οι Ολλανδοί άντρες θα τους γαμήσουν όλους: είναι νέοι, άγνωστοι και, κυρίως, ξεκούραστοι

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Δεν έχει δοθεί κάποια εξήγηση, απ΄  όσο ξέρω,  γιατί οι Έλληνες άντρες κατέκτησαν το Ευρωπαϊκό Κύπελλο το 2004.  Εάν δεν ήταν ζήτημα μόνο τύχης, εάν δεν εφήρμοσαν νέες τεχνικές ή νέα συστήματα, που θα βελτίωναν την ποδοσφαιρκή διεισδυτική παραγωγικότητα, εάν δεν τους ευνόησε η διαιτησία, πώς στο καλό μπόρεσαν και το κατέκτησαν; 

 

Continue reading

εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου και επέκταση του καπιταλισμού

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

   Γνωρίζουμε ότι δεν υπήρξε κοινωνία που να αγνοούσε το παιχνίδι –  όχι μόνο των παιδιών αλλά κυρίως των ενηλίκων. Από τότε που εμφανίστηκαν μέχρι πριν ενάμισι αιώνα,  για εκατό χιλιάδες χρόνια, περισσότερο ή λιγότερο, οι άνθρωποι  έπαιζαν πολύ και διαφορετικά παιχνίδια –  ο Χουιζίνγκα  υποστηρίζει (Homo Ludens) ότι η βάση του πολιτισμού είναι το παιχνίδι.   Σήμερα οι άνθρωποι δεν παίζουν (τα ηλεκτρονικά παιχνίδια δεν είναι παιχνίδια)  –  πότε σταμάτησαν να παίζουν;  Όταν άρχισε η επέκταση του βιομηχανικού καπιταλισμού, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού.

   Στον δυτικό πατριαρχικό πολιτισμό, μέχρι στις αρχές του 20ού αιώνα, έπαιζαν σχεδόν μόνο οι άνδρες. Και οι γυναίκες έπαιζαν  αλλά ο οικιακός εγκλεισμός τους δεν μας επιτρέπει να έχουμε μια εικόνα των παιχνιδιών που έπαιζαν μέσα στον σκοτεινό γυναικωνίτη, πρόκειται για μια καταχωνιασμένη κι άγνωστη παράδοση, ανεξερεύνητη ακόμα κι από τις γυναικείες σπουδές. Τί παιχνίδια έπαιζαν οι άντρες;  Πολλά και διάφορα. Μεταξύ αυτών των πάρα πολλών ομαδικών παιχνιδιών υπήρχαν και κάνα δύο στα οποία η νίκη επιτυγχάνονταν με τη διείσδυση μιας μπάλας σε έναν περιορισμένο, αφύλακτο στην αρχή, χώρο. Στις αρχές του 20ού αιώνα, τα μόνα ομαδικά παιχνίδια που υπήρχαν ήταν αυτά που αποκαλώ ομαδικά παιχνίδια διείσδυσης. Το ερώτημα που θέτω είναι το εξής:  γιατί εξαφανίστηκαν όλα τα παιχνίδια και επικράτησαν, επιβλήθηκαν, κυριάρχησαν τα παιχνίδια της διείσδυσης που όλα σχεδόν είναι παραλλαγές ενός μόνο, του μεσαιωνικού ποδοσφαίρου;

    Σήμερα λοιπόν δεν παίζουμε αλλά βλέπουμε· και το μόνο που βλέπουμε είναι ένα ανδρικό ομαδικό παιχνίδι διείσδυσης. Όλες αυτές οι αλλαγές δεν μπορεί να μην σχετίζονται με τη δυτική πατριαρχία και τον καπιταλισμό: η μεν πατριαρχία λατρεύει τη διείσδυση (όποιος διεισδύει είναι ισχυρός, νικητής, όποιος υφίσταται τη διείσδυση είναι ανίσχυρος και ηττημένος), ο δε καπιταλισμός την εμπορευματοποίηση του παιχνιδιού, την μετατροπή των ανθρώπων από ελεύθερους παίκτες σε λίγους επαγγελματίες παίκτες και σε πολλούς θεατές, οι οποίο δεν είναι τίποτα άλλο παρά εξόριστοι παίκτες. Το γήπεδο και ο καναπές είναι τόποι εξορίας με όλες τις ανέσεις.

 

Continue reading

(ανδρικό) ποδόσφαιρο χωρίς ξύλο δεν είναι ποδόσφαιρο

      φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

  Ο προχτεσινός ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ ΠΑΟΚ και Ολυμπιακού στη Τούμπα Θεσσαλονίκης ήταν ένας από τους ωραιότερους ποδοσφαιρικούς αγώνες που έγιναν από τότε που καθιερώθηκε η διεξαγωγή του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου στην Ελλάδα, το 1959 αν δεν κάνω λάθος, μέχρι σήμερα.  Χρωστάμε ευγνωμοσύνη στους θεατές-οπαδούς του ΠΑΟΚ που μας χάρισαν αυτό το εξαίσιο θέαμα. Όσο πιο πολύ ξύλο πέφτει σε έναν αγώνα ανδρικού ποδοσφαίρου τόσο πιο  ωραίος, γνήσιος, έξοχος, συγκλονιστικός είναι ο αγώνας. Προχτές έπεσε πολύ ξύλο, πολλά καπνογόνα, υπήρξε πρωτοτυπία  –  οι οπαδοί του ΠΑΟΚ έρριξαν ψάρια και μπανάνες στους αντιπάλους τους:  ξύλο στις κερκίδες μεταξύ οπαδών, ξύλο στο γήπεδο μεταξύ παικτών, μεταξύ παικτών και παραγόντων, παικτών και διαιτητών, ξύλο μεταξύ οπαδών και παικτών, ξύλο μεταξύ μπάτσων και οπαδών, εντός και εκτός του αγωνιστικού χώρου. Ο προχτεσινός αγώνας ήταν ένας ύμνος στο ανδρικό ποδόσφαιρο. 

 Θα θέλατε να παρακολουθήσετε την επιχειρηματολογία μου; 

 

Continue reading

12. το γκολ είναι ο οργασμός του ποδοσφαίρου

    Το γκολ είναι ο οργασμός του ποδοσφαίρου. Ο ορισμός αυτός διατυπώθηκε από τον Εντουάρντο Γκαλεάνο το 19981 και βρίσκεται στα χείλη και τις σελίδες όλων των υποστηρικτών, ανδρών κυρίως, του ποδοσφαίρου, που μιλούν και γράφουν γι’ αυτό. Οι λάτρες του ποδοσφαίρου τον αποδέχονται με ενθουσιασμό και χωρίς δεύτερη σκέψη. Η γοητεία του οφείλεται προφανώς στο γεγονός ότι καταγράφει με απλότητα και συντομία αυτά που σκέφτονται και νιώθουν όσοι ενθουσιάζονται κάθε φορά που η μπάλα τραντάζει τα δίχτυα. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο ο ορισμός του Γκαλεάνο διαθέτει χαρακτηριστικά slogan (συνθήματος). Η αναπόφευκτη όμως ασάφειά του ως συνθήματος δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Φαίνεται πως συγκαλύπτει πολύ περισσότερα από ό,τι αποκαλύπτει και διασαφηνίζει. Είναι ένας περίπλοκος και δυσνόητος ορισμός-σύνθημα: δεν έχουμε κανένα ενδοιασμό να τον χαρακτηρίσουμε “γρίφο”. Η ασάφειά του όμως και η αναπόφευκτη σύγχυση που προκαλεί είναι ελκυστική: εάν μπορέσουμε να εντοπίσουμε τι συγκαλύπτεται και για ποιο λόγο, θα συμβάλλουμε αποφασιστικά στην επίλυση πολλών μυστηρίων που περιβάλλουν το ποδόσφαιρο και του εξασφαλίζουν την γοητεία που το χαρακτηρίζει. 

    Ορίζοντας τι είναι το γκολ ο Γκαλεάνο μας εξηγεί ταυτόχρονα και γιατί ενθουσιαζόμαστε, για να μην πω εκστασιαζόμαστε, κάθε φορά που η μπάλα διεισδύει σε μια παραλληλόγραμμη τρύπα και καρφώνεται στα δίχτυα τραντάζοντάς τα. Ο ενθουσιασμός που νιώθουμε όταν η μπάλα χτυπάει τα δίχτυα παραβάλλεται με τον ενθουσιασμό που νιώθουμε όταν φτάνουμε σε οργασμό. Ο ενθουσιασμός προκαλείται από την έντονη διέγερση: το αποκορύφωμα της ηδονής που εξασφαλίζεται από την σεξουαλική πράξη από τη μια και από το ποδόσφαιρο από την άλλη. 

Continue reading

15. διεκδίκηση της μπάλας, διεκδίκηση του φύλου

    Θα έχετε παρατηρήσει ότι οι περισσότερες  ελληνικές και λίγες ξένες ποδοσφαιρικές ομάδες φέρουν ως τίτλο άλλοτε ένα ανδρικό όνομα (θεού, ή ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, π.χ., Άρης, Απόλλων, Ηρακλής, Εργοτέλης, Διαγόρας, Βύζας, Άγιαξ, κλπ ) κι άλλοτε κάποιο επίθετο που δηλώνει ένα ψυχικό (πολεμικού περιεχομένου, ασφαλώς) χάρισμα (των ηρώων αυτών): Ακράτητος, Ατρόμητος, Ατσαλένιος, Γιουβέντους (σημαίνει “νεότητα”), κλπ1. Το φαινόμενο αυτό μας αποκαλύπτει πως βλέπουν την ποδοσφαιρική ομάδα όχι μόνο οι ιδρυτές του συλλόγου και οι ποδοσφαιριστές αλλά και οι υποστηρικτές τους. Ακόμα κι αν  ο τίτλος του ποδοσφαιρικού συλλόγου είναι θηλυκού γένους, π.χ. Αθλητική Ένωση Λάρισας, Κωνσταντινουπόλεως (ΑΕΛ, ΑΕΚ, κλπ), η ποδοσφαιρική ομάδα εκλαμβάνεται ως ένας νέος,  γενναίος, ανίκητος άνδρας που έρχεται αντιμέτωπος με έναν άλλο άνδρα που διαθέτει τα ίδια σωματικά και ψυχικά χαρακτηριστικά. Όταν παίζουν ποδόσφαιρο δυο ομάδες, οι θεατές δεν βλέπουν μόνο δυο ποδοσφαιρικές ομάδες αλλά και δυο άνδρες που μονομαχούν, διεκδικούν τη κατοχή της μπάλας και προσπαθούν να την χώσουν ο ένας στη τρύπα του άλλου. Κάθε ποδοσφαιρική ομάδα είναι ένα σώμα με πολλά κεφάλια, πολλά χέρια, πολλά πόδια και μία (συλλογική) παραλληλόγραμμη κωλοτρυπίδα. Δυο ομάδες, δυο σώματα, δυο κωλοτρυπίδες.

    Γιατί όμως ένα πέος;   

Continue reading

3. διείσδυση και Πατριαρχία

Στο πρώτο και δεύτερο κεφάλαιο διαπιστώσαμε ότι οι ινδοευρωπαϊκοί λαοί, αναγκασμένοι να πολεμούν συνεχώς εξ αιτίας των αδιεξόδων του (νομαδικού) ποιμενικού τρόπου παραγωγής, διαμόρφωσαν την αντίληψη ότι η επιβίωση και η νίκη είναι απόρροια της διείσδυσης στο σώμα και στο χώρο του αντιπάλου, ότι ο πόνος που προκαλείται από τη διείσδυση είναι η ασφαλέστερη ένδειξη της επιβολής της κυριαρχίας.

Επισημάναμε επίσης ότι η (ινδο)ευρωπαϊκή πατριαρχία, η κυριαρχία του άνδρα πάνω στη γυναίκα, εμφανίστηκε στους  νομαδικοποιμενικούς κοινωνικούς σχηματισμούς όταν έληξε η ειρηνική φάση επέκτασης και ξέσπασε ανάμεσα στα ποιμενικά γένη ο εξοντωτικός πόλεμος που διατηρήθηκε ως ένα από τα εντονότερα χαρακτηριστικά του ποιμενικού πολιτισμού.  Στους αδελφοκτόνους αυτούς πολέμους νικούσε το γένος που υπερείχε αριθμητικά. Η εξασφάλιση μεγάλου αριθμού πολεμιστών μπορούσε να επιτευχθεί είτε με σύναψη συμμαχιών είτε με την αιχμαλώτιση των γυναικών των ηττημένων οι οποίες υποβιβάζονταν στη κατάσταση του θηλυκού ζώου αναπαραγωγής Σε αυτή τη πρακτική βρίσκονται οι ρίζες της ποιμενικής (ινδοευρωπαϊκής, τουρκοαλταϊκής, αραβικής, μογγολικής) πατριαρχικής πολυγυνίας. Οι κατσίκες και οι προβατίνες γεννούσαν ζώα που εξασφάλιζαν τη τροφή, οι γυναίκες τους πολεμιστές που θα εξόντωναν το γειτονικό γένος.  Ο δυτικός άνδρας, εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια, δεν έπαυσε ποτέ να βλέπει τη γυναίκα αφενός ως μέσο παραγωγής πολεμιστών και αφετέρου ως εκτρεφόμενο θηλυκό ζώο, όπως φαίνεται στις πατροπαράδοτες βρισιές και εκφράσεις που διασώζει και εκστομίζει όποια γλώσσα κι αν μιλάει: bitch, dumm Kuh, κατσίκα, σκρόφα (γουρούνα).  Εάν στα γαλλικά θέλετε να πείτε “νυμφεύομαι έγκυο γυναίκα” θα πείτε Je prendre la vache et la veau (παίρνω την αγελάδα και το μοσχαράκι). Θα μαθαίναμε πάρα πολλά για το ζήτημα αυτό εάν διενεργούσαμε μια συλλογική συγκριτική μελέτη που θα έπαιρνε υπόψη της όλες τις (ινδο)ευρωπαϊκές γλώσσες, νεκρές και ζωντανές.

Continue reading

11. (don’t) shoot!

my foot!   (το μάτι μου!)

Η μελέτη των σκηνών μάχης της Ιλιάδας έδειξε πως ένας πολύ μεγάλος αριθμός επιτυχών βολών πραγματοποιούνται με τον εξής τρόπο: ο Α σημαδεύει τον Β, ο Β αποφεύγει το δόρυ, αυτό όμως καρφώνεται στον Γ. Από τη αφήγηση του αοιδού της αρχαϊκής εποχής (8ος π.Χ. αι. ) μαθαίνουμε τι συνέβαινε στο πεδίο της μάχης για όλη τη χρονική περίοδο που τα κυριότερα εκηβόλα όπλα ήταν το δόρυ και το τόξο: ήταν πάρα πολύ δύσκολο για ένα πολεμιστή να φονεύσει τον εχθρό από μακριά, να επιτύχει δηλαδή τη διείσδυση του βλήματος.    

Continue reading

ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στο γήπεδο και στο μαντρί

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Πριν αρχίσω να παρατηρώ τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στο γήπεδο και στο μαντρί, θα ήθελα να στρέψω την προσοχή μου στη χρησιμοποίηση των γηπέδων ως χώρων  προσωρινού εγκλεισμού από τα δικτατορικά καθεστώστα. Τα γήπεδα δεν παύουν και δεν πάψουν να είναι ιδανικοί χώροι εγκλεισμού και επιτήρησης μεγάλων αριθμό αντιφρονούντων από το Κράτος, το οποίο πηδάει με χαρακτηριστική ευκολία από τη Δημοκρατία στο Φασισμό κι από τον Φασισμό στη Δημοκρατία. Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Εάν αυτό το νόμισμα το στρίψουμε, θα δούμε ή Δημοκρατία ή Φασισμό. Αλλά το νόμισμα έχει και Δημοκρατία και Φασισμό. Ο Κύριος σε αυτή την περίπτωση είναι πάντα τυχερός διότι είναι πάντα νικητής.

Το γήπεδο είναι ιδανικός χώρος για τον εγκλεισμό μεγάλου αριθμού αντιπάλων του Κυρίου και του Κράτους για τον απλούστατο λόγο ότι αυτή είναι η πρωταρχική λειτουργία του, που αποτυπώνει την επιθυμία του καπιταλιστή Κυρίου.  Το γήπεδο φτιάχτηκε για να εγκλείσει, να περιορίσει, να επιτηρήσει το πλήθος των θεατών. Όταν πληρώνουμε εισιτήριο για να δούμε έναν αγώνα, πληρώνουμε εισιτήριο για να εγκλειστούμε! Έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο της υπακοής και της αυτοεκμετάλλευσης. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες δραστηριότητες. Όταν οδηγάμε, εργαζόμαστε αλλά αντί να μας πληρώνουν, πληρώνουμε! Πάμε στα γυμναστήρια για να ιδρώσουμε και να κινηθούμε και πληρώνουμε! Βλέπουμε τηλεόραση και πληρώνουμε!

Continue reading

ένοχα μυστικά: ερωτήματα που μας βοηθούν να κατανοήσουμε το ποδόσφαιρο

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Ο σκοπός της Ανωτάτης Σχολής Κακών Τεχνών είναι να ανακαλύπτει, να θέτει, να εγείρει, να διατυπώνει ερωτήματα, να επιχειρεί να διατυπώσει κάποιες απαντήσεις και να συζητά ελεύθερα και ανοιχτόμυαλα τις απαντήσεις, και τα ερωτήματα των άλλων. Σήμερα, θα διατυπώσουμε κάποια ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το ποδόσφαιρο, το δημοφιλέστερο παιχνίδι/άθλημα/θέαμα παγκοσμίως.  Τα περισσότερα, σχεδόν όλα, από αυτά τα ερωτήματα διατυπώνονται για πρώτη φορά και να ένα μεθοδολογικής φύσης ερώτημα: γιατί αποφεύγουμε να τα διατυπώσουμε;

Γιατί κάποιος, κάποια διατυπώνει κάποιο ερώτημα και κάποιος όχι; Θα μπορέσουμε να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα,εάν πρώτα απαντήσουμε σε ένα άλλο: Γιατί τα παιδιά θέτουν συνεχώς ερωτήματα;  Θα μου πείτε επειδή δεν ξέρουν, δεν γνωρίζουν και θέλουν να μάθουν. Πολύ ωραία. Οι ενήλικες γιατί δυσκολεύονται να ρωτήσουν, να εντοπίσουν ένα ερώτημα; Τα γνωρίζουν όλα, όλα τα έχουν κατανοήσει. Όχι, φίλες και φίλοι, κατά κανένα τρόπο! Δεν είναι λοιπόν η άγνοια και η φιλομάθεια μόνο που μας ωθεί να ανακαλύψουμε κάποια ερωτήματα. Όχι, είναι και κάτι άλλο.

Θέτουμε τα ερωτήματα όχι για να περάσει η ώρα μας αλλά και για να διατυπώσουμε μια απάντηση. Επειδή όμως δεν μπορεί να υπάρξει μια απάντηση, αναγκαστικά θα υπάρξει συζήτηση. Με τη συζήτηση όμως υπάρχει ένας κίνδυνος ο οποίος μπορεί να μην είναι τρομακτικός αλλά ενδέχεται να μας αναστατώσει. Και δεν το θέλουμε. Αμυνόμαστε. Δεν θέλουμε να συζητήσουμε. Άρα, τα ερωτήματα δεν μας ενδιαφέρουν.

Για να γίνω πιο σαφής και απλός, ας εκθέσω το πρώτο ερώτημα: Γιατί οι άνδρες συζητούν για αυτοκίνητα, ποδόσφαιρο και γαμήσι;

Ποιος άνδρας έχει τη διάθεση να κατανοήσει γιατί συζητά αυτά τα θέματα όταν βρεθεί με άλλους άνδρες;  Δεν νομίζω ότιν είναι πολλοί. Είναι ελαχιστότατοι. Άρα, ο άνδρας που δεν θέλει να κατανοήσει γιατί συζητά αυτά τα ζητήματα, δεν θα επινοήσει, δεν θα θέσει αυτό το ερώτημα. Αμύνεται. Και τι είναι η άμυνα; Τι προστατεύει, τι υπερασπίζει; Ένοχα μυστικά;

Continue reading