ιστορία του ε μακρού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΦΙΛΕΣ και φίλοι ενδιαφέρονται τα μάλα για τα σημειώματα που το αντικείμενό τους είναι η Γραμματική (Φωνητική, Συντακτικό, Σημασιολογία) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, από την οποία προήλθε η νέα ελληνική, και σπεύδω με ευχαρίστηση να ανταποκριθώ στη φιλομάθειά τους. Σήμερα θα ασχοληθούμε με την ιστορία του ε μακρού, και όχι μόνο,  διότι οι αρχαίοι Έλληνες έδειχναν μια προτίμηση, έναν έρωτα θα έλεγα,  προς αυτό, και προς το ο μακρό (ω), όπως θα δούμε στη συνέχεια, και θα τολμήσουμε να διατυπώσουμε μια εικασία γι΄ αυτή την προτίμηση. Κάποιος ομηριστής παρατήρησε ότι η Ιλιάδα έχει μια έφεση προς το ε μακρό (η) –  με παρακίνησε και την μελετήσω και επιβεβαίωσα την παρατήρησή του. Θα έπρεπε να λέμε θανατοφόρος αλλά λέμε θανατηφόρος –  έτσι δεν είναι; Τα αυτιά του αρχαίου Έλληνα δεν άντεχαν πέντε βραχέα συνεχόμενα φωνήεντα! Το θέμα είναι εξειδικευμένο χωρίς όμως να είναι και περίπλοκο, πολύπλοκο ή δυσνόητο. Είναι υλικό από μια Ιστορική Γραμματική της αρχαίας ελληνικής που συντάσσω, όπου θα διαβάσετε πολλά και ενδιαφέροντα καινοφανή πορίσματα της έρευνας.

ΣΗΜΕΡΑ γράφουμε η πηγή αλλά προφέρουμε ι πιγί. Οι αρχαίοι Έλληνες πρόφεραν hεε πεεγέέ –  γράφω το ε μακρό ως εε για να δείξω πως προφερόταν: η προφορά του διαρκούσε πιο πολύ από ότι το ε βραχύ, γι αυτό και λέγεται ε μακρό. To h ήταν ένας ήχος που χάθηκε και προφερόταν   όπως το h στην αγγλική λέξη home. Για να δηλώσουν την ύπαρξή του χρησιμοποίησαν το σύμβολο της δασείας. Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες το ε μακρό μετεξελίχθηκε σε ι βραχύ –  όλα τα μακρά φωνήεντα μετεξελίχθηκαν σε βραχέα. Κι έτσι η hεε πεεγεέ έγινε ι πιγί. Εμείς όμως, αν και η προφορά άλλαξε,  διατηρήσαμε την γραφή και προφέρουμε το η (ε μακρό)  ως ι, όχι ως εε και έτσι προέκυψε η ιστορική ορθογραφία.

Continue reading

ιστορία της λατρείας της αμεταβλησίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η λατρεία της αμεταβλησίας είναι μία από τις λατρείες του δυτικού Κυρίου, της δυτικής Κυριαρχίας, του δυτικού πολιτισμού. Επικράτησε σχεδόν για πάνω από δύο χιλιετίες και σήμερα θα εξετάσουμε την καταγωγή της, την παρακμή και τον θάνατό της. Τόσο η προκείμενη όσο και οι άλλες λατρείες (της ταχύτητας, της απόστασης, του ύψους, της πτήσης, της λάμψης, της αφθαρσίας, της σωματικής αθανασίας, της ισχύος, της αύξησης της ισχύος, του βάρους, του μεγέθους, της σπανιότητας, του βεληνεκούς, της διείσδυσης, της αορατότητας  και άλλες πολλές ), αν και έχουν διατυπωθεί ρητά και σαφώς  στα κείμενα της αρχαϊκής εποχής (750-450 π. Χ.), δεν έχουν διερευνηθεί και μελετηθεί. Θα το κάνουμε εμείς. Έχουμε ήδη εξετάσει κάποιες από αυτές (στην κατηγορία Οι λατρείες της Δύσης), θα συνεχίσουμε όμως φέτος  ακάθεκτοι.

Continue reading

γιατί όλοι οι φιλόσοφοι ήταν πλούσιοι, ισχυροί και διάσημοι;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο φίλος μου ο Χάρης (τον είδα με τα μάτια μου, πριν λίγες μέρες στην Αθήνα) διάβασε το χθεσινό περίττωμα του εγκεφάλου μου και ανυπομονεί για τη συνέχεια. Θα συνεχίσω σήμερα με το ερώτημα που διατύπωσα χθες, αν και δεν συνηθίζω να γράφω δύο συνεχόμενες μέρες για το ίδιο θέμα γιατί βαριέμαι. Θα το κάνω όμως, μιας και με υποσχέθηκε ότι στα γενέθλιά μου θα μου στείλει δώρο ένα βιβλίο.

ΜΕΤΑ από δυόμισι χιλιετίες δυτικής φιλοσοφίας νομίζω ότι ήρθε η ώρα να υπάρξει μια φιλοσοφία της φιλοσοφίας, όπως λέμε φιλοσοφία της επιστήμης, του δικαίου, της φύσης, της ιστορίας και  άλλα πολλά. Υπήρξαν δύο φιλόσοφοι που το έκαναν, που έθεσαν τα θεμέλια, θα έλεγα: ο Μαρξ και ο Νίτσε, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο. Εάν και όταν αντικείμενο του φιλοσοφικού στοχασμού γίνει η ίδια η φιλοσοφία, τότε θα μπορέσουμε να την κατανοήσουμε. Για να υπάρξει όμως μια φιλοσοφία της φιλοσοφίας θα πρέπει να γνωρίσουμε την ίδια τη φιλοσοφία. Δεν την γνωρίζουμε δηλαδή;  Όχι, δεν την γνωρίζουμε. Το ότι δεν την γνωρίζουμε θα φανεί από την πληθώρα των καινοφανών ερωτημάτων που θα διατυπώσουμε στο πολύ εγγύς μέλλον.

Continue reading

γιατί οι φιλόσοφοι είναι άνδρες;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΜΑΙ καλά, εύχομαι να είστε και εσείς καλά, να είμαστε γεροί και χαρούμενοι – μόνο γερά είναι και τα βόδια στον στάβλο. Εμείς όμως, όπως γνωρίζετε, δεν είμαστε βόδια. Δεν είναι και πολύ εύκολο να είναι κανείς γερός και χαρούμενος. Για να είμαι γερός δουλεύω στα χωράφια τέσσερις με έξι ώρες τη μέρα. Είμαι χαρούμενος όχι μόνο γιατί είμαι γερός, αλλά και γιατί φροντίζω πολλούς και πολλές και με φροντίζουν πολλοί και πολλές. Μόνο με την φροντίδα μπορούμε να εξασφαλίσουμε ψυχοδιανοητική στύση. Εάν νομίζετε ότι η χαρά δεν έχει καμιά σχέση με την φροντίδα, λυπάμαι, δεν έχω καμία απολύτως ευθύνη γι΄ αυτό το νόμισμα.

Continue reading