in θεωρία κομμουνισμού, θεωρία επανάστασης

τέσσερα ερωτήματα· ερώτημα πρώτο: ποιός θα καθαρίζει τις κοπριές των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους;

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

   Διατυπώνω τέσσερα ερωτήματα· τα ερωτήματα αυτά θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το παρελθόν, το παρόν και κατά κάποιο τρόπο το μέλλον μας – ομιλώ ως Υποτελής Παραγωγός και απευθύνομαι όχι μόνο (σε λίγους φίλους και λίγες φίλες )Υποτελείς Παραγωγούς αλλά σε όσους και όσες προβληματίζονται και σκέφτονται τον κομμουνισμό και την επανάσταση,  τους οποίους άλλους γνωρίζω κι άλλους δεν γνωρίζω. Θα έλεγα ότι τα τέσσερα αυτά ερωτήματα συγκροτούν μια μέθοδο διερευνητικής προσέγγισης της Ιστορίας μας, ανάλυσης της κοινωνικής μας κατάστασης και διαύγασης του μέλλοντος. Οι απαντήσεις που θα διατυπωθούν θα είναι πολλές και ποικίλες αλλά αυτό ουδόλως είναι πρόβλημα,  τουναντίον: είναι ένδειξη ελευθερίας και ευρύτητας πνεύματος.

     Άλλο είναι το πρόβλημα: η αδιαφορία  να απαντηθούν τα ερωτήματα ή ακόμα, πολύ σημαντικό, η αδιαφορία να ελεγχθούν τα ίδια τα ερωτήματα εάν θεωρηθεί ότι μεθοδολογικά και επιστημολογικά δεν στέκουν – δεν έχω καμιά αντίρρηση να διατυπωθούν αλλιώς ή να διατυπωθούν και άλλα. Γιατί θα υπάρξει αδιαφορία;

    Θα υπάρξει αδιαφορία και γύρισμα της πλάτης για δύο λόγους. Ο πρώτος: τα ερωτἠματα είναι πολύ ενοχλητικά, πάρα πολύ ενοχλητικά και αυτό δεν συγχωρείται – είναι πολύ κουραστικό να σκέφτεσαι αλλιώς, να αναθεωρείς, να επανεξετάζεις, το διανοητικὀ και πνευματικό κόλλημα είναι βολικό και ο άνθρωπος, το ξέρουμε, τείνει προς το βόλεμα και την αποφυγή της κούρασης και της δυσκολίας, σωματικής και πνευματικής. Ο δεύτερος λόγος: αυτός που ρωτάει εμπεδώνει μια σχέση στην οποία, ως αναλαμβάνων την πρωτοβουλία της διατύπωσης του ερωτήματος, εμφανίζεται ως αρχ-ηγός(άγει ο αρχός, αυτός που κάνει την αρχή είναι ο ηγέτης), διαμορφώνει τον πόλο του Κυρίου κι αυτός που απαντάει εμφανίζεται ως Υποτελής. Εάν δηλαδή, λόγου χάριν, η ομάδα Πλατύπους ή η ομάδα  του  περιοδικού  Blaumachen απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα,  που εγώ ο Αθανάσιος Δρατζίδης διατυπώνω, τότε θα θεωρήσουν ότι εγώ περιέρχομαι στην κατάσταση του Κυρίου και αυτοί  υποβιβάζονται στην κατάσταση του Υποτελούς.  Θα θεωρήσουν ότι εγώ προβάλλω αξιώσεις Κυριαρχίας και η αδιαφορία στο να απαντηθούν τα ερωτήματα συνιστούν αντίσταση και εξέγερση κατά ενός φιλόδοξου και κρυψίνου τύπου που θέλει να γίνει αρχηγός και Κύριος με όποιον τρόπο μπορέσει.

      Το ζήτημα αυτό είναι ένα από τα τέσσερα ερωτήματα που διατυπώνω και θα το δούμε σε όλο του το μεγαλείο μία από τις επόμενες μέρες. Δεν ξέρω εάν είναι το πιο ενοχλητικό ερώτημα, είναι πάντως πολύ ενοχλητικό και μου αρέσει πάρα πολύ. Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα από τα τέσσερα ερωτήματα – αυτό που αφορά το μέλλον, τον κομμουνισμό, μια δίκαιη κοινωνία, μια χειραφετημένη κοινωνία, δεν ξέρω, ας την πούμε όπως θέλει ο καθένας και η καθεμία να την πει. Όπως και να την πούμε όμως, το ερώτημα παραμένει ως έχει και πρέπει να απαντηθεί. Το ερώτημα του σημερινού σημειώματος μπορούμε να το διατυπώσουμε και με άλλον τρόπο, πιο οικείο: είναι δυνατόν να καταργηθεί η εργασία, ο καταμερισμός της εργασίας πλήρως και απολύτως, και η ανθρώπινη εργασία να γίνει ελεύθερη ανθρώπινη δραστηριότητα;  Θα φτἀσουμε ποτέ στο σημείο να περιμένουμε πότε να ξημερώσει να πάμε να καθαρίσουμε τις κοπριές των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους;

   Σκέφτομαι και λέω κι απαντώ: έχουμε τρία ενδεχόμενα: τις κοπριές των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους να μην τις καθαρίζει κανένας και καμιά – να μια πολύ καλύ λύση. Πριν δούμε εάν γίνεται αυτό, ή πώς μπορεί να γίνει, ας δούμε και τα άλλα δύο ενδεχόμενα. Θα υπάρχουν κάποιοι που δεν θα κάνουν τίποτα άλλο από το να καθαρίζουν μια ζωή τις κοπριές των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους. Και το τρίτο ενδεχόμενο: όλοι και όλες, για λίγες βδόμάδες σε όλη τους τη  ζωή,  θα συμμετέχουν στον καθαρισμό των κοπριών των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους.

    Νομίζω ότι είναι πολύ σαφές, το διευκρινίζω όμως: όταν λέω καθαρισμό της κοπριάς των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους εννοώ τον μόχθο, την επιβίωση, την εργασία. Κάθε εργασία με σκοπό την παραγωγή των αναγκαίων κοινωνικών αγαθών και την αναπαραγωγή της ζωής είναι μόχθος: να ξεσκατώνεις το μωρό σου είναι μόχθος, είναι εργασία, δεν είναι και πολύ ευχάριστο – να δείτε τσακωμούς ανάμεσα σε άνδρα και γυναίκα ποιος θα το ξεσκατώσει!  Να   οργώνεις, να αλωνίζεις, να μεταφέρεις κοινωνικά αγαθά οδηγώντας ώρες επί ωρών στον αυτοκινητόδρομο, να χτίζεις σπίτια, να καθαρίζεις σπίτια, να ζυμώνεις ψωμί στον φούρνο όλη τη νύχτα, να γαζώνεις υφάσματα και δέρματα, να αρμέγεις τα ζώα, να τα σφάζεις και να τα γδέρνεις και να τα τεμαχίζεις. Μη μου πείτε ότι δεν θα ξεσκατώνουμε τα μωρά σε μια κομμουνιστική κοινωνία, ότι δεν θα τρώμε κρέας, ότι δεν θα οργώνουμε τα χωράφια, δεν θα αλωνίζουμε το σιτάρι, ότι δεν θα σφάζουμε ζώα, ότι δεν θα έχουμε σκουπίδια! 

      Δύο τρόποι υπάρχουν ώστε να μην καθαρίζει κανένας και καμιά τις κοπριές των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους: να μην εκτρέφουμε αγελάδες, να μην υπάρχουν στάβλοι είναι ο ένας – τελείως άτοπο, το απορρίπτουμε. Ο δεύτερος: να τους καθαρίζουν τα ρομπότ! 

Κατά συνέπεια, όλη τη δουλειά, όλον τον μόχθο  που κάνουμε εμείς να την κάνουν τα ρομπότ. Τα ρομπότ θα τα κάνουν όλα. Εμείς τι θά κάνουμε; Εμείς θα τρώμε, θα πίνουμε, θα διαβάζουμε, θα γαμάμε και θα ξαναγαμάμε, και ξανά θα ξαναγαμάμε, θα ζούμε ζωή χαρισάμενη.  Υπάρχει βέβαια ένα μικρό προβληματάκι:  ποιός θα παράγει τα αναρίθμητα αυτά ρομπότ, ποιός θα τα συντηρεί, ποιός θα τα ανακυκλώνει όταν χαλάνε, ποιος θα τα διορθώνει όταν μπλοκάρουν; Άλλα ρομπότ; Ας μην χρονοτριβώ κι ας χτυπήσω αμέσως τον στόχο μου: είναι δυνατόν όλες οι εργασίες, όλος ο μόχθος να αντικατασταθεί από την τεχνοεπιστήμη;

   Το ερώτημα είναι καίριας σημασίας κι από τις απαντήσεις που θα διατυπωθούν θα συναχθούν πολλά και περίεργα συμπεράσματα. Άλλοι θα απαντήσουν ναι, άλλοι όχι. Μέχρι τώρα, η τεχνοεπιστήμη όχι μόνο δεν κατάργησε τον μόχθο αλλά προσέθεσε κι άλλον. Θα μου πείτε ότι η τεχνοεπιστήμη αυτή είναι καπιταλιστική – θα συμφωνήσω. Μια κομμουνιστική τεχνοεπιστήμη όμως θα τον καταργούσε. Όχι μόνο τον μόχθο αλλά και τον θάνατο, λένε κάποιο μαρξιστές, λάτρεις της τεχνοεπιστήμης, της απόλυτης Κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στη φύση! 

    Το ερώτημα λοιπόν διατυπώνεται ως εξής: είναι δυνατόν η κομμουνιστική τεχνοεπιστήμη να καταργήσει την εργασία, τον μόχθο;  Άλλοι θα απαντήσουν ναι, κι άλλοι όχι. Εγώ απαντώ: όχι, θα τον περιορίσει πολύ τον μόχθο αλλά είναι αδύνατον να τον καταργήσει – η τεχνοεπιστήμη η ίδια από την φύση της είναι μόχθος! 

     Κομμουνιστική κοινωνία είναι η κοινωνία που περιορίζει διαρκώς τον μόχθο χωρίς να μπορεί ποτέ να τον καταργήσει. Και τον περιορίζει με  δύο τρόπους:  με την τεχνοεπιστήμη και με την μοιρασιά του εναπομείναντος ελάχιστου κοινωνικά αναγκαίου χρόνου.  Ένα απλὀ παράδειγμα: σε μια κομμουνιστική κοινωνία ή θα ζυμώνουμε εμείς οι ίδιοι το ψωμί μας, κάθε μέρα ή μια φορά τη βδομάδα ή θα συμμετέχουμε λέγες μέρες το χρόνο στον κοινοτικό φούρνο της γειτονιάς μας και τις υπόλοιπες θα παίρνουμε το ψωμί που χρειαζόμαστε. Ως κομμουνιστές και επαναστάτες προφανώς απορρίπτουμε την άποψη του Πλάτωνα για το επάγγελμα: θα υπάρχουν κάποιοι που σε όλη τους τη ζωή θα καθαρίζουν τις κοπριές των αγελάδων. Αλλά ποιοί και πόσες από αυτούς που γράφουν και λένε για τον κομμουνισμό και την επανάσταση θα πήγαιναν να καθαρίσουν λίγες μέρες το χρόνο ή δυο τρείς μήνες σε  όλη τους τη ζωή τις κοπριές των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους;

Ούτε ένας, ούτε μία!  Όχι και να καθαρίζουμε κοπριές! Πόσοι και πόσες επαναστάτες και κομμουνιστές θα δυσφορούσαν και θα δυστυχούσαν σε μια κομμουνιστική κοινωνία! Η εργασία και ο μόχθος δεν μπορεί να καταργηθεί, μπορεί όμως να περιοριστεί με την τεχνοεπιστήμη και τη μοιρασιά της εργασίας – και ασφαλώς, από τη φύση της, το καθάρισμα της κοπριάς των αγελάδων στους κομμουνιστικούς στάβλους είναι αδύνατον να  μετεξελιχθεί σε ελεύθερη ανθρώπινη δραστηριότητα.  

Αυτά για σήμερα. Εάν θα θέλατε να διαβάσετε, εάν δεν το έχετε διαβάσει,  κάτι σχετικό με το θέμα μας θα πρότεινα την Ανθρώπινη Κατάσταση (Vita Activa)  της Χάνα Άρεντ:  η διάκριση που κάνει μεταξύ μόχθου, ποίησης (τέχνης) και πραξης (πολιτικής) είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Διότι, τί θα κάνουμε εάν κάποιοι, όταν έρθει η ώρα τους και η σειρά τους,  δεν πάνε να καθαρίσουν τις κοπριές των αγελάδων;

  Πάμε να φυτέψουμε κοκκάρι για ξερό κρεμμύδι. Σπανακόρυζο σήμερα και άγρια σαλιγκάρια στιφάδο.

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. η κομμουνιστική κοπριά δεν θα βρωμάει!!! (χιούμορ)
    θεωρώ ότι από τη στιγμή που δεν θα είναι κανείς αναγκασμένος να καθαρίζει στάβλους για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεδομένου ότι θα έχει την ελευθερία να επιλέξει πότε θα το κάνει αυτό, αυτή η δραστηριότητα δεν θα είναι τόσο άσχημη.
    επίσης όσο πιο πολύ διευρύνεται ο κομμουνισμός τόσο πιο πολύ θα αλλάζουμε και εμείς ως άτομα, θα αποαλλοτριωνόμαστε και έτσι θα βρίσκουμε ενδιαφέρον σε δραστηριότητες τις οποίες τώρα ούτε που μπορούμε να φανταστούμε.

  2. Τώρα μπήκες στην ουσία των πραγμάτων. Καταθέτω λοιπόν ταπεινά τη γνώμη μου. Το πρόβλημα δεν είναι ο μόχθος καθεαυτός αλλά η θεοποιησή του, και εξηγούμαι. Δεν θα έχω κανένα πρόβλημα να καθαρίσω πότε πότε κανένα σταβλο τη στιγμή όμως που όλοι αποδεχόμαστε ότι η δουλειά αυτή είναι καταναγκαστική και δυσάρεστη, και όλοι πρέπει να μαχόμαστε τεχνοεπιστημονικά να την εξαλείψουμε. Μόλις κάποιος βγεί να μου πεί ότι ξέρεις πρέπει να καθαρίσεις το στάβλο για το καλό της ψυχής σου, ή λόγω κάποιας αφηρημένης ανάγκης για ισότητα, θα στραβώσω.

    Όσον αφορά την τεχνοεπιστήμη και τα όριά της, νομίζω το τοποθετείς λάθος. Πρόκειται περι μιας συνεχούς διαδικασίας η οποία θα εξαλείφει δουλειές όπως το καθάρισμα στάβλων και φυσικά θα τις αντικαθιστά από άλλες που θα είναι προτιμότερες μεν, αλλά και εκείνες δυσάρεστες σε σχέση με αυτές που θα έρθουν. Είναι η δυναμική που αντικαθιστά τον σκαφτιά με τον χειριστή εκσκαφέα, με το αυτόματο ρομπότ εκσαφέα. Δεν προκειται ποτέ να φτάσουμε σε κάποιο τελικό στάδιο, αλλά η κάθε γενια θα μπορεί να βλέπει τις βελτιώσεις απο την προηγούμενη.

    Ελπίζω βέβαια πως στα πλαίσια της κομμουνιστικής κοινωνίας χωρίς τις καπιταλιστικές στρεβλώσεις, θα μάθουμε σιγά σιγά να αφήνουμε και τη φύση ήσυχη που και που, και να συμβιώνουμε αρμονικά μαζί της.

  3. Άκρως ενδιαφέρον ερώτημα. Παίρνω την πρωτοβουλία να αναδημοσιεύσω το άρθρο σου, και φτάνω τώρα στις απαντήσεις μου:
    Όχι, δεν πρόκειται να γίνει η εργασία μια απολύτως ελεύθερη και τρόπος του λέγειν ευχάριστη δραστηριότητα, χωρίς σκατά μπλεξίματα, μπερδέματα, μόχθο, πόνο, ίσως και ανοησία, και φυσικά Όχι, δεν πρόκειται τα κομμουνιστικά ρομπότ να αντικαταστήσουν-υποκαταστήσουν τις κουραστικές εργασίες ολοσχερώς, άρα δεν πρόκειται να πάψει να υπάρχει εργασία, αφηρημένη συγκεκριμένη αόριστη ολική μερική, όπως τις ονομάζουν οι πάνσοφοι μαρξιστές, εγώ λέω πως η σκατοδουλειά θα υπάρχει πάντα και εις τον αιώνα του αιώνος αμήν, εδώ στη γή, στο διαστημόπλοιο, τον Άρη, την Ανδρομέδα, όπου πάει να φτιάξει τη ζωή του ο άνθρωπος ή κάποιο άλλο μεταλλαγμένο η εξωγήινο ον. Πέρα από το αφελές ιδεολόγημα περι ρομπότ που έχω βαρεθεί να το ακούω απο τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου έχω βαρεθεί επίσης να ακούω τις εξωραϊστικές αντιλήψεις για τα είδη της εργασίας που μας παρέθεσε με πυκνό και λογικό τρόπο ο φίλος Γιώργος (άνωθεν). Οι έξυπνοι μαρξιστές (όχι ο φίλος Γιώργος άνωθεν) έχουν κουρασει τον εγκέφαλό τους για να πείσουν τους άλλους πως στην όμορφη, αυτοπραγματωνόμενη, γαμάτη κομμουνιστική κοινωνία ή θα έχουμε απαλλαγεί από την δουλειά που είναι σκατοδουλειά ή θα την μοιραζόμαστε εκ περιτροπής. Τι να σας πω! με πείσατε τώρα! Θα πάρουμε τους επαναστάται και τους πρωτοπόροι ή τους καταστασιακοί και θα τους βάλουμε να κάνουν βάρδια στον σκατοσταύλο! μα γι’αυτο λένε τις μαλακιούλες τους για κατάργηση της εργασίας. Ψήνουν εαυτό και κατάσταση να βρούνε κανένα (σταλινικό) κορόϊδο να πάει αυτός στον σταύλο και να τονε βρίζουνε κι από πάνω! ούστ σταχανοβίτη! εμείς είμαστε ευαίσθητες ωραίες ψυχές. Και τι θέλουν οι ευαίσθηται ψυχαί; μα φυσικά δούλους ή απλά κορόϊδα. Τι θα γίνει λοιπόν; δεν θα γίνει ποτέ κομμουνισμός; Και να μην γίνει, μη κλάψετε σύστροφοι…ε..συγνώμμη σύντροφοι! αυτά που μπορούν να γίνουν είναι τα εξής:
    Η αναμενόμενη καταστροφή της φυσικής ισορροπίας να φέρει όλους τους μικροαστούς και πολλούς προλετάριους ξανά στην ύπαιθρο. Εκεί τους περιμένουν πολλές εκπλήξεις. Όσοι αντέξουν θα μάθουν καλύτερα να επιβιώνουν, αφού εις την ύπαιθρο αν δεν δουλέψεις άμεσα με γνώμονα το αντικείμενο είσαι φανερά φάουλ. Τι εννοώ; εννοώ πως στα εργαοστάσια, και ειδικά στα γραφεία υπάρχουν χιλιάδες τρόποι να λουφάρεις εις βάρος των άλλων και να τους καταστήσεις δούλους-κοροϊδα. Μπορείς να γίνεις γλύφτης, ρουφιάνος, συνδικαλιστής, ή απλά (αν είσαι στο δημόσιο όπως εγώ) να εισαι όλα τα παραπάνω + να έχεις γλύψιμο σε κάποιον πολιτικό, αριστερό δεξιό κεντρώο, ή αν είσαι σε και καλά κομμουνιστικό σύστημα στο κόοοοομμμα. Επίσης μπορείς αν ξέρεις να γράψεις ή να πληρώσεις να σου γράψουν μια διδακτορική διατριβή, να γίνεις κρεττίνος πανεπιστημιακός. Οπότε μια χαρά. Αν όμως είσαι στο ύπαιθρο, ξέρεις ποιος κάνει το μαλάκα, και ακόμα κι αν αυτός είναι ο εκμεταλλευτής σου ξέρεις οτι απλά τα ξύνει.
    Η μοναδική λύση που γνωρίζω για να επικρατήσει ένας πραγματικός (και όχι καλλιτεχνικός-μούφα ή κρατικο-αυταρχικός) σοσιαλισμός-κομμουνισμός είναι η επαναφορά της ιστορίας και της κοινωνίας στην ύπαιθρο, και με τη βοήθεια της τεχνολογίας κλπ, χωρίς να πάψουν φυσικά να υπάρχουν πόλεις..

  4. Δεν καταλαβαίνω που είναι η ένσταση στα ρομπότ. Δεν πιστεύετε δηλαδή ότι πολύπλοκες μηχανές μπορούν να εκμηδενίσουν την ανάγκη για δυσάρεστη εργασία? Ή οτι η δουλειά του να φτιάχνει κανείς ένα ρομπότ είναι συνήθως απείρως προτιμότερη απο τη δουλειά που αντικαθιστά το ρομπότ? Πηγαίνετε σε μια τυχαία βιομηχανία να τα δείτε όλα αυτά εδώ και τώρα. Το γιατί αυτά τα ρομπότ δεν μας φέρνουν πιο κοντά στην εξάλειψη της σπάνης έχει να κάνει (1) με το ποιός τα ελέγχει, και (2) αυτός που τα ελέγχει γίνεται ένα ασήμαντο ανθρωπάκι μόλις εξαλειφθεί η σπάνη. Άρα ο Κυρίαρχος έχει τρελό συμφέρον να καταστρέψει όσο μπορεί τις ικανότητες της εποχής μας (θα λάτρευε ας πουμε να πάμε όλοι στην ύπαιθρο να τρώμε πέτρες κι αυτός με την οργανωμένη μηχανοκρατούμενη παραγωγή-και τα όπλα- να ελέγχει όλα τα τρόφιμα). Τόσο δύσκολο είναι να φανταστούμε ένα μέλλον όπου οι μηχανές υπο τον έλεγχό μας ασυμπτωτικά θα εξαλείφουν την ανάγκη για σκατοδουλειά? Ή μήπως πιστεύει κανείς οτι ο σκοπός του ανθρώπου σε αυτή τη ελάχιστη ζωή που του δίνεται είναι η δουλειά? Όποιος το πιστεύει αυτό, συγγνώμη κιόλα αλλά σκατά στα μούτρα του.

  5. Όταν το απόγευμα, μετά τη δουλειά, βγαίνω στο περιβόλι μοχθώ, ναι. Κουράζομαι σωματικά, πλην όμως ξεκουράζομαι ψυχικά. Πιάνω το χώμα, σκάβω, ποτίζω, ξεβοτανίζω, σπέρνω, φυτεύω …
    Δεν ξέρω από πού πηγάζει η ευχαρίστηση, που δεν διαταράσσεται ούτε όταν μαζεύω τα σκατά του σκύλου που πήδησε το χαμηλό θαμνοφράχτη. Διαταράσσεται όταν χέζει πάνω στα φυτεμένα μου.

    Το πώς και πόσο θα ήταν δυνατό να περιοριστεί ο μόχθος στην ουτοπική ζωή είναι δευτερεύον ερώτημα. Το πρωτεύον είναι η συμφωνία για κομμουνιστική ζωή. Εντάξει, αυτή η ζωή πρέπει να προσδιορίζεται. Είναι ένα θέμα, σίγουρα. Πάνως η Άρεντ στην Ανθρώπινη Κατάσταση, αν δεν κάνω λάθος, αναφέρεται στον πολύ λιγότερο χρόνο δουλειάς στην προβιομηχανική ζωή και στον μύθο για τον μοχθηρό της μόχθο.

    Κι η σημασία της τεχνικής στη ζωή μας θέλει πολλή συζήτηση. Δεν έχω καταλήξει. Στην πραγματικότητα σε τίποτα δεν έχω καταλήξει.

  6. Βλέπω πως η συζήτηση άναψε για τα καλά, και θα ήθελα να ξαναμιλήσω. Διαβλέπω πάλι μια αδυναμία να δούμε τα πράγματα από την σκληρή τους σκοπιά, και ίσως να μην έχουμε κατανοήσει πως η καλύτερη (λ.χ σοσιαλιστική ή για να μην αποκλείσουμε κανέναν αναρχική) κατάσταση δεν μπορεί ίσως να αποκλείσει την σκληρότητα των πραγμάτων. Λέει ο φίλος “άλλος Γιώργος” πως αν δεν μπορεί κανείς να σκεφτεί μια ζωή χωρίς σκατοδουλειά, τότε λίγο ως πολύ σκατά στα μούτρα του…εγώ το λαμβάνω αυτό ήδη σαν έναν καταμερισμό εργασίας, και μάλλον σημαίνει πως η μοίρα των υποστηρικτών της εργασίας είναι να ασχολούνται αυτοί με τα σκατά! άρα με τους σταύλους…οπότε το λύσαμε το ζήτημα. Εγώ ας πούμε που έχω σταλινο-σταχανοβίτικη “καταγωγή” θα δουλεύω στους σταύλους, ή σε κανένα εργοστάσιο ή κωλογραφείο, θα είμαι λοιπόν σκαταστασιακός και ένας ας πούμε καταστασιακός (και όχι σκαταστασιακός) θα το ρίξει στην ξάπλα, το αραλίκι, την καλλιτεχνία κ.ο.κ…Σε πρωτη ανάγνωση αυτό σημαίνει πως ο καταστασιακός θα γαμάει τον σκαταστασιακό (σταλίνα-σταχανοβίτη), αλλά υπάρχει το ενδεχόμενο ο σκαταστασιακός να εκνευριστεί και να βγάλει στην εξουσία κάποιον αντιπρόσωπό του, έναν ας πούμε σκαταστασιακό ηγέτη όπως ο μουστάκιας. Οπότε θα του βγεί ξυνή του καταστασιακού η καταστασιακότητα και ο υποψήφιος δούλος (ο σκαταστασιακός) γίνει άρχουσα τάξη…πάντως κομμουνισμό δεν θα έχουμε σε κάθε περίπτωση…

  7. θα συμφωνήσω… με όλους….

    Η έννοια της εργασίας είναι διαφορετική από την έννοια της δουλειάς-δουλίας. Η αλλοτριωμένη μας οπτική δεν μπορεί να δει την ευχαρίστηση της εργασίας όταν συμμετέχεις στο σύνολο της ‘γραμμης παραγωγής’ και όχι μόνο στο πόστο της ‘διαλογής’ όπως μέχρι τώρα κάνεις…

    Όταν γίνει το παραπάνω -με την βοήθεια της τεχνοεπιστήμης- θα πηγαίνουμε στον στάβλο τραγουδώντας.
    Το υπογράφω αυτό….

    Η επαναφορά και εμπλοκή μας, στην διαδικασία της παραγωγής θα μας ξυπνήσει σωματικά και εγκεφαλικά και πολιτικά.

    Στην ύπαιθρο και γρήγορα, αν θέλεις αποτελέσματα…
    Στις πόλεις, δυστυχώς για τους περισσότερους,
    η κακή εργασία, η ανεργία κλπ μας οδηγεί στην οκνηρία….
    Κατάσταση την οποία δύσκολα πολεμάς.

    Όσο για μένα….
    καθαρίζω εγώ τον στάβλο, αρκεί να μπορώ να φάω από τα σαλιγκάρια και το σπανακόριζο του Αθανάσιου.

    Ήδη τα μυρίζω και μου τρέχουν τα σάλια.

  8. Βασίλη, έλα, (ελάτε) την Κυριακή και δεν θα καθαρίσετε κανένα στάβλο: θα φάμε ομελέτα με άγρια σπαράγγια και φέτα, θα φάμε πίτα με σέσκουλα και πράσο και κατσικίσιο τυρί, θα φάμε μαραθόπιτα τηγανιτοψητή, θα φάμε γίγαντες στο φούρνο με χόρτα και μυρωδικά, θα πιούμε κόκκινο κρασί μπρούσκο, θα τα πούμε, θα τα πιούμε και θα περπατήσουμε στο δάσος. Για τα επόμενα δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια, θα δούμε τι θα κάνουμε, θα βρούμε έναν τρόπο να καθαρίζουμε τις κοπριές των αγελάδων.

  9. προς τον άλλον Γιώργο· Γιώργο, το ερώτημα είναι εάν ΟΛΕΣ οι εργασίες, ΟΛΟΣ ο μόχθος μπορεί να αντικατασταθεί από την ([αναρχο]κομμουνιστική) τεχνοεπιστήμη. Τα ρουλεμάν και τα πλυντήρια των ρούχων θα τα φτιάχνουν τα ρομπότ, πολύ ωραία, αλλά υπάρχει πολύς μόχθος που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τις αυτόματες μηχανές. Η λατρεία της τεχνολογίας και η μη άμεση εμπειρία δεν μας αφήνουν να δούμε αυτόν τον μόχθο που δεν είναι μόνο μόχθος της παραγωγής των αναγκαίων αγαθών αλλά είναι και ο μόχθος της αναπαραγωγής της ζωής, της φροντίδας των νεογνών, των μωρών, των παιδιών, των ασθενών, των γέρων και πολλών άλλων. Ξέρεις, Γιώργο, τι μόχθος είναι να μεγαλώνεις παιδιά και να φροντίζεις γέρους; Να ξεσκατώνεις γριά για έξι μήνες, να την ταΐζεις στο στόμα και να έχεις και δύο μωρά παιδιά; Ξέρεις πόσο κουραστικό είναι να μαλώνεις, να υποδεικνύεις, να διατάζεις, δυστυχώς, εάν χρειαστεί μικρά παιδιά, μικρούς ακοινώνητους βαρβάρους για να τα κάνεις ανθρώπους, να καταλάβουν δηλάδη ότι χρειάζεται να βάλουν όρια στην επιθυμία τους και την ελευθερία τους;
    Θα μου πεις βέβαια ότι δε μια κοινότητα 15, 20 ή 25 ανθρώπων δεν θα υπήρχαν αυτά τα προβλήματα και όλοι εκ περιτροπής θα φρόντιζαν γέρους και γριές. Αχ, Γιώργο, εκεί να δεις τι θα γινόταν! Εκεί να δεις συγκρούσεις! Σε ένα φαγοπότι με φίλους και φίλες είπα ότι εάν ζούσαμε όλοι και όλες μαζί θα μαγειρεύαμε εκ περιπτροπής, μια φορά τη βδομάδα ο καθένας, και έτσι θα μειώναμε τον μόχθο του μαγειρέματος. Δύο από τους εφτά με κοίταξαν έντρομοι: μα αυτός είναι στρατώνας, μου λένε. Ποιός μαγειρεύει γι αυτούς; Η ΜΑΝΑ τους και Ο ΔΟΥΛΟΣ στη πιτσαρία και το σουβλατζίδικο.
    Το μάζεμα και η διαχείριση των σκουπιδιών θα γίνει μια ελεύθερη ανθρώπινη δραστηριότητα; Τα κλύσματα και το μάζεμα των σκατών και των ούρων από τους νοσηλευτές και τις νοσηλεύτριες θα γίνει ποτέ ελεύθερη ανθρώπινη εργασία; Δε νομίζω! Μιας και θα έχουμε πολλή ελεύθερο χρόνο, δεν θα μας κουράζουν πολύ αλλά ευχάριστες δεν θα είναι.
    Η κατάργηση του καταμερισμού της εργασίας και η μετατροπή της εργασίας σε ελεύθερη δραστηριότητα είναι παράγωγο ενός ουτοπικού κομμουνισμού, παράγωγο του Διαφωτισμού, που διατυπώθηκε την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, πρόκειται για πίστη και ελπίδα και προσδοκία ότι η τεχνολογία θα μας λύσει όλα τα προβλήματα· ο κομμουνισμός αυτός θα είναι επίσης μια κοινωνία αταξική, χωρίς συγκρούσεις, χωρίς καταναγκασμό, χωρίς διαφορές, θα είναι μια κοινωνία στην οποία δεν θα υπάρχει πόνος και θάνατος και συγκρούσεις και θα ζούμε όλοι τόσο μα τόσο ευτυχισμένοι, θα πετάμε σαν τις πεταλούδες από λουλούδι σε λουλούδι.
    Μόνο που οι πεταλούδες δεν ξεσκατώνουν γέρους και γριές!

    Το θέμα, Γιώργο, είναι τώρα τι κάνουμε. Κι από αυτό που κάνουν σήμερα οι άνθρωποι φαίνεται εν πολλοίς τι θα κάνουν κι αύριο. . .