Αλ. Παπαδιαμάντης: το κράτος είναι μια μεγάλη κοιλιά χωρίς αυτιά

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Υπερκόπωση και γρίπη μ’ έστειλαν για τρεις μέρες στο κρεβάτι και πολύ καλά έκαναν. Το σώμα γνωρίζει καλύτερα από μας: το να υπερεκτιμάς τις δυνάμεις σου καμιά φορά μπορεί να αποβεί και μοιραίο. ‘Αλλωστε,  η αρρώστια είναι ένδειξη υγείας, μόνο οι πεθαμένοι δεν αρρωσταίνουν (και δεν κλάνουν). Και με την αρρώστια-δώρο το σώμα μάς λέει ότι η ζωή δεν διδάσκεται, προσφέρεται.

Το πρώτο εικοσιτετράωρο,  κοιμόμουν είκοσι δυο ώρες. Το δεύτερο, μπόρεσα κι έφαγα ένα πιάτο ριζόσουπα. Το τρίτο, σηκώθηκα να περπατήσω μέσα στο σπίτι, πήρα ένα βιβλίο και πάλι στη φωλιά μου, στο κρεβάτι. Πήρα ένα από τα βιβλία που  μπορώ να το διαβάσω όντας σε ανάρρωση, ένα αριστούργημα: τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη. Η Φόνισσα, η Φραγκογιαννού, είναι ο Παπαδιαμάντης, είμαι εγώ, είσαι εσύ, είμαστε όλοι και όλες. Γιατί ρε μάνα με γέννησες; αναρωτιόμαστε καμιά φορά. Τι θα γίνουν τα παιδιά μας με τα χρόνια που έρχονται, ακούω γονείς να εκφράζουν την ανησυχία τους.  Εάν η ζωή είναι ασήκωτο βάρος, τότε η Φραγκογιαννού από αγάπη προς τη ζωή, δηλαδή καλώς, έπραξε ό,τι έπραξε και καλώς θα πράτταμε και εμείς. Δε φταίει όμως ούτε η μάνα μας ούτε τα χρόνια που έρχονται. Η Φόνισσα είναι μια δριμύτατη κριτική κατά της κοινωνικής αδικίας (η οποία αδικία ξυπνάει την επιθυμία του φόνου)  κι αυτός είναι ο λόγος που η Φόνισσα πνίγεται και δεν κλείνεται στη φυλακή – τα τελευταία λόγια : εύρε τον θάνατον . . . εις το ήμισυ του δρόμου μεταξύ της θείας και της ανθρωπίνης δικαιοσύνης.

Διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε τα αριστουργήματα (της νεοελληνικής γλώσσας, η Φόνισσα, Ποιος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου {Γ. Βιζυηνός}, Καβάφης)  για δυο λόγους:  για να εντοπίσουμε φλέβες ή ψήγματα σοφίας, ο πρώτος, και ο δεύτερος για να επιβεβαιώσουμε κάποιες απόψεις,  γνώσεις, αντιλήψεις, ιδέες που υποστηρίζουμε – λες και ψάχνουμε για συμμάχους στον αμείλικτο πόλεμο των ιδεών που μαίνεται στις κοινωνίες της Κυριαρχίας όπου ο συσχετισμός ισχύος κάθε άλλο παρά μας ευνοεί.  Όσες φορές κι αν διαβάσεις τον Δον Κιχότη, του Θερβάντες, πάντα κάτι νέο θα εντοπίσεις. Ο Γαργνατούας και ο Πανταγκυέλ του Ραμπελέ, έχω την εντύπωση, ότι μετά τη δεύτερη ανάγνωση και πέρα  αρχίζει να σου προσφέρει τη σοφία του.

Δεν γνωρίζω εάν η αποκήρυξη του διαλόγου με τον Κύριο είναι σοφία ή όχι, είναι πάντως μια άποψη που υποστηρίζω με πάθος και επιχειρήματα. Δεν μπορώ να διανοηθώ πως γίνεται ο Κύριος καπιταλιστής και ο υποτελής Παραγωγός να κάνουν διάλογο!  Και κάθε φορά θυμάμαι τα λόγια του Μπ. Μπρεχτ από τη Μάνα Κουράγιο: ρώτησε ο ψαράς το σκουλήκι, πάμε για ψάρεμα; Μεταξύ αυτών των δύο διεξάγεται ένας πόλεμος: πως είναι δυνατόν να κάνουν διάλογο οι αντίπαλοι όταν αυτό που καθορίζει την έκβαση του πολέμου είναι η ισχύς των όπλων και των ιδεών;  Ακούω και διαβάζω ότι τώρα τελευταία ολοένα και περισσότεροι δεν προσέρχονται στον διάλογο, ή, εάν προσέλθουν, τον εγκαταλείπουν αμέσως, και χαίρομαι πάρα πολύ.

Ο σκοπός της πρόσκλησης σε διάλογο είναι φανερός: είναι η νομιμοποίηση της απόφασης του Κυρίου. Ο Κύριος θα κάνει το δικό του, δεν πείθεται διότι είναι αδίστακτος και αμείλικτος. Ο Κύριος υποχωρεί μόνο όταν φοβηθεί. Τότε, μπορεί να συνάψει συμφωνίες και συμβιβασμούς μόνο και μόνο για να επανέλθει δριμύτερος.  Σε αυτή τη περίπτωση, θα προσέλθουν στο τραπέζι όχι για να κάνουν διάλογο αλλά για να αποκρυσταλλώσουν την συγκυρία, την αλλαγή του συσχετισμού ισχύος, την έκβαση του κοινωνικού πολέμου σε μια συμφωνία, σε ένα Σύνταγμα, σε μια ανακωχή, κλπ.  Ώστε, μπορούμε να πούμε, ότι ο Κύριος δεν έχει αυτιά, δεν ακούει, μόνο μιλάει, δηλαδή διατάζει.

Χάρηκα χτες όταν διάβασα στη Φόνισσα ένα σύντομο σχόλιο του Αλ. Παπαδιαμάντη, του επαναστάτη, του αναρχοκομμουνιστή, σχετικά για το Κράτος. Σας το μεταφέρω αυτούσιο:

Την πλιατσικολογίαν διεδέχθη η φορολογία, και έκτοτε όλος ο περιούσιος λαός εξακολουθεί να δουλεύη δια την μεγάλην κεντρικήν γαστέρα, την ”ωτα ουκ έχουσαν”.

Δεν θα σχολιάσω το παράθεμα, δε χρειάζεται. Μου δίνεται όμως η ευκαιρία να δώσω μια εξήγηση σε κάποια σχόλια και απορίες φίλων σχετικά με το ζήτημα της σιωπής μου για το χρέος, το εβρό, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη στάση που πρέπει να κρατήσουμε, να πληρώσουμε το χρέος, να γυρίσουμε στη δραχμή χωρίς να φύγουμε από την ΕΕ, τι νά κάνουμε;

Εικοσάωρο και μισθός για όλους, αυτό να κάνουμε. Να μειώσουμε το χρόνο εργασίας και να εξασφαλίσουμε ένα μέρος του κοινωνικού πλούτου, ένα μισθό, για όλους και όλες, ανήμπορους και ικανούς για εργασία, νέους και γέρους, ντόπιους και ξένους.  Αυτός είναι σκοπός, θα τον ελεγα αυτοσκοπό: σε αυτόν θα στρέψουμε το βλέμμα μας και αυτόν θα επιχειρήσουμε να υλοποιήσουμε με σκοπό να βελτιώσουμε τη θέση μας και να ανατρέψουμε τον σε βάρος μας συσχετισμό ισχύος. Όταν τον εκπληρώσουμε, θα προσέλθουμε. . .

Όλα τα άλλα δεν μου λένε απολύτως τίποτα. Καρφάκι δε μου καίγεται για τη χώρα, για την εθνική οικονομία, για το μέλλον του τόπου, για την ανάπτυξη, για την πρόοδο, για το χρέος, για τη συρρίκνωση του κράτους, για το Εβρό, για την ΕΕ, για την κρίση, κλπ. Πίσω από αυτές τις λέξεις κρύβεται κάτι άλλο το οποίο ενώ είναι τόσο σαφές εμφανίζεται διφορούμενο, άρα κάτι που αφορά και τον Κύριο και τον υποτελή; Μα δεν νοιάζεσαι για την χώρα σου; Ποια είναι η χώρα μου; Η καπιταλιστική κοινωνία (ο κοινωνικός καπιταλιστικός σχηματισμός) στην οποία ζω, αυτή είναι η χώρα μου; Εάν αυτή είναι η δική σας χώρα, εμένα δεν ήταν, δεν είναι και δεν θα είναι; Εγώ δεν είμαι από αυτή τη χώρα. Δε σε νοιάζει η ανάπτυξη; Γιατί να με νοιάζει η μεγέθυνση της κερδοφορίας;

Η ενασχόληση με αυτές τις έννοιες πηγάζει από την στρατηγική της ιστορικής Αριστεράς: εάν η οικονομία μας γίνει πιο ισχυρή, θα βελτιωθούν και οι μισθοί μας. Ή, εάν βελτιωθούν οι μισθοί μας, θα αυξηθεί η κατανάλωση άρα θα ορθοποδήσει η εθνική οικονομία μας και έτσι θα ξεπεράσουμε την κρίση.Ένα δεν μπορώ να καταλάβω: αυτά τα σοφά λόγια σας γιατί δεν τα παίρνουν υπόψη τους οι Κύριοι καπιταλιστές να σώσουν  και την οικονομία, να βγουν από την κρίση, να αποκαταστήσουν την κοινωνική γαλήνη,  να δουν και οι εργαζόμενοι μια άσπρη μέρα; Παραπονιέστε ότι καταστρέφεται ο παραγωγικός ιστός της χώρας, ότι το εβρό και η ΕΕ μας κατέστρεψε, παρ’  όλα αυτά όμως αυτωνών τα αφτιά δεν ιδρώνουν. Γιατί;Και επειδή δεν σας ακούν, θα φτιάξετε μια μεγάλη Αριστερά η οποία θα βγάλει τη χώρα από το Εβρό και την ΕΕ και έτσι θα λυθούν όλα τα προβλήματά της και μαζί με τα δικά της και τα δικά μας. Πότε; Σε δέκα, είκοσι χρόνια, τριάντα, όσα απαιτηθούν.

Το γεγονός ότι η Αριστερά κάνει υποδείξεις υποδηλώνει ότι θέλει να είναι Κύριος. Δεν θα κολλήσω εδώ, σε αυτή την επισήμανση.  Θα στρέψω την προσοχή μου στη στρατηγική του Κυρίου, όπως καθορίζεται από τον μεταξύ των Κεφαλαίων ανταγωνισμό, για να υποστηρίξω τη θέση μου ότι ο μοναδικός στόχος μας θα πρέπει να είναι η βελτίωση της θέσης του υποτελούς παραγωγού και κανένας άλλος. Στόχος που κατά τη γνώμη μου συνοψίζεται στο εικοσάωρο και μισθός για όλους.

Λοιπόν, ο Κύριος ελάχιστα νοιάζεται για την διάλυση του παραγωγικού ιστού της χώρας. Αυτή είναι η πρώτη πτυχή της στρατηγικής του. Στην Ελλάδα, θα επιβιώσουν οι καπιταλιστικές παραγωγικές μονάδες που μπορούν να σταθούν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Δεν είναι λίγες, δεν είμαστε ψωροκώσταινα,  η ελληνική καπιταλιστική οικονομία είναι μία από τις ισχυρότερες στον κόσμο.Υπάρχουν πάρα πολλές επιχειρήσεις που είναι εξαγωγικές – στην Νέα Υόρκη τρώνε μετά μανίας το στραγγιστό γιαουρτάκι της ΦΑΓΕ. Οι άλλες θα κλείσουν, δεν τις σώζει τίποτα (και η κίνηση αγοράζουμε ελληνικά είναι καταδικασμένη να αποτύχει παταγωδέστατα).

Ο στόχος του Κυρίου είναι η αρπαγή της μικροιδιοκτησίας και των μικρών διάσπαρτων κεφαλαίων. Εμπορικά κέντρα, πολυκαταστήματα, μεγάλα σουπερμάρκετ, μεγάλα βιβλιοπωλεία, πολιτισμικά πάρκα, εταιρείες ταξί και φορτηγών, κλπ. αντί των αυταπασχολούμενων και μικροϊδιοκτητών που θα γίνουν όλοι υπάλληλοι. Αυτή είναι η δεύτερη πτυχή: Ζούμε το τέλος των μικροαστών και του μικροαστισμού; Δυσάρεστη εξέλιξη; Δε νομίζω! Εδώ, στην Αλεξανδρούπολη, ανοίγει ένα μεγάλο εμπορικό κατάστημα που θα προσλάβει 350 άτομα, ενώ στους δρόμους της βλέπεις μόνο ενοικιαστήρια στα καταστήματα. (Το οποίο προφανώς, αύριο, θα είναι μια κοινόχρηστη και κοινόκτητη αποθήκη βασικών αγαθών. . .).

Και η τρίτη πτυχή: η συρρίκνωση του κράτους. Στα τέλη του 2013 θα υπάρχουν 200.000 λιγότεροι μόνιμοι κρατικοί  υπάλληλοι. Γιατί αυτό; Είναι πολύ απλό: εάν η κοινωνία χωριστεί σε καπιταλιστές (και τα τσιράκια τους) και σ’ ένα πλήθος υποτελών Παραγωγών, τότε τα έσοδα του κράτους θα προέρχονται από την έμμεση φορολογία και την φορολογία του Κεφαλαίου. Όσο λιγότεροι είναι οι κρατικοί υπάλληλοι και όσο λιγότερο αμείβονται τόσο μικρότερη θα είναι και η φορολογία του Κεφαλαίου. Καταλάβατε;

Προς αυτή την κοινωνική κατάσταση μας οδηγεί ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός, ο ανταγωνισμός μεταξύ των Κεφαλαίων, αυτή είναι η συγκυρία, αυτήν πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και όχι το ένδοξο ιστορικό παρελθόν της Αριστεράς. Ο Κύριος και το Κράτος κάνουν τη δουλειά τους και την κάνουν πολύ καλά, πάρα πολύ καλά. Εμείς, τι σκατά θέλουμε και τρέχουμε από πίσω τους και τους κάνουμε υποδείξεις και προτείνουμε λύσεις και δίνουμε γνώση, που λένε και στο χωριό μου;

Αυτή η εξέλιξη του καπιταλισμού, αυτός ο μετασχηματισμός των κοινωνικών σχέσεων με ώθησε, εδώ και δεκαετίες, να συνοψίσω τη στρατηγική των υποτελών Παραγωγών στη φράση εικοσάωρο και μισθός για όλους.

Και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Σύμμαχος μας και συμπολεμιστής μας. Εάν δεν το γνωρίζετετε, να σας πω ότι στην επανάσταση παίρνουν μέρος και οι νεκροί. Μεταξύ αυτών θα είναι και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, κολλητάρι του Παπαδιαμάντη.

Πάω να μαζέψω ξύλα να μαγειρέψουμε. Θόδωρα, θα έρθεις να φάμε;  Συν γυναιξί και τέκνοις. . .