάσταση ήταν το αποτέλεσμα του κοινωνικού πειραματισμού και της συνεργασίας. Ο δεύτερος πειραματισμός ήταν η εμφάνιση του ποιμενισμού, όταν αγροτικές νεολιθικές κοινότητες βρέθηκαν σε περιοχές που δεν προσφέρονταν για την καλλιέργειας της γης (στέπες, ημιερημικές περιοχές)  και αναγκάστηκαν να στραφούν  αποκλειστικά στην εκτροφή των ζώων.

ΑΠΟ τη συνεργασία των αγροτικών κοινοτήτων προήλθε ο Ναός, το Κράτος και οι πόλεις. Και η αγροτικής προέλευσης Κυριαρχία. Με την Κυριαρχία εμφανίζεται η διαδικασία της μειονικής σπείρας. Ας δούμε ένα παράδειγμα. Το κτίσιμο των πυραμίδων, που ήταν ένα σύμβολο Κυριαρχίας του κοινωνικού στρώματος των διαχειριστών του Ναού, δηλαδή του συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου, επί κεφαλής του οποίου ήταν ο Φαραώ, ήταν ένας τρόπος καταστροφής των Υποτελών:  εν μέσω τεράστιου κοινωνικού πλούτου και ελεύθερου χρόνου προκρίθηκε η βάναυση εργασία για την οικοδόμηση των συμβόλων της Κυριαρχίας αντί της δημιουργικής σχόλης και του κοινωνικού πειραματισμού.

Η μειονική σπείρα εμφανίζεται και στον ποιμενισμό. Όταν δεν υπήρχε διαθέσιμος χώρος για να επεκταθούν τα ποιμενικά γένη, ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν ήταν στην αρχή η αρπαγή του πλούτου του γειτονικού γένους και αργότερα η εκδίωξη ή η εξόντωσή του. Βλέπουμε τι δρόμο μπορεί να πάρει ο κοινωνικός πειραματισμός: για να επιβιώσει ένα ποιμενικό γένος πρέπει να εξοντωθεί ή να εκδιωχθεί ένα άλλο! Ο κοινωνικός πειραματισμός λήγει και η συνεργασία καθίσταται περιττή!

ΕΝΩ για πολλές δεκάδες χιλιάδες χρόνια, για το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του ανθρώπου, υπήρχε μόνο η πλεονική σπείρα, πριν μερικές χιλιάδες χρόνια εμφανίστηκε η μειονική και από τότε συνυπάρχουν. Πρόκειται για μια συνύπαρξη του κομμουνισμού και της Κυριαρχίας. Δεν ήταν, και δεν είναι, μια απλή συνύπαρξη αλλά μια τιτάνια σύγκρουση, η έκβαση της οποίας διαμόρφωσε τη σημερινή κατάσταση: η Κυριαρχία, η μειονική σπείρα επικράτησε και διαχειρίζεται, με γνώμονα την ενίσχυσή της και την αναπαραγωγή της, τον κομμουνισμό, την πλεονική σπείρα, τον κοινωνικό πειραματισμό, τη συνεργασία, την διαρκή υπέρβαση της διαρκώς εμφανιζόμενης εξουσίας.

Η μειονική σπείρα έχει αποικίσει τη ζωή μας σε τέτοιο βαθμό και σε βάρος της πλεονικής ώστε πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι αποτέλεσμα αυτής της αποίκισης. Μια ερωτική σχέση αρχίζει με μια πλεονική σπείρα, δίνει ο ένας στον άλλον όσα περισσότερα μπορεί και απολαύει από τον άλλον τα ίδια αλλά κάποια στιγμή αρχίζει όχι μόνο να μην δίνει αλλά να αφαιρεί. Αφαιρώ εγώ, αφαιρείς εσύ, σε μια ατέρμονα διαδικασία, έως ότου δεν μας έχει μείνει τίποτα και στο τέλος χωρίζουμε και αυτός ο χωρισμός είναι απελευθέρωση. Εάν δεν βγουν τα μαχαίρια.

ΜΠΟΡΕΙ όμως και να μην εμφανιστεί η μειονική σχέση –  σε μια φιλική σχέση, λόγου χάριν. Η πλεονική σχέση είναι αυτή που διατηρεί φιλίες ετών και δεκαετιών και ζωής –  και υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Η φιλία είναι μια κομμουνιστικότητα, είναι κομμουνισμός του παρόντος. Εάν εμφανιστεί η μειονική σπείρα, η φιλία θα τελειώσει και μάλιστα με τρόπους πολύ αξιοθρήνητους.

Η μειονική σπείρα αφαιρεί, μειώνει, καταστρέφει, υπονομεύει, συκοφαντεί. Η μειονική σπείρα, η Κυριαρχία είναι ο διά-βολος της συνεργασίας, του κοινωνικού πειραματισμού, της υπέρβασης της εξουσίας, του ζωντανού κομμουνισμού του παρόντος.

Σχολιάστε ελεύθερα!

Webmentions

  • από την πλεονική σπείρα (πληρο-φορία) στη μειονική σπείρα (διά-βολος) | Ώρ 2 Οκτωβρίου, 2016

    […] από την πλεονική σπείρα (πληρο-φορία) στη μειονική σπεί…   […]