in Κυριαρχική

Διάταγμα για την Πανστρατιά (21 Απριλίου 1813)

Στις 21 Απριλίου του 1813 δημοσιεύτηκε στη πρωσσική συλλογή νόμων (σελ. 79-89) το Διάταγμα για την Πανστρατιά (Verordnung uber den Landsturm), με το οποίο ο Πρώσσος μονάρχης  Φρειδερίκος Γουλιέλμος Γ’ (1797-1840) καλεί τους Υποτελείς του να αντισταθούν με ανταρτόπολεμο στην εισβολή των στρατιών του Ναπολέοντα στη Πρωσσία. Δεν γνωρίζουμε από ποιον ή ποιους έχει συνταχθεί αλλά είναι βέβαιο ότι δεν έχει συνταχθεί από τον πρώσσο μονάρχη. (Σε ένα μελλοντικό σημείωμα θα δείξω ότι το έχει συντάξει ο Καρλ φον Κλάουζεβιτς (1780-1831)  ή έχει βάλει αποφασιστικά το χέρι του). Το μανιφέστο αυτό του ανταρτοπολέμου, πάνω στο οποίο βασίστηκαν όλα τα αντάρτικα της υπαίθρου κατά τον δέκατο ένατο και εικοστό αιώνα,  έχει βασιστεί σε δύο ισπανικά διατάγματα,  που εμφανίστηκαν μετά τον ανταρτοπόλεμο των Ισπανών κατά του Ναπολέοντα: στο Reglamento de Partidas y Guadrillas, της  28ης Δεκεμβρίου του 1808 και στο Corso Terrestre, της 17ης Απριλίου 1809 – τα οποία και θα δημοσιεύσουμε μόλις μας δοθεί ευκαιρία. Ο (φασίστας) Καρλ Σμιτ στη Θεωρία του Αντάρτη, γράφει, σχολιάζοντας το Διάταγμα για την Πανστρατιά (σελ. 43): ‘Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το όνομα  του νόμιμου βασιλιά βρίσκεται σε ένα τέτοιο κάλεσμα για ανταρτοπόλεμο. Αυτές οι δέκα σελίδες της πρωσσικής συλλογής νόμων συγκαταλέγονται σίγουρα στις πιο ασυνήθιστες σελίδες όλων των νομικών δημοσιευμάτων του κόσμου’, και το χαρακτηρίζει ως τη ‘Μαgna Carta του ανταρτοπολέμου’.

Δημοσιεύω το μοναδικό αυτό ντοκουμέντο διότι πιστεύω ότι θα μας βοηθήσει να δώσουμε κάποιες απαντήσεις σε τέσσερα πολύ βασικά ερωτήματα. Το πρώτο: δεδομένης της συντριπτικής στρατιωτικής υπεροχής του Κυρίου (του καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος), κατά πόσο είμαστε σε θέση να να υποστηρίξουμε ότι μπορούμε να ελέγξουμε τον κοινωνικό χώρο με τη χρήση των όπλων; Με το ερώτημα αυτό σχετίζεται άλλο ένα: μήπως θα πρέπει να κινηθούμε προς τον έλεγχο του κοινωνικού χρόνου, που μπορεί να γίνει όχι με τη χρήση των όπλων αλλά με το πέρασμα στη πράξη, με την απεργία ή την χωρίς αιτήματα αποχή; Εάν στο πεδίο αυτό είμαστε πιο ισχυροί, μήπως ήρθε η ώρα για ένα αντάρτικο του χρόνου, για την σύνταξη ενός μανιφέστου του αντάρτικου του χρόνου; Το δεύτερο: η οπλική υπεροχή του Κυρίου δεν έβαλε ένα τέλος στην ένοπλη επαναστατική βία; Όποιο όπλο και να χρησιμοποιήσουμε, ο Κύριος θα καταφύγει στη χρήση ενός ισχυρότερου, μέχρι και στα πυρηνικά. Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, που ισχύει, κατά τη γνώμη μου, δεν θα πρέπει να αποκηρύξουμε ανοιχτά και δημόσια την ένοπλη επαναστατική βία; Τρίτον:  τι κάνουμε όταν ο Κύριος μας διατάζει να επαναστατήσουμε; Να υπακούσουμε και να επαναστατήσουμε ή να μην υπακούσουμε και να μην επαναστατήσουμε; Οι Γερμανοί Υποτελείς δεν έριξαν ούτε μια ντουφεκιά. Δεν υπάκουσαν. Και τέταρτο: υπάρχει το ενδεχόμενο ο συνδυασμός της τεχνοεπιστήμης και του ανταρτοπόλεμου να οδηγήσει στην εξαφάνιση του τακτικού, επίσημου στρατού; Μήπως πολύ σύντομα ο Κύριος θα πολεμάει όπως ο αντάρτης; Κι αν ισχύει κάτι τέτοιο, κατά τη γνώμη μου ισχύει, πώς θα πολεμήσουν οι Υποτελείς Παραγωγοί; Η επερχόμενη παγκόσμια κοινωνική επανάσταση θα είναι μια σύγκρουση μεταξύ του ελέγχου του χώρου (Κύριος) και του ελέγχου του χρόνου (Υποτελής Παραγωγός);  Με αυτά τα πολύ σημαντικά ζητήματα θα καταπιαστούμε στο άμεσο μέλλον. Μέχρι τότε, μη ξεχνάτε ότι η σκέψη είναι ποίηση και η ποίηση δημιουργία.

Παραθέτω τη μετάφραση, φίλος την έκανε,  του Διατάγματος για την Πανστρατιά, ας διαβαστεί και τα ξαναλέμε. Σε προηγούμενη ανάρτηση μπορείτε να βρείτε το πρωτότυπο, με την επισήμανση ότι έχω διατηρήσει την ορθογραφία της γερμανικής γλώσσας των αρχών του 19ου αιώνα.

Διάταγμα για την Πανστρατιά
της 21ης Απριλίου 1813

Υποσχέθηκα στον πιστό Μου λαό την ολοκλήρωση του εξοπλισμού του μέσω της πανστρατιάς. Η πολιτοφυλακή, όπως πληροφορούμαι, έχει ήδη συγκροτηθεί σε όλες τις επαρχίες και με ευγνωμοσύνη αναγνωρίζω τέτοιο ζήλο και τέτοιες προσπάθειες.

Διατάσσω λοιπόν να συγκροτηθεί παντού η πανστρατιά, ακολουθώντας τις ως τώρα διαδικασίες, ώστε ο εχθρός, αλλά και οι επιτυχίες των όπλων μας, που βρίσκονται στο χέρι του Θεού, να δουν να γίνεται πραγματικότητα ότι ένας λαός, που είναι ένα με το βασιλιά του, δε μπορεί να νικηθεί.

Αυτή η ακατανίκητη αλήθεια δεν εξαρτάται από την ιδιαίτερη σύνθεση του οποιουδήποτε εδάφους. Τα έλη των αρχαίων Γερμανών, οι τάφροι και τα κανάλια των Ολλανδών, οι θαμνώδεις φράχτες και οι πυκνοί θάμνοι της Βανδέας, η έρημος της Αραβίας, τα βουνά των Ελβετών, το εναλλασσόμενο έδαφος των Ισπανών και των Πορτογάλων, οδήγησαν, υπερασπιζόμενα από το λαό, πάντα σε ένα και μόνο αποτέλεσμα.

Εάν ο κάτοικος του βουνού έχει το πλεονέκτημα του απρόσβλητου ύψους, των κρυψώνων που εξασφαλίζουν οι βράχοι, ο κάτοικος της πεδιάδας έχει τις λίμνες, τα δάση, τα έλη και το πλεονέκτημα της εύκολης συγκέντρωσης μιας συγκεκριμένης ποσότητας πλήθους σε ένα σημείο, πράγμα που δεν το επιτρέπουν οι διασκορπισμένες κατοικίες στα βουνά.

Αν και ο επιτιθέμενος έχει το πλεονέκτημα της επιλογής του σημείου στο οποίο θα επιτεθεί, η αγάπη για την πατρίδα, η αντοχή, η οργή, οι πιο κοντινές πηγές ανεφοδιασμού, δίνουν μακροπρόθεσμα την υπεροχή στον αμυνόμενο.

Γενικά διατάγματα

 

§ 1. Κάθε πολίτης είναι υποχρεωμένος να αντισταθεί στον εχθρό που εισβάλλει με κάθε λογής όπλα, είναι υποχρεωμένος να μην υπακούει στις διαταγές και τα διατάγματά του, και εάν ο εχθρός θέλει να τα επιβάλλει με τη βία, να τον βλάψει με όλα τα διαθέσιμα μέσα.

§ 2. Για να εκπληρωθούν οι υποχρεώσεις με περισσότερη λειτουργικότητα, διατάσσω οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας, όταν ο εχθρός πλησιάσει τη χώρα, να κινητοποιηθούν στην πανστρατιά.

§ 3. Λαθεμένη είναι λοιπόν η άποψη ότι η αποτελεσματικότητα της πανστρατιάς ισχύει μόνο όταν ο τακτικός στρατός και η πολιτοφυλακή έχουν μάταια προσπαθήσει να  νικήσουν τον εχθρό. Ακόμη κι αν είναι άθικτοι από τον εχθρό, και οι διοικητές των στρατιωτικών σωμάτων και της πολιτοφυλακής το κρίνουν απαραίτητο, η πανστρατιά είναι υποχρεωμένη να προβεί σε δράση. Αποτελεί τότε την ενίσχυση και τον τοίχο, στα οποία θα στηριχθούν ο στρατός και η ήδη επιστρατευμένη νεολαία, αλλά και τη δύναμη η οποία, όταν θα πρέπει για λίγο ο στρατός να αποτραβηχτεί από εδάφη, είναι υποχρεωμένη να επιφέρει στα μετόπισθεν του εχθρού τη μεγαλύτερη δυνατή διάλυσή του.

§ 4. Η πανστρατιά γίνεται επειδή ο εχθρός προσπαθεί να εισβάλλει στη χώρα μας. Δύναται να κινητοποιηθεί κατά περιοχή, κατά περιφέρεια ή κατά επαρχία.

§ 5. Κάθε πολίτης, ο οποίος μέσω του τακτικού στρατού ή της πολιτοφυλακής δε μάχεται πραγματικά τον εχθρό αυτή τη στιγμή, είναι υποχρεωμένος να ενταχθεί στην πανστρατιά όταν αυτή κινητοποιηθεί.

Εάν κάπου λοιπόν η πολιτοφυλακή δεν μάχεται τον εχθρό αυτή τη στιγμή, ανήκει στην πανστρατιά.

§ 6. Μόνο τα πρόσωπα που καθορίζονται παρακάτω έχουν δικαίωμα να κινητοποιήσουν την πανστρατιά.

Μια συνάθροιση χωρίς επίσημη κινητοποίηση θα τιμωρείται ως στάση.

§ 7.  Στην περίπτωση που διαταχθεί κινητοποίηση, ο αγώνας,  για τον οποίο δημιουργήθηκε η πανστρατιά, είναι ένας αγώνας άμυνας που αγιάζει όλα τα μέσα. Τα πιο κοφτερά από αυτά είναι τα πιο έξοχα, γιατί περατώνουν με νικηφόρο και γρήγορο τρόπο το δίκαιο της υπόθεσης.

§ 8. Γι αυτούς τους λόγους, προορισμός της πανστρατιάς είναι να αποτρέψει την εισβολή και την οπισθοχώρηση του εχθρού, να τον κρατά λαχανιασμένο· να αποσπά τα πυρομαχικά, τα τρόφιμα, τους αγγελιοφόρους και τους νεοσύλλεκτούς του,  να καταργεί τα νοσοκομεία του, να κάνει νυκτερινές επιδρομές, με λίγα λόγια, να τον ανησυχεί, να τον μειώνει, να τον κρατάει άγρυπνο, να τον καταστρέφει έναν-έναν ή σε ομάδες, όπου αυτό είναι δυνατό. Ακόμη κι αν ο εχθρός εισέβαλε, και βρισκόταν πενήντα μίλια μπροστά, θα είχε μικρό πλεονέκτημα, εάν η γραμμή που καταλάμβανε δεν είχε πλάτος, εάν δε μπορούσε να τολμήσει να αποστείλει μικρές ομάδες για ταχυδρομική μεταφορά και για ανάρρωση, χωρίς την βεβαιότητα ότι δε θα τους σκοτώσουν  εάν μπορούσε να εισβάλλει μόνο μαζικά και από στρωμένους δρόμους. Τα παραπάνω τα διδαχθήκαμε από το παράδειγμα της Ισπανίας και της Ρωσίας.

§ 9. Στις περιπτώσεις όπου μόνο το θάρρος και η σωματική δύναμη ισχύουν και παίζουν σημαντικό ρόλο, όπως σε νυκτερινές επιδρομές, σε εφόδους αλλά και σε επίμονη υπεράσπιση οχυρών και αναχωμάτων, η πανστρατιά μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια και τη κινητοποίηση του τακτικού στρατού.

§ 10. Επί πλέον, είναι υποχρέωση της πανστρατιάς να συνοδεύει το χρήμα, τα εφόδια και τα πυρομαχικά προς το συμμαχικό στρατό, να φυλάσσει και να συνοδεύει τους αιχμαλώτους εχθρούς από περιοχή σε περιοχή ως τους προβλεπόμενους χώρους συγκέντρωσης.

§ 11. Όταν σμίγει η πανστρατιά με τον τακτικό στρατό, θα πρέπει να στρατοπεδεύουν μαζί και να τυγχάνει της ίδιας περιποίησης.

Ποιος έχει το δικαίωμα να κινητοποιήσει την πανστρατιά

 

§ 12. Όλοι οι διοικητές του Στρατού και των Σωμάτων έχουν το δικαίωμα να κινητοποιήσουν στις περιοχές τους την πανστρατιά και να καλέσουν κοντά τους όσο ανθρώπινο δυναμικό κρίνουν ως απαραίτητο. Επίσης όλοι οι στρατιωτικοί κυβερνήτες, διοικητές περιφέρειας και περιοχής της πανστρατιάς μπορούν να την κινητοποιήσουν, οι δυο τελευταίοι όμως μόνο στην περιφέρεια ή στην περιοχή που έχουν διορισθεί. Με ποινή την εκτέλεση, κανένας άλλος, εκτός από τα άτομα που έγινε μνεία, δε μπορεί να οικειοποιηθεί το δικαίωμα να κινητοποιήσει την πανστρατιά ή ακόμη και με λόγια να παρασύρει προς αυτή.

Τομείς της πανστρατιάς.
Επιτροπές προστασίας και η δράση τους.

 

§ 13. Για να δημιουργηθεί πιο εύκολα η πανστρατιά, μεμονωμένα και στο σύνολό της, όλη η χώρα διαιρείται σε τομείς. Η υπάρχουσα διοικητική δομή κάθε περιφέρειας θεωρείται πως ορίζει κάθε τέτοιο τομέα.

§ 14. Αυτοί οι τομείς διαιρούνται σε υποτομείς, ο αριθμός των οποίων και τα όρια τους καθορίζονται από τους διοικητές των επαρχιών.

§ 15. Κάθε υποτομέας να περιλαμβάνει περίπου 500-600 άνδρες ικανούς για την πανστρατιά. Κατά προτίμηση μπορεί κανείς, άμα φαίνεται ότι εξυπηρετεί, να συνενώσει τις ομάδες περισσότερων υποτομέων  αλλά τα μεγάλα μπουλούκια ειναι δυσκίνητα.

§ 16. Οι στρατιωτικοί κυβερνήτες είναι οι φυσικοί επικεφαλής της πανστρατιάς στη περιοχή ευθύνης τους.

§ 17. Μαζί με τους πολιτικούς κυβερνήτες ορίζουν τον αρχηγό των τομέων και των υποτομέων της πανστρατιάς.

§ 18. Μετά την δημοσίευση του παρόντος διατάγματος θα πρέπει οι κοινότητες των διαφόρων χωριών και οικισμών να μαζευτούν στις περιφέρειες. Οι κάτοχοι ιδιοκτησιών (οποιασδήποτε μορφής) εκλέγουν μια επιτροπής μεταξύ τους, η οποία θα αποτελείται από αντιπροσώπους των υποτομέων. Κάθε υποτομέας αντιπροσωπεύεται από έναν αντιπρόσωπο.

§ 19. Αυτές οι επιτροπές θα έχουν την ονομασία “επιτροπή προστασίας” και θα πρέπει να βρίσκονται είτε κοντά στους αρχηγούς της περιφέρειας που τους προΐστανται ή τουλάχιστον πρέπει σε πρόσκλησή τους να παρουσιαστούν αμέσως μπροστά τους.

§ 20. Πόλεις μεγαλύτερες των 2.000 ψυχών έχουν δικές τους επιτροπές προστασίας που διοικούνται από τους δημάρχους.

§ 21. Οι επιτροπές προστασίας συσκέπτονται και συμβουλεύονται εμπειρογνώμονες, για ο πως οι τομείς τους μπορούν να υπερασπιστούν καλύτερα και μακροχρόνια και στη συνέχεια ξεκινάνε τις προετοιμασίες, ακόμη και εάν μια εχθρική επίθεση μοιάζει μακρινή.

§ 22. Οι έμποροι που έχουν συνοδεύσει στρατεύματα επισημαίνουν παρεμπιπτόντως και παραδειγματικά ότι εκτός από τα δάση (η διέλευση των οποίων είναι δυνατόν να παρεμποδιστεί  με διαφόρους τρόπους, όπως με φράχτες, λάκκους, παγίδες, ενέδρες) οι αναρίθμητες λίμνες, οι λιμνούλες και τα έλη μπορούν να γίνουν αμυντικά μέσα. Προς αυτή τη κατεύθυνση θα πρέπει να συνδράμει διαρκώς και πρόθυμα η πανστρατιά.

§ 23. Οι επιτροπές προστασίας συντάσσουν ακριβείς λίστες με όλους τους ικανούς για την πανστρατιά νέους και ά νδρες από την ηλικία των 15 μέχρι 60 χρονών. Αποκλείονται μόνο οι άρρωστοι, τα παιδιά και οι υπερήλικες. Σημειώνουν επίσης και τον αριθμό των αλόγων στις περιφέρειές τους.

Ποινές της πανστρατιάς

 

§ 24. Οι επιτροπές προστασίας αποφασίζουν ακόμη για τις ποινές, με τις οποίες τιμωρούνται όσοι μη υπολογίζοντας τη δουλειά τους, ενέπεσαν σε σοβαρά παραπτώματα.

Παρουσιάζουν στις κοινότητες τους παρακάτω κανόνες πολέμου, στις οποίες αυτές ορκίζονται.

§ 25. Κάθε επίθεση, κλοπή ή λεηλασία ιδιοκτησίας σε φιλική χώρα, χωρίς διαταγή των διοικούντων στρατηγών ή στρατιωτικών κυβερνητών, κάθε προσπάθεια εξέγερσης ενάντια σε κατασχέσεις, υποχρεώσεις, αγγαρείες και σε υποχρεωτική υπακοή απέναντι στις τοπικές αρχές, με τα όπλα της πανστρατιάς, ή συνομωσία ή προώθηση συνομωσίας τιμωρείται αμείλικτα με εκτέλεση. Το ίδιο ισχύει για υποκίνηση σε στάση.

§ 26. Λιποταξία προς την πατρίδα, άρνηση να εκτελεσθούν οι εντολές, και εναντίωση ως προς τους αξιωματικούς επιφέρουν απαξιωτικές ποινές, όπως απομονωμένη θέση στην εκκλησία ή ακόμη και απώλεια του δικαιώματος ιδιοκτησίας στη περιοχή ή απώλεια του δικαιώματος να φέρει εθνόσημο. Οι επιτροπές προστασίας μπορούνε κατά περίπτωση να αποφασίσουν και για περισσότερες και σκληρότερες ποινές.

§ 27. Όσοι δειλιάζουν και όσοι εγκαταλείπουν, χωρίς να υπάρχει ανάγκη, το πόστο που τους είχαν αναθέσει, τους αφαιρείται ο οπλισμός. Οι συνηθισμένες απαιτήσεις προς αυτούς και τα προσδοκούμενα οφέλη πρέπει να διπλασιαστούν. να υποστούν σωματική τιμωρία. Όποιος δείχνει δουλοπρέπεια, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως δούλος.

§ 28. Τρέφω μεγάλη εμπιστοσύνη προς τους πνευματικούς αυτής της χώρας, που ποτέ δεν με απογοήτευσαν, ότι θα εξηγήσουν επανειλημμένα και θα εμπεδώσουν στο λαό το πνεύμα και το σκοπό όλων αυτών των διατάξεων. Ναι, ότι δεν θα χάσουν από τα μάτια τους και δε θα εγκαταλείψουν τις κοινότητες, που τους έχουν εμπιστευθεί και είναι υπό τη φροντίδα της ψυχής τους, σε καμιά περίπτωση και υπό κανέναν κίνδυνο.

Φροντίδες της Πανστρατιάς

§ 29. Όποιος τραυματιστεί κατά τη διάρκεια της πανστρατιάς ενάντια στον εχθρό θα θεραπευτεί και θα τύχει περιποίησης στο πιο κοντινό νοσοκομείο με έξοδα του κράτους. Στην περίπτωση που κάποιος άνδρας, επιστρατευμένος στην πανστρατιά, αιχμαλωτισθεί και ο εχθρός τον αντιμετωπίσει σκληρότερα από άλλους από άλλους αιχμαλώτους του τακτικού στρατού, διατάσσω επισήμως να εφαρμοστούν τα αυστηρότερα αντίποινα χωρίς καμία καθυστέρηση. Αυτό το άρθρο να μεταφραστεί στη γαλλική και να αναρτηθεί παντού όπου έχει κινητοποιηθεί η πανστρατιά.

§ 30. Ακρωτηριασμένοι έχουν δικαίωμα να προσδοκούν σε υπηρεσίες ή ανάπηρα άτομα και χήρες και ορφανά εκείνων που πέθαναν της τιμής να τύχουν της ίδιας μεταχείρισης με τις χήρες και τα ορφανά των στρατιωτών του τακτικού στρατού.

Διακρίσεις και ανταμοιβές

§ 31. Γενικά όσοι διακρίνονται από την πανστρατιά για ηρωικό θάρρος να απολαμβάνουν τις ίδιες τιμές που ισχύουν στον τακτικό στρατό.

Οργάνωση της πανστρατιάς

§ 32. Η πανστρατιά αποτελείται από πεζικό και από ιππικό.

§ 33. Κάθε 80-100 άνδρες, όταν υπηρετούν στο πεζικό, έχουν επί κεφαλής έναν λοχαγό· κάθε 40-50 έναν ανθυπολοχαγό.

§ 34. 40-50 ιππείς αποτελούν μια ίλη υπό την διοίκηση ενός ίλαρχου· 20-25 ιππείς διοικούνται από ανθυπίλαρχο.

§ 35. Μικρότερες μονάδες διοικούνται από δεκανείς ή υπαξιωματικούς. Να υπολογιστεί ένας υπαξιωματικός για 8-10 άνδρες.

§ 36. Οι λοχαγοί διορίζονται τους τρεις πρώτους μήνες από τους διοικητές της περιοχής, αργότερα, όταν ισχύσουν ελευθερίες, διορίζονται από τους στρατιώτες.

Οι υπόλοιποι ανώτεροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί εκλέγονται από τους στρατιώτες.

Αρχικά, όλες αυτές οι εκλογές μπορούν να αφορούν μόνο γαιοκτήμονες και ιδιοκτήτες, κρατικούς και δημοτικούς υπαλλήλους, προϊστάμενους, διαχειριστές των οικονομικών, λαϊκούς δικαστές, δασοκόμος, δασκάλους.

§ 37. Οι λοχαγοί και οι ίλαρχοι φέρουν, αντίστοιχα, μια μαύρη και άσπρη κορδέλα  στο δεξιό αντιβράχιο· οι ανθυπολοχαγοί φέρουν την ίδια κορδέλα στο αριστερό αντιβράχιο.

§ 38. Η υποταγή στους αξιωματικούς ισχύει μόνο όσο η μάχιμη ομάδα είναι κινητοποιημένη στην άσκηση ή στις πραγματικές υπηρεσίες ενάντια στον εχθρό· τότε όμως είναι αυστηρή, και οι αξιωματικοί εφαρμόζουν στη στιγμή στρατιωτικό νόμο για τους ανυπάκουους σύμφωνα με τις διατάξεις στις οποίες έχουν ορκιστεί.

§ 39. Ειδικές κατασκευές στολών ή ενδυμασιών για την πανστρατιά δεν προβλέπονται, γιατί αποκαλύπτουν τους άνδρες της πανστρατιάς, και έτσι συμβάλλουν στην εκδίωξη τους από τον εχθρό.

§ 40. Σημαίες για την πανστρατιά δεν ορίζονται μεν, κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου, οι κοινότητες όμως που θα επιδείξουν τόλμη και ενεργητικότητα, θα τις λάβουν ως ανταμοιβή αργότερα. Αυτές θα φυλάσσονται, προς αιώνια μνημόνευση, στις εκκλησίες και σε γιορτινές παρελάσεις και λιτανείες και θα επιδεικνύονται στην κοινότητα

Αποθήκες οπλισμού και εξοπλισμός

§ 41 Κάθε  τομέας έχει μια αποθήκη οπλισμού, όπου φυλάσσονται όπλα για όσους δεν μπορούν να τα προμηθευτούν αλλιώς και που ζουν στις αντίστοιχες κοινότητες και πόλεις.

§ 42. Εξαρτάται της εκτιμήσεως των επιτροπών προστασίας εάν θα έπρεπε όλα τα όπλα της πανστρατιάς να φυλάσσονται στις αποθήκες.

Προβλεπόμενα όπλα δεν υπάρχουν στην ουσία, αλλά θα έπρεπε ο κάθε ιππέας να έχει τουλάχιστον μια ξιφολόγχη, ένα ρόπαλο και κάθε πεζός από ένα ρόπαλο και μια φουρκάδα. Κανένας δεν θα έπρεπε να ξεχάσει να φέρει ένα σάκο ή σακούλι για ψωμί και ένα παγούρι και οι ιππείς ένα σάκος για την τροφή του αλόγου.

§ 43.  Όπλα είναι: όλα τα είδη τουφεκιών, με ή χωρίς λόγχη, κοντάρια, ξιφολόγχες, φούρκες (πάσσαλοι), ρόπαλα με ακιδωτές κεφαλές, δικράνια, ρόπαλα, ισιωμένα δρεπάνια, σίδερα, κ.α. Ως πυρομαχικά για τα τουφέκια μπορούν να χρησιμοποιηθούν, σε περίπτωση έλλειψης σφαιρών, κάθε είδους χοντρό σκάγι. Γι αυτό οι ιδιοκτήτες των όπλων θα πρέπει να έχουν συνέχεια μαζί τους πυρίτιδα και μολύβι.

§ 44. Οι αποθήκες οπλισμού δεν δημιουργούνται ποτέ στους δρόμους του στρατού αλλά σε δάση και δύσβατα μέρη. Με αυτό το τρόπο οχυρώνονται εύκολα ενώ σε αργίες και γιορτές λειτουργούν ως χώροι εκπαίδευσης. Αποτελούν τους χώρος ανάπαυσης των όχλων της πανστρατιάς. Φύλακες, οι οποίοι δεν θα αλλάζονται σπάνια, θα τοποθετούνται μόνιμα εκεί και είναι υπεύθυνοι ώστε να μην κλαπεί ή καταστραφεί τίποτα.

§ 45. Όποιος προδώσει στον εχθρό μια αποθήκη οπλισμού, εκτελείται.

Εκπαίδευση και σηματοδότηση

§ 46. Η εκπαίδευση της πανστρατιάς να γίνεται σε αργίες και γιορτές καθώς και τις βραδινές ώρες, και να περιλαμβάνει: το να συνηθίσουν οι στρατιώτες να συντάσσονται και να κινούνται σαν μάζα ή σαν μονάδες, το να πορεύονται αθόρυβα και σιωπηλά, το να χειρίζονται ξιφολόγχες και πασσάλους ώστε να απωθούν το ιππικό του εχθρού – αυτοί που φέρουν όπλα να ασκούνται στην σκοποβολή· το να ελίσσονται ως ομάδα σε κοιλάδες, πίσω από υψώματα και σε δάση, το να συλλέγουν μεμονωμένα πληροφορίες και να περιπολούν· το να κρύβονται ομαδικά σε χωρία και αχυρώνες, σε δάση, σε υψώματα και έπειτα αιφνιδιαστικά και απρόοπτα να ξεπροβάλλουν, να επιτίθενται σε κλειστό σχηματισμό ή ελεύθερα, το να κρύβονται σε λάκκους, πίσω από θάμνους, φράχτες, σπίτια, το να οπισθοχωρούν σε ομάδες ή σαν μάζα. Ένα ειδικό διάταγμα, που θα αποσαφηνίζει με παραδείγματα, θα αποσταλεί στους στρατιωτικούς κυβερνήτες για να διανεμηθεί σε κάθε περιοχή.

§ 47. Στρατιώτες που έχουν υπηρετήσει τη θητεία τους και βρίσκονται τώρα στην πανστρατιά υποχρεωτικά πρέπει να μεταδώσουν τις γνώσεις στους συντρόφους τους.

§ 48. Τα σήματα που κινητοποιούν την πανστρατιά, είτε ήχος της καμπάνας, είτε πυρσοί, καθορίζονται σε κάθε περιοχή. Πρέπει να δηλώνουν συνάμα εάν πρέπει να κυνηγηθεί ο εχθρός ή εάν θα πρέπει να οπισθοχώρηση με τα όπλα.

Στο πρώτο σήμα της εφόδου όλοι σπεύδουν στις αποθήκες οπλισμού.

§ 49. Αυτό το σήμα, για να μην κινητοποιηθούν χωρίς λόγο, μπορεί να δοθεί μόνο από τους διοικητές του υποτομέα. Αυτοί φροντίζουν, ώστε στα σημεία που δίδεται το σήμα να τοποθετούνται μόνο έμπιστοι και ατρόμητοι άνδρες. Αυτοί τιμωρούνται και έχουν την ευθύνη το ηχητικό σήμα να μη δίδεαι χωρίς λόγο.

§ 50. Κάθε άνδρας της πανστρατιάς φέρει, εάν είναι δυνατό, μια αστραφτερή διεισδυτική σφυρίχτρα, για να συνεννοούνται και να αναγνωρίζονται στο σκοτάδι.

Ευκίνητες φάλαγγες

§ 51. Η πανστρατιά να χωριστεί από τον διοικητή του τομέα σε ευκίνητες φάλαγγες (περισσότερο ή λιγότερο μαζικές, ανάλογα με τη κρίση του). Οι διοικητές των υποτομέων τις διοικούν.

§ 52. Σύμφωνα με το πρότυπο των Ισπανών ανταρτών εντάσσονται σε κάθε φάλαγγα έμπειροι πολιτοφύλακες, καθώς επίσης τακτικός στρατός και έφεδροι.

§ 53. Ακόμη και χωρίς άμεσο κίνδυνο, οι ευκίνητες φάλαγγες κάνουν πορείες μέρα και νύχτα, σε μια απόσταση 6-7 μιλίων.

§ 54. Κανείς δεν είναι πάντα προετοιμασμένος· γι αυτό πρέπει κάθε άνδρας της πανστρατιάς συνέχεια να έχει κολατσιό για τρεις μέρες σπίτι του. Οι αφέντες φροντίζουν και για το κολατσιό των υπηρετών και δούλων τους που ανήκουν στην πανστρατιά.

Για τους φτωχούς και τους χωρίς αφέντη οι διοικητές της περιοχής φροντίζουν να φυλάσσονται τρόφιμα.

§ 55. Με αυτούς τους άνδρες να γίνονται ακόμα και τώρα εκπαιδευτικές πορείες, οι οποίες δε θα είναι κατά κανόνα μεγαλύτερες από δύο μέρες. Οι πορείες τελειοποιούν την πειθαρχία, τη γνώση του εδάφους και μπορούν να αντικαταστήσουν τις περιπολίες της χωροφυλακής, τώρα που η τελευταία είναι χρήσιμη στην εκπαίδευση και στην ενίσχυση της πολιτοφυλακής.

§ 56. Στην περίπτωση που στις νυχτερινές πορείες πιαστούν αιχμάλωτοι εχθροί, που θα μπορούσαν να προδώσουν την πορεία, θα πρέπει να αποπειραθεί η απόσπαση πληροφοριών και να χρησιμοποιηθεί η μεγαλύτερη δυνατή προσοχή, ώστε να μην προδοθούν από αυτούς.

§ 57. Ένας αιχμάλωτος, που προσπαθεί βίαια να ξεφύγει, θανατώνεται. Εχθροί που έχουν μεί­νει πίσω και συλλαμβάνονται

να λεηλατούν, τυγχάνουν της ίδιας

μεταχείρισης.

§ 58. Λάφυρα όπως όπλα, πυρομαχικά, πολεμοφόδια

ανήκουν στην κοινότητα˙ λεφτά και άλλα αντικείμενα τα κρατάει

αυτός που τα απέσπασε.

Το σύστημα των διαβιβαστών

 

§ 59. Το σύστημα των διαβιβαστών, αγγελιοφόρων,

παρατηρητών, για να διαβιβάζει καλές και συχνές πληροφορίες,

θα πρέπει το γρηγορότερο και με επιμέλεια να εξαπλωθεί και να

τεθεί σε λειτουργία.

§ 60. Όπως στους πεζούς ταχυδρόμους, θα πρέπει

καθημερινά από μίλι σε μίλι να αποστέλ­λονται αγγελιοφόροι.

Χρήσιμα σ’ αυτό είναι και θηλυκά και παιδιά από 12-15 χρονών.

§ 61. Όταν πλησιάζει κίνδυνος τοποθετούνται παρατηρητές

σε όλα τα σταυροδρόμια, τα βουνά, του λόφους. Πρέπει να

υπολογιστεί επακριβώς, σε τι χρόνο διανύει ο καθένας την

απόστασή του, ή μεταφέρει τις διαταγές του (πάνω στις οποίες σημειώνεται πάντα η ώρα αναχώρησης).

§ 62. Εσκεμμένες καθυστερήσεις και καθυστερήσεις λόγω

αμέλειας αντιμετωπίζονται με σωμα­τικές τιμωρίες. Πιο αυστηρά

ακόμα τιμωρούνται εσκεμμένα αναληθείς αναφορές, που γίνονται

για να παραπλανήσουν ή από κομπορρημοσύνη.

§ 63. Οι τοπικές αρχές, οι ιδιοκτήτες αγαθών, οι παπάδες, οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι, οι εκ­παι­δευτές, οι δικαστικοί υπάλληλοι

κ.α. είναι οι διευθυντές αυτού του συστήματος διαβιβαστών, και

πρέ­πει να ελέγχουν τους υφιστάμενούς τους και να τους κρατούν

σε εγρήγορση. Η χωροφυλακή θα πρέπει να είναι έτοιμη να

μετακινεί τους παραπάνω. Αυτό γίνεται μ΄ αυτό το διάταγμα για

αυτήν, όπως και για όλα τα αναφερόμενα άτομα, σαφής

υποχρέωση.

§ 64. Αυτή η μορφή παρατήρησης και παρακολούθησης

απέχει από το να είναι υποτιμητική, εί­ναι υποχρέωση ενάντια

στον εχθρό και μεγάλης αξίας, και γι’ αυτό πρέπει να

ενθαρρυνθεί παντού. Κανένα εγχείρημα δε θα πετύχει χωρίς

αυτήν. Μόνο η κατασκοπεία ως επάγγελμα και για τον εχθρό

είναι υποτιμητικό  έγκλημα.

Η εκκένωση και η ερήμωση των περιοχών

 

§ 65. Πιθανώς θα προκύψουν περιπτώσεις όπου οι

κυβερνήτες των επαρχιών Μου το θεωρή­σουν απαραίτητο η μια

ή η άλλη περιοχή ή η περιφέρεια ενός πολιορκημένου φρουρίου

(σε επικεί­μενη κατάληψη ή πτώση), θα πρέπει, για ένα χρονικό

διάστημα, να εκκενωθούν από τους κατοί­κους και θα πρέπει

να μετατραπούν σε τέτοια κατάσταση, η οποία και δε θα

επιτρέπει την παραμο­νή του εχθρού και θα του αφαιρεί την

υποδομή. Σ’ αυτή την περίπτωση ας συλλογιστεί ο καθείς ότι

δεν υπάρχει κανένα κατεστραμμένο χωριό, το οποίο σε σχέση

με το μέγεθός του δε θα κόστιζε λιγό­τερο να ανοικοδομηθεί απ’

ότι θα κόστιζε η εχθρική στρατοπέδευση και πυρπόληση.

§ 66. Οι μάζες της πανστρατιάς που βρίσκονται γύρω λοιπόν

από ένα φρούριο ή σε μια απει­λού­μενη περιοχή, θα πρέπει άρα

μαζί με τα θηλυκά, τα παιδιά, τους γέρους και την πολύτιμη

ιδιοκ­τη­σία τους, να βρίσκονται σε συνεχή ετοιμότητα

μετακίνησης. Τα μονοπάτια και οι δρόμοι, από τα οποία

σχεδιάζεται η φυγή, θα πρέπει να καθοριστούν πολύ πριν,

λαμβάνοντας υπόψη και τις δια­φορετικές κατευθύνσεις από τις

οποίες θα μπορούσε να εισβάλλει ο εχθρός.

§ 67. Είναι ευθύνη των αρχόντων όλης της χώρας να

φροντίσουν για τη διαμονή των προσφύ­γων και για τη φύλαξη

των αγαθών τους.

§ 68. Ως τόποι συγκέντρωσης να προτιμηθούν κυρίως οι πολλές

πόλεις στα μετόπισθεν, τα νησιά, ην οπισθόχωρα, νησιά, απομονωμένα μέρη μέσα σε

μεγάλα δάση και περιοχές που περικλείονται από λίμνες και έλη.

§ 69. Οι διοικητές μιας απειλούμενης περιοχής παραμένουν

σε διαρκή επικοινωνία με τους δι­οι­κητές των παρακείμενων

φιλικών σωμάτων ή με το πολιορκημένο φρούριο, οι οποίοι το

συν­το­μό­τερο δυνατό πρέπει να ενημερώσουν και να

προειδοποιήσουν πότε η πανστρατιά θα πρέπει να μετακινηθεί.

Με αυτό το διάταγμα αυτό γίνεται ρητή υποχρέωσή τους.

§ 70. Από όλα τα εφόδια το αλεύρι πρέπει να απομακρυνθεί

πρώτο ή να αχρηστευτεί. Τα ποτά, μπύ­ρα, κρασί και αλκοολούχα χύνονται.

§ 71. Οι μύλοι στις περιοχές που θα εγκαταλειφθούν

καίγονται και τα πηγάδια κλείνονται. Μετά την εκδίωξη του

εχθρού θα κατασκευαστούν ξανά μύλοι και πηγάδια με έξοδα του κράτους.

§ 72. Θα εκδοθεί ένας σχεδιασμός του κράτους για τις

ασφαλιστικές ή αποζημιωτικές του υπο­χρεώσεις για όλες τις εσκεμμένα κατεστραμμένες περιοχές, ώστε να συμβάλλει όλη η

χώρα στην υποστήριξη αυτών των περιοχών μέσω της

φορολογίας.

§ 73. Άλογα και βοοειδή, που πέφτουν στα χέρια του εχθρού,

δεν αντικαθίστανται. Στερούνται από τον ιδιοκτήτη τους ακόμη

και αν η τύχη του τα επιστρέψει. Ο καθένας, που δεν τα

απομάκρυνε τη σωστή χρονική στιγμή, θα πρέπει να καταλογίσει

στον εαυτό του αυτή την απώλεια.

§ 74. Καρποφόρα δέντρα δεν κόβονται. Οι ώριμοι καρποί

ρίχνονται. Σιτάρι και δημητριακά κάθε είδους, εάν ωριμάζουν μετατρέπονται σε στάχτη. Η σπορά που έχει πρασινίσει, δε

θερίζεται χωρίς ρητή εντολή του κυβερνήτη της περιοχής.

Μέχρι τη συγκομιδή ο εχθρός μπορεί να έχει εκδιωχθεί.

§ 75. Ταχυδρομικοί υπάλληλοι με όλα τα άλογα, δημοτικοί σύμβουλοι, κυβερνήσεις, κάθε διοι­κη­τική ή άλλη υπηρεσία,

γιατροί, φαρμακοποιοί, χειρουργοί, ιατρικοί βοηθοί κ.α. μαζί με

τα φάρμακα και τα εργαλεία τους πρέπει να φύγουν πρώτοι,

εκτός και εάν ο διοικητής της περιοχής προστάξει διαφορετικά

λόγω πολλών εναπομεινάντων αρρώστων.

§ 76. Όλοι οι ψαράδες, οι χειριστές πλεούμενων, οι φύλακες γεφυρών κ.α. πρέπει να ειδο­ποι­ηθούν και να προετοιμαστούν να κάψουν βάρκες, πλεούμενα και γέφυρες με την πρώτη (γραπτή)

εντολή του στρατιωτικού κυβερνήτη της επαρχίας.

§ 77. Για αυτόν το λόγο αποστέλλονται ομάδες της

πανστρατιάς από έμπειρους αξιωματικούς σε όλες τις γέφυρες

και στα πλεούμενα, ώστε να φροντίσουν για τη διεκπεραίωση

αυτής της δου­λειάς.

§ 78. Όποιος με ελεύθερη βούληση μαρτυρήσει στον εχθρό

μια υδάτινή οδό, άντρας ή γυναίκα ή τον υπηρετήσει ως οδηγός, εκτελείται. Όποιος το κάνει λόγω εξαναγκασμού, θα πρέπει να

λογοδο­τήσει λόγω έλλειψης σταθερότητας χαρακτήρα και θα

πρέπει να τοποθετηθεί στο εξής στην ενδο­χώ­ρα. Ακόμη πρέπει

να αποδείξει, ότι δέχθηκε εξαναγκασμό.

§ 79. Εάν μια πόλη ή μια περιοχή δεχθούν τόσο

αιφνιδιαστικά επίθεση και κατάληψη από τον εχθρό, ώστε οι

κάτοικοι να μη μπορούν να διαφύγουν, τότε όλε οι υπηρεσίες

θα πρέπει  αμέσως να θεωρηθούν ως καταργημένες και κανείς

δεν έχει πλέον την υποχρέωση να τις υπακούει.

Εκτελείται όποιος εκούσια ορκιστεί στον εχθρό. Εάν με βία

τον αναγκάσουν, δεν τον υπο­χρεώ­νει κανένας επιβαλλόμενος

όρκος. Επιχειρεί ο εχθρός να αποσπάσει πληροφορίες, ο

καθένας είναι υποχρεωμένος να αποσιωπήσει ότι μπορεί.

Όποιος βρει ευκαιρία μετά την εγκατάσταση του εχθ­ρού να

διαφύγει, θα πρέπει να κάνει χρήση αυτής.

Από τις πόλεις

 

§ 80. Σε κάθε οχυρωμένη ή με οποιονδήποτε τρόπο ικανή

προς άμυνα πόλη, όλοι οι πολίτες υ­ποχρεωτικά είναι υπό των

διαταγών του στρατιωτικού διοικητή, και σε όλες αυτές τις

πόλεις οι στρα­τιωτικοί κυβερνήτες αμέσως ορίζουν τέτοιους

διοικητές.

Οι πόλεις εξοπλίζουν πιο τακτικούς και εξοπλισμένους

λόχους της πανστρατιάς σε σχέση με τα χωριά και την επαρχία.

Όλοι οι χασάπηδες και οι ζυθοποιοί είναι υποχρεωμένοι να συμ­βάλλουν σ’ αυτό.

§ 81. Κατά κανόνα δεν καταστρέφονται ή ερημώνονται οι

πόλεις όπως τα χωριά. Αλλά θα πρέ­πει πιο έντονα να

προμηθεύουν τον στρατό, την πολιτοφυλακή και την πανστρατιά

με όπλα και πυρομαχικά και ρουχισμό.

Είναι όμως και δικιά τους υποχρέωση να δυσκολεύουν τη ζωή

του εχθρού, να αντιστέκονται βί­αια σ’ όλα του τα διατάγματα, να ακυρώνουν όλες τις υπηρεσίες και τα φορτία προς αυτόν, να τον καταστρέφουν κατά μονάδα και να τον διασπούν. Οι πόλεις, που διαπρέπουν σ’ αυτό, μετά την επάνοδο της ειρήνης, θα αμειφθούν

με ιδιαίτερες διακρίσεις από Εμένα και τη χώρα.

§ 82. Οι κυβερνήτες των επαρχιών διατάσουν πόσες

ξιφολόγχες κ.α. θα πρέπει οι πόλεις να παρα­δώσουν στις

αποθήκες οπλισμού στην επαρχία.

§ 83. Η απομάκρυνση των αλόγων, των αποθεμάτων κ.α.

γίνεται και στις πόλεις όπως ακριβώς στην επαρχία.

§ 84. Η δημιουργία εθνο- και πολιτοφυλακών υπό την

επήρεια και την επίβλεψη του εχθρού α­πα­γορεύεται και

τιμωρείται με ταπεινωτική εξορία. Αυτά τα δήθεν μέσα τάξης

πολλές φορές έχουν εξοικονομήσει στον εχθρό φρουρές στις κατακτημένες πόλεις. Είναι λιγότερο επιβλαβές να γίνουν

μερικές ακολασίες αχαλίνωτων αλητών, παρά ο εχθρός να

διαθέτει στο πεδίο της μάχης όλες του τις μονάδες.

§ 85. Σε μια κατακτημένη απ’ τον εχθρό πόλη απαγορεύεται,

όπως σε βαθύ πένθος, να επισκε­φτεί κάποιος οποιοδήποτε

παράσταση, χορό ή δημόσια εκδήλωση. Κανένας ιερωμένος δεν

επιτρέ­πεται να ευλογήσει την παντρειά ενός ζευγαριού χωρίς

ιδιαίτερη έγκριση μιας ανώτερης υπηρεσίας που δεν υπάγεται

στον εχθρό.

Θεωρώ περιττό να τονίσω, ιδιαίτερα στους πιστούς Μου

υπηκόους, ότι το παρόν διάταγμα πρέ­πει να εφαρμοστεί άμεσα

και με αυστηρότητα.

Όλα, όσα βλέπω να Με περιβάλλουν, περιέχουν αγάπη για το βασιλιά τους, για την πατρίδα, την εμπιστοσύνη και την υποταγή

τους. Ανάγω, από την άλλη, σε ιδιαίτερο καθήκον όλων των

υπη­ρεσιών του κράτους, των πνευματικών καθώς και όλων των διοικητών αυτού του γενικού διατάγματος, με έξοχο τρόπο να αποβλέπουν και να φροντίζουν ώστε αυτοί οι πρότυποι κανόνες

τις πανστρατιάς, όταν εφαρμοστούν, να μη στραφούν χωρίς

ανάγκη ενάντια στην ιδιο­κτησία ή να μην πα­ρα­συρθούν ώστε να αμελήσουν τα καθήκοντά τους. Ό,τι αποτελεί αυτοάμυνα ενάντια

στον εχθρό, δεν επιτρέπεται να εκπέσει σε εκφυλισμένη

αλλοτρίωση.

Και στους δύο προαναφερόμενους πιστούς υπηκόους Μου εμπιστεύομαι, ότι δε θα μπερδέψουν αυτά τα δύο μεταξύ τους.

Ξέρουν και αισθάνονται, ότι κάθε παράξενος κανόνας, που θα

έθετε σε κίν­­δυνο την ιδιοκτησία του ατόμου, θα πλήγωνε την πατριωτική Μου καρδιά. Η σταθερή πεποίθησή μου, ότι μόνο

μέσω αυτού του δρόμου είναι δυνατόν να κατακτηθούν μεγάλα

αγαθά, ειρήνη, ευτυχία και αυτοδιάθεση, μου επιτρέπει να

εκδίδω αυτό το διάταγμα αφού αποτελεί ανάγκη.

Έναν τέτοιο λαό και τέτοιες προσπάθειες τις ευλογεί ο Θεός!

Breslow 21 Απριλίου 1813

F.Wilhelm

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. Καλημέρα
    Κατ’ αρχή, το απόσπασμα “διάταγμα για την πανστρατιά” ήταν διαφωτιστικό και σημαντικό δείγμα για εργασία.
    Η ταπεινή μου γνώμη, για το αντάρτικο, ειναι ότι ήδη η Κυριαρχία το πραγματώνει, το ζούμε δε με την πολύμορφη και με άμεση καταστολή σε κάθε μας κίνηση ως Υποτελείς .
    Εκτιμώ ότι ο στόχος, πρέπει να είναι η διάχυση της αντίστασης, με την επεξεργασία-σύνταξη ενός “μανιφέστου” αρχών και στρατηγικής, την συγκρότηση ή αξιοποίηση τοπικών “πυρήνων” και την δημιουργία περιφερειακών δικτύων συντονισμού.
    Ολα αυτά «ποιητική αδεία».

Webmentions

  • Πανστρατιά « βιβλιοθηκη herrk 11 Φεβρουαρίου, 2012

    […] Αποσπάσματα από το “διάταγμα για την πανστρατιά” (1813), στο οποίο, σημειωτέον, οι παραλήπτες του δεν υπάκουσαν (Πηγή και ιστορικό): […]