in 21ος αιώνας

κλιματική αλλαγή και παγκόσμιος λιμός

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΝΗΣΥΧΩ.

ΤΕΣΣΕΡΙΣ μήνες (και είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει και πέμπτος, ο Νοέμβρης) έχει να βρέξει εδώ στην Καστανούσσα, βροχότοπος, στους πρόποδες του Μπέλες, μεταξύ Μπέλες και Κρουσίων, μεταξύ Δοϊράνης και Κερκίνης. Δεν θυμούνται οι γηραιότεροι να έχει υπάρξει παρόμοια ανομβρία και ξηρασία. Στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, τον μεγαλύτερο μετά τη Θεσσαλία σιτοβολώνα, οι παραγωγοί δεν έχουν οργώσει ακόμα. Δεν τολμώ να φανταστώ ότι, εάν πιάσουν κατακλυσμιαίες βροχές και χιόνια και ξεροβόρια, δεν θα σπείρουν σιτάρι. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα γίνει μια χρόνια χωρίς δημητριακά; Πόσο θα ακριβήνουν το ψωμί, τα ζυμαρικά και το κρέας; (Τα ζώα τρώνε κυρίως δημητριακά, μην το ξεχνάμε.)

Η κατάσταση αυτή είναι ίδια σε όλη την εύκρατη ζώνη της Γης, εκεί όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος της τροφής. Στην Καλιφόρνια, οι αμπελουργοί και οι παραγωγοί νωπών λαχανικών και φρούτων,  δεν ανησυχούν απλώς, έχουν τρομοκρατηθεί. Στις κεντρικές πολιτείες των ΗΠΑ τους έχει πιάσει πανικός. Φοβούνται μήπως, μέσα στα επόμενα είκοσι προσεχή χρόνια (θα ζούμε, σε γενικές γραμμές), εάν συνεχιστεί η ανομβρία, θα συμβεί το χειρότερο που μπορεί να συμβεί: δραματική μείωση της παγκόσμιας παραγωγής τροφής. 

ΑΙΤΙΑ του φαινομένου θεωρείται η κλιματική αλλαγή, αφενός η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη και αφετέρου του άνοιγμα της διαφοράς μεταξύ υψηλότερης και χαμηλότερης θερμοκρασίας – τα καλοκαίρια θα γίνουν πιο ζεστά (παρατεταμένοι καύσωνες) και πιο άνομβρα, οι χειμώνες πιο κρύοι με καταρρακτώδεις, καταστροφικές δηλαδή, βροχοπτώσεις. Δεν υπάρχει πια καμιά απολύτως αμφιβολία.

ΔΕΝ είμαι βέβαιος, φίλες και φίλοι, εάν η κλιματική αλλαγή οφείλεται στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής (βιομηχανική παραγωγή, μεταφορές, θέρμανση) ή εάν είναι μια ακόμα φυσιολογική μεταβολή του κλίματος – φυσιολογική με την έννοια ότι έχει συμβεί πάρα πολλές φορές στο παρελθόν. Εάν ισχύει το πρώτο, θα πρέπει να περιορίσουμε άμεσα τις δραστηριότητες που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή. Και άμεσα να τις περιορίσουμε, θα χρειαστούμε μερικές δεκαετίες για να επανέλθει το κλίμα στην προτέρα κατάσταση, οπότε τα χειρότερα δεν μπορούμε να τα αποφύγουμε. Θα τις περιορίσουμε; Το αποκλείω παντελώς. Να μειωθεί η βιομηχανική παραγωγή, να μειωθούν τα κέρδη; Να περιοριστούν οι μεταφορές; Να μειωθούν οι χιλιάδες καθημερινά πτήσεις των αεροπλάνων; Να μην ζεσταίνονται οι άνθρωποι; Όχι, όχι, δεν θα το κάνουν ποτέ των ποτών. Να το επιβάλει με μια εξέγερση το ένοπλο παγκόσμιο προλεταριάτο; Ελάτε τώρα, εάν το πιστεύει κάποιος, κάποια, θα ήθελα να τον ακούσω και να συζητήσω μαζί του. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.

ΕΑΝ πρόκειται για φυσιολογική αλλαγή του κλίματος, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες. Τίποτα άλλο, απολύτως. Το ίδιο τελικά μπορούμε να κάνουμε και εάν η κλιματική αλλαγή είναι συνέπεια του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής – και μετά αντιμετωπίζουμε και τις αιτίες. Ποιες όμως θα είναι οι κομβικές συνέπειες; Μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε; Θέλουμε όλοι και όλες να τις αντιμετωπίσουμε; Αυτά τα ερωτήματα θα μας απασχολήσουν τις προσεχείς δεκαετίες, φίλες και φίλοι.

ΔΥΟ θα είναι οι κομβικές συνέπειες: πρώτη, η μείωση της παγκόσμιας παραγωγής τροφής· και, δεύτερη, η μετανάστευση. Τα παγκόσμια αυτά προβλήματα θα προκαλέσουν άλλα παγκόσμια προβλήματα. Διότι, το γνωρίζουμε καλά, όταν ένα πρόβλημα δεν επιλύεται, γεννά άλλο ή και άλλα προβλήματα. Αυτά, με τη σειρά τους άλλα – μέχρι που δεν θα υπάρχει κανένα άλλο πρόβλημα γιατί δεν θα υπάρχει ζωή και κοινωνία. Πρόκειται για μια μειονική σπείρα, για μια διαδικασία καταστροφής της ζωής όχι της ενίσχυσής της, της συνέχισής της.

ΘΑ δούμε σήμερα τη μείωση της παγκόσμιας παραγωγής της τροφής και αύριο την μετανάστευση. Εάν μειωθεί η παραγωγή της τροφής κατά 30%, θα υπάρξει παγκόσμιος λιμός, παγκόσμια πείνα. Λιμοκτονεί ήδη ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού: αυτοί που λιμοκτονούν θα πεθάνουν, αυτοί που υποσιτίζονται θα λιμοκτονήσουν και αυτοί που τρώνε κάπως καλύτερα θα υποσιτιστούν και θα λιμοκτονήσουν. Και η κατάσταση θα επιδεινώνεται συνεχώς. Παγκόσμιος λιμός; Όχι, φίλες και φίλοι, κάποιοι θα τρώνε και θα τρώνε καλά: αυτοί που έχουν όπλα. Δεν εννοώ Καλάσνικωφ και μολότωφ, εννοώ αυτοί που διαθέτουν πυρηνικά και πολεμικά αεροσκάφη και διηπειρωτικούς πυραύλους. Οι Κύριοι, οι σύμβουλοι τους, τα ισχυρότερα κοινωνικά στρώματα. Πρόκειται για ένα αρραγές παγκόσμιο μέτωπο.

ΤΙ θα κάνουν οι λιμοκτούντες πληθυσμοί; Είναι βέβαιο ότι θα αναζητήσουν τροφή. Πού, πώς; Με λεηλασίες, με εξεγέρσεις, ταραχές, εμφυλίους πολέμους. Οι πόλεμοι θα γίνονται στα μεγάλα αστεακά κέντρα. Θα καταστείλουν τις εξεγέρσεις και τις λεηλασίες αμειλίκτως και αδιστάκτως.  Πλησιάζει ο καιρός: οι χώροι παραγωγής, οι αποθήκες της τροφής και η διανομή θα φρουρούνται από τον στρατό. Θα επιταχυνθεί η διαδικασία συρρίκνωσης του καπιταλισμού με τεράστια ανεργία. Η εξόντωση των περιττών και άχρηστων πληθυσμών θα γίνεται και με τον λιμό και με τα όπλα.

ΜΠΟΡΟΥΜΕ, θεωρητικά, να αντιμετωπίσουμε την μείωση της παγκόσμιας παραγωγής τροφής; Ναι, μπορούμε, θεωρητικά, να την αντιμετωπίσουμε. Θα γνωρίζετε ότι σχεδόν η μισή παγκόσμια παραγωγή τροφής καταστρέφεται. Μένει στα χωράφια, πετιέται ως ελαττωματικό εμπόρευμα, πετιέται γιατί καταστρέφεται κατά τη διαδικασία της συντήρησης και συσκευασίας, πετιέται γιατί χαλάει επειδή δεν πωλείται, πετιέται γιατί δεν καταναλώνεται επειδή ξεχνιέται στο ψυγείο ή αφού μαγειρευτεί δεν τρώγεται. Γνωρίζουμε πόσοι εκ. τόνοι τροφής καθημερινά από το πρωινό (breakfast) στις καπιταλιστικές ανεπτυγμένες κοινωνίες πετιέται στα σκουπίδια. Η παράλογη και αξιοθρήνητη αυτή κατάσταση δεν μπορεί να αλλάξει, όσο κυριαρχεί η καπιταλιστική, εμπορευματική παραγωγή. Δεν έχω αυταπάτες.

Η κατάσταση αυτή είναι έκφραση ενός ιδιαίτερου χαρακτηριστικού της δυτικής (καπιταλιστικής) Κυριαρχίας: σπάνη (ένδεια, έλλειψη) εν μέσω αφθονίας. Πώς όμως υπάρχει σπάνη και ένδεια εν μέσω αφθονίας; Πώς γίνεται να συνυπάρχουν και τα δύο; Εάν δεν γνωρίζετε την άποψή μου, την επαναλαμβάνω: με την καταστροφή, όπως περιέγραψα,  ενός μεγάλου μέρους της παραγωγής (τροφής). Μα γιατί να καταστρέφεται ο πλούτος, γιατί να υπάρχει η σπάνη και η ένδεια; Θα το πω ακόμα μια φορά: προληπτική αντεπανάσταση. Ο πλούτος καταστρέφεται για να καταστραφούν οι Υποτελείς, για να είναι ενδεείς, φοβισμένοι, ανήσυχοι, εξαρτημένοι – για να μην μπορούν να δουν κάτι πέραν του υπάρχοντος, για να μην μπορούν να καταλύσουν την Κυριαρχία.

ΘΕΛΟΥΜΕ όλοι και όλες να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, την μείωση της τροφής; Όχι, φίλες και φίλοι. Δεν θέλουμε όλοι και όλες. Το θέλει η συντριπτική πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού. Ένα  μέρος όμως, μπορεί και το 25%, δεν το θέλει. Είναι οι Υποτελείς στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες, οι οποίοι έχουν συνδέσει τις τύχες τους, το μέλλον τους, με τους ισχυρούς Κυρίους τους. Εάν πρόκειται να αντιμετωπιστεί ο παγκόσμιος λιμός με μια μείωση, μικρή, της κατανάλωσης της τροφής, με μια μικρή υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου τους, με μια προσπάθεια εξορθολογισμού της καπιταλιστικής παραγωγής της τροφής, οι Υποτελείς αυτοί θα αρνηθούν να κάνουν ακόμα και την παραμικρή παραχώρηση. Η διάθεση αυτή καταγράφεται με τις εκλογικές νίκες της ακροδεξιάς,  παγκοσμίως πια – η Βραζιλία είναι η αρχή. Εμείς θα τρώμε, εμείς θα ζούμε, εσείς θα πεινάτε και θα πεθαίνετε. Δεν γνωρίζουν ότι θα έρθει και η σειρά τους, εάν η κατάσταση επιδεινωθεί οικτρά.

ΑΔΙΕΞΟΔΑ – και της Κυριαρχίας και των Υποτελών. Θα τα συνόψιζα ως εξής: οι Κύριοι μπορούν αλλά δεν θέλουν· οι Υποτελείς θέλουν αλλά δεν μπορούν. Μήπως η Κυριαρχία λυγίσει κάτω από το βάρος των αδιεξόδων της, οπότε μπορεί να δούμε μέσα από τις ρωγμές της κάποιο φως; Ή μήπως γίνει ακόμα πιο ισχυρή, ακόμα πιο ακαταμάχητη, ακόμα πιο βίαιη και αδίστακτη;

ΜΗΠΩΣ τα όπλα πάρουν τη θέση του χρήματος;

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. Βρέχει η χιονίζει στην Καστανουσσα δάσκαλε?Περιμένω κάτι να γράψεις θα γράψεις ???

  2. βρέχει, επιτέλους! Έχω κάποιες προσωπικές στενοχώριες, αν δεν είμαι χαρούμενος δεν μπορώ να γράψω. Θα μου περάσει όμως, που θα πάει; Δύναμη στα δύσκολα!