φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΥΝΑΝΤΩ και συζητώ συχνά με μαρξιστές, φίλους και μη, οι οποίοι υποστηρίζουν σθεναρά  ότι μια μέρα ο άνθρωπος θα κυριαρχήσει ολοσχερώς πάνω στη φύση και έτσι μια μέρα θα γίνουμε αθάνατοι σωματικά. Θα την κατατροπώσουμε τη φύση. Ο άνθρωπος θα γίνει πανίσχυρος, η πανίσχυρη φύση και ο πανίσχυρος θάνατος θα ηττηθούν κατά κράτος. Το ότι θα υποτάξουμε τη φύση και θα κάνουμε ό,τι θέλουμε το έγραψε και το πίστευε και ο Κάρολος. Δεν γνωρίζω, δεν θυμάμαι να έγραψε ότι θα γίνουμε αθάνατοι. Το έγραψε όμως ο Σάββας Μιχαήλ – πλήρης κυριαρχία επί της φύσης σημαίνει μια κυριαρχία άνευ όρων και ορίων. Έγραψε μάλιστα ότι σε μια κομμουνιστική κοινωνία δεν θα υπάρχουν καθόλου απαγορεύσεις, θα καταργηθεί ακόμα και η αιμομιξία.

ΠΟΛΥ πριν τον Μαρξ και τους μαρξιστές – να σημειώσουμε ότι δεν ενστερνίζονται όλοι οι μαρξιστές τις απόψεις περί της σωματικής αθανασίας- οι ήρωες και οι αριστοκράτες της αρχαίας Ελλάδας επιθύμησαν και διατύπωσαν και ευθέως και υπαινικτικά την επιθυμία της σωματικής αθανασίας. Ο θάνατος, βίαιος ή φυσικός,  είναι απόλυτη απώλεια του πλούτου και της ισχύος, είναι ήττα εξευτελιστική. Δεν μπορούσε να ανεχτεί την απώλεια του πλούτου και της ισχύος και κατέστησε τη φύση και τον θάνατο ασυμβίβαστους αντιπάλους, εχθρούς. Η εξάρτηση αυτή από τη φύση τούς ήταν πολύ ενοχλητική. Ενοχλητική τους ήταν η εξάρτηση και από τους Υποτελείς. Αυτές τις δύο εξαρτήσεις ήθελαν να τις εξαλείψουν. Δεν μπορούσαν όμως!

ΕΤΣΙ, ικανοποίησαν αυτές τις επιθυμίες με τη φαντασία τους. Φαντάστηκαν τους εαυτούς τους ως αθάνατους, ως να είχαν καταργήσει την εξάρτηση και από τη φύση και από τους Υποτελείς. Φαντάστηκαν τους εαυτούς τους και αθάνατους και χωρίς Υποτελείς. Τα διαβάζουμε στην Ιλιάδα. Είναι οι θεοί του Ολύμπου. Εάν είμαστε αθάνατοι, δεν θα τους χρειαζόμαστε τους Υποτελείς – τι να τους κάνουμε; Η όλη αυτή κατάσταση προκάλεσε δύο πολύ ενδιαφέρουσες καταστάσεις, οι οποίες δεν έπαψαν και δεν θα πάψουν να μας ενδιαφέρουν.

ΔΕΝ εκπλήρωσαν μόνο φαντασιακά την επιθυμία της σωματικής αθανασίας αλλά αναρωτήθηκαν: πώς θα γίνουμε αθάνατοι; Πώς οι θεοί του Ολύμπου, που τους γέννησε μάνα ( θα δούμε παρακάτω τι έγινε με τη θεά Αθηνά),  είναι αθάνατοι, τι κάνουν και είναι αθάνατοι; Η απάντηση: τρώνε αμβροσία και πίνουν νέκταρ. Τι είναι αυτά; Τροφή ή φάρμακα; Πριν απαντήσουμε, ας θυμηθούμε ότι και άλλες πολλές επιθυμίες (αύξησης της ισχύος) καταγράφει η Ιλιάδα. Στο εργαστήριο του Ηφαίστου, ραψωδία Σ, υπάρχουν αυτόματα οχήματα και ρομπότ μεταλλικά – ενώ οι δούλοι φθείρονται και πεθαίνουν, τα ξύλινα οχήματα κι αυτά φθείρονται και σαπίζουν. Η Ίρις, η θεά της μετάδοσης πληροφοριών και μηνυμάτων, το σημερινό Ίντερνετ, κινείται με την ταχύτητα της σκέψης. Η Ήρα μετακινείται στον ουρανό με ιπτάμενο άρμα. Ο Ζεύς έχει ένα όπλο με μεγάλο βεληνεκές και ακρίβεια – τον κεραυνό.

ΤΙ είναι λοιπόν η αμβροσία και το νέκταρ – αμβροσία σημαίνει την τροφή που σε κάνει αθάνατο (α – βροτός, θάνατος) και το νέκταρ, το ποτό,  είναι ο κύριος (-ταρ) του θανάτου (νεκ-, νέκυς, νεκρός). Δεν μπορούσαν οι ήρωες να δεχτούν ότι θα είναι αθάνατοι και δεν θα τρώνε και δεν θα πίνουν, δεν θα γαμάνε και δεν θα πολεμάνε! Θα είμαστε και αθάνατοι, άρα δεν έχουμε τίποτα ανάγκη, θα είμαστε όμως και θνητοί – πώς θα στερηθούμε τόσες πολλές και ευχάριστες ηδονές; Ας θυμηθούμε επίσης ότι τα περισσότερα φάρμακα, μέχρι πρό τινος, ήταν τροφές. Υπήρχαν και φάρμακα αλλά ήταν πολύ λίγα. Ο Ιπποκράτης πρότεινε για στομαχικά προβλήματα σούπα από νεογέννητα κουτάβια – ναι, ναι, καλά διαβάσατε! Για πάρα πολλές ασθένειες πρότεινε το περπάτημα πολλών χιλιομέτρων.

Η αμβροσία και το νέκταρ είναι και τροφή και φάρμακο. Εάν ρωτήσουμε, που πώς εξασφάλιζαν οι θεοί την αμβροσία και το νέκταρ, απάντηση δεν θα έχουμε. Είναι καθαρά πλάσματα της φαντασίας. Ναι, αλλά αυτή η φαντασία υπαινίσσεται κάποια προσδοκία: εάν μπορούσαμε να φτιάξουμε αμβροσία και νέκταρ, θα γινόμασταν αθάνατοι. Η αμβροσία και το νέκταρ είναι τα πρώτα σπέρματα της δυτικής επιστήμης και τεχνικής. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι γνώσεις που συστηματοποιήθηκαν σε σύστημα για πρώτη φορά και αποτέλεσαν μια επιστήμη ήταν η ιατρική (τέχνη: τεχνική και επιστήμη μαζί).

Η επιθυμία της σωματικής αθανασίας, η επιθυμία της αύξησης της ισχύος ήταν η αιτία της εμφάνισης της ιατρικής. Δεν διατυπώνεται ούτε στον Ιπποκράτη ούτε στον Γαληνό – εάν δεν κάνω λάθος. Αυτή είναι όμως η τελική αιτία, ο σκοπός, ο στόχος. Και όπου υπάρχει σκοπός και στόχος εκεί υπάρχει και νόημα. Η Ιστορία, λόγου χάριν, έχει νόημα μόνο όταν υπάρχει σκοπός, όταν υπάρχει στόχος. Η δυτική Κυριαρχία έχει σκοπούς και στόχους, άρα η Ιστορία έχει νόημα. Η αρχαία ελληνική κυριαρχία διατυπώνει επιθυμίες αλλά δεν τις εντάσσει στον χρόνο, στο μέλλον. Η Ιστορία για τους αρχαίους Έλληνες ήταν το παρελθόν, ας μη το ξεχνάμε. Το παρελθόν θα επαναληφθεί, μας λέει ο Θουκυδίδης, δεν υπάρχει στόχος και σκοπός, δεν υπάρχει νόημα. Για την εβραϊκή σκέψη, η Ιστορία, το μέλλον δηλαδή, έχει σκοπό και στόχο, έχει νόημα. Το παρελθόν δεν θα επαναληφθεί! Αυτή είναι η εσχατολογία. Αυτή ήταν η κόλλα που κόλλησε την αρχαία ελληνική και εβραϊκή σκέψη: οι επιθυμίες προβάλλονται στο μέλλον και προσδοκάται η εκπλήρωσή τους, η πραγματοποίησή τους. Η φιλοσοφία της ιστορίας, η ανακάλυψη του νοήματος, του σκοπού, του στόχου της ιστορίας, είναι επινόηση της εβραϊκής σκέψης, όχι της αρχαίας ελληνικής.

ΚΑΙ ενώ η ιατρική, η παθολογία ας πούμε, μεταξύ των άλλων, περιορίστηκε στην αντιμετώπιση των ασθενειών και στη διαχείριση της υγείας των πληθυσμών (βιοεξουσία, βιοπολιτική, κοινωνική ιατρική, προληπτική ιατρική κοκ.), παρακλάδια της (βιολογία, γενετική κτλ.) στοχεύουν στην εκπλήρωση της επιθυμίας της σωματικής αθανασίας. Η διαπίστωση αυτή δεν αφορά μόνο την ιατρική. Από το 1300 μ. Χ. μέχρι σήμερα,  μία μετά την άλλη εκπληρώνονται οι επιθυμίες που καταγράφηκαν στην Ιλιάδα.  Το 1300 έχουμε τα πρώτα πυροβόλα  – τι να σου κάνει ο κεραυνός. Τον 15ο και 16ο αιώνα η Δύση ανακαλύπτει τα αρχαία ελληνικά κείμενα και αντιλαμβάνεται ότι το ενδιαφέρον τους είναι εστιασμένο στην αύξηση της ισχύος. Η Ιλιάδα διαβάζεται και μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες της δυτικής Ευρώπης. Όταν λέμε Αναγέννηση εννοούμε την αναγέννηση, την αναβίωση των επιθυμιών αύξησης της ισχύος που καταγράφηκαν στην Ιλιάδα, στον Πλάτωνα, στον Αριστοτέλη. Και προτιμούν την Ιλιάδα και τον Πλάτωνα γιατί εστιάζουν στις επιθυμίες, όχι στην προσπάθεια εκπλήρωσής τους. Οι λύσεις και οι έρευνες του Αριστοτέλη είναι απαρχαιωμένες – ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος και ο Κέπλερ, ο Νεύτων στην συνέχεια δίνουν τη χαριστική βολή στον αριστοτελισμό.

ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ αυτής της κυριαρχικής παράδοσης είναι και ο Μαρξ. Δεν είναι μόνο αυτό αλλά είναι μια πολύ σημαντική πτυχή της σκέψης του. Να γίνουμε πιο ισχυροί από τη φύση, να την καθυποτάξουμε, να γίνουμε όλοι αθάνατοι. Σε μια κοινωνία όμως που δεν θα υπάρχουν καπιταλιστές και προλετάριοι. Αυτός είναι ο ανθρωπισμός του Μαρξ. Ο Μαρξ σκεφτόταν σε αυτή την περίπτωση όπως οι Κύριοι του δυτικού πολιτισμού: να καταργήσουμε κάθε εξάρτηση από τη φύση. Ο αγαπημένος του ήρωας ήταν ο Προμηθέας, ο θεός της τεχνικής. Το ότι η κατάργηση της εξάρτησης είναι μια επιθυμία ενίσχυσης της Κυριαρχίας, αναπαραγωγής της και διαιώνισής της ήταν κάτι που δεν μπορούσε να διανοηθεί. Ήταν αιχμάλωτος της σκέψης της εποχής του, του πολιτισμού του. Δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι η ζωή επινόησε τον θάνατο για να μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει, ότι, εάν δεν υπάρχει θάνατος,  δεν μπορεί να υπάρξει ζωή. Δεν μπορούσε, ήταν κάτι το αδιανόητο.

 

φίλες  και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ γίνουμε άνθρωποι, πριν κάνα δυο εκατομμύρια χρόνια (δεν θα μάθουμε ποτέ πότε ακριβώς) συνέβη μια πολύ μεγάλη αλλαγή στην φύση των προγόνων μας. Γινόμασταν έφηβοι στα τέσσερα με έξι έτη αλλά κάποια στιγμή, διάρκειας πολλών χιλιάδων ετών, η παιδική ηλικία παρατάθηκε και η εφηβεία άρχιζε, και αρχίζει, στα δώδεκα, πάνω κάτω. Πώς άλλαξε η φύση μας, γιατί παρατάθηκε η παιδική ηλικία; Γνωρίζουμε την απάντηση: είχαμε μάθει τόσο πολλά που για να τα μεταδώσουμε έπρεπε να αλλάξει η φύση μας, τόσο σημαντική ήταν η γνώση και η μετάδοση της γνώσης στα παιδιά- η αλλαγή αυτή ήταν η λύση κάποιου προβλήματος που προέκυψε χωρίς να το θέλουμε. Η διαδικασία της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης ήταν μια διαδικασία υποβάθμισης του ενστίκτου και αναβάθμισης της γνώσης και της επίκτητης μάθησης, ήταν μια διαδικασία διαρκούς πρόκρισης της συμβίωσης και της συνεργασίας – είχε προηγηθεί η απώλεια του οίστρου με αποτέλεσμα να έρθουν πιο κοντά το αρσενικό και το θηλυκό. Η παράταση της παιδικής ηλικίας, αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας,  ήταν και μια περαιτέρω ενίσχυση της συμβίωσης και της συνεργασίας.

Η γνώση και η επίκτητη μάθηση είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας και της συμβίωσης, της εξάρτησης από τη φύση και τους άλλους ανθρώπους. Είναι παντελώς αδύνατον να υπάρξει γνώση και επίκτητη μάθηση με διαφορετικό τρόπο. Δεν μπορεί να υπάρξει γνώση χωρίς εξάρτηση από τη φύση και τους άλλους. Η συνθήκη αυτή διαμόρφωσε τον τρόπο σκέψης μας – τον οποίο αποκαλώ τρόπο σκέψης της εξάρτησης, ο οποίος βέβαια υπάρχει ακόμα αλλά σε διαρκή υποχώρηση έναντι ενός δεύτερου τρόπου σκέψης που εμφανίστηκε πριν 2.500 χρόνια μόνο, του τρόπου σκέψης της κατάργησης της εξάρτησης, ο οποίος μας οδηγεί ταχέως προς την καταστροφή της ζωής και της κοινωνίας.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ και αύριο θα ασχοληθούμε με τη λατρεία της ταλαιπωρίας και της άνεσης· αν και το θέμα έχει ερευνηθεί λεπτομερειακά από την πρωτοπόρα ελληνική διανόηση, ακαδημαϊκή και μη, θα τολμήσουμε να εκθέσουμε και τις δικές μας σκέψεις. Θα το κάνουμε διότι παρέβλεψαν κάτι πολύ σημαντικό: τη σχέση της ταλαιπωρίας με τον ηρωισμό και την δημοκρατίαν και τη σχέση της άνεσης με τον θεόν και την επιθυμία της  θεοποίησης. Πολύ σοβαρή παράβλεψη. Το γεγονός δε ότι δεν είδαν την άνεση, τον θεόν δηλαδή,  ως την πιο σοβαρή μορφή ταλαιπωρίας είναι κάτι το οποίο μπορούμε βεβαίως να συγχωρέσουμε, όχι όμως και να ξεχάσουμε. Υπάρχει και μια άλλη πτυχή, ένα άλλο ερώτημα. Εάν ο Υποτελής είναι ταλαίπωρος, πολύ ταλαίπωρος, δεν μπορεί να μην είναι ταλαίπωρος, πώς και ζει μέσα στις ανέσεις; Πώς συνδυάζεται η ταλαιπωρία με την άνεση;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η λατρεία της αμεταβλησίας είναι μία από τις λατρείες του δυτικού Κυρίου, της δυτικής Κυριαρχίας, του δυτικού πολιτισμού. Επικράτησε σχεδόν για πάνω από δύο χιλιετίες και σήμερα θα εξετάσουμε την καταγωγή της, την παρακμή και τον θάνατό της. Τόσο η προκείμενη όσο και οι άλλες λατρείες (της ταχύτητας, της απόστασης, του ύψους, της πτήσης, της λάμψης, της αφθαρσίας, της σωματικής αθανασίας, της ισχύος, της αύξησης της ισχύος, του βάρους, του μεγέθους, της σπανιότητας, του βεληνεκούς, της διείσδυσης, της αορατότητας  και άλλες πολλές ), αν και έχουν διατυπωθεί ρητά και σαφώς  στα κείμενα της αρχαϊκής εποχής (750-450 π. Χ.), δεν έχουν διερευνηθεί και μελετηθεί. Θα το κάνουμε εμείς. Έχουμε ήδη εξετάσει κάποιες από αυτές (στην κατηγορία Οι λατρείες της Δύσης), θα συνεχίσουμε όμως φέτος  ακάθεκτοι.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΦΙΛΗ μού ζήτησε, εάν, και όταν, γράψω το σημείωμα για τη λατρεία του μαρμάρου, που πρόσφατα είχα προαναγγείλει αλλά το ξέχασα, να παραθέσω στοιχειώδη βιβλιογραφία για την επεξεργασία και τη χρήση του μαρμάρου στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή κοινωνία. Με ευχαρίστηση και το σημείωμα γράφω  και βιβλιογραφία παραθέτω.

ΟΙ αρχαιολόγοι, φίλες και φίλοι, υποστηρίζουν ότι έχει διασωθεί μόνο το ένα τοις χιλίοις από τα μαρμάρινα αγάλματα και ανάγλυφα μνημεία, κυρίως ταφικά. Ξέρετε τι έγιναν τα υπόλοιπα; Ασβέστης για την οικοδόμηση κατοικιών και ναών (χριστιανικών)! Έχουν σωθεί μόνο όσα δεν βρήκαν, είτε γιατί είχαν καταπλακωθεί από ερείπια είτε γιατί οι κάτοχοί τους φρόντισαν να τα θάψουν στη γη.

ΕΛΑΤΕ τώρα να κάνουμε μια καλλιτεχνική άσκηση στο πεδίο της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Θα τοποθετήσουμε με γνώμονα τον χρόνο κατασκευής όλα τα αγάλματα που έχουν βρεθεί, μαρμάρινα και ορειχάλκινα, σε δύο σειρές: ανδρική και γυναικεία. Να τι θα παρατηρήσουμε. Τα μαρμάρινα είναι πολύ περισσότερα. Όχι γιατί τα περισσότερα ορειχάλκινα ή χάλκινα έχουν χαθεί, έχουν γίνει νομίσματα ή εργαλεία ή οικιακά σκεύη, αλλά γιατί όντως τα περισσότερα ήταν μαρμάρινα, και θα δούμε γιατί. Θα παρατηρήσουμε επίσης ότι τα ανδρικά είναι πολύ περισσότερα από τα γυναικεία. Θα παρατηρήσουμε ότι αγάλματα γυναικεία από μέταλλα δεν υπάρχουν! Εάν κοιτάξουμε με προσοχή τις δύο σειρές, θα διαπιστώσουμε ότι με το πέρασμα του χρόνου, από το 650 π. Χ. μέχρι το 300 π. Χ., περιορίζομαι σε αυτή την περίοδο γιατί την γνωρίζω καλύτερα, οι μεν άνδρες αναπαρίστανται με ολοένα λιγότερα ρούχα, μέχρι που θα φτάσουμε στο σημείο να είναι σχεδόν όλα γυμνά ή ημίγυμνα, οι δε γυναίκες διατηρούν τα ρούχα τους, με μόνη μία εξαίρεση: τη θεά Αφροδίτη, τη θεά, την προσωποποίηση δηλαδή,  της γενετήσιας ορμής, της ερωτικής διέγερσης, του έρωτα. Θα παρατηρήσουμε κάτι ακόμα, πολύ σημαντικό: ενώ αναπαρίστανται μόνο γυναίκες νεαρής ηλικίας για όλη αυτή την περίοδο, η ηλικία των ανδρών μειώνεται ώστε από το 450 π. Χ. και μετά η πλειονότητα των αγαλμάτων αναπαριστά αγένειους έφηβους ή άνδρες πολύ νεαρής ηλικίας, γυμνούς ή ημίγυμνους. Εάν επιδιώκετε να μελετήσετε την παιδεραστία στην αρχαία Ελλάδα, μην κάνετε το λάθος να περιοριστείτε στα κείμενα και αδιαφορήσετε για τη γλυπτική! Αφροδίτες γυμνές και έφηβοι γυμνοί ή ημίγυμνοι –  και λευκοί! Το μέταλλο δεν προσφέρεται για την απεικόνιση του λευκού!

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟΝ  χρόνο, τις γυναίκες και τα παιδιά δεν μπορούμε να τα νικήσουμε, διατείνεται μια λαϊκή ρήση. Οι γυναίκες όμως, όχι όλες, και ολοένα και περισσότεροι άνδρες,  αλείφουν το πρόσωπό τους με αντιγηραντικές κρέμες θέλοντας και προσπαθώντας να νικήσουν το γήρας, τα γηρατειά. Δεν είναι ο μόνος τρόπος, υπάρχει και η πλαστική χειρουργική και οι ενέσεις και τα υπερτρόφιμα, και άλλα που δεν τα γνωρίζω,  αλλά εστιάζω στις αλοιφές γιατί ήταν ένας από τους δύο τρόπους να γίνει κανείς αγήρως και αθάνατος στην ηρωική ποίηση της αρχαϊκής περιόδου (Ησίοδος). Ο άλλος (Ιλιάδα, Οδύσσεια και ομηρικοί ύμνοι) ήταν τα υπερτρόφιμα νέκταρ (ποτό) και αμβροσία (φαγητό). Το νέκταρ είναι ο κύριος(-ταρ) του θανάτου (νεκ-) και η αμβροσία η έλλειψη (α-)  του θανάτου (βροτός: θνητός).

ΟΠΟΙΟΣ και όποια θέλει να νικήσει τα γηρατειά, θέλει να γίνει αθάνατος. Πίσω από τις αντιγηραντικές κρέμες καιροφυλακτεί η επιθυμία της σωματικής αθανασίας. Ένας από τους βασικούς λόγους που θα θέλαμε να είμαστε αθάνατοι είναι να  είμαστε πάντα νέοι, και όχι αθάνατοι αλλά γέροι πολλών αιώνων και πολλών χιλιετιών. Να είσαι αθάνατη και γριά δεν θα το ήθελε καμιά γυναίκα – ούτε άνδρας, αν και δεν είμαι και πολύ βέβαιος. Έτσι, οι αντιγηραντικές κρέμες δεν είναι τίποτα άλλο παρά η απόπειρα υλοποίησης της επιθυμίας που καταγράφεται στον λογότυπο αγήρως και αθάνατος (ή αθάνατος και αγήρως) που διαβάζουμε αρκετές φορές στην Ιλιάδα, την Οδύσσεια, τους ομηρικούς ύμνους και τον Ησίοδο.

ΟΙ Θ 538-540  είναι  από τους διασημότερους στίχους της Ιλιάδας. Εκεί, ο Έκτωρ εύχεται, επιθυμεί δηλαδή,  και λέει, γιατί εάν εγώ  (538, ει γάρ εγών ως/)  ήμουνα αθάνατος και αγέραστος για πάντα (539, είην αθάνατος και αγήρως ήματα πάντα), θα με τιμούσαν όπως τιμούν την Αθηνά και τον Απόλλωνα (540, τιοίμην δ΄ ως τίετ΄ Αθηναίη και Απόλλων). Πιο σαφής διακήρυξη της επιθυμίας να γίνει θεός ο ήρωας τσομπάνης πολεμιστής δεν υπάρχει. Διακήρυξη που διαυγάζει με τον καλύτερο τρόπο το φλέγον ζήτημα ποιοι ήταν οι θεοί. Ας δούμε τώρα πως μπλέκονται στα πόδια των αντιγηραντικών κρεμών η φιλοσοφία και η επιστήμη – και η πολιτική ασφαλώς.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ φρούριο το γνωρίζει μόνο ένας πολιτισμός, ο δυτικός, κανένας άλλος. Η αρχαιότατη μορφή του ανάγεται στις ινδοευρωπαϊκές ποιμενικές κοινωνίες, πήρε όμως τη μορφή που γνωρίζουμε όταν οι ελληνόφωνοι ποιμένες εισβολείς και κατακτητές εγκαταστάθηκαν μόνιμα στις περιοχές των αγροτικών κοινοτήτων της ελλαδικής χερσονήσου. Το φρούριο είναι συστατικό στοιχείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, τόσο θεμελιώδες που συνέβαλε στη διαμόρφωση τις λατρείας του φρουρίου, της επιθυμίας δηλονότι, αφού δεν υπάρχει λατρεία που να μην παραπέμπει σε επιθυμία. Θα δούμε περί ποιας επιθυμίας πρόκειται.

Η αρχαιότατη μορφή του φρουρίου είναι το ενδιαίτημα του ποιμενικού γένους, ο οίκος. Ο (F)οίκος, διαβάζουμε στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια ήταν ενδιαίτημα ανθρώπων (δώμα, δόμος) και εκτρεφομένων ζώων, ο κοινός χώρος των οποίων ονομάζονταν αυλή, που προφυλάσσονταν από ψηλό τείχος. Το οικοδομικό υλικό της κατασκευής όλου αυτού του φρουρίου ήταν το ξύλο –  και του τείχους και του τοίχου του δόμου, των δωματίων. Ο δόμος είναι μια ξύλινη κατασκευή, ενώ η αρχική σημασία της λέξης δομή είναι ‘ξυλοδεσιά’ .

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ λευκό και το μαύρο δεν είναι χρώματα, θα τα θεωρήσουμε όμως χρώματα. Το λευκό είναι  φως, το μαύρο είναι  απουσία φωτός. Το λευκό είναι η μέρα, το μαύρο είναι το σκοτάδι·  το λευκό είναι η ζωή, το μαύρο είναι ο θάνατος· το λευκό είναι η χαρά, το μαύρο είναι η θλίψη· το λευκό είναι η καθαριότητα, το μαύρο είναι η βρομιά· το λευκό είναι η επιείκεια, το μαύρο είναι η αυστηρότητα· το λευκό είναι η παιδικότητα, το μαύρο είναι τα γηρατειά· το λευκό είναι η τρομοκρατία, το μαύρο είναι η εξέγερση· το λευκό είναι ο Κύριος, το μαύρο ο εξεγερμένος, ο επαναστάτης· το λευκό είναι η κατάφαση, το μαύρο η άρνηση. Γιατί το λευκό και το μαύρο να παραπέμπουν σε αυτούς τους χαρακτηρισμούς, τους συνειρμούς, τις παρασημάνσεις (παραδηλώσεις);

ΟΥΤΕ το λευκό ούτε το μαύρο διαθέτουν εγγενώς τους  χαρακτηρισμούς και τις ιδιότητες που εξέθεσα. Δύο πολύ γνωστά παραδείγματα:  δεν είμαστε λευκοί, δεν ανήκουμε στη λευκή φυλή, δεν υπάρχει λευκοί –  μπορείτε να φανταστείτε πως θα ήμασταν λευκοί;  –  ούτε το κρασί που πίνουμε είναι λευκό. Γιατί όμως θεωρούμε το χρώμα του δέρματός μας λευκό και το κρασί λευκό;  Γιατί το λευκό διαθέτει ένα στοιχείο υπεροχής και είναι ταυτόσημο με την (κοινωνική) ανωτερότητα. Γιατί όμως;  Και γιατί το μαύρο να είναι ταυτόσημο  με χαρακτηρισμούς αρνητικούς;  Σήμερα, φίλες και φίλοι, θα ασχοληθούμε με την προέλευση της σύγκρουσης φωτός και σκότους, λευκού και μαύρου χρώματος. Θα προσθέσω άλλη μια αφορμή να γίνω αντιπαθητικός και δυσάρεστος, θα χαρίσω άλλη μια ώθηση για τη σκέψη –  για όσους και όσες σκέφτονται, βεβαίως.

Continue reading →