φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα!
αργεί να ξημερώσει, έφτιαξα καφέ, ακούω ένα τριζόνι, τροχοφόρα βλήματα δεν περνούν, η ανυπόφορη, διηνεκής διείσδυση στο χώρο και το χρόνο έχει καταλαγιάσει, τα παιδιά κοιμούνται, ησυχία.
Βρίσκω στο τραπέζι ανοιχτό το βιβλίο που διάβαζα ψες το βράδυ, τον ‘Αγαμέμνονα’ του Αισχύλου (τι έρωτας κι αυτός!). Διέκοψα την ανάγνωση, και πήγα για ύπνο, σε ένα σχόλιο του ποιητή πάνω στο ζήτημα πως ο Κύριος
[ὁ στιγμάρχης· ὁ τοῦ νῦν ἄρχειν· ὁ τοῦ παρῳχηκότος δεσπότης· ὁ τοῦ ἐνεστῶτος βασιλεύς· ὁ τοῦ μέλλοντος κύριος]
μας επηρεάζει ακόμα κι όταν κοιμόμαστε. Να τι έγραψε ο Αισχύλος, σε ελεύθερη μετάφραση (στ. 176-83): Ο Κύριος (ο Ζεύς) μας δείχνει το δρόμο της συνετής, υπάκουης σκέψης. Αυτός επέβαλε ως κομβική αρχή της ζωής μας το αξίωμα ότι η μάθηση (της υπακοής) επιτυγχάνεται μόνο μέσω των συμφορών και της ταλαιπωρίας. Όταν κοιμόμαστε, στη καρδιά μας στάζει ο πόνος και η ταλαιπωρία και μας θυμίζουν τα καθημερινά μας βάσανα. Μόλις αντιληφθεί ο Κύριος ότι κάποιος δεν θέλει να υπακούσει, τρέχει αμέσως κοντά του να του δείξει το δρόμο της συνετής, υπάκουης σκέψης. Καθισμένοι στο φοβερό θρόνο τους, χάρη γεμάτη βία μας κάνουν οι Κύριοι (δαίμονες). Χάρις βίαιος, αυτά είναι τα λόγια του Αισχύλου. Δηλαδή: μας αφήνουν μεν να ζήσουμε, δεν μας ξεπαστρεύουν (διότι δεν θα είναι Κύριοι μετά) αλλά μας αφήνουν να ζήσουμε μέσα στα βάσανα και τη ταλαιπωρία. Ο πόνος, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, εμείς οι υποτελείς παραγωγοί του τεράστιου και συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου, είναι μια μορφή βίας, κοντά στη φυσική και την οικονομική. Και κοντά σε αυτές, να και η διαχείριση των συναισθημάτων μας.
Υποφέρουμε ακόμα κι όταν κοιμόμαστε, μην τον ξεχνάτε ποτέ, είναι άκρως επικίνδυνο και ανθυγιεινό.
Και ασφαλώς θα γνωρίζετε, φίλες και φίλοι, ότι η αντιμετώπιση και η επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων, παγκόσμιων, περιφερειακών, τοπικών, συλλογικών, προσωπικών θα εξαρτηθεί από την έκβαση του κοινωνικού πολέμου, του πολέμου μεταξύ του Κυρίου καπιταλιστή (της παραγωγής και του χρήματος) και των υποτελών Παραγωγών του τεράστιου κοινωνικού πλούτου (αλλά λεφτά δεν υπάρχουν!). Εάν δεν πολεμήσουμε, δεν θα επιλύσουμε κανένα απολύτως πρόβλημα: εάν δεν το γνωρίζετε, έχω την εντύπωση πως αρχίζετε να το υποψιάζεστε. Κι όταν λέω να πολεμήσουμε δεν εννοώ να καταθέσουμε προτάσεις, να απαιτήσουμε, να διεκδικήσουμε, να συγκεντρωθούμε,να διαδηλώσουμε, να κραυγάσουμε συνθήματα – αυτά δεν είναι πόλεμος, δεν είναι μέσα πολέμου οι συγκεντρώσεις και οι διαδηλώσεις -ίσως να αργήσουμε να το κατανοήσουμε αλλά θα το κατανοήσουμε.
Θα πολεμήσουμε, πολεμάμε, θέλουμε δε θέλουμε. Κι αφού πολεμάμε και θα πολεμήσουμε, θα πρέπει να γνωρίζουμε πολύ καλά πως να νικήσουμε. Η δική μας γνώμη είναι ότι θα νικήσουμε μόνο εάν δεν πολεμήσουμε όπως πολεμάει ο Κύριος, εάν δεν πολεμήσουμε όπως θέλει ο Κύριος να πολεμήσουμε. Πολεμήσαμε όπως πολεμά ο Κύριος και ηττηθήκαμε. Υποφέραμε και μάθαμε, όπως επιβάλλει και ο Ζεύς του Αισχύλου: με στρατούς, με όπλα, με αίμα, με βάσανα, με θυσίες, με ταλαιπωρία, με πόνο στη ψυχή, με βασανιστήρια, με ομολογίες, με προδοσίες, με ενοχές, με χίλια σκατά στα μούτρα μας.
Και πως θα πολεμήσουμε; Αυτό είναι το ερώτημα των ερωτημάτων. Αυτό είναι το ζητούμενο της εποχής μας. Οι υποτελείς Παραγωγοί θέλουν να πολεμήσουν με ένα τρόπο διαφορετικό από αυτόν του παρελθόντος – η αποχή στις περασμένες ευρωεκλογές ήταν, και θα είναι, μια έκφανση του νέου τρόπου διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου. ‘Πως θα πολεμήσουμε’ σημαίνει ‘πως να νικήσουμε’. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν θα πολεμήσουμε όπως πολεμάει ο Κύριος. Έτσι, έχουμε αποκλείσει την ήττα – όχι, δεν έχουμε ηττηθεί, οντολογικά, ως παραγωγοί του πλούτου, δεν μπορούμε να ηττηθούμε, είμαστε α-ήττητοι. Το ότι είμαστε σε δυσχερέστατη θέση, το ότι είμαστε στριμωγμένοι στη γωνία, δεν αξίζει καν ούτε να το αναφέρουμε. . .
Ποιος μπορεί να μας πει πως να νικήσουμε; Υπάρχει κανείς; Υπάρχει: ο Σουν Τζου, ο κινέζος θεωρητικός του πολέμου (έζησε τον στα τέλη του 6ου και αρχές του 5ου π. Χ. αιώνα). Το βιβλίο του ( Η Τέχνη του Πολέμου) έχει μεταφραστεί στα ελληνικά κι αν δεν το διαβάσατε, καλό θα ήταν να το μελετήσετε – είναι πολύ απλό και ολιγοσέλιδο. Θα μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε τη σκέψη του Σουν Τζου στα παρακάτω τρία αξιώματα της νικηφόρας διεξαγωγής του πολέμου.
Πρώτον: Εάν γνωρίζεις τον εχθρό σου και τον εαυτό σου, δεν έχεις ανάγκη να φοβάσαι το αποτέλεσμα (ακόμη και) εκατό μαχών. Εάν γνωρίζεις τον εαυτό σου αλλά όχι τον εχθρό, για κάθε νίκη που κερδίζεις θα έχεις και μία ήττα. Εάν δεν γνωρίζεις τον εαυτό σου, ούτε τον εχθρό, θα νικηθείς σε κάθε μάχη. Γνωρίζουμε τον εχθρό; ΟΧΙ. Γνωρίζουμε τον εαυτό μας; ΟΧΙ. Οι αλλεπάλληλες και οδυνηρές ήττες το επιβεβαιώνουν καθημερινά.
Δεύτερον: νικάμε χωρίς να πολεμάμε.
Τρίτον: πρώτα νικάμε και μετά πολεμάμε.
Αφήνω, προς ώρας, κατά μέρος τα δύο τελευταία και επανέρχομαι, και θα επανέρχομαι συνεχώς, στο πρώτο. Τι σημαίνει να γνωρίσουμε τον εαυτό μας; Σημαίνει να εξασφαλίσουμε την κοινωνική, πνευματική, ψυχική, συναισθηματική, πολιτισμική, ηθική ανωτερότητα έναντι του εχθρού. Σημαίνει: να μας βλέπουν και να λένε, κοίτα, αυτός δεν είναι Κύριος, είναι κομμουνιστής, θα ήθελα κι εγώ να γίνω σαν κι αυτόν. Τώρα λέμε: κομμουνιστής ίσον σκατά, θέλω να γίνω σαν τον Κόκκαλη, σαν τη Δέσποινα Βανδή, θέλω να γίνω Κύριος, ισχυρός, πλούσιος, διάσημος. Τι σημαίνει είμαι κομμουνιστής; Σημαίνει ότι δεν έχω κανένα πρόβλημα να πληρώσω το τίμημα της αυθεντικής ζωής. Κι όσο περισσότεροι, περισσότερες είμαστε, τόσο πιο μικρό θα είναι το κόστος, κι αν είμαστε πολλοί θα εξαλειφθεί τελείως. Και ποια είναι η αυθεντική ζωή;
Είναι η ζωή που προκρίνει τη συμβίωση, τη συνεργασία, τη φιλία, την αλληλοβοήθεια, την αλληλεγγύη, την δημιουργική σύγκρουση, την κοινοχρησία, την κοινοκτησία, την ελευθερία, την ισότητα σε βάρος της ανούσιας και άγονης συναναστροφής, του κτητικού ατομικισμού, του ανταγωνισμού, της ιδιοχρησίας, της ιδιοκτησίας, της ανελευθερίας και της ανισότητας.
Επείγει να δώσουμε κάποιες απαντήσεις στο παρακάτω ερώτημα: γιατί δεν μπορούμε να συνεργαστούμε; Θα γνωρίζετε ότι η ύψιστη μορφή συνεργασίας είναι αυτή που προκύπτει κατά την διεξαγωγή του πολέμου, διότι πολλά διακυβεύονται από την έκβασή του – πάνω από όλα τα μέλλον, το δικό μας και της φύσης. Θα επανέλθουμε, εντός των ημερών.
(Στιγμάρχης είναι ο άρχων της στιγμής, του ακαριαίου παρόντος. Τα επίθετα του Κυρίου που παραθέτω είναι του [επιληπτικού] βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδώρου Β΄Δούκα Λάσκαρι, γιου του [επιληπτικού] Ιωάννη Βατάτζη, από τον τέταρτο λόγο του [Περί Θεωνυμίας]. Πέθανε το 1258, τριάντα έξι ετών, μετά από επιληπτική κρίση). Αμήν.
Αθανάσιος Δρατζίδης – Αλεξανδρούπολη