in Σκατολογία, ποιμενικός τρόπος σκέψης

merde (σκατά)!: καλή επιτυχία!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα 

Μιας και ο καλός μας Χριστούλης γεννήθηκε μέσα σε στάβλο, ζεστό λόγω του άχυρου και των πολλών ζωικών ούρων και περιττωμάτων, σήμερα και τις επόμενες μέρες θα ασχοληθούμε με την κοπριά και τα σκατά. Θα αρχίσουμε με τη γαλλική λέξη merde, η οποία  σημαίνει και κοπριά και σκατά. Με την πρώτη σημασία, την μεταχειριζόμαστε για να εκφράσουμε ευχή που δηλώνει ‘καλή επιτυχία’! Ας υποθέσουμε ότι ο φίλος σας, η φίλη σας ασχολείται με το θέατρο και έχει πρεμιέρα σήμερα· θα του/της ευχηθούμε merde!: καλή επιτυχία. Δεν είναι παράξενο; Πως προέκυψε αυτή η ευχή επιτυχίας;

    Με τη δεύτερη σημασία, τη μεταχειριζόμαστε για να εκφράσουμε περιφρόνηση, μιας και τα σκατά είναι κάτι το αηδιαστικό. Η κοπριά όμως δεν είναι κάτι το αηδιαστικό, είναι πολύ χρήσιμη. Για να φας ένα βιολογικά καλλιεργημένο λαχανικό, θα πρέπει αυτό το λαχανικό να φάει κοπριά. Αλλά και τα σκατά δεν είναι τελείως άχρηστα. Δεν μπορούμε να εμπλουτίσουμε το έδαφος  λαχανόκηπου ή οπωρώνα με αυτά, μπορούμε όμως να παραγάγουμε βιοαέριο και με αυτό να μαγειρεύουμε. Δεν αστειεύομαι. Έχετε ακούσει βόθρο να εκρήγνυται; Σκάει σα βὀμβα. Την αιτία θα την γνωρίζετε.

    Στην Ινδία οι χωρικοί επινόησαν μια καταπληκτική λύση για το εξής πρόβλημα που αντιμετώπιζαν. Εάν έρριχναν την κοπριά των αμέτρητων αγελάδων στα χωράφια, δεν θα είχαν καύσιμη ύλη· εάν την έκαιγαν, δεν θα λιπαίνονταν τα χωράφια.  Τι κάνουν; Ρίχνουν μέσα σε μεγάλο λάκο κοπριά και νερό και τη σκεπάζουν με πλαστικό αφήνοντας μια τρύπα από την οποία παίρνουν με σωλήνα το βιοαέριο που παράγεται με την αποσύνθεση της οργανικής ουσίας. Έτσι, έχουν και καύσιμη ύλη και λίπασμα.

   Ως παραγωγὀς λαχανικών, και σε λίγους μήνες και φρούτων, είμαι ερωτευμένος με την κοπριά. Δεν είναι όμως ο μόνος λόγος. Στο χωριό που γεννήθηκα και μεγάλωσα, και όχι μόνο εκεί, χρησιμοποιούσαν την κοπριά ως οικοδομικό υλικό. Την ανακάτευαν με άχυρο και χώμα και με αυτήν έφτιαχναν κιρπίτσια, τα μεγάλα χωμάτινα τούβλα (ωμοί πλίνθοι), τα οποία δεν τα έψηναν, θα έπαιρνε ψωτιά το άχυρο και η κοπριά, αλλά τα ξέραιναν στον ήλιο. Ως συνδετική ουσία χρησιμοποιούσαν και πάλι το ίδιο υλικό, το οποίο χρησιμοποιούσαν και ως σοβά αλλά και ως υλικό για το πάτωμα. Μια φορά το χρόνο, οι γυναίκες άλειφαν τους τοίχους και το πάτωμα με αυτό το υλικό· το οποίο ήταν μεγάλης θερμομονωτικής αξίας. Γεννήθηκα μέσα στην κοπριά, ενὠ το καθιστικό έβγαζε κατ’ ευθείαν στον στάβλο. Δεν θα ξεχάσω τις αγελάδες που μουγκάνιζαν όταν πλησίαζε ο καιρός για να γεννήσουν. Κάθε φορά που άνοιγαν την πόρτα για να μπουν στον στάβλο, έβλεπα τις τέσσερις αγελάδες να χέζουν, να κατουράνε και οι μυρωδιές να έρχονται στη μύτη και να μη με ενοχλούν: δεν έρχονταν μόνο μυρωδιά αλλά και ζέστη.

Η κοπριά στις αγροτικές κοινότητες ήταν ευλογία· στις ποιμενικές ήταν κατάρα. Και ήταν κατάρα διότι ήταν πολλή, άχρηστη και απαιτούνταν πολύς μόχθος για να πεταχτεί. Ένας από τους άθλους του Ηρακλέους, το γνωρίζετε,  ήταν και η απομάκρυνση της κοπριάς που ήταν συγκεντρωμένη στην αυλή του Αυγεία. Η λέξη αυλή είναι ποιμενικής προέλευσης και δήλωνε αρχικά τον κοινό χώρο των ανθρώπων και των ζώων. Κάποιο πρωινό, θα ασχοληθούμε διεξοδικά με αυτή τη λέξη, παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον.

Ας επιστρέψουμε στο θέμα μας. Έχουμε δει ότι η ευχή εκφράζει την αδυναμία του ανθρώπου μπροστά στο αναπάντεχο, το μη αναμενόμενο, το απροσδόκητο, την έκπληξη. Εύχεται η μάνα στον γιο της  ‘καλό ταξίδι’ διότι δεν είναι βέβαιη ότι δεν θα τον δει νεκρό ή σε αναπηρικό αυτοκινητάκι, καροτσάκι ήθελα να πω. Κατά τον ίδιο τρόπο, ευχόμαστε σε κάποιον καλή επιτυχία διότι η αποτυχία καιροφυλακτεί. Η ευχή merde συνηθιζόταν και συνηθίζεται μεταξύ των ανθρώπων του θεάματος (θέατρο, τραγούδι). Δεν γνωρίζω πότε ακριβώς εμφανίστηκε, είμαι βέβαιος όμως ότι προηγήθηκε της εμφάνισης και της μαζικής χρήσης του αυτοκινήτου.

   Όταν στο Παρίσι ανέβαινε μια θεατρική παράσταση που συγκέντρωνε μεγάλη πλήθη, έξω από το θέατρο στάθμευε μεγάλος αριθμός αμαξών και αλόγων. Στη περίπτωση που η θεατρική παράσταση γοήτευε τους θεατές, η διάρκειά της επιμηκυνόταν. Το γινόταν έξω στο δρόμο: πάρα πολλά άλογα περίμεναν, με τους αμαξάδες, για πολλές ώρες. Κάποια από αυτά, μάλλον όλα, ήταν λογικό να χέσουν. Όταν με το καλό έφευγαν οι άμαξες, ο χώρος έξω από το θέατρο ήταν γεμάτος κοπριά. Εάν εἰχε λίγη κοπριά, αυτό  ήταν ένδειξη ότι η παράσταση δεν ήταν και άξια λόγου, δεν ήταν και πολύ πετυχημένη. Έτσι, φτάσαμε στο σημείο η αξία μιας παράστασης να μετριέται με την ποσότητα της κοπριάς των αλόγων έξω από τα θέατρα.

Θα συνεχίσουμε τις σκατολογικές μας μελέτες αύριο και μεθαύριο. Θα επιχειρήσουμε να δώσουμε μια απάντηση στο εξής ερώτημα: τι εννοούμε όταν λέμε σκατὀκαιρος; Και μετά, την άλλη μέρα, θα δούμε την προέλευση του πρώτου συνθετικό σκατο-.

Και μετά θα αναρωτηθούμε εάν χαίρεται η μάνα του Ολυμπιονίκη στους Παραολυμπιακούς (Paralympics).

Θα φάω έναν κουραμπιέ και θα ζυμώσω.

Σχολιάστε ελεύθερα!