φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΝΑΙ, θα μας πουν οι φιλόζωοι, άνθρωπος είναι και ο καπιταλιστής, γιατί να μην μπορεί να αγαπήσει (τη) γάτα (του); Αν κι εγώ είμαι φιλόζωος (είναι δυνατόν να φας χοιρινό κότσι σε ξυλόφουρνο ή αρνίσια παϊδάκια στα κάρβουνα και να μην είσαι φιλόζωος;), θεωρώ, κι αυτό θα δείξω σήμερα, ότι ο καπιταλιστής δεν μπορεί να αγαπήσει τη γάτα του. Μια άλλη μέρα θα εξετάσουμε κάτω από ποιες συνθήκες ένας φιλόζωος και τη γάτα του θα έτρωγε και το σκύλο του θα έτρωγε και τον/την φίλο/η του/της θα έτρωγε. Με αρέσει πάρα πολύ που το τον/την κάποιοι, κάποιες το γράφουν ως τ@ν! Θα γράψω ένα πρωινό γι΄ αυτήν την εξαίσια επινόηση!
ΤΗ σκέψη ότι ένας καπιταλιστής δεν μπορεί να αγαπήσει τη γάτα του, την οποία συμμερίζομαι ανεπιφύλακτα, την οφείλουμε στον πολύ γνωστό Άγγλο οικονομολόγο Τζον Μέιναρντ Κέινς (1883-1946), ο οποίος ήταν μαθηματικός και διετέλεσε, ας μην το ξεχνάμε, και ανώτατος κρατικός υπάλληλος. Θα μου επιτρέψετε να κάνω ένα σύντομο και απλό σχόλιο πάνω στη κεντρική ιδέα της θεωρίας του που θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε στο σημερινό σπουδαιογελοίο ερώτημα.
Ο Κέινς έγραψε ότι η απληστία των μεμονωμένων καπιταλιστών είναι ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος για την αναπαραγωγή του καπιταλισμού. Εάν το γενικεύσουμε, αυτό που γράφει ο Κέινς είναι μια προσαρμογή στις καπιταλιστικές συνθήκες της κεντρικής ιδέας της Ιλιάδας και του Πλάτωνος ότι η απληστία του Κυρίου είναι ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος για την αναπαραγωγή της Κυριαρχίας. Η ύβρις, η υπερβολική ισχύς, προκαλεί την άτην, την παραφορά, την οργή και όλα αυτά μαζί ενδέχεται να προκαλέσουν απίσχναση, μείωση της γενικότερης ισχύος της (καπιταλιστικής) Κυριαρχίας και όχι την αύξησή της. Η επιδίωξη της αύξησης της ισχύος μεμονωμένων Κυρίων (καπιταλιστών) προκαλεί εκτός ορίων και ελέγχου, αυτοκαταστροφικό και αυτοκτονικό ανταγωνισμό. Αυτό πρέπει να αποφεύγεται και να να προκρίνεται η συλλογική συνεργασία, γνωστή στην αρχαιοελληνική γραμματεία ως δίκη (>δικαιοσύνη!), με σκοπό τόσο την αντιμετώπιση των άπληστων Κυρίων όσο και τον σχεδιασμό της αναπαραγωγής και διαιώνισης της Κυριαρχίας μέσω της διαρκούς και συνεχούς αύξησης της γενικής ισχύος.
ΑΥΤΟ είναι, φίλες και φίλοι, το πνευματικό και πολιτισμικό υπόβαθρο της σκέψης του Κέινς. Μία πλευρά της σκέψης του είναι για τα μπάζα (μεγάλες κρατικές δαπάνες με σκοπό την τόνωση της απασχόλησης και της ζήτησης – αν είναι δυνατόννν!), η άλλη όμως, και η βασική, το πρόβλημα της απληστίας και το ζήτημα της διευρυμένης αναπαραγωγής της καπιταλιστικής Κυριαρχίας είναι και θα είναι επίκαιρη. Σε αυτήν την βασική σκέψη άλλωστε θεμελιώνεται και ο νεοφιλελευθερισμός, όσο και αν, εάν, μας φαίνεται περίεργο. Διότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι η στρατηγική της διαιώνισης και ενίσχυσης του καπιταλισμού την εποχή της προϊούσας συρρίκνωσής του.
ΑΥΤΑ για τον μέγα υπηρέτη του καπιταλισμού Κέινς. Ας έρθουμε τώρα στη γάτα του. Ο καπιταλιστής, όντας άπληστος, δεν γίνεται να μην είναι άπληστος, δεν γίνεται να μην είναι το χρήμα ο Θεός Του, να μην σκέφτεται μόνο αυτό και πως να το κάνει περισσότερο (Χ-Ε-Χ΄) ή (Ε-Χ-Ε΄, όπου Χ=χρήμα και Ε= εμπόρευμα και ΄= περισσότερο), δεν αγαπάει τη γάτα του αλλά τα γατάκια της. Διότι η μεν γάτα είναι μία, τα δε γατάκια πολλά – και ο καπιταλιστής αγαπάει πιο πολύ τα πολλά από το ένα. Ναι, αλλά ούτε τα γατάκια αγαπάει αλλά τα γατάκια που θα γεννήσουν αυτά τα γατάκια όταν θα γίνουν γάτες. Ούτε αυτά θα αγαπήσει αλλά τα γατάκια που αυτά θα κάνουν όταν θα γίνουν γάτες. Και ούτω καθ΄εξής. Τελικά, ο καπιταλιστής θα αγαπήσει ένα νοητό σύνολο γατακιών το οποίο κι αυτό δεν θα αγαπήσει τελικά αλλά τα γατάκια του. Δεν θα βρούμε άκρη, φίλες και φίλοι, με αυτόν τον καπιταλιστή. Αυτό που αγαπάει είναι μια νοητή μελλοντική ποσότητα, ένα νοητό άπειρο μελλοντικό μέγεθος. Η σκέψη του και η επιθυμία του έχει εξακοντιστεί στο απώτατο και άγνωστο μέλλον, το οποίο βέβαια ουδέποτε θα ζήσει.
ΑΥΤΟΣ ο καπιταλιστής συγκρίνει αδιαλείπτως το απώτατο και άγνωστο ιδεατό μέλλον με το παρόν και βρίσκει το παρόν λίγο, ελάχιστο, προβληματικό, ελαττωματικό. Όπως άλλωστε το έβρισκε και ο Πλάτων. Αυτό τον καταθλίβει, τον καταβάλλει. Δεν είναι ποτέ ευχαριστημένος, δεν είναι ζωγράφος ή κάποιος άλλος καλλιτέχνης ή διανοούμενος ή εργάτης ή αγρότης ή οποιοσδήποτε άλλος που μπορεί να είναι φτωχός αλλά να μην είναι δυστυχισμένος, κάθε άλλο μάλιστα. Συγκρίνοντας τη γάτα του με τα απειράριθμα γατάκια του μέλλοντος, ο καπιταλιστής όσα και να έχει δεν θα είναι ποτέ ευχαριστημένος και ευτυχισμένος. Γιατί η απληστία, όπως και ο σαδομαζοχισμός, είναι ηδονές που δεν ικανοποιούνται: όσο πιο μεγάλη η δοσολογία, τόσο πιο μεγάλη η στέρηση. Είναι σαν την κόκα κόλα – αυτό το ποτό είναι η υλική έκφραση της καπιταλιστικής απληστίας – όσο πίνεις τόσο πιο πολύ διψάς.
ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ και σταματώ. Το μόνο που ήθελα να πω είναι ότι αυτός ο άπληστος καπιταλιστής που δεν μπορεί να αγαπήσει σήμερα τη γάτα του, που το παρόν είναι λίγο και θλιβερό, δεν μπορεί να μην είναι αυτοκαταστροφικός και αυτοκτονικός. Αυτή η διαπίστωση, αυτός ο κίνδυνος για την καπιταλιστική Κυριαρχία, ήταν το ερέθισμα που ώθησε τον Κέινς να σκεφτεί και να γράψει αυτά που σκέφτηκε και έγραψε.
Αύριο πάλι.
Έρχονται φίλοι!
Σχολιάστε ελεύθερα!