in Σχετικά με τη Σχολή

aristerosaurus trikeratops historicus : κοινωνική αδράνεια, ειδωλοποίηση, απολίθωση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΚΑ μόλις χρόνια πριν, το 25% των ψηφοφόρων δεν πήγαν να ψηφίσουν· στις πρόσφατες εκλογές, το 46%. Εάν η πλειονότητα του 25% ήταν γέροι και γριές, ασθενείς στα νοσοκομεία, ιδιώτες (με την αρχαία ελληνική σημασία), ετεροδημότες, η πλειονότητα του 46% ήταν ψηφοφόροι που γνωρίζουν ότι με τις εκλογές δεν μπορούμε να διεξαγάγουμε αποτελεσματικά τον κοινωνικό πόλεμο, δεν μπορούμε να αποτρέψουμε την επίθεση του Κυρίου (που στοχεύει στη μείωση του μεροκάματου και του μισθού, στην εξαφάνιση των μικρομεσαίων, στη δραστική συρρίκνωση του Κράτους), δεν μπορούμε να καταλύσουμε την καπιταλιστική Κυριαρχία, δεν μπορούμε να αλλάξουμε την κοινωνία. Θεωρώ βέβαιο ότι το ποσοστό αυτό θα ξεπεράσει το 55%, όποτε κι να γίνουν οι επόμενες εκλογές και θα βαίνει αυξανόμενο κατά τις προσεχείς δεκαετίες. Είναι ένα πλήγμα κατά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και κατά του εκλογικισμού και κυβερνητισμού της ιστορικής Αριστεράς. Όσοι και όσες δεν πάνε να ψηφίσουν γνωρίζουν ότι και το 10% των ψηφοφόρων να πάνε να ψηφίσουν, κυβέρνηση θα σχηματιστεί. Κυβέρνηση θα σχηματιστεί κι αν ακόμα δεν πάει κανένας απολύτως να ψηφίσει – διότι κυβέρνηση θα υπάρχει ήδη και θα είναι η υπηρεσιακή.

Η κυβέρνηση αυτή θα είναι πάρα πολύ ισχυρή και πάρα πολύ αδύναμη. Κατά συνέπεια, όσο θα αυξάνεται το ποσοστό της αποχής, τόσο οι κυβερνήσεις θα είναι ολοένα και περισσότερο ισχυρές, ολοένα και περισσότερο αδύναμες. Θα είναι ισχυρές, δηλαδή θα μπορούν να υπερψηφίζουν στη Βουλή (σημαίνει επιθυμία, σκέψη και σχέδιο) όποιο νόμο θέλουν, σε βαθμό που να αποκαλύπτεται ότι τελικά ο νόμος δεν είναι μια προσωρινή συμφωνία μεταξύ του Κυρίου και των Υποτελών αλλά η βούληση του Κυρίου. Θα είναι ανίσχυρες: με την εκλογική απομάκρυνση των Υποτελών, την αποχή, θα διαρραγεί η κυριαρχική σχέση μεταξύ Κυρίου και Υποτελών. Η απομάκρυνση των Υποτελών από τον Κύριο είναι ένα ιστορικό φαινόμενο πολύ συχνό, που όμως δεν έχει επισημανθεί και μελετηθεί, ούτε από τον πρώιμο μαρξισμό ούτε από τον πρώιμο αναρχισμό ούτε από τους επιγόνους τους.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ πολλές ενδείξεις ότι έχει αρχίσει η διαδικασία της απομάκρυνσης των Υποτελών από την κυριαρχική σχέση και ότι θα ενταθεί, εξ αιτίας της προϊούσας συρρίκνωσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, και η απομάκρυνση αυτή θα επιτείνει τη συρρίκνωση. Η αποχή που είδαμε είναι μία από τις πολλές. Άλλη μία είναι η αδιαφορία, σαφής εκδήλωση της σοφίας των Υποτελών (όταν λέω σοφία εννοώ τη δυνατότητα και την ικανότητα της κατανόησης και της εκτίμησης της πολυσύνθετης κοινωνικής συγκυρίας), να συγκρουστεί με τον Κύριο, να συμμετέχει στη διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου όπως αυτός διεξάγονταν εδώ και 150 τουλάχιστον χρόνια και συντονίζονταν από την ιστορική Αριστερά. Οι πορείες τελείωσαν, οι διαδηλώσεις τελείωσαν, οι ταραχές τελείωσαν, οι διαμαρτυρίες τελείωσαν, αιτήματα δεν διατυπώνονται πια, εξεγέρσεις δεν γίνονται – κι αν γίνουν, θα ηττηθούν κατά κράτος και για άλλη μια φορά θα γνωρίσουν τι είναι η κρατική καταστολή και η λεγόμενη απάνθρωπη βία. Κι όλα αυτά τελείωσαν όχι γιατί οι Υποτελείς φοβούνται αλλά γιατί συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότερο, ολοένα και πιο συνειδητά, ότι δεν έχουν καμιά απολύτως αποτελεσματικότητα. Και διακρίνω μια μετατόπιση από το πεδίο μάχης του καναπέ σε δύο καινοφανή πεδία μάχης, θεμελιώδη, στοιχειώδη, αναγκαία αλλά όχι, κατά κανένα τρόπο,  ικανά: το τραπέζι του φιλικού κοινού γεύματος και το κρεβάτι.

ΑΛΛΗ μια εκδήλωση της εν λόγω αδιαφορίας, της παρακμής, κατάρρευσης και αποσύνθεσης της αγωνιστικής ταυτότητας και νοοτροπίας είναι η πλήρης και συνειδητή απόρριψη της ένοπλης επαναστατικής βίας από τους Υποτελείς. Οι ένοπλοι των ημερών μας, που θεωρούν τιμή τους που είναι ένοπλοι, είναι οι τελευταίοι. Τους κατανοούμε, τους αγαπάμε, τους σεβόμαστε, τους βοηθάμε,  όπως μπορούμε, αλλά είναι ειδωλολάτρες: λατρεύουν το είδωλο της ένοπλης βίας.

ΕΧΟΥΝ λοιπόν, φίλες και φίλοι, σχηματιστεί δύο κοινωνικές παρατάξεις εντός του στρατοπέδου των Υποτελών. Αυτή που απορρίπτει τις εκλογές, τη διαμαρτυρία ( αιτήματα, συγκεντρώσεις, πορείες, διαδηλώσεις, εφόδους) και τα όπλα και αυτή που συνεχίζει να πολεμά όπως πολεμά η ιστορική Αριστερά εδώ και 150 χρόνια, με διαμαρτυρία και αιτήματα, με εκλογές, με όπλα ενώ δεν υπάρχουν πια οι συνθήκες που διαμόρφωσαν και επέβαλαν αυτόν τον εφήμερο, καθότι ιστορικά καθορισμένο, τρόπο διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου. Και οι συνθήκες αυτές, κατά το 1850, ας πούμε, όταν εμφανίστηκε η ιστορική Αριστερά ως τάση του φιλελευθερισμού, ήταν τρεις (triceratops): η επέκταση του καπιταλισμού (η αύξηση της κερδοφορίας) επέτρεπε τόσο τη διατύπωση των αιτημάτων και της διαμαρτυρίας όσο και τη διεύρυνση του κοινοβουλευτισμού (θεσμού μεσαιωνικής, φεουδαρχικής καταγωγής)  και της καπιταλιστικής δημοκρατίας· η σχετική οπλική ισορροπία μεταξύ Κυρίου καπιταλιστή και Υποτελών Παραγωγών (βιομηχανικό προλεταριάτο) επέτρεπε και τον έλεγχο του χώρου, άρα και του χρόνου, τις ταραχές, τις καταλήψεις χώρων, επέτρεπε και την  αποτελεσματική, συχνά, χρήση της ένοπλης βίας (1917!)· η αδυναμία αποτελεσματικής επιτήρησης και παρακολούθησης επέτρεπε την ύπαρξη παράνομων ομάδων, οργάνωσης, προπαγάνδας (διάδοσης ιδεών και πρακτικών), αγκιτάτσιας (παρακίνησης, ενθάρρυνσης για οργάνωση και δράση),  συνωμοσιών, δικτύων κυκλοφορίας ιδεών, όπλων και ανθρώπων.

ΟΛΕΣ αυτές οι συνθήκες τώρα δεν υπάρχουν. Ο καπιταλισμός συρρικνώνεται, ο Κύριος καπιταλιστής έχει εξασφαλίσει συντριπτική στρατιωτική και οπλική υπεροχή, μπορεί και μας βλέπει όλους και μας ακούει και ξέρουμε τι κάνουμε ανά πάσα στιγμή, τι λέμε, τι νιώθουμε και τι νούμερο παπούτσια φοράμε. Και ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν, έχουν συγκροτηθεί οι δύο κοινωνικές παρατάξεις μέσα στο στρατόπεδο των Υποτελών. Άλλοι και άλλες άλλαξαν κοινωνική και πολιτική συμπεριφορά, άλλοι και άλλοι δεν άλλαξαν. Αυτή είναι, φίλες και φίλοι, η κοινωνική αδράνεια: οι συνθήκες αλλάζουν αλλά όχι και ο τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς. Ο ρυθμός αλλαγής δεν είναι ενιαίος και σταθερός. Άλλοι και άλλες αλλάζουν γρήγορα, άλλοι και άλλες αργά. Άλλοι και άλλες αλλάζουν αποφασιστικά και συνειδητά και με αυτοπεποίθηση, άλλοι και άλλες όχι. Άλλοι και άλλες το παίζουν σε διπλό ταμπλό – αυτοί είναι άλλοι μεν καιροσκόποι άλλοι δε επειδή έχουν κάποιο συμφέρον και θα δούμε ποιο είναι αυτό. Επείγει να διατυπώσουμε μια απάντηση στο παρακάτω ερώτημα: γιατί άλλους τους πιάνει στα δίχτυα της η κοινωνική αδράνεια κι άλλοι διαφεύγουν μέσα από τα κενά του διχτυού;

ΓΙΑ να απαντήσουμε θα καταφύγουμε στις έννοιες της ειδωλοποίησης και της απολίθωσης των θεσμών, των πρακτικών, των αντιλήψεων. Ποιος μπορεί, φίλες και φίλοι, να αρνηθεί ότι τα αιτήματα, οι διαμαρτυρίες, οι ταραχές, οι εκλογές, η ένοπλη πάλη δεν ήταν κάποτε αποτελεσματικοί τρόποι διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου; Εάν σήμερα υπάρχει κάποιος συσχετισμός δύναμης μεταξύ Υποτελών και Κυρίου που δεν είναι απολύτως αρνητικός για τους Υποτελείς, και επειδή δεν είναι αρνητικός πρέπει να τροποποιηθεί, οφείλεται στην διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου από την ιστορική Αριστερά, περιλαμβάνω και τους αναρχικούς και άλλα ρεύματα. Επειδή ακριβώς ήταν αποτελεσματικά ειδωλοποιήθηκαν, έγιναν είδωλα, αντικείμενα λατρείας. Το είδωλο, όπως γνωρίζετε, δεν αμφισβητείται, δεν κριτικάρεται, δεν τίθεται εν αμφιβόλω, δεν επανεξετάζεται. Εάν ρίξουμε ένα βλέφαρο στην παγκόσμια ιστορία, θα παρατηρήσουμε ότι η ειδωλοποίηση είναι ένα φαινόμενο που το εντοπίζουμε σε όλους τους πολιτισμούς όλων των κοινωνιών όλων των εποχών. Η ειδωλοποίηση ενός αποτελεσματικού θεσμού μετατρέπει την επιτυχία σε αποτυχία, σε αστοχία. Με την ειδωλοποίηση ένας εφήμερος, ιστορικά καθορισμένος θεσμός, γίνεατι αιώνιος, σταθερός, μόνιμος, απόλυτος:η συνταγής της τέλειας αποτυχίας, της ολοσχερούς καταστροφής.  Δεν χρησιμοποιούμε μόνο τους πετυχημένους θεσμούς, που είναι πλάσματά μας, αλλά και τους λατρεύουμε: κάνουμε τις δημιουργίες μας είδωλα (ειδωλοποίηση)και τα λατρεύουμε: είμαστε ειδωλολάτρες σε αυτή την περίπτωση. Η ειδωλολατρεία μάς είναι γνωστή από τη θρησκεία αλλά πρόκειται απλά για μια έκφανση σε αυτό το πεδίο της ίδιας διαδικασίας. Η λατρεία των πλασμάτων μας θεωρείται αμάρτημα – από αυτούς που προκρίνουν τη λατρεία του δημιουργού, την οποία δεν την συναντούμε μόνο στη θρησκεία, όπως θα δούμε ένα άλλο πρωινό (δημιουργία και μίμηση).

Ο δεσμός του λάτρη με το αντικείμενό του, το είδωλο ενός θεσμού στην περίπτωσή μας,  δεν είναι το ίδιο ισχυρός. Εάν είναι ισχυρός, το είδωλο γίνεται απολίθωμα, από την ειδωλοποίηση περνάμε στην απολίθωση. Με αποτέλεσμα, οι ειδωλολάτρες, αριστεροί και αριστερές στην περίπτωσή μας, να μην λατρεύουν ένα είδωλο, έναν κάποτε αποτελεσματικό θεσμό, αλλά ένα απολίθωμα, ένα εφήμερο θεσμό που έγινε αιώνιος. Τι είδωλό τους πια δεν είναι ο θεσμός, είναι ο απολιθωμένος θεσμός. Ο δεσμός είναι ισχυρός λόγω της πίστης, κατάλοιπο της χριστιανικής θρησκείας, που είναι ο αντίποδας της κριτικής ικανότητας, και λόγω του συμφέροντος. Και υπάρχουν δύο συμφέροντα: τα υλικά και η αποτροπή του κοινωνικού αποκλεισμού. Έχουν χτιστεί πολλές προσοδοφόρες καριέρες (πολιτικές, συγγραφικές, δημοσιογραφικές, μεταφραστικές και άλλες), έχουν γίνει μεγάλες περιουσίες, έχουν συγκροτηθεί πολλά ονόματα χάριν της αριστερής ειδωλολατρείας. Όσο για τον φόβο του κοινωνικού αποκλεισμού το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι τον νιώθουν όσοι θέλουν να ενταχθούν στην πρώτη κατηγορία αλλά δεν μπορούν ή είναι νωρίς ακόμα. Εάν ο δεσμός δεν είναι ισχυρός, τότε η ειδωλολατρεία δεν εμφανίζεται. Πότε δεν είναι ισχυρός;

ΟΤΑΝ η λατρεία εγκαταλείπεται σύντομα, ή, σπανίως, δεν εμφανίζεται καθόλου, και η δημιουργία και η κριτική ικανότητα δεν υποκαθίσταται πλήρως από τη μίμηση. Όταν δεν υπάρχουν, διότι δεν υπάρχει δυνατότητα ή επιθυμία, συμφέροντα. Όταν με λίγα λόγια δεν υπάρχει πίστη, λόγω ελευθερίας και ευρύτητας πνεύματος, και δεν υπάρχουν συμφέροντα και δεν υπάρχει ο φόβος του αποκλεισμού και της ταύτισης με αιρετικούς, με αυτούς δηλαδή που θεωρούν τις εκλογές, τη διαμαρτυρία (διαδηλώσεις, πορείες, ταραχές) και τα όπλα είδωλα που έγιναν απολιθώματα.

ΤΟ πολύ ευχάριστο είναι ότι η πλειονότητα των Υποτελών εκλαμβάνουν πλέον τους ιστορικούς τρόπους διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου ως είδωλα και ως απολιθώματα, ότι οι αιρετικοί είναι και θα γίνουν πολύ περισσότεροι. Οι ειδωλολάτρες της Αριστεράς θα μειώνονται συνεχώς, με αποτέλεσμα η ιστορική Αριστερά να αποτελεί ένα κόσμο μικροσκοπικών σεχτών, ένα κόσμο μικροσκοπικών πολιτικών ομάδων που θα συγκρούονται μεταξύ τους μέχρι που να σβήσουν βιολογικά τα ελάχιστα μέλη τους. Εάν δε ενωθούν, θα ενωθούν οι ανεπάρκειές τους και θα μας χαρίσουν μια αναπαράσταση ενός απολιθωμένου ειδώλου ενός κάποτε αποτελεσματικού, σχετικά, τρόπου διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου που δημιούργησε τόσους και τόσους θεσμούς – για τα σκουπίδια σήμερα όλοι, ασφαλώς.

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. Θανάση, καλησπέρα. Η ειδωλοποίηση του μέσου αντίστασης είναι γεγονός. Πρόκειται για στείρα λατρεία των τύπων και όχι της ουσίας. Η εξήγηση που δίνεις, περί εξάλειψης των συνθηκών που διαμόρφωσαν αυτόν τον τρόπο διεξαγωγής κοινωνικού πολέμου, με κάνει να αναρωτιέμαι. Είναι οι συνθήκες που άλλαξαν, ή ο τρόμος που φώλιασε πιο βαθιά στις καρδιές μας; Η μήπως είναι η μαλθακότητα στην οποία εντρυφήσαμε και η προσεκτική, σταδιακή και με επιστημονικές μεθόδους, υποδούλωσή μας; Σκέψου ότι πια, το μαστίγιο αντικαταστάθηκε από ευλογοφανείς φορολογικές υποχρεώσεις, η ευθύνη μετατοπίζεται, σε έναν όλο και πιο αόρατο εχθρό και τα διάφορα κοινωνικά στρώματα χτυπιούνται σε διαφορετικούς χρόνους αφού προηγηθεί η αναγόρευσή τους σε κλέφτες και υπαίτιους της κατάντιας μας. Και όλα αυτά σε έναν λαό διακοποδανείων, μεζονετών , τζιποειδών και μιάς αριστεράς που ψάχνει να βρεί τις λύσεις μέσα στα ευαγγέλια του Μάρξ , Λένιν και Σία. Ποιός πραγματικά έχει όρεξη για τις παλιές μεθόδους; Ποιός αφήνει τη βολή του για να τρέξει να φάει ξύλο; Ποιός δίνει την παραμικρή εμπιστοσύνη στο σύνολο των πουλημένων ηγεσιών; Θεωρώ πως το λίπος είναι πολύ ακόμα. Και ο τρόμος της αλλαγής ξεπερνά την ανάγκη. Με λίγα λόγια δεν λείπει η ανάγκη της επιβίωσης. Λειτουργούμε τυπολατρικά απλά για να σώνουμε τα προσχήματα. Νομίζω λοιπόν πως αυτό το γνωρίζουν οι δεσμοφύλακες και όντας έξυπνοι θα χαλαρώσουν τα λουριά όταν αρχίσουμε να τσινάμε πραγματικά. Δυστυχώς αυτή νομίζω πως είναι η διαφορά του χτες με το σήμερα. Οι φύλακες εξελίχθηκαν, χρησιμοποιώντας την εμπειρία της ιστορίας, εμείς αργούμε πολύ ακόμα η μόνη μας ευκαιρία θα υπάρξει αν και όταν αυτοί λαθέψουν λόγω απληστίας στο σχέδιό τους.