φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
διάβασα χτες, στο μπλογκ Αριστερό Βήμα, μια συζήτηση μεταξύ της Λορι Πένι και του Αλεξ Καλλίνικο που έγινε μέσω τεσσάρων άρθρων στον Guardian (2), στο New Statement και στον Socialist Worker. Το θέμα ήταν η αποχώρηση (ή μη) της ιστορικής Αριστεράς από το πολιτικό προσκήνιο, ένα θέμα που μας προβληματίζει έντονα διότι είμαστε πεπεισμένοι ότι η λύση των παγκόσμιων, τοπικών και, άρα, προσωπικών προβλημάτων θα εξαρτηθεί από την έκβαση του κοινωνικού πολέμου μεταξύ του Κυρίου καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος και των υποτελών Παραγωγών του τεράστιου και συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου. Μπορούμε να λύσουμε πολλά προβλήματα εκτός της πολιτικής, είμαι βέβαιος, αλλά τα κρισιμότερα μόνο με την πολιτική μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε.
Θα μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε την προβληματική περί του μέλλοντος της ιστορικής Αριστεράς και της πέραν αυτής Αριστεράς, και περί των σχέσεων τους, εστιάζοντας την προσοχή μας σε ορισμένα κομβικής σημασίας ερωτήματα. Τα διατυπώνω απλά και με σαφήνεια και στη συνέχεια θα επιχειρηματολογήσω υπέρ των απόψεων που υποστηρίζω. Πρώτο: είναι εφικτή, και πως, η ενότητα της Αριστεράς, ιστορικής και της πέραν αυτής; Δεύτερο: εάν η απάντηση στο πρώτο είναι θετική, πως θα είναι οργανωμένη αυτή η Αριστερά; Και, τρίτο, πως θα την ονομάσουμε;
Θεωρώ ότι η ενότητα της Αριστεράς είναι και αναγκαία και εφικτή. Από τη στιγμή που είναι αναγκαία, είναι και εφικτή. Είμαι τόσο βέβαιος ότι η Αριστερά θα ενωθεί, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά σε παγκόσμιο, όσο ότι σε λίγη ώρα ο ήλιος θα ανατείλει. Επιθυμία; Πείτε το επιθυμία, δεν με ενοχλεί καθόλου. Εσείς δεν θα θέλατε να υπάρχει μια ισχυρή Αριστερά; Νομίζω πως θα θέλατε. Αλλά όταν μια επιθυμία είναι συλλογική, τότε δεν είναι επιθυμία. Η επιθυμία είναι πραγματική, είναι μια πραγματικότητα. ‘Αλλωστε, ό,τι είναι πραγματικό είναι και αληθινό. . . Θεωρώ ότι η όξυνση του κοινωνικού πολέμου θα είναι το χαρακτηριστικό όλου του 21ου αιώνα, ότι κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα θα δούμε πολλές εξεγέρσεις και κοινωνικές επαναστάσεις, τις βλέπουμε ήδη, θα δούμε μια παγκόσμια κοινωνική επανάσταση, τη ζούμε ήδη να εκτυλίσσεται. Η όξυνση του κοινωνικού πολέμου θα σχηματίσει μια νέα Αριστερά, που θα είναι ένας συνδυασμός της πολυτιμότατης κληρομιάς και παράδοσης της ιστορικής Αριστεράς, της νεκροζώντανης, και των επιφυλάξεων και νέων προβληματικών της υπαρκτής αλλά ανοργάνωτης νέας Αριστεράς.
Πως θα ενωθεί η Αριστερά; Υπάρχουν δυο απόψεις. Σύμφωνα με την μία, όλη η ιστορική Αριστερά θα συσπειρωθεί γύρω από μια πολιτική οντότητα, μια πολιτική οργάνωση που θα πείσει και θα γοητεύσει τους αριστερούς υποτελείς Παραγωγούς (με την ευρύτατη σημασία της έννοιας: οι ποιητές είναι Παραγωγοί, λόγου χάριν, όπως και οι ερωτευμένοι – ενισχύουν τη ζωή, παράγουν ζωή). Σύμφωνα με την άλλη, η ενότητα είναι εφιτκή μέσω της συζήτησης και της διατύπωσης μιας ελάχιστης και γενικά αποδεκτής ιδεολογικής συμφωνίας. Οφείλω να ομολογήσω ότι το πρώτο σενάριο είναι ρεαλιστικότερο του δεύτερου. Το γεγονός ότι υποστηρίζεται από την ιστορική Αριστερά δεν θα έπρεπε να μας παραξενεύει και να μας ενοχλεί, μιας και η κληρονομιά της Αριστεράς, μαρξιστικής και αναρχικής, είναι και θα είναι πολυτιμότατη. Εάν δεν ήταν αυτή, η Αριστερά, ούτε εμείς σήμερα θα υπήρχαμε. Η αχαριστία είναι πολύ μεγάλο ελάττωμα.
Από την άλλη όμως, μιας και η εξέλιξη του κοινωνικού πολέμου μας πιέζει ποικιλοτρόπως, υπάρχουν τμήματα της ιστορικής και νέας Αριστεράς που είναι δυνατόν να ενωθούν και μάλιστα επεχείρησαν να ενωθούν. Κι αν ενωθούν, μπορεί να σχηματίσουν έναν πόλο που θα διαλύσει την υπόλοιπη Αριστερά και έτσι τα δυο σενάρια θα μετεξελιχτούν σε ένα. Ενώθηκαν πράγματι, αλλά ενώθηκαν και μεγεθύνθηκαν και οι αδυναμίες τους, με αποτέλεσμα η διάλυσή τους να είναι θέμα χρόνου. Ο σκοπός της ενότητας δεν ήταν ο σχηματισμός μιας νέας Αριστεράς αλλά η πολιτική επιβίωση του ΣΥΝ από τη μια και την είσοδο στο πολιτικό προσκήνιο πολλών εξωκοινοβουλευτικών οργανώσεων. Ένας από τους πολλούς κοινούς παρανομαστές και η οικονομική ενίσχυση των κομμάτων από το κράτος: κάθε συνιστώσα πήρε 300.000 €. Δεν είναι λίγα.
Κάθε εγχείρημα ενότητας είναι καταδισμένο να διαλυθεί. Διότι πρόκειται για μια πολιτική συμμαχία , στην οποία κάποιος κυριαρχεί. Στον ΣΥΡΙΖΑ, ο Συνασπισμός – στην Ανταρσύα, το ΝΑΡ. Η ελάχιστη συμφωνία λοιπόν δεν εγγυάται την ενότητα. Υπάρχει κι ένας τρόπος να ενωθεί η Αριστερά: πρώτα να ενωθεί και μετά να συζητήσει.
Η ενότητα όμως πρέπει να γίνει στη βάση της ελευθερίας και της ισότητας. Όταν ενώνονται το κόμματα της Αριστεράς ενώνονται ως έχουν, δηλαδή αγνοώντας και περιφρονώντας και την ελευθερία και την ισότητα: τα κόμματα είναι οργανωμένα με πρότυπο το κράτος, τον στρατώνα, το μαντρί και εάν ενωθούν ως τέτοια θα οργανωθούν με τον ίδιο τρόπο. Να και η αντίφαση που τα διαλύει: να συμπήξουν ένα νέο κόμμα-κράτος δεν μπορούν. Να συνεργαστούν σε ισότιμη βάση πάλι δεν μπορούν. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
Η Αριστερά για να ενωθεί θα πρέπει να υιοθετήσει ένα νέο πρότυπο οργάνωσης: την κομμουνιστική συνεργασία των ελεύθερων και ισότιμων ομάδων. Η ολιγομελής αυτόνομη ομάδα που θα σχετίζεται και θα συνεργάζεται με τις άλλες θα είναι το κύτταρο της Αριστεράς του μέλλοντος. Για να ενωθεί η Αριστερά θα πρέπει τα κόμματα να αυτοδιαλυθούν σε ολιγομελείς αυτόνομες ομάδες , αλλά κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο από τους ανένταχτους.
Μπορούμε πρώτα να ενωθούμε και μετά να συζητήσουμε μόνο εάν ενωθούμε ως ισότιμες και ελεύθερες ομάδες. Η Αριστερά του μέλλοντος δεν θα είναι κράτος-στρατώνας-μαντρί αλλά μια ομοσπονδία ομάδων.
Ας υποθέσουμε ότι ένας μεγάλος αριθμός ομάδων ενώνονται σε μια ομοσπονδία. Πως θα την ονομάσουμε; Θα μου πείτε, ακόμα δεν τον είδαμε, Γιάννη τον βαφτίσαμε. Και όμως! Φίλες και φίλοι μπορεί χρονικά αυτό να είναι το τελευταίο που θα μας απασχολήσει, αλλά λογικά προηγείται η ονομασία της ομοσπονδίας. Γιατί είναι τόσο σημαντικό;
Εάν μέχρι τώρα ονομάζαμε τις οργανώσεις και τα κόμματα με κριτήριο το ποιοι είμαστε, στο μέλλον θα τις ονοματίζουμε με κριτήριο του τι θέλουμε. Υπάρχει κάτι που το θέλουμε από κοινού, οι εργάτες της Ελλάδας και της Γερμανίας και της Κίνας και οι άνεργοι της Ινδίας και οι αυταπασχολούμενοι και οι άστεγοι και οι μετανάστες όλου του κόσμου; Ασφαλώς και υπάρχει: να εργαζόμαστε όλοι και όλες κι αυτό σημαίνει να εργαζόμαστε όλοι και όλες πολύ λίγο και να εξασφαλίζουμε όλοι και όλες ένα μισθό. Και οι γέροι που δεν θα εργάζονται, και οι έγκυες γυναίκες, και οι ποιητές και οι ερωτευμένοι. Αυτή η επιθυμία θα ενώσει τους υποτελείς Παραγωγούς του πλανήνη. Μια επιθυμία θα τους ενώσει.
Θα τους ενώσει αυτή τη επιθυμία διότι η επιθυμία αυτή είναι η λύση σε όλα τα παγκόσμια κοινωνικά προβλήματα της εξαντλητικής εργασίας, της ανεργίας, της φτώχειας, της ανασφάλειας, του άγχους. Η επιθυμία αυτή καταγράφει την άποψή μας σχετικα με το ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα. Οι λύσεις παραπέμπουν στα προβλήματα. Η Αριστερά του μέλλοντος οφείλει να φέρει στο πολιτικό προσκήνιο τόσο τα σημαντικότερα προβλήματα όσο και τις λύσεις που υποστηρίζει με απλότητα και συντομία.
Η Αριστερά του μέλλλοντος οφείλει επίσης να συμπυκνώσει το πρόγραμμά της όσο γίνεται πιο απλά και πιο σύντομα. Η συμπύκνωση αυτή είναι καλά μαρτυρημένη από τις εξεγέρσεις και τις επαναστάσεις του παρεθόντος: ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη – όλη η εξουσία στα Σοβιέτ, ψωμί, παιδεία, ελευθερία, κλπ.
Προτείνω να ονομάσουμε την ομοσπονδία των ομάδων της Αριστεράς εικοσάωρο και μισθος για όλους. Καταγράφει την πυρηνική επιθυμία των υποτελών Παραγωγών, η οποία ταυτόχρονα είναι και η λύση των σημαντικότερων κοινωνικών προβλημάτων: της πολύωρης εργασίας, της ανεργίας, της φτώχειας και της ανασφάλειας. Και τρίτον, καταγράφει και το κεντρικό σύνθημα, δηλαδή το περιεχόμενο, με απλότητα και σαφήνεια, της κοινωνικής επανάστασης που έχει ήδη αρχίσει.
Στις επόμενες εκλογές θα ψηφίσω.
Εάν δεν υπάρχει ψηφοδέλτιο, θα γράψω σε ένα κομμάτι χαρτί εικοσάωρο και μισθος για όλους και θα το ρίξω στην κάλπη.