φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΣΗΜΕΡΑ και αύριο θα εκθέσω τη θεωρία μου για τη διαδικασία σχηματισμού της αρχαίας ελληνικής πόλεως. Θα αφήσω τη λέξη πόλις αμετάφραστη διότι δεν μπορούμε να την μεταφράσουμε. Θα την δηλώνω με πλάγια γράμματα. Θα παραθέσω έναν ορισμό, θα ήθελα όμως να τονίσω ότι η πόλις δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την πόλη.Δεν υπήρχαν πόλεις στην αρχαία Ελλάδα, υπήρχαν πόλεις. Η πόλις, η αρχική σημασία της λέξης είναι ‘φρούριο, οχυρό πάνω σε ψηλό και απόκρημνο λόφο (ακρόπολις)’ είναι μια έκταση γης, καλλιεργήσιμη στο μεγαλύτερο μέρος της, την οποία υπερασπίζονται, και επιδιώκουν να επεκτείνουν, οι πολίται, οι αγρότες πολεμιστές (οπλίται). Δεν υπήρξε πόλη της Αθήνας, υπήρξε η πόλις των Αθηναίων, δηλαδή η σημερινή Αττική, κατά προσέγγιση. Η Αθήνα ήταν άστυ, δεν ήταν πόλη. Ολόκληρη η Αττική δηλαδή θεωρουμένη ως φρούριο, οχυρό, το οποίο υπερασπίζονται οι πολίται, οι οπλίται ήταν η πόλις των Αθηναίων.
ΠΡΙΝ εκθέσω τη θεωρία μου, θα επισημάνω τρία πολύ βασικά σημεία. Πρώτον, η αρχαία ελληνική κοινωνία ήταν μια πολεμική κοινωνία – πολεμική κοινωνία είναι αυτή η οποία πολεμάει κάθε χρόνο, επί αιώνες· δεύτερον, ήταν μια κοινωνία όπου το χάσμα των λίγων πλούσιων γαιοκτημόνων, των αριστοκρατών, και των πολλών μικρών φτωχών γεωργών ήταν αχανές. Υπήρχε πολύς πλούτος και πολλή φτώχεια στην αρχαία Ελλάδα. Και, τρίτον, ήταν μια κοινωνία που παρήγαγε διαρκώς και συνεχώς ακτήμονες. Ο αριθμός των ακτημόνων ήταν πολύ μεγάλος. Υπάρχει κάποια εξήγηση αυτών των τριών φαινομένων. Υπάρχει και θα την εκθέσω ευθύς αμέσως και μετά θα καταπιαστώ με τη διαδικασία διαμόρφωσης της πόλεως.