όψεις αποσύνθεσης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η παρακμή, η αποσύνθεση και η αποδιοργάνωση πρακτικών και θεσμών,  κοινωνιών και πολιτισμών, είναι ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα αντικείμενα των ιστορικών ερευνών (παρελθόν) και της κοινωνιολογίας (παρόν). Ενώ όμως αυτές τις διαδικασίες της αλλαγής και της μετάβασης που εκτυλίχθηκαν στο παρελθόν μπορούμε να τις εντοπίσουμε και να τις μελετήσουμε, εστιάζοντας στα αίτια και τους δρώντες, τις διαδικασίες της αποσύνθεσης και της παρακμής που εκτυλίσσονται στο παρόν δυσκολευόμαστε και να τις εντοπίσουμε και να τις κατανοήσουμε. Η  επισήμανση αυτή ισχύει για τις αρχικές φάσεις της αποσύνθεσης, κατά τη διάρκεια των οποίων η κρίση για την ύπαρξη ή την έναρξη της αποσύνθεσης είναι υποκειμενική –  άλλοι τη βλέπουν κι άλλοι όχι. Εάν οι συνθήκες δεν τροποποιηθούν αλλά ενισχυθούν και η διαδικασία της αποσύνθεσης συνεχιστεί και επιταχυνθεί, τότε η μόνη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε είναι η εγγενής αδυναμία μας να αντιληφθούμε και να προείδουμε  πώς θα εξελιχθεί.

Continue reading

(θα) γίνονται ολοένα περισσότερα και φονικότερα ατυχήματα

η ταχύτητα είναι το πεπρωμένο της Δύσης

Πολ Βιριλιό (Speed and Politics)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο τίτλος του σημερινού κειμένου συνοψίζει την κομβικότερη πρόβλεψη του Πολ Βιριλιό, του θεωρητικού της ταχύτητας και του ατυχήματος. Αυτή είναι η δουλειά των θεωρητικών, να κάνουν προβλέψεις. Τα ζητήματα με τα οποία ασχολήθηκε ο Βιριλιό ήταν πολλά, μεταξύ των οποίων και  κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του δυτικού πολιτισμού, όπως η σχέση μεταξύ ταχύτητας και ατυχήματος, αλλά και η γεωπολιτική-  να σας υπενθυμίσω την πρόβλεψή του ότι ο κεντρικός άξονας Βορρά-Νότου θα μετατεθεί στον άξονα, στη σύγκρουση Δύσης-Ανατολή, πρόβλεψη που επιβεβαιώθηκε με τον  πόλεμο στην Ουκρανία μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Υποστηρίζει λοιπόν ο Βιριλιό ότι τα ατυχήματα θα γίνονται ολοένα περισσότερα  και φονικότερα, ότι δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά, είναι αδύνατον. Και όχι μόνο αυτό: εάν ο πολιτισμός μας καταρρεύσει, θα καταρρεύσει με την ταχύτητα που χρησιμοποιεί, ταχέως ή και ταχύτατα. Και έστρεψε το ενδιαφέρον του στη έννοια του ξαφνικού και του ακαριαίου.

Continue reading

γιατί δεν υπάρχουν, και δεν θα υπάρξουν, αντιπολεμικά κινήματα;

πόλεμο στον πόλεμο!

(σύνθημα αναρχικών, τροτσκιστών και άλλων πολλών)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ θα ακούσουμε ξανά το σύνθημα πόλεμο στον πόλεμο, δεν θα υπάρξουν αντιπολεμικά κινήματα, δεν θα συμμετάσχουμε σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις. Η εξέλιξη αυτή είναι καινοφανής, η έναρξή της είχε εμφανιστεί πολύ πριν αλλά έγινε σαφής κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Εγείρονται δύο ερωτήματα: ποια είναι η εξήγηση αυτού του φαινομένου, πώς και γιατί φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση; Και, πώς να κρίνουμε αυτή την εξέλιξη, είναι κάτι το θετικό ή κάτι το αρνητικό; Μήπως η αξιολόγηση είναι περιττή;

Continue reading

ο πόλεμος μεταξύ Δύσης και Ρωσίας κατά τη μετάβαση από την εποχή της αφθονίας και της σπατάλης στην εποχή της ένδειας και της σπάνης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Οι ενδείξεις που διαθέτουμε στις μέρες μας σχετικά με την μελλοντική παραγωγή της ενέργειας και της τροφής , που αποτελούν τον πυρήνα του κοινωνικού πλούτου, αναγκαίου για την αναπαραγωγή κοινωνιών, λιγότερο ή περισσότερο καπιταλιστικών, μας επιτρέπουν να  διακρίνουμε μια εποχή μετάβασης, η οποία έχει μεν αρχίσει, το τέλος της όμως δεν είναι προβλέψιμο, κατά συνέπεια δεν είναι προβλέψιμη ούτε και η αρχή της εποχής της ένδειας και της σπάνης. Δεν κυριολεκτούμε όταν λέμε “στις μέρες μας”: η έναρξη, η επιτάχυνση και το τέλος, η ολοκλήρωση, η εξάντληση  μιας διαδικασίας, μιας ιστορικής εποχής, δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί χρονολογικά με  ακρίβεια.  Ποιες είναι αυτές οι ενδείξεις; Η αβεβαιότητα σχετικά με την ενεργειακή μετάβαση και η αύξηση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων, η οποία παραμένει ακόμα σε χαμηλά επίπεδα, μιας και βρισκόμαστε στις αρχές της μεταβατικής εποχής –  αυτές είναι οι κομβικές ενδείξεις. Εάν η αβεβαιότητα σταθεροποιηθεί και μονιμοποιηθεί, κάτι που θα γίνει σαφές τις προσεχείς δύο δεκαετίες, βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας διαρκούς αύξησης της τιμής της παραγόμενης ενέργειας, οι συνέπειες της οποίας θα είναι κοσμογονικές. Ένα μεγάλο μέρος των ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων θα ακινητοποιηθεί, με αποτέλεσμα τον δραστικό περιορισμό της παραγωγής αυτοκινήτων· θα μειωθεί η παραγωγή της τροφής και θα αυξηθεί η τιμή των τροφίμων, με αποτέλεσμα αφενός τον λιμό (τον θάνατο) και τον υποσιτισμό μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού και αφετέρου τις κοινωνικές ταραχές, που δεν αποκλείεται να γίνουν ενδημικές και να μετεξελιχθούν σε παγκόσμιο εμφύλιο πόλεμο. Θα μπορούσαμε λοιπόν να υποστηρίξουμε ότι σε είκοσι με τριάντα χρόνια (2045-2055) η μεταβατική εποχή θα λήξει και θα αρχίσει η εποχή της ένδειας και της σπάνης.

Continue reading

Pax Chinorussiana: πότε θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία – το 2023 ή το 2024;

Ukrania delenda est!

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΠΟΡΟΥΜΕ, και πώς,  να διατυπώσουμε κάποια απάντηση στο ερώτημα, πότε θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία; Θα μπορούσαμε αυτό το ερώτημα να το θέσουμε όταν άρχισε, στις 24 Φεβρουαρίου 2022; Όχι, δεν θα μπορούσαμε –  δεν γνωρίζαμε  δύο σημαντικά στοιχεία: τον σκοπό της Ρωσίας και τη στάση των χωρών της βορειοατλαντικής συμμαχίας (ΝΑΤΟ). Σήμερα όμως μπορούμε –  γνωρίζουμε και τη στρατηγική επιδίωξη της Ρωσίας και τη στάση του ΝΑΤΟ. Αυτά τα δύο στοιχεία μας επιτρέπουν να προβλέψουμε τρεις εξελίξεις: πώς και πότε θα τελειώσει, ποιος θα νικήσει.  Ας δούμε πρώτα τον σκοπό της Ρωσίας.

Continue reading

τα ερωτήματα που μας θέτει με το ΚΙΒΩΤΙΟ ο Άρης Αλεξάνδρου

“. . . κι αν νομίζετε λοιπόν πως θα γεμίσει το κιβώτιο με το πτώμα μου, τι περιμένετε και δε με στήνετε στα έξι βήματα, στον τοίχο, ή μάλλον στη σιδερένια, δίφυλλη πόρτα;”

(οι τελευταίες προτάσεις του ΚΙΒΩΤΙΟΥ)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΛΕΓΑ, τώρα θα το διαβάσω, φέτος θα το διαβάσω, περνούσαν τα χρόνια, περνούσαν οι δεκαετίες και τελικά το διάβασα. Ευχαριστώ τον Αλέξανδρο Κ. που μου το δώρισε και το έστειλε. Τέσσερις μέρες, δεν έκανα τίποτα άλλο. Με συγκλόνισε, με ώθησε να σκεφτώ, και να ξανασκεφτώ, μου έδωσε πολλή δουλειά για το σπίτι. Τροφοδότησε την περιέργεια, την παρατηρητικότητα και τη φαντασία μου. Πάνω από όλα όμως μου έθεσε κάποιες ερωτήσεις, στις οποίες και απάντησα. Στα είκοσί μου, και στα τριάντα μου, δεν θα μπορούσα. Όταν με ρωτάνε, απαντώ· κι όταν ρωτάω, περιμένω κάποια απάντηση. Υπάρχει το ενδεχόμενο να μην μπορούμε να απαντήσουμε και τότε ομολογούμε ότι δεν μπορούμε –  είτε γιατί δεν έχουμε σκεφτεί την ερώτηση είτε γιατί δεν έχουμε καταλήξει σε κάποια απάντηση. Κανένας και καμία δεν μπορεί να εκστομίσει την οποιαδήποτε μομφή.

Continue reading

προς τον αναπόφευκτο λιμό: τροφή και παγκόσμια ιστορία (3)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΙ ενδείξεις που διαθέτουμε μας παρωθούν να διαπιστώσουμε ότι αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο ενός παγκόσμιου λιμού. Εγείρονται τα εξής ερωτήματα: πότε θα συμβεί  αυτός ο λιμός; Θα είναι πράγματι παγκόσμιος; Εάν όχι, ποιες κοινωνίες θα υποφέρουν και ποιες θα τον αποφύγουν ή θα τον αποτρέψουν; Θα είναι αιφνίδιος ή σταδιακός, επιδεινούμενος χρόνο με το χρόνο; Για να απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα θα πρέπει να εξετάσουμε πρώτα τις ενδείξεις.

Continue reading

προς τον αναπόφευκτο λιμό: τροφή και παγκόσμια ιστορία (2)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΟΝΟ όποιος, όποια έχει τα μάτια κλειστά μπροστά στην πραγματικότητα (υπάρχει πραγματικότητα, έτσι δεν είναι;) δεν μπορεί να εντοπίσει τις δύο τάσεις και τις τρεις εποχές της παγκόσμιας ιστορίας της εξασφάλισης της τροφής, της διατροφής. Η παραγωγή της τροφής διαδέχτηκε την τροφοσυλλογή/κυνήγι/αλιεία ενώ η εμφάνιση των πρώτων ενδείξεων της τρίτης εποχής, της παρασκευής της τροφής στο εργαστήριο με χημικές ουσίες, πιθανόν να εγκαινιάζει την τρίτη εποχή,  το μέλλον της οποίας δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε. Ως προς τις δύο στενά αλληλοσυμπλεκόμενες τάσεις: ο αριθμός των παραγωγών και κατόχων της τροφής μειώνεται διαρκώς, για να εξαλείψει μια εποχή κατά την οποία όλοι και όλες συμμετείχαμε στην εξασφάλιση της τροφής με αποτέλεσμα η πλειονότητα του πληθυσμού να εξαρτάται από αυτούς τους λίγους, ενώ χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερη ενέργεια που αντλούμε από τα ορυκτά καύσιμα, με αποτέλεσμα την εξαφάνιση της χρήσης της ανθρώπινης και ζωικής ενέργειας. Η παράταση και επιτάχυνση αυτών των δύο τάσεων οδηγεί σε ένα εφιαλτικό αδιέξοδο: τον παγκόσμιο λιμό. Το πώς θα φτάσουμε εκεί, το πότε, τις πρώτες ενδείξεις,  τις συνέπειες και τις προτεινόμενες λύσεις θα τα εξετάσουμε αύριο. Σήμερα θα ασχοληθούμε με δύο ζητήματα τα οποία σχετίζονται τόσο με την παραγωγή της τροφής όσο και με τον αδιέξοδο στο οποίο οδεύουμε ολοταχώς: την αρπαγή και την καταστροφή της τροφής.

Continue reading

προς τον αναπόφευκτο λιμό: τροφή και παγκόσμια ιστορία (1)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΔΕΥΟΥΜΕ ολοταχώς προς παγκόσμιο λιμό, προς παγκόσμια έλλειψη τροφής. Πώς φτάνουμε σε αυτό το συμπέρασμα, πώς μπορούμε να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο σε μια εποχή που παράγονται τόσο μεγάλες ποσότητες τροφής, που εξασφαλίζουν την επιβίωση του παγκόσμιου πληθυσμού –  όταν ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτών των ποσοτήτων καταστρέφεται και πετιέται;  Οι τεράστιες αυτές ποσότητες τροφής είναι που εγείρουν ανησυχίες και το ερώτημα: θα μπορέσουμε και στο μέλλον να τις παραγάγουμε; Μήπως υπάρχουν ενδείξεις που μας επιτρέπουν να είμαστε επιφυλακτικοί; Μήπως οι επιφυλάξεις γίνουν ανησυχίες; Ποιες είναι αυτές οι ενδείξεις;

Σήμερα και τις δύο επόμενες μέρες θα γράψω τρία κείμενα: αντικείμενο του πρώτου θα είναι οι εποχές και οι τάσεις  της εξασφάλισης της διατροφής· αντικείμενο του δευτέρου θα είναι η παγκόσμια ιστορία της διατροφής: η τροφοσυλλογή και το κυνήγι, η παραγωγή, η αρπαγή, η καταστροφή και η χημική παρασκευή της τροφής, και, τέλος, για το τον αναπόφευκτο λιμό που έρχεται και για τον μοναδικό τρόπο αντιμετώπισής του που είναι η αυτοπαραγωγή, η τοπική τροφική αυτάρκεια, η παραγωγή της τροφής σε ατομικό, οικογενειακό, ομαδικό και κοινοτικό επίπεδο.

Continue reading

το χωριό ως οικιστική μονάδα: το αναπότρεπτο τέλος του

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ το 1959 σε χωριό, μέσα στο σπίτι, βορεια-ανατολικά του Διδυμοτείχου, κοντά τον ποταμό Έβρο. Σύμφωνα με την απογραφή του 1961, οι κάτοικοι ήταν 1.103. Σήμερα δεν είναι πάνω από 150 και σε είκοσι χρόνια θα είναι λιγότεροι από 50. Και μια μέρα, δεν θα αργήσει και πολύ, θα είναι ένα εγκατελελειμμένο χωριό, θα προστεθεί στον μεγάλο κατάλογο των ήδη έρημων και ακατοίκητων. Από το 2013 ζούμε  στην Καστανούσσα, στους πρόποδες του Μπέλες. Όταν ήρθαμε οι κάτοικοι ήταν γύρω στους 450, σήμερα δεν είμαστε πάνω από 300. Στη δεκαετία του 1960 οι κάτοικοι θα πρέπει να ήταν πάνω από 900. Σε είκοσι χρόνια, δεν θα είμαστε πάνω από 150 και μια μέρα θα ερημώσει και η Καστανούσσα. Τα γειτονικά χωριά είναι μικρότερα, σε δύο, τρεις δεκαετίες θα ερημώσουν κι αυτά. Αυτό είναι το μέλλον όλων σχεδόν των ελληνικών χωριών. Κάποια, τα μεγαλύτερα, αυτά που βρίσκονται κοντά σε πόλεις θα επιβιώσουν. Είναι όμως χωριά; Μήπως είναι κακά αντίγραφα πόλεων, μήπως είναι προάστεια πόλεων; Γιατί ερημώνουν τα χωριά;  Υπάρχουν χωριά σήμερα; Τι είναι ένα χωριό;

Continue reading