in παγκόσμια Ιστορία

η πιο σύντομη ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ που έχει γραφτεί ποτέ

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΥΤΟΣ θα είναι ο τίτλος μιας Παγκόσμιας Ιστορίας που σκέφτομαι να γράψω κάποτε – σε πέντε χρόνια, πάνω κάτω. Εάν δεν προλάβω, ας μείνει αυτή η ακόμα πιο σύντομη εκδοχή –  πιο σύντομη δεν γίνεται. Η συντομία, καμιά τριακοσαριά σελίδες,  δεν θα είναι το μόνο χαρακτηριστικό της. Θα υπάρχουν άλλα δύο. Σήμερα θα διαγράψω ένα αδρό σχεδιάγραμμα αυτής της Ιστορίας.

ΘΑ καταργήσω την έννοια της προϊστορίας. Η έννοια αυτή είναι δημιούργημα αστών ιστορικών, που δυστυχώς υιοθετούν κι άλλα ρεύματα ιστοριογραφίας, όπως η μαρξιστική. Η διάκριση μεταξύ Ιστορίας και προϊστορίας γίνεται με κριτήριο τη γραφή ή την εμφάνιση του κράτους,  που είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη γραφή. Υποτίθεται ότι με τη γραφή διαθέτουμε γραπτές μαρτυρίες κι έτσι μπορούμε να γράψουμε την Ιστορία. Ποια Ιστορία;  Την ιστορία των κρατών, των πολέμων, των μεγάλων προσωπικοτήτων, των μεγάλων ανδρών δηλαδή, των πόλεων και των κατακτητικών πολιτισμών; Θα θέσω το ερώτημα, πότε αρχίζει η παγκόσμια Ιστορία, και θα απαντήσω. Η παγκόσμια Ιστορία αρχίζει όταν αρχίζει η ανθρωποποίηση, όχι η ανθρωπογένεση. Η τελευταία είναι μια στιγμή της πρώτης, η οποία είναι μια μακρά περίοδος, μια μακρόχρονη διαδικασία, διάρκειας 2-3 εκ, ετών. Άλλωστε, η Ιστορία είναι ερμηνεία, δεν είναι επιστήμη· η Παγκόσμια Ιστορία, η Ιστορία γενικά,  δεν γράφεται με λεπτομέρειες και η ερμηνεία δεν χρειάζεται λεπτομέρειες.

ΤΙ έγινε σε αυτή την περίοδο, ώστε να το συμπεριλάβουμε στην Παγκόσμια Ιστορία; Θα το εξετάσουμε παρακάτω.

ΤΟ τρίτο χαρακτηριστικό θα είναι το πιο ενδιαφέρον. Όποια συνοπτική Παγκόσμια Ιστορία κι αν διαβάσουμε, θα παρατηρήσουμε ότι εκτός από το ότι αρχίζει με την εμφάνιση του ανθρώπου, ξεπετάνε μέσα σε λίγες σελίδες τα πρώτα 95.000 χρόνια της ύπαρξης μας, εάν εμφανιστήκαμε πριν 100.000 χρόνια, παραχωρούν χώρο για λίγες σελίδες για τους πολιτισμούς πριν την αρχαία Ελλάδα και στις υπόλοιπες σελίδες, που είναι τα εννιά δέκατα, ασχολούνται με τον δυτικό πολιτισμό. Η Παγκόσμια Ιστορία που θα γράψω θα είναι τελείως διαφορετική.

ΘΑ απαρτίζεται από έξι μέρη; ανθρωποποίηση και ανθρωπογένεση, ο τροφοσυλλεκτικός-κυνηγητικός πολιτισμός, ο πολιτισμός των αγροτικών κοινοτήτων, ο ποιμενικός πολιτισμός, ο δυτικός πολιτισμός, το μέλλον: οι μεγατάσεις της εποχής μας και η απανθρωποποίηση.

ΤΟ πρώτο μέρος (ανθρωποποίηση και ανθρωπογένεση) θα αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια: (α) θα εξιστορήσω την εμφάνιση των διακριτών γνωρισμάτων, των ιδιαίτερων γνωρισμάτων του ανθρώπου, (β) θα καταπιαστώ με τις σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση και μεταξύ τους, (γ) με τον τρόπο ζωής τους και (δ) με τον τρόπο σκέψης τους.

ΠΟΙΑ είναι τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του ανθρώπου, πώς  προέκυψαν, με ποια σειρά; Η όρθια στάση, η χρήση εργαλείων, ο πολιτισμός (η σημασιοδότηση), η χρήση της φωτιάς, το μαγείρεμα, η απώλεια του οίστρου στα θηλυκά, η παράταση της παιδικής ηλικίας, το γέλιο, το κλάμα, το παιχνίδι,  η γλώσσα, η μουσική, ο χορός, η σκέψη, η ζωγραφική, η φαντασία, η φαντασίωση, η επίγνωση του θανάτου, η φροντίδα των νεκρών, η θυσία, η τελετουργία, η θρησκεία, η ηθική –  ίσως και άλλα, πώς εμφανίστηκαν, με ποια σειρά;  Αν όλα αυτά δεν είναι αναπόσπαστο μέρος της Παγκόσμιας Ιστορίας, τότε ποια είναι; Θα μου πείτε, μα δεν είμαστε βέβαιοι για πολλά από αυτά τα γνωρίσματα. Και λοιπόν; Εάν η Ιστορία είναι ερμηνεία, τι μας εμποδίζει να τολμήσουμε να την κάνουμε; Κι αν είναι λάθος;  Λάθος;  Τι σημαίνει λάθος; Το λάθος είναι μια δικαιολογία για την ατολμία. Εάν κάνουμε λάθος, θα κάνουμε άλλη ερμηνεία. Κι άλλη, κι άλλη, κι άλλη. Θέλουμε ευθύς αμέσως να αναζητήσουμε και να βρούμε την αλήθεια και ό,τι δεν είναι αλήθεια, περιφρονείται. Όχι, Παγκόσμια Ιστορία θα γράψουμε μόνο εάν και όταν απαλλαγούμε από τις αξίες, τις αντιλήψεις και τον τρόπο σκέψης του δυτικού πολιτισμού. Η Αλήθεια! Υπάρχει μεγαλύτερος και βαναυσότερος τύραννος;

ΥΠΗΡΧΕ κοινωνία κατά τη διαδικασία της ανθρωποποίησης;  Όχι, θα μου πείτε! Αφού δεν υπήρχε ακόμα άνθρωπος, πώς μπορεί να υπήρχε κοινωνία; Δεχόμαστε ότι η κοινωνία είναι δημιούργημα του ανθρώπου! Μα αυτό είναι ίδιον του δυτικού τρόπου σκέψης, του κτητικού ατομικισμού! Ο άνθρωπος είναι δημιούργημα της κοινωνίας, η ανθρώπινη φύση είναι δημιούργημα του πολιτισμού, με την ευρύτερη δυνατή σημασία του όρου! Η κοινωνία και η φύση άλλαξε πολλές φορές τη φύση του ανθρώπου –  χαρακτηριστικά παραδείγματα η απώλεια του οίστρου στα θηλυκά και η παράταση της παιδικής ηλικίας!

ΘΑ εστιάσω λοιπόν την προσοχή μου στην κοινωνία και στον πολιτισμό κατά την περίοδο της ανθρωποποίησης –  η ανθρωπογένεση είναι η ορατή, τελευταία στιγμή της μακρόχρονης διαδικασίας της ανθρωποποίησης. Για τρία εκ. χρόνια η κοινωνία απαρτίζονταν από ομάδες των 15-30 μελών και από τις μεταξύ τους σχέσεις. Ποιες ήταν οι σχέσεις μεταξύ των μελών μιας ομάδας και μεταξύ των ομάδων;  Ήταν σχέσεις συνεργασίας ή ανταγωνισμού; Ποιες ήταν οι σχέσεις της κοινωνίας με τη φύση; Θεωρούσαν ότι ήταν μέρος της φύσης, ότι ήταν εξαρτημένοι από αυτήν ή ότι ήταν ή ήθελαν να είναι, Κύριοι της φύσης;  Αντιλαμβάνονταν την εξάρτηση και τη σχέση ως μειονέκτημα ή όχι;

ΟΙ σχέσεις με τους άλλους και με τη φύση καθορίζει και τον τρόπο σκέψης και τον τρόπο ζωής. Το κομβικό στοιχείο του τρόπου σκέψης σχετίζεται με την ασφάλεια, με την αντιμετώπιση και αποτροπή των κινδύνων, η οποία εξασφαλίζεται μόνο με την εξάρτηση τόσο με τη φύση όσο και με τους άλλους. Όλοι είναι συγγενείς –  άνθρωποι, ζώα, φύση! Η φύση είναι η Μητέρα: και οι δύο γεννούν και γαλουχούν. Μέσα στην ομάδα υπάρχει συνεργασία, υπάρχει αγάπη, μην σας τρομάζει η λέξη, υπάρχει η αγάπη προς όλα τα όντα και τα πράγματα, τα οποία έχουν κι αυτά ψυχή, ως συγγενείς που είναι.

ΣΤΟ δεύτερο μέρος θα ασχοληθώ με τον τροφοσυλλεκτικό -κυνηγητικό πολιτισμό, ο οποίος δεν διαφέρει και πολύ από αυτόν της ανθρωποποίησης. Η ανθρωποποίηση είναι μια διαδικασία η οποία δεν έληξε με την εμφάνιση του ανθρώπου. Η ανθρωποποίηση θα τελειώσει όταν θα εξαφανιστούν οι άνθρωποι! Το περίεργο είναι ότι κατά τη διάρκεια της ανθρωποποίησης κάποια στιγμή αρχίζει μια διαδικασία απανθρωποποίησης, με την οποία θα ασχοληθώ στο τελευταίο κεφάλαιο.

ΕΚΕΙΝΟ που ξεχωρίζει την ανθρωπογένεση ως ιδιαίτερη φάση της ανθρωποποίησης είναι η εμφάνιση του πειραματισμού και της δημιουργικότητας. Ενώ για πάνω από δύο εκ. χρόνια ο προάνθρωπος, ας τον αποκαλέσουμε έτσι, έφτιαχνε τα ίδια εργαλεία χωρίς να τα τροποποιεί, πριν 300.000 χρόνια αρχίζει να κατασκευάζει μια τεράστια ποικιλία εργαλείων τα οποία με τον χρόνο βελτιώνονται συνεχώς, μέχρι το 3.000, οπότε αρχίζει να κατασκευάζει μεταλλικά εργαλεία.

ΔΥΟ είναι τα κομβικά χαρακτηριστικά του τροφοσυλλεκτικού-κυνηγητικού πολιτισμού. Ενώ οι μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης σχέσεις δεν αλλάζουν, παρατηρούμε δυο σημαντικές αλλαγές: τον πειραματισμό και τη θυσία. Ο πειραματισμός είναι η εκτίναξη της εντατικοποίησης της παραγωγής γνώσης –  οι άνθρωποι δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να πειραματίζονται διαρκώς με τα πάντα. Η γνώση κυκλοφορεί ανεμπόδιστα και διαδίδεται ταχύτατα. Αποτέλεσμα αυτού του πειραματισμού ήταν η παραγωγή της τροφής!

ΤΟ δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η θυσία. Η θυσία είναι παράγωγο της ενίσχυσης και συνέχισης της ζωής, από τη οποία είχε προέλθει και η μαγεία. Μέσω της τελετουργίας ο άνθρωπος επιχειρεί να αυξήσει τη γονιμότητα της ζωής. Αντιλαμβάνεται ότι ο θάνατος είναι προϋπόθεση της ζωής –  όταν θανατώνουμε τελετουργικά ένα όν, ακόμα και άνθρωπο, τότε ενισχύουμε τη ζωή! Αυτή είναι μια εκδοχή της θυσίας. Υπάρχει κι άλλη μία, που προήλθε από τη διαχείριση της βίας και της επιθετικότητας: η θυσία ενός μέλους της ομάδας διοχετεύει την μεταξύ των μελών επιθετικότητα και έτσι η ομάδα δεν διαλύεται, η ζωή ενισχύεται και συνεχίζεται.

Θα συνεχίσω αύριο το πρωί.

 

 

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. τελικά ανήκεις στην ανθρωπότητα !!! ο δάσκαλος εμπνέει τους μαθητές του.
    πρόταση σε όλους τους αναγνώστες φίλους για οικονομική υποστήριξη του έργου. ΕΛΕΎΘΕΡΗ ΔΙΑΚΊΝΗΣΗ ΙΔΕΏΝ ΈΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΠΟΙΗΣΗΣ.(ωραία θεματική δάσκαλε)

  2. Ευχαριστώ πολύ, Γεώργιε. Μου χάρισες μια καλή ιδέα. Στην Επικοινωνία θα βάλω ένα λογαριασμό Τραπέζης για όποιον και όποια θέλει, με το ζόρι τη βγάζουμε.