κομμουνισμός και διατροφή

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Δρόσισε, φυσάει βοριαδάκι, μπορείς να κοιμηθείς και να ξεκουραστείς, να καθίσεις λίγο περισσότερο στον λαχανόκηπο. Μάζευα ντομάτες χτες, για γεμιστά, και μου πέρασε από το μυαλό η εξής σκέψη: λέτε σε κάνα δυο δεκαετίες να σε χώνουν μέσα γιατί καλλιεργείς ντομάτες και πιπέρια και λάχανα και πράσα, όπως σε χώνουν μέσα αν σε πιάσουν να καλλιεργείς ινδική κάνναβη ή παπαρούνα (μήκων η υπνοφόρος, καταπληκτικό φυτό!) για όπιο; Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποκλείσουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο – αλλά το ζήτημα είναι άλλο. Κάποτε, πριν την γενίκευση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και αρπαγής του συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου, το 99% του πληθυσμού ήταν παραγωγοί τροφής. Τώρα, υπάρχουν καπιταλιστικοί κοινωνικοί σχηματισμοί που το ποσοστό αυτό μετριέται στα δάχτυλα του ενός χεριού (ΗΠΑ, Καναδάς, Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, κλπ). Προς αυτό το ποσοστό κινούνται όλες οι χώρες στις οποίες κυρίαρχος τρόπος παραγωγής είναι ο καπιταλιστικός. Η γη, η παραγωγή, επεξεργασία και διανομή της τροφής, φυτικής και ζωικής, περνάει στα χέρια μεγάλων καπιταλιστικών επιχειρήσεων (πολυεθνικών) με ολέθριες συνέπειες. Στα αχανή αγροκτήματα καταναλώνονται τεράστιες ποσότητες ενέργειας, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, εργασίας και το αποτέλεσμα είναι από τη μια η σπατάλη και η καταστροφή της γης κι από την άλλη η πολύ χαμηλή διατροφική αξία της παραγόμενης τροφής. Η τροφή παράγεται για να πουληθεί, έγινε εμπόρευμα. Μεγαλύτερη καταστροφή από αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει. Υπάρχει βέβαια κι ένας άλλος κίνδυνος: να χρησιμοποιηθεί η τροφή,  τι λέω, χρησιμοποιείται ήδη,  ως μέσον αρπαγής (ακρίβεια), καταστολής, εκφοβισμού και εξόντωσης. Αυτό που έγινε με την λαϊκή παραγωγή των φαρμάκων ( που πέρασε στα χέρια των φαρμακοβιομηχανιών τον προηγούμενο αιώνα), γίνεται τώρα στη παραγωγή των τροφίμων. Έτσι, δεν αποκλείεται η καλλιέργεια της ντοματιάς να διώκεται ποινικά και να πληρώνεις πρόστιμο ή να σε μπουντρουμιάζουν.

Γνωρίζουμε, φίλες και φίλοι, έχει γίνει πια κοινός τόπος, ότι καλή τροφή, φρέσκια, καθαρή, θρεπτική είναι αυτή που μπορείς να παραγάγεις ο ίδιος. Αναμφίβολα, η διαπίστωση αυτή έχει τα όριά της: μπορείς να βάλεις μια ντοματιά σε γλάστρα στο μπαλκόνι, αλλά σιτάρι πως θα μπορέσεις να καλλιεργήσεις; Να κι άλλο ένα ερώτημα: Είναι δυνατόν να πάψει νη τροφή να παράγεται για να πουληθεί, να πάψει να είναι εμπόρευμα; Κι ας υποθέσουμε ότι γίνεται, τι κάνουμε μέχρι τότε; Όλα αυτά τα ερωτήματα θα μπορούσαμε να τα συνοψίσουμε σε ένα: πως θα παράγουμε την τροφή μας, πως θα την εξασφαλίζουμε, πως θα την καταναλώνουμε σε μια κομμουνιστική κοινωνία; Μπορούμε να δώσουμε κάποιες απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα;  Κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεν μπορούμε, ότι αυτά τα ζητήματα θα τα αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι όταν θα έρθει η ώρα εκείνη. ΛΑΘΟΣ, λάθος τεράστιο και ολέθριο! Αυτό το υποστηρίζουν διότι δέχονται ότι ο κομμουνισμός είναι κάτι που αφορά το απώτατο περελθόν, ότι είναι απροσδιόριστο χρονικά ιδεώδες ή μελλοντική αναγκαιότητα. Εμείς θεωρούμε ότι οφείλουμε στα κοινωνικά προβλήματα του παρόντος να διατυπώσπουμε κομμουνιστικές λύσεις. Κι αυτό διότι οι κοινωνίες που ζούμε είναι κομμουνιστικές κοινωνίες υπό καπιταλιστική διαχείριση – θεωρούμε ότι δεν υπήρξε, δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει κοινωνία που να μην είναι κομμουνιστική. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης και ο χρόνος θα δείξει εάν είναι γόνιμος, δηλαδή επικίνδυνος για τον Κύριο και την διαιώνιση της Κυριαρχίας του.

Θα επιχειρήσουμε με μια σειρά άρθρων να διατυπώσουμε κάποιες απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα. Για να το κάνουμε όμως αυτό, θα πρέπει να έχουμε μια εικόνα για το τι είναι μια κομμουνιστική κοινωνία. Αυτή την εικόνα θα επιχειρήσω να χαράξω αδρομερώς στο σημερινό σημείωμα και θα ακολουθήσουν άλλα επί των ζητημάτων που μας αφορούν. Πριν εκθέσω αυτή την εικόνα, θα ήθελα  να στρέψω την προσοχή μας σε μια βασική διαπίστωση: ο κομμουνισμός δεν είναι ο παράδεισος επί της γης, με την τρέχουσα σημασία, η κομμουνιστική κοινωνία δεν είναι μια κοινωνία στην οποία όλοι ζούμε και πεθαίνουμε ξένοιαστοι, σαν πεταλούδες, από λουλούδι σε λουλούδι. ΟΧΙ. Κανένας κομμουνισμός δεν θα εξαλείψει ριζικά το άγχος του θανάτου, τον πόνο της απώλειας, το σπαραγμό του χωρισμού, την επιθυμία του φόνου, την αλγολαγνεία (σαδισμός), τον εγωισμό κι άλλα πολλά. Ούτε θα εξαλείψει την εγγενή αδυναμία μας να προβλέπουμε τις (αρνητικές πολλές φορές) συνέπειες των πράξεών μας. Φτιάξαμε ψυγεία και καταστρέψαμε το όζον της ατμόσφαιρας! Κατά συνέπεια, δεν υπήρξε, δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει κοινωνία που να μην αντιμετωπίζει προβλήματα. Υπάρχουν όμως κοινωνίες που επισημαίνουν πολύ γρήγορα τα κοινωνικά προβλήματα, τα συνειδητοποιούν, τα κατανοούν και τα επιλύουν όσο πιο γρήγορα γίνεται καταφεύγοντας στη χρήση του κοινωνικού πλούτου και στη συλλογική εργασία.

Και μετά από αυτήν την αναγκαία παρέκβαση, ερχόμαστε να διατυπώσπουμε την άποψη ότι ο κομμουνισμός είναι η πρόκριση της συμβίωσης, της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της αλληλοβοήθειας, της δημιουργικής σύγκρουσης, της κοινοχρησίας και της κοινοκτησίας που εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις της ελευθερίας και της ισότητας,  σε βάρος του κτητικού ατομικισμού, του ανταγωνισμού, της επιβολής, της ιδιοχρησίας, της ιδιοκτησίας, της ανελευθερίας και της ανισότητας, σε βάρος της Κυριαρχίας.  Αυτά τα στοιχεία υπάρχουν σε όλες ανεξαιρέτως τις κοινωνίες – δεν νοείται ύπαρξη κοινωνίας χωρίς όλα αυτά. Δεν μπορεί να έχει ο καθένας το δικό του δρόμο Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Θέλετε, δε θέλετε, όταν τον χρησιμοποιείτε γίνεστε κομμουνιστές! Και είσαστε κομμουνιστές κατά το μεγαλύτερο μέρος της μέρας σας και της ζωής σας! Το πρόβλημα είναι ότι όλα αυτά τα στοιχεία, όλες αυτές τις κομμουνιστικότητες ο Κύριος επιχειρεί να τα συρρικνώσει – να τα εξαλείψει δεν μπορεί! Η συρρίκνωση αυτή δημιουργεί τα παγκόσμια κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Η επίλυση των προβλημάτων αυτών θα εξαρτηθεί από την έκβαση του κοινωνικούν πολέμου, μια πολύ σημαντική πτυχή του οποίου είναι η διεύρυνση του εμμενούς κομμουνισμού.

Ο κομμουνισμός, κατά συνέπεια, δεν είναι ένα συγκεκριμένο κοινωνικό σύστημα αλλά μια τάση που υπάρχει σε κάθε κοινωνικό σχηματισμό. Η τάση αυτή μπορεί να πάρει αμέτρητρες μορφές – μορφές που προσδιορίζονται ιστορικά. Οι τροφοσυλλεκτικές κοινωνίες ήταν κομμουνιστικές, δεν θα γίνουμε όμως τροφοσυλλέκτες! Μπορούμε όμως να επινοήσουμε κομμουνιστικές λύσεις για τα σημερινά κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Κι μερικά από αυτά είναι η μισθωτή εργασία, ο χρόνος της  εργασίας και το επάγγελμα. Μου φαίνεται πως έχετε υποψιαστεί ποια ερωτήματα θα διατυπώσω: θα υπάρχει μισθωτή εργασία σε μια διευρυμένη κομμουνιστική κοινωνία; Πόσο θα εργαζόμαστε; Θα υπάρχουν επαγγέλματα; Θα απαντήσω πρώτα στο δεύτερο, με την διευκρίνηση ότι με τον όρο χρόνος εργασίας εννοώ το χρόνο που όλοι και όλες μας οφείλουμε να εργαζόμαστε για να παραχθεί ο κοινωνικός πλούτος, εννοώ τον κοινωνικά αναγκαίο χρόνο εργασίας. Σήμερα, οι περισσότεροι παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου εργαζόνται όλο σχεδόν το χρόνο, πάνω από οχτώ ώρες τη μέρα, μέχρι τα 65. Κάποτε μας παραμύθιαζαν και μας έλεγαν ότι θα έρθει μια μέρα που τα μηχανήματα θα δουλεύουν και εμείς θα απολαμβάνουμε τις χαρές της ζωής – μαλακίες, ψέμματα ήταν, μας δούλευαν. Ο Κύριος δεν θα το επιτρέψει ποτέ να γίνει κάτι τέτοιο! ΠΟΤΕ! Ίσα ίσα, θα μας βάλει να δουλεύουμε ακόμα περισσότερο, θα μας αναγκάσει να μαραζώνουμε, να πεθαίνουμε ή να αυτοκτονούμε κατά τη διάρκεια της δουλείάς. Ε, λοιπόν, σήμερα, μπορούμε πράγματι να εργαζόμαστε πάρα πολύ λίγο – υποστηρίζω ένα μήνα το χρόνο – είκοσι-τριάντα μέρες. Όταν λέμε κομμουνισμός εννοούμε την διαρκή μείωση του κοινωνικά αναγκαίου χρόνου εργασίας – μέχρι να φτάσουμε στην πλήρη εξάλειψή του. Η εργασία θα πάψει να μετριέται με τις μέρες και το ρολόϊ! Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει μισθωτή εργασία, αλλά είναι δυνατόν να μην υπάρχει μισθωτή εργασία κι όταν ο χρόνος της εργασίας θα έχει περιοριστεί στον έναν μήνα. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει χρήμα. Και επάγγελμα φυσικά! Θα μπορούμε να εργαζόμαστε ένα μήνα το χρόνο όπου θέλουμε, λαμβάνοντας υπόψη ασφαλώς και τις κοινωνικές ανάγκες.

Μια χρονιά, για ένα μήνα, όπου θέλουμε, και θα έχουμε ότι χρειαζόμαστε, μια χρονιά όπου μας στείλει η κοινωνία – τι λέτε; Προτιμάτε τη σημερινή σας κατάσταση; Έντεκα μήνες δουλειά, την ίδια πάντα, και στο τέλος του μήνα να ξεμένετε; Εάν την προτιμάτε, χάρισμά σας! Εγώ δεν τη προτιμώ ούτε με σφαίρες. Την απεχθάνομαι, ποτέ μου δεν τη χώνεψα. Κάποιοι, κάποιες θα διατυπώσουν το ερώτημα: και τι θα κάναμε τους υπόλοιπους έντεκα μήνες; Στο ερώτημα αυτό θα απαντήσω με ένα αυτοτελές σημείωμα μεθαύριο.

Ας φανταστούμε λοιπόν ότι ζούμε σε μια κοινωνία που εργαζόμαστε ένα μήνα το χρόνο και εξασφαλίζουμε έτσι την πρόσβασή μας στον συλλογικά παραγόμενο κοινωνικό πλούτο. Πως θα παράγουμε την τροφή μας; Πως θα την επεξεργαζόμαστε; Πως θα την μεταφέρουμε; Πως θα την καταναλώνουμε; Για να απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα, πρέπει πρώτα να δούμε κάποια άλλα: πως θα ζούμε σε μια κομμουνιστική κοινωνία; Θα ζει ο καθένας μόνος του, θα είμαστε όλοι εργένηδες; Θα ζει και θα βασιλεύει η πυρηνική οικογένεια (με ένα ή δυο γονείς; Θα ζούμε ομαδικά; Σε κοινόβια; Σε κοινότητες; Πως;

Σε αυτά τα ερωτήματα θα απαντήσουμε αύριο το πρωί.

Αθανάσιος Δρατζίδης – Αλεξανδρούπολη