φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΟΤΑΝ λέω ότι δεν θα γίνει πόλεμος, εννοώ δεν θα γίνει μεταξύ κρατών ή συμμαχίας κρατών. Μέσα στην κοινωνία όμως ο κοινωνικός πόλεμος, διάχυτος και διάσπαρτος, μοριακός και ομαδικός, δεν θα σταματήσει ποτέ. Μια θεμελιώδης πτυχή του κοινωνικού πολέμου είναι αυτή που διεξάγει το κράτος εναντίον των υποτελών του – και οι υποτελείς εναντίον του κράτους. Σε αυτόν τον κοινωνικό πόλεμο, η στρατηγική του κράτους είναι η πρόκληση του φόβου. Το κράτος, για να ενισχύσει και να διαιωνίσει την κυριαρχία του πρέπει να αποσπά την αφοσίωση και την πίστη των υπηκόων του και το κάνει άλλοτε με την πειθώ (ιδεολογία), άλλοτε με την απάτη, άλλοτε με τη βία κι άλλοτε με τον εκφοβισμό, με την πρόκληση του φόβου. Είμαι βέβαιος ότι η διάκριση μεταξύ (διακρατικού) πολέμου και κοινωνικού πολέμου είναι σαφής. Το γεγονός ότι ο πόλεμος είναι η έσχατη φάση της κλιμάκωσης του κοινωνικού πολέμου, ότι ο πόλεμος είναι κοινωνικός πόλεμος, είναι ζήτημα με το οποίο θα ασχοληθούμε στο μέλλον. Εύλογα όμως εγείρεται το ερώτημα: γιατί πρέπει να είμαστε φοβισμένοι; Τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλό μας όταν φοβόμαστε, όταν ακούμε ότι θα γίνει πόλεμος, ότι θα πεθάνουμε, ότι θα μας γαμήσουν τις κόρες μας και τις γυναίκες μας, ότι θα μας σφάξουν, θα κάψουν τα σπίτια μας;
ΤΟ γεγονός ότι φοβόμαστε σημαίνει ότι υπάρχουν κάποια κυκλώματα νεύρων κι αυτά διεγείρονται όταν υπάρχει κάποιος κίνδυνος ή απειλή. Αν κάποιος σου βγάλει μαχαίρι για να σε ληστέψει, θα φοβηθείς. Αν σε απειλήσει κάποιος ότι θα σου κάψει το αυτοκίνητο, θα φοβηθείς. Αν πρόκειται να γίνουν απολύσεις στο εργοστάσιο που δουλεύεις, θα φοβηθείς, δεν θα χορεύεις από τη χαρά σου. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις διεγείρονται τα νευρωνικά κυκλώματα του φόβου: η απειλή, ως λεκτική ή οπτική ή ακόμα και διανοητική ή και διαισθητική πληροφορία, κατευθύνεται προς την αμυγδαλή, όπου προκαλείται έκκριση ορμονών του στρες που διαχέονται στους χώρους μεταξύ μεταξύ των νευρώνων, εκεί που γίνονται οι συνδέσεις. Σε αυτή την περίπτωση δεν αισθανόμαστε καλά, δεν αισθανόμαστε ευχάριστα, όπως όταν ακούμε μια ευχάριστη είδηση ή βλέπουμε κάτι ωραίο. Ο φοβισμένος δεν μπορεί να σκεφτεί, πρέπει να είναι έτοιμος να φύγει ή να πολεμήσει. Όταν ακούμε την απειλή ότι θα γίνει πόλεμος, κάποτε, στο μέλλον, φοβόμαστε αλλά ούτε φεύγουμε ούτε πολεμάμε. Αυτό που συμβαίνει είναι να παραμένει ο φόβος και το στρες. Μια ζωή ακούω, έχω γίνει 67 χρονών, ότι θα γίνει πόλεμος με την Τουρκία αλλά πόλεμος δεν έχει γίνει – και δεν πρόκειται να γίνει. Το 65% όμως των Ελλήνων πιστεύει ότι κινδυνεύουμε από την Τουρκία,, ότι όπου νάναι θα γίνει πόλεμος με την Τουρκία. Αυτό το 65% δεν μπορεί να σκεφτεί, φοβάται. Το 80% των Άγγλων, το 75% των Γερμανών και των Γάλλων, το 65% των Ισπανών, όλοι οι Ευρωπαίοι πολύ πιο πάνω από το 50%, πιστεύει πως κινδυνεύουν από τη Ρωσία – εάν κάνω κάποιο λάθος στα νούμερα, δεν τρέχει τίποτα – τσεκάρετέ τα, αν θέλετε, και διορθώστε με. Φοβούνται ή δεν φοβούνται; Να πιστεύεις ότι μετά την Ουκρανία θα έρθει και η δική μας σειρά και να μη φοβάσαι, τότε θα πρέπει να απομακρυνθούμε από το ψυχικό πεδίο και να μετακινηθούμε προς το διανοητικό: εάν δεν πρόκειται για φόβο, θα πρόκειται για αποβλάκωση. Η λέξη “αποβλάκωση” δεν είναι βρισιά, δεν είναι απαξιωτικός χαρακτηρισμός, είναι μια διανοητική, παρατηρήσιμη εμπειρικά, κατάσταση. Πολλές φορές έχω συλλάβει τον εαυτό μου αποβλακωμένο! Σκεφτόμουν δηλαδή με λάθος τρόπο. Αποβλάκωση σημαίνει να σκέφτεσαι όπως σου υποδεικνύουν να σκέφτεσαι, παραβλέποντας την πραγματικότητα. Ποια είναι η πραγματικότητα; Ας πάμε μια βόλτα στο Καστελόριζο να δούμε ποια είναι η πραγματικότητα, αφού σκεφτούμε πρώτα κάποια άλλα ζητήματα.
ΤΟ 65% των Ελλήνων πιστεύει ότι κινδυνεύουμε από την Τουρκία. Έχει καλώς. Δηλαδή, μια μέρα η Τουρκία θα μας επιτεθεί. Γιατί, κύριε Έλληνα, να μην επιτεθούμε εμείς και να πάρουμε την Πόλη και να αναβιώσουμε τη Βυζαντινή αυτοκρατορία; Η προφητεία λέει ότι μια μέρα η Πόλη θα γίνει δική μας. Πότε, γαμώ το, πότε; Πέρασαν 600 χρόνια και τίποτα ακόμα. Δεν θα επιτεθούμε εμείς γιατί εμείς είμαστε καλοί, πολιτισμένοι άνθρωποι, φιλειρηνικοί ενώ οι Τούρκοι είναι κακοί, είναι απολίτιστοι και πολεμοχαρείς. Για να φοβάστε όμως δείχνει ότι πιστεύετε ότι θα ηττηθούμε- εάν πιστεύατε ότι θα νικήσουμε, θα περιμένατε πώς και πώς να γίνει πόλεμος! Γιατί πιστεύετε ότι θα ηττηθούμε; Εαν δεν το έχετε συνειδητοποιήσει, ήρθε η ώρα: το 1922 μας πέταξαν στην θάλασσα (Μικρά Ασία), το 1974 μας πήραν τη μισή Κύπρο. Θέλετε να τριτώσει το κακό; Δεν θέλετε! Ο πληθυσμός της Τουρκίας είναι 80 εκ. εμείς 10, έχει κάνα δυο εκ. στρατιώτες, εμείς καμιά ογδανταριά χιλιάδες. Θα μου πείτε, δεν μετράνε πια αυτά. Πολύ σωστά, πολύ σωστά. Δεν μετράνε! Τι μετράει; Γιατί να μας επιτεθεί η Τουρκία; Επειδή είναι κακοί και απολίτιστοι; Γιατί δεν μας έχει επιτεθεί μέχρι τώρα; Θέλει να πάρει τα νησιά μας; Τι να τα κάνει; Έχετε δει στον χάρτη την Τουρκία; Τι να τα κάνει αυτά τα βράχια; Μήπως δεν έχει παραλίες για την τουριστική βιομηχανία; Μην ανησυχείτε, δεν θα τα πάρει ποτέ να νησιά, γιατί είναι ήδη δικά της. Να λοιπόν που βρεθήκαμε στο Καστελόριζο. Εκεί, είσαι έγκυος, η γυναίκα σου είναι έγκυος, και πρέπει να πάει στον γυναικολόγο ή να γεννήσει. Πού θα πάει; Όσο Ελληναράς και να είσαι, δεν θα πας στη Ρόδο, που είναι στου διαόλου τη μάνα, πολλές ώρες με το καράβι. Θα πεταχτείς απέναντι στον Τούρκο γυναικολόγο, ο οποίος θα σε φροντίσει καλύτερα από τον Έλληνα. Ξέρετε πολύ καλά ότι μόλις τους πεις ότι είσαι Γιουνάν, Έλληνας, γίνονται χαλί να τους πατήσεις. Θα σου προσφέρουν αμέσως τσάι και δεν το κάνουν για να πουλήσουν – και γι αυτό να το κάνουν, πάλι κάτι δείχνει. Εάν χρειάζεσαι ανταλλακτικό για το τρακτέρ σου, δε θα περιμένεις μέρες για να σου το στείλουν από την Αθήνα – πετάγεσαι απέναντι και έχει κάνει τη δουλειά του αυθημερόν. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Εάν τα παραβλέπεις αυτά, είσαι αποβλακωμένος, σκέφτεσαι όπως θέλει το κράτος να σκέφτεσαι. Εάν η τούρκικη περίπολος στην απέναντι όχθη του Έβρου, έσωζαν τα τρία παιδιά σου από βεβαιο πνιγμό, που κολυμπούσαν στην ελληνική όχθη, όπως πράγματι συνέβη, τι θα έλεγες και τι θα σκεφτόσουν, κύριε Έλληνα, παλιομαλάκα; Είναι πολύ ευχάριστο που το 35% δεν είναι αποβλακωμένο. Πρίν δέκα – είκοσι χρόνια το ποσοστό ήταν πολύ πιο μικρό. Σε δέκα είκοσι χρόνια, το ποσοστό των αποβλακωμένων από 65% θα πέσει στο 10%.
ΓΙΑΤΙ όμως υποστηρίζω ότι δεν θα γίνει, δεν θα γίνεται πόλεμος μεταξύ των κρατών; Το ερώτημα αυτό εγείρει ένα άλλο ερώτημα. Αφού δεν θα γίνεται πόλεμος μεταξύ των κρατών, αυτό σημαίνει ότι θα κλείσουν οριστικά και αμετάκλητα τα εργοστάσια της παγκόσμιας πολεμικής βιομηχανίας, δεν θα κατασκευάζονται πια όπλα, και ότι δεν θα υπάρχουν στρατοί; Κάθε άλλο! Και στρατοί θα υπάρχουν και η πολεμική βιομηχανία θα δουλεύει στο φουλ. Δεν είναι παράλογο αυτό, δεν είναι παράξενο; Είσαι καλά, Αθανάσιε; Μια χαρά είμαι. Θα είστε κι εσείς μια χαρά, αν κάνετε τον κόπο και διαβάσετε τις σκέψεις μου και τα επιχειρήματά μου.
ΑΣ δούμε πρώτα το ενδεχόμενο ενός παγκόσμιου πολέμου με χρήση πυρηνικών όπλων. Δεν χάνουν ευκαιρία να μας εκφοβίσουν, να μας τρομοκρατήσουν, να μας καταστήσουν αιχμαλώτους του φόβου και του τρόμου. Αυτό το ενδεχόμενο είναι παντελώς απίθανο. Διότι ένας πυρηνικός πόλεμος θα κατέλυε την κυριαρχία – την κρατική, την οικονομική, τη πολιτισμική, την κυριαρχία όλων των πεδίων και των επιπέδων. Θα υπήρχε γενικευμένη ανομία, αταξία, αστάθεια – όχι, δεν τα θέλουν όλα αυτά, τάξη και σταθερότητα θέλουν. Εκτός από αυτό, η δυτική κυριαρχία, ήρθε αντιμέτωπη με ένα αδιέξοδο που προκλήθηκε από την εκπλήρωση της επιθυμίας να κατέχει ένα όπλο μεγάλης καταστροφικότητας και εξοντωτικότητας, επιθυμία που έχει καταγραφεί στην Ιλιάδα – ο Ζεύς με τον κεραυνό. Από το δόρυ με βεληνεκές είκοσι μέτρα φτάσαμε στην ατομική βόμβα που δεν μπορούμε πια να τη χρησιμοποιήσουμε γιατί την έχουν και οι αντίπαλοι! Η εκπλήρωση των επιθυμιών του δυτικού Κυρίου επιφέρει την μείωση της ισχύος του, τον οδηγεί σε αδιέξοδα.
ΤΟ ζήτημα αυτό σχετίζεται με το μαρξιστικό αφήγημα ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστών και των κρατών οδηγεί αναπόφευκτα στον πόλεμο, οι καταστροφές του οποίου αναζωογονεί την οικονομία (ανάπτυξη, αύξηση της παραγωγής, της απασχόλησης, της κατανάλωσης, των κερδών). Αυτό δεν έγινε στον α΄και β΄παγκόσμιο πόλεμο; Αυτό θα γίνει και τώρα! Εγώ δεν είμαι καλά; Πιστεύετε πώς τα ευρωπαϊκά καπιταλιστικά κράτη θα πολεμήσουν και πάλι μεταξύ τους όπως πολεμούσαν εδώ και αιώνες και χιλιετίες; Ότι θα επιστρατευθεί και πάλι ο ανδρικός πληθυσμός και θα οδηγηθεί στα σφαγεία της πρώτης γραμμής του μετώπου; Ο πόλεμος μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών τελείωσε οριστικά και αμετάκλητα. Μήπως θα γίνουν αλλού πόλεμοι; Ας ρίξουμε μια ματιά στον χάρτη. Εκτός από τον πόλεμο στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή, που θα τελειώσουν μέσα σε λίγους μήνες ή σε λίγα χρόνια, βλέπετε κάποιες άλλες εστίες πολέμου; Κάποιες αψιμαχίες μεταξύ γειτονικών κρατών που έχουν κληρνομήσει κάποιες εκκρεμότητες του παρελθόντος θα γίνονται αλλά θα παραμένουν στο επίπεδο του έκτακτου και περιστασιακού περιστατικού και δεν θα υπάρχει κλιμάκωση. Ο πόλεμος διαταράσσει την τάξη και στην σταθερότητα, είναι απειλή για το κράτος και την κυριαρχία. Γνωρίζουμε πολύ καλά την ανακατανομή της ισχύος μεταξύ των υποτελών και του κράτους υπέρ των πρώτων μετά τον α΄και β΄παγκόσμιο πόλεμο. Η θέση της γυναίκας θα ήταν πολύ διαφορετική, εάν δεν γίνονταν αυτοί οι δύο πόλεμοι: βγήκε από το σπίτι, απέκτησε οικονομική και σεξουαλική ελευθερία, υπονομεύθηκε η πατριαρχική οικογένεια, αποσυντέθηκε ο γάμος.
ΟΔΕΥΟΥΜΕ σε μια εποχή που δεν θα γίνονται πόλεμοι μεταξύ των κρατών. Η κατάσταση αυτή έχει δύο συνέπειες που αλλάζουν τη στρατηγική του κράτους. Εάν δεν γίνονται πόλεμοι, τι θα γίνει με την πολεμική βιομηχανία; Τι θα γίνει με τον στρατό; Η πολεμική βιομηχανία είναι ένας από τους κομβικούς τομείς της καπιταλιστικής οικονομίας, είναι ένα πλέγμα σχέσεων με άλλους τομείς τόσο ευρύ που, εάν σταματήσει η παραγωγή της, θα σταματήσει και η παραγωγή και των άλλων τομέων (μεταλλουργία, πλαστικά, ηλεκτρονική, χημικά και άλλα που δεν θυμάμαι ή δεν γνωρίζω). Αυτό σημαίνει συρρίκνωση του καπιταλισμού, μείωση ανάπτυξης, μείωση της απασχόλησης, ανεργία, μείωση κερδών. Η πολεμική βιομηχανία δεν πρέπει να σταματήσει, και μάλιστα σήμερα, εποχή μειωμένων ρυθμών ανάπτυξης και ύφεσης, είναι το οξυγόνο του καπιταλισμού. Θα μπορέσει να υπάρχει και να διαιωνίζεται μόνο εάν υπάρχει διαρκής και γενικευμένη απειλή πολέμου. Η Ευρώπη κινδυνεύει από τη Ρωσία, άρα, πρέπει να αυξηθεί η παραγωγή της πολεμικής βιομηχανίας ώστε όλα τα κράτη να εξοπλιστούν και μετά από λίγα χρόνια να πεταχτούν και να αγοράσουμε νέα, πιο σύγχρονα. Τα οποία κι αυτά θα παλιώσουν, κοκ. Θα παράγουμε όπλα, θα συντηρούμε στρατούς αλλά πόλεμος δεν θα γίνεται – μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, ας πούμε, όπως γινόταν εδώ και αιώνες! Θα καταναλώνουμε τεράστιες ποσότητες ενέργειας, πρώτων υλών και εργασίας μόνο και μόνο για να μην συρρικνωθεί δραστικότατα η καπιταλιστική οικονομία και επέλθουν κοσμογονικές κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές! Τον πούτσο κλαίγανε!
Η κατάσταση αυτή, ο τρόπος αυτός να αποτραπεί η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η τεράστια καταστροφή του κοινωνικού πλούτου, που τον χρειαζόμαστε για να επιλύσουμε τα παγκόσμια κοινωνικά προβλήματα, θα οξύνει τον κοινωνικό πόλεμο, τον πόλεμο μεταξύ του κράτους και των υποτελών. Με αυτό όμως το ζήτημα θα καταπιαστούμε ένα άλλο πρωινό.
Ξημέρωσε, πάω στον κήπο.