in 21ος αιώνας

τι θα κάνουν, τι θα γίνουν τα παιδιά μας;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΟΧΤΕΣ μια δεκαεφτάχρονη κοπελιά μου έστειλε ένα μέιλ που με αναστάτωσε. Εξεπλάγην ευχάριστα που μια 17χρονη διαβάζει κείμενα της Σχολής. Φιλομάθεια και ευρύτητα πνεύματος! Εσείς, μου γράφει μεταξύ άλλων, η γενιά σας, οι σημερινοί εξηντάρηδες, άνδρες και γυναίκες, κουτσά στραβά τα καταφέρατε κάπως. Εμείς τι θα κάνουμε; Αυτό το ερώτημα με απασχολεί κι εμένα εδώ και πολύ καιρό. Ζούμε με δυο παιδιά, εφήβους, Β΄Λυκείου και Γ΄Γυμνασίου. Τα βλέπω κλεισμένα μέσα στο σπίτι τώρα με τον κορονοϊό και η καρδιά μου γίνεται κομμάτια. Θα σπουδάσουν, θα ζήσουν την εμπειρία να είσαι φοιτητής, φοιτήτρια, νέος και ελεύθερος; Αν δεν σπουδάσουν,   τι θα κάνουν; Το μήνυμα τελειώνει με τα  εξής ερωτήματα: ‘ πώς μπορεί ένας σύγχρονος νέος να αναπτύξει πλήρως τις ικανότητές του στον τομέα που τον ενδιαφέρει αν δεν φοιτήσει στο πανεπιστήμιο του Κράτους? Πώς βλέπετε το μέλλον για τα παιδιά σας? Τι επιλογές έχουν αν επιλέξουν να μην φοιτήσουν σε κάποιο πανεπιστήμιο?’  Υπάρχει όμως ένα άλλο ερώτημα, πολύ πιο βασικό, το οποίο δεν διατυπώνεται αλλά δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Πώς θα ζήσουν, τι δουλειά θα κάνουν; Θα μπορέσουν να εργαστούν; Αυτό είναι το πρωταρχικό ερώτημα.

ΘΑ απαντήσω σε αυτά τα ερωτήματα, σκεπτόμενος τα δικά μας παιδιά, άρα και τα παιδιά και άλλων φίλων, γνωστών και αγνώστων. Ο Παύλος θέλει να σπουδάσει Φυσική στη Θεσσαλονίκη. Θα περάσει, διαβάζει. Διαβάζει όχι για το σχολείο, διαβάζει για να μάθει. Η Αποστολία δεν πολυδιαβάζει αλλά κι αυτή θέλει να φοιτήσει σε πανεπιστήμιο, να μάθει, άρα, θα αρχίσει να διαβάζει. Θέλουν να φύγουν από το χωριό, να ζήσουν σε πόλη, να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, να μάθουν. Θα μπορέσουν; Ας πούμε ότι ο Παύλος περνάει. Θα ζει στη φοιτητική Εστία, θα κοιμάται εκεί, θα τρώει εκεί αλλά αρκεί αυτό; Εμείς ζούμε με το Επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης, 400 ευρά το μήνα. Ποτέ δεν δώσαμε χαρτζιλίκι για το σχολείο στα παιδιά μας, ποτέ. Δεν μπορούμε. Ποτέ δεν παραπονέθηκαν, ποτέ δεν γκρίνιαξαν. Άρα, θα πρέπει να εργαστεί, εάν θέλει να καλύψει τις άλλες του ανάγκες. Εμείς δεν μπορούμε ούτε δέκα ευρά να του δίνουμε τον μήνα! Πού θα εργαστεί; Είναι εύκολο;  Είναι εύκολο να συνδυάζεις δουλειά, έστω και ολιγόωρη, με σπουδές; Αυτό που ξημερώνει αύριο είναι η ανεργία. Εμείς στα νιάτα μας βρίσκαμε πολύ εύκολα δουλειά. Δουλεύαμε μια δυο μέρες τη βδομάδα κι αλητεύαμε τις άλλες. Πολύ καλά μεροκάματα. Μας παρακαλούσαν, όποια πόρτα κι αν χτυπούσαμε, μας άνοιγαν. Τώρα δεν είναι έτσι. Πολύ δύσκολα βρίσκεις κάποια δουλειά, και να βρεις θα δουλεύεις για ψιλοδεκάρες.

ΚΙ ας υποθέσουμε ότι βρίσκουν δουλειά και τελειώνουν τις σπουδές τους. Τι θα κάνουν μετά; Θα βρουν κάποια δουλειά σχετική με αυτό που έχουν σπουδάσει; Δύσκολο. Θα αναγκαστούν να βρουν κάποια άλλη δουλειά, άσχετη, σε καφέ, ή κάτι άλλο, θα νοικιάσουν σπίτι και θα δουλεύουν μέρα νύχτα για να πληρώνουν το νοίκι και να τρώνε τη μια μακαρόνια και την άλλη ρύζι, μέσα στο άγχος και την ανασφάλεια; Είναι ζωή αυτή; Μα ούτε και σε καφέ δεν θα βρουν δουλειά! Έχουν να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο πρόβλημα: την ανεργία. Δύο είναι οι πιθανότητες που θα αντιμετωπίσουν: ή ανεργία ή δουλεία, εξαθλίωση δηλαδή. Τι θα κάνουν; Δεν ξέρω.

ΑΣ υποθέσουμε ακόμα ότι κάποια αγόρια και κορίτσια δεν θέλουν να φοιτήσουν σε πανεπιστήμιο αλλά θέλουν να μάθουν. Εγώ, και πολλοί άλλοι και άλλες, περάσαμε στο πανεπιστήμιο αλλά τα παρατήσαμε. Το πανεπιστήμιο για μας ήταν σκλαβιά και μιζέρια, προτιμήσαμε τη δουλειά και το διάβασμα. Δεν μας ενδιέφερε να ασκήσουμε κάποιο επάγγελμα. Μπορούσαμε όμως να βρούμε δουλειά, εύκολα και πολύ καλά πληρωμένη. Για να διαβάσεις και να μάθεις, για να μελετήσεις και να ερευνήσεις, πρέπει κάπου να μένεις, κάτι πρέπει να τρως. Χωρίς δουλειά, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, απολύτως τίποτα. Ή θα ζεις με τους γονείς σου ή θα έχουν φράγκα και θα σε συντηρούν. Το δεύτερο αποκλείεται. Αλλά και εφικτό να είναι, μέχρι πότε; Μέχρι πότε θα είσαι παιδί; Φαντάζομαι τον Παύλο 26 χρονών και την Αποστολία 24 να ζουν μαζί μας εδώ στο χωριό!  Δυστυχία, πόνος αγιάτρευτος. Αλλά εάν δεν μπορέσουν να κάνουν κάτι άλλο, μπορούμε να τους πούμε όχι; Δεν μπορούμε.

ΕΙΝΑΙ βέβαιο πια ότι έρχονται πολύ δύσκολες μέρες για τα παιδιά της συντριπτικής πλειονότητας  του πληθυσμού. Έρχονται; Ήρθαν, εδώ είναι. Ανεργία, κακοπληρωμένη ολιγόωρη εργασία που το μόνο που κάνει είναι να εξασφαλίζει τις αλυσίδες της εξαθλίωσης και της σκλαβιάς. Είναι πλέον σαφές  ότι η επιλογή της ατομικής λύσης είναι πλέον αυταπάτη, ψευδαίσθηση. Δεν θα μπορέσετε να τα καταφέρετε μόνοι σας και μόνες σας, είναι παντελώς αδύνατο. Θα σας στηρίξουν οι γονείς σας, όσο μπορούν και όποιοι μπορούν. Αυτή όμως είναι μια προσωρινή λύση που απλά χειροτερεύει τα πράγματα.

ΥΠΑΡΧΕΙ άλλη μία λύση. Η μόνη. Δεν είναι εύκολη και δεν είναι άμεση. Δεν είναι εύκολη γιατί σκεφτόμαστε πάντα με όρους ατομικής λύσης. Και δεν είναι άμεση γιατί τα κοινωνικά προβλήματα δεν επιλύονται μέσα σε μια μέρα. Χρειάζεται συνειδητοποίηση, γνώση και υπομονή. Υπομονή και όνειρα, αυτό χρειαζόμαστε. Ποια είναι τα όνειρα;

ΤΑ όνειρα είναι οι δυνατότητες της εποχής μας. Οι πολιτικοί, οι γονείς μας, οι δάσκαλοι μας, οι περισσότεροι από αυτούς, σκέφτονται με όρους παρελθόντος, με όρους πλήρους καθολικής απασχόλησης. Δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι παντελώς αδύνατον στις μέρες μας να εργαζόμαστε όλοι και όλες οχτώ ώρες τη μέρα. Όσο περνάνε τα χρόνια, το ποσοστό των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης θα μειώνεται σταθερά. Σε λίγα χρόνια θα φτάσουμε στο σημείο να δουλεύουν οι μισοί και οι άλλοι μισοί να είναι άνεργοι. Αυτή θα είναι η μόνιμη κατάσταση. Αυτό είναι το κοντινό μέλλον μας. Δύο λύσεις υπάρχουν: Ή θα εργαζόμαστε όλοι και όλες τέσσερις ώρες ή όλοι οι άνεργοι, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, θα παίρνουν κάποιο επίδομα.

ΝΑ μειωθεί ο χρόνος εργασίας στο μισό ώστε να εργάζονται όλοι και όλες, είναι κάτι που δεν θα το κάνουν ποτέ τα αφεντικά μας και το Κράτος. Ποτέ δεν θα κάνουν αυτή την παραχώρηση από μόνοι τους! Να δίνουν σε όλους και όλες τους ανέργους επίδομα χωρίς όρους και προϋποθέσεις, κι αυτό είναι κάτι που δεν θα το κάνουν. Θα το δίνουν μόνο σε ανέργους που έχουν εργαστεί. Οπότε η νέα γενιά είναι καταδικασμένη. Στους μακροχρόνιους ανέργους θα δίνουν τα Κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης – εάν όμως είσαι μόνος παίρνεις 200 ευρά το μήνα, εάν είσαι γυναίκα 100, ζευγάρι 300 ευρά! Ζήσε, αν θέλεις, στη πόλη, με 300 ευρά το μήνα!

ΠΟΛΥ δύσκολα τα πράγματα για τα παιδιά μας, φίλες και φίλοι. Για μας που είμαστε φτωχοί και άνεργοι και είμαστε οι περισσότεροι. Δεν μπορούμε και να απεργήσουμε! Να βγούμε στους δρόμους να διαμαρτυρηθούμε,  θα μας γράψουν στ΄ αρχίδια τους, θα μας δείρουν κιόλας. Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε; Να περιμένουμε την επανάσταση; Ωραία, να την περιμένουμε. Κι αν αργήσει; Ή δεν γίνει;

ΤΟ μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε όπως μπορούμε τα παιδιά μας, όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να κατανοήσουν την εποχή που ζούμε, τα αδιέξοδα και τις δυνατότητές της.  Και μιας και δεν θα δουλεύουμε, με όσο κουράγιο και όρεξη μας μένει, θα διαβάζουμε και θα μελετάμε αυτά που μας ενδιαφέρουν, θα συζητάμε, θα εκφράζουμε το πόνο και τα όνειρά μας όπως μπορεί ο καθένας. Ένα πράγμα δεν θα ξεχάσουμε: να στέλνουμε καθημερινά, όλοι και όλες μαζί, όπως μπορούμε, το μήνυμα στους Κυρίους μας ότι έχουμε πλήρη συνείδηση της εποχής και της κατάστασης: μπορούμε να ζούμε όλοι και όλες δουλεύοντας λίγες ώρες τη μέρα. Εάν γίνει αυτό, θα γίνει ένα μεγάλο βήμα. Εάν δεν γίνει, είμαστε καταδικασμένοι. Οφείλουμε να διατυπώσουμε απλά και ευθέως την δική μας πρόταση, τη δική μας λύση. Μετά, θα δούμε τι θα κάνουμε.

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. Δάσκαλε ξεχνάς δύο σημαντικά προβλήματα που θα καθορίσουν τη ζωή των παιδιών μας. Την κλιματική αλλαγή και τον υπερπληθυσμό. Τι σημασία έχει αν θα σπουδάσουν, όταν θα αγοράζουν αέρα σε μπουκάλι και θα αναγκαστούν να μην κάνουν παιδιά; Ή θα πρέπει να φάνε τεχνητό μπιφτέκι από σκατά; Τι θα γίνει όταν σε 50 χρόνια θα τελειώσει το πετρέλαιο; Πως θα συντηρήσουν το σημερινο μοντελο ζωης; Πως θα είναι η ζωή σε έναν καφτο πλανήτη; Πως αυτό το ζώο με τον μεγάλο εγκέφαλο θα βγεί από τον λάκκο που έσκαψε με τα ίδια του τα χέρια, εν αγνοία του φυσικά;

  2. Δεν τα ξεχνώ, Γιάννη. Δεν θέλησα συνειδητά να τα αναφέρω. Δεν θέλησα να τους στείλω τα Τάρταρα της απόγνωσης και της απελπισίας. Κι αυτά τα προβλήματα και τα ερωτήματα που διατυπώνεις ας τα εντοπίσουν μόνοι τους και μόνες τους. Εμείς είμαστε εδώ, θα επανέλθουμε, κάτι θα πάρει το μάτι τους. Λίγοι είναι όμως. Οι περισσότεροι είναι δεμένοι στο σχοινί του παρόντος. Θα τα αντιληφθούν μόνο όταν τα ζήσουν. Θα μου πεις θα είναι αργά. Ναι, θα είναι αργά. Αν και δεν λέω να χάσω την αισιοδοξία μου.