για το κοινωνικό αντάρτικο: κλείσιμο, άνοιγμα, διάρκεια

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

‘Το να είσαι παραγωγικός εργάτης δεν είναι τύχη, είναι ατυχία’, έγραψε ο Κ΄Μαρξ στον πρώτο τόμο του ‘Κεφαλαίου’,

περιορίζομαι προσώρας σε αυτήν την πρόταση για να επανέλθω την Κυριακή το πρωί και να απαντήσω στο σχόλιο του Περαστικού, να εκθέσω δηλαδή τις απόψεις μου για το κοινωνικό αντάρτικο και συγκεκριμένα για τις έννοιες του κλεισίματος, του ανοίγματος και της διάρκειας.

Θα υποστηρίξω ότι η (καπιταλιστική) Κυριαρχία είναι ένα διαρκές κλείσιμο, οπότε η επανάσταση, το κοινωνικό αντάρτικο είναι ένα διαρκές και γενικευμένο άνοιγμα. Πανταχού παρόν διαρκές άνοιγμα (καταστροφή κράτους, διεύρυνση κομμουνισμού) , αυτό είναι το κοινωνικό αντάρτικο. Όχι ένα μέτωπο, χίλια μέτωπα, ένα εκατομμύριο, ένα δις, 7 δις, όσοι άνθρωποι υπάρχουν πάνω στη Γη! Χώροι, χρόνοι, αντιλήψεις, πρακτικές, αξίες, συμπεριφορές, χειρονομίες, όλα μα όλα θα γίνουν μέτωπα του κοινωνικού πολέμου. Εργοστάσια, γραφεία,, δρόμοι, πλατείες, σούπερ μάρκετ, σχολεία, πανεπιστήμια, μέτρηση του χρόνου, επιθυμίες, σώματα, ιδέες, όνειρα, παντού, εδώ και τώρα, για πάντα, διαρκές άνοιγμα! Από πολεμολογικής έποψης, ο πολλαπλασιασμός των μετώπων δεν μας αποδυναμώνει αλλά μας κάνει πιο ισχυρούς:  ‘εάν (ο αντίπαλος) στέλνει παντού ενισχύσεις, θα είναι παντού αδύνατος’, μας λέει ο ο Σουν Τζου (κεφ. 6, παρ. 17).

Διόδια ανοιχτά για μια ώρα! Όχι, βέβαια! Διόδια ανοιχτά για πάντα!

Με αυτή την πρόταση συμπυκνώνω την αντίληψή μου για το κοινωνικό αντάρτικο: η ελάχιστη προϋπόθεση και το μέγιστο αποτέλεσμα του κοινωνικού αντάρτικου  (θα) είναι μια νέα υποκειμενικότητα. Μια νέα υποκειμενικότητα που δεν θα είναι αποβλακωμένη (που δεν θα πιστεύει αυτά που λέει ο Κύριος και δεν θα τον μιμείται), που δεν θα είναι φοβισμένη (δεν θα μασάει δηλαδή), που δεν θα είναι απομονωμένη, ατομικιστική, ανταγωνιστική, εγωιστική – μια νέα υποκειμενικότητα που θα εκλαμβάνει την ισότητα ως αλληλεγγύη και την ελευθερία ως εξάρτηση.

Αλληλεγγύη και εξάρτηση, αυτό είναι το κοινωνικό αντάρτικο!

Η ευγένεια κρύβει την εξυπνάδα (κοινωνικό αντάρτικο), η αγένεια αποκαλύπτει τη βλακεία (Κυριαρχία).

[2/8/11]

1. Είμαι πάλι εδώ, για να εκφράσω πρώτα τη θλίψη μου   για την επερχόμενη συντριβή των ταξιτζήδων (αυταπασχολούμενων μικροϊδιοκτητών). Με τον τρόπο που ‘αγωνίζονται’ και κάνουν τον ‘αγώνα’ τους (τα εισαγωγικά υποδηλώνουν ότι η ανάγνωση και η χρήση αυτών των λέξεων μου προκαλεί αναγούλα) είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα ηττηθούν ήττα οδυνηρή. Οι αποκλεισμοί των δημόσιων, κοινόχρηστων  ανοιχτών (ολικώς ή μερικώς)  χώρων (δρόμοι, λιμάνια και αεροδρόμια) είναι πλήρες αδιέξοδο, μιας και είναι η καλύτερη συνταγή να χάνεις συμμάχους παρά να τους παίρνεις μαζί σου. Για να διεξαξάγεις  αποτελεσματικά τον κοινωνικό πόλεμο οφείλεις να διευρύνεις την αναταραχή και την αναστάτωση, να οξύνεις την κρίση και όχι να την περιορίζεις. Εάν  απεργείς μόνος  σου, θα ηττηθείς – κι αυτό γίνεται τις τελευταίες δεκαετίες. Μαθητές, φοιτητές, εργάτες, κρατικοί και δημόσιοι υπάλληλοι απεργούν για τη πάρτη τους και όλοι μα όλοι με τον ίδιο τρόπο: πορείες, αποκλεισμός δρόμων, καταλήψεις χώρων, συγκεντρώσεις, διαμαρτυρία, διαδηλώσεις, απειλές και ικεσίες. Με αυτό τον τρόπο ‘αγωνίστηκαν’ και οι ΑΓΑ.ΠΟ., με αυτό τον τρόπο ‘αγωνίζονται’ και οι ταξιτζήδες. ‘Αγωνίζονται’ δηλαδή όπως ‘αγωνίζεται’ η ιστορική, νεκροζώντανη Αριστερά.

Και τίθεται το ερώτημα: εάν δεν ‘αγωνιστούμε’ με αυτούς τους τρόπους, πως θα ‘αγωνιστούμε’;  Αυτό είναι το δράμα της εποχής μας, αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της μεταβατικότητας της εποχής μας, αυτή είναι η κρίση της ιστορικής Αριστεράς. Η πλειονότητα των υποτελών Παραγωγών έχει αντιληφτεί ότι ο τρόπος αυτός διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου έχει αποτύχει πλήρως, είναι αναποτελεσματικός αλλά δεν γνωρίζουμε κάποιον άλλον. Θεωρώ ότι τα χρόνια που διανύουμε διαμορφώνεται αργά, δειλά, σταδιακά ένας νέος τρόπος διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου. Οι ταξιτζήδες με το άνοιγμα των διοδίων και των αρχαιολογικών χώρων και με την εισβολή στις ΔΟΥ, στις εφορίες, έδειξαν ότι θα διεξήγαγαν τη μάχη τους με έναν νέο τρόπο, με έναν τρόπο που έρχεται από το μέλλον, αλλά δυστυχώς η απόγνωση και η απώλεια της ψυχραιμίας την ώρα του πολέμου δεν είναι και πολύ καλός σύμβουλος και θα το πληρώσουν δυστυχώς ακριβά.

2. Πριν συνεχίσω, θα ήθελα να διαβάσετε τι θεωρώ κοινωνικό αντάρτικο και στη συνέχεια θα πω αυτά που θέλω να πω. Θα το διατυπώσω με ένα παράδειγμα. Εάν χρωστάς 1.000 εβρά, και δεν μπορείς να ξοφλήσεις το χρέος σου στην τράπεζα, τότε έχεις μπλέξει. Εάν χρωστάς 1.000.000.000 (ένα δις), τότε η τράπεζα έχει μπλέξει. Εάν 1.000.000 άνθρωποι χρωστάν από 1.000 εβρά, τότε η τράπεζα είναι που έχει μπλέξει.

3. Θα ήθελα ακόμα να κάνω δυο σύντομες παρεκβάσεις, που αφορούν  τα σχόλια του Περαστικού και του σχεδόν συνομίληκού μου Κωστή (είμαι 53). Η πρώτη αφορά το ζήτημα της ουδετερότητας κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η ουδετερότητα ή αποστασιοποίηση ενέχει τον κίνδυνο να βρεθείς εκτεθειμένος, όποια κι άν είναι η έκβαση του πολέμου: ούτε ο νικητής ούτε ο ηττημένος θα εκτιμήσει την ουδετερότητα. Το λέω αυτό γιατί το ζήτημα της απεργίας των ταξιτζήδων θέτει το εξής δίλημμα: θέλουμε να παραμείνει η κατάσταση ως έχει ή να χάσουν οι ταξιτζήδες το εργαλείο της εργασίας τους και να γίνουν μισθωτοί εργάτες των 500-700 εβρών; Ξεκαθάρισα τη θέση μου αμέσως, με απλότητα και σαφήνεια: δεν θέλω να τους δω να γίνονται εργάτες, διότι συμφωνώ απολύτως με την άποψη του Μαρξ: το να είσαι παραγωγικός εργάτης δεν είναι τύχη είναι ατυχία.  Ο Περαστικός διαφωνεί και μένει ουδέτερος (δεν μας ενδιαφέρει εάν θα παίρνουν 700 ή 7000 εβρά, γράφει).  Αν κατάλαβα καλά, ο Κωστής υποστηρίζει να γίνουν εργάτες – και για να τιμωρηθούν διότι πολλοί από τους πατεράδες και τους παππούδες των σημερινών ταξιτζ’ήδων ήταν ρουφιάνοι, δωσίλογοι και καθάρματα και, κατά συνέπεια, και οι σημερινοί ταξιτζήδες τέτοια φάρα (θα) είναι. Διαφωνώ απολύτως και με τους δύο – θα εκφράσω τις αντιρρήσεις μου πιο κάτω.

Η δεύτερη παρέκβαση αφορά τις βασικές απόψεις μου, ας πούμε τις θεωρητικές αρχές που υποστηρίζω, υπό το φως των οποίων προσεγγίζω την πραγματικότητα. Τρεις είναι αυτές οι απόψεις. Η πρώτη:  λόγω συντριπτικής οπλικής υπεροχής του αντιπάλου, δεν μπορούμε πια να καταφύγουμε στη χρήση των όπλων, τα όπλα δεν είναι το ισχυρότερο όπλο μας, άρα και στον κεντρικό έλεγχο του χώρου, άρα και στη  κατάληψη του κράτους και   δεδομένου ότι κάθε πόλεμος κλιμακώνεται και συντονίζεται, ότι δηλαδή η μετωπική σύγκρουση, η μάχη των μαχών είναι αναπόφευκτη, αναρωτιέμαι ποια είναι, ποια θα είναι  τα ισχυρότερα  όπλα μας. Η αποκήρυξη της ένοπλης επαναστατικής βίας είναι ο πρώτος θεμέλιος λίθος της Αριστεράς του μέλλοντος. Κι αφού ούτε με τις εκλογές κατακτάται το κράτος ούτε με τις διαμαρτυρίες, τότε τι κάνουμε; Να κατακτήσουμε ή όχι το Κράτος. Εάν το κατακτήσουμε, πως θα το κάνουμε; Γιατί να μην το κατακτήσουμε; Τα θλιβερά ερείπια της (επαναστατικής) ιστορικής Αριστεράς θεωρουν έγκλημα καθοσιώσεως την έγερση και την διεξαγωγή όλων αυτών των ζητημάτων

Η δεύτερη αφορά το ζήτημα του κομμουνισμού. Θεωρώ ότι ο κομμουνισμός δεν είναι όρομα, δεν είναι ιδανικό, δεν είναι νομοτέλεια, δεν είναι Ιδέα, δεν είναι διδασκαλία, δεν είναι κίνημα αλλά είναι μια διαδικασία οργάνωσης της ύλης, της ζωής και της κοινωνίας. Κατά συνέπεια, δεν υπήρξε, δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει κοινωνία που να μην είναι κομμουνιστική. Η σημερινή καπιταλιστική Κυριαρχία είναι μια μορφή διαχείρισης του εμμενούς κομμουνισμού – οι καπιταλιστικές κοινωνίες είναι καπιταλιστικές-κομμουνιστικές κοινωνίες, δηλαδή, κομμουνιστικές κοινωνίες άκρως συρρικνωμένες. Υπάρχει πολύς κομμουνισμός τριγύρω μας αλλά δεν τον βλέπουμε (αβλεψία).Ο σκοπός μας δεν είναι η εγκαθίδρυση, η υλοποίηση ενός οράματος αλλά η διεύρυνση του εμμενούς κομμουνισμού. Η διεύρυνση δε αυτή δεν μπορεί ολοκληρωθεί χωρίς την αποτελεσματική  διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου, αν και μπορεί να διευρυνθεί και χωρίς αυτόν.

[3/8/11]

Από τις δυο προαναφερθείσες κομβικές απόψεις παράγεται η τρίτη: τόσο η διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου όσο και η  διεύρυνση του κομμουνισμού του παρόντος είναι αδύνατα χωρίς οργάνωση. Ποιο όμως πρέπει να είναι το πρότυπο της οργάνωσης; Το οργανωτικό πρότυπο της ιστορικής Αριστεράς είναι το κράτος, ο στρατώνας, το μαντρί, έτσι δεν είναι; Αφού ο σκοπός της είναι η κατάκτηση του Κράτους,  δεν βλέπω να υπάρχει κάποια αναντιστοιχία ως προς το ζήτημα της οργάνωσης. Εάν όμως ο σκοπός μας είναι η καταστροφή (σταδιακή και μετωπική) του, τότε θα πρέπει να αναζητήσουμε άλλο οργανωτικό πρότυπο – κι αυτό είναι η ομοσπονδία αυτόνομων και συνεργαζόμενων ομάδων, που αποτελεί και μια εμπράγματη διεύρυνση του εμμενούς κομμουνισμού. Η οργάνωσή μας θα πρέπει να έρχεται από το μέλλον, να είναι πραγματική πρόταση το πως θα είναι η διευρυμένη κομμουνιστική κοινωνία. Όχι άλλα να λέμε κι άλλα να κάνουμε. Αυτόνομες και μερικώς συνεργαζόμενες ομάδες υπάρχουν σήμερα πολλές σε όλα τα πεδία (πολιτικές, εκδοτικές, καλλιτεχνικές, παραγωγικές, τοπικές, μορφωτικές, ποικίλων κοινωνικών δραστηριοτήτων, κλπ).  Θεωρώ δε πως αυτές οι ομάδες είναι η βάση της Αριστεράς του μέλλοντος.

3. Εάν η ιστορική Αριστερά είναι νεκροζώντανη και αποχωρεί από το πολιτικό προσκήνιο, από την Ιστορία, είναι διότι δεν μπορεί να δει (αβλεψία) τους λόγους, και δεν θέλει ασφαλώς,  για τους οποίους έχει αποτύχει: δεν μπορούμε και δεν πρέπει να κατακτήσουμε το Κράτος, ο κομμουνισμός δεν είναι όραμα αλλά πραγματικότητα, δεν πρέπει να οργανωθούμε με πρότυπο το Κράτος.  Ο βασικός λόγος βέβαια δεν είναι η αβλεψία αλλά η επιθυμία της να αναπαραχθεί ως ένα σύνολο μηχανισμών που εξασφαλίζει πολλά προνόμια (ισχύς, χρήμα, δημοσιότητα [φήμη, κλέος, δόξα])  σε στελέχη περισσότερο και λιγότερο σε πιστά μέλη, σε οπαδούς. Οι θεμέλιοι λίθοι της Αριστεράς του μέλλοντος είναι η συζήτηση γύρω από αυτά τα τρία ζητήματα αλλά η συζήτηση αυτή δεν γίνεται. Κάποια στιγμή ίσως να αρχίσει.

4. Αν και η μετωπική σύγκρουση είναι αναπόφευκτη, είναι βέβαιο ότι σήμερα δεν είναι επίκαιρη – και όποιος την επιχειρήσει, και πολλοί την επιχειρούν,  θα αποτύχει οικτρά. Για να αποβεί νικηφόρα η μετωπική σύγκρουση πρέπει να συντρέχουν κάποιες προϋποθέσεις. Κι αυτές είναι: τόσο τα ισχυρά όπλα (επίθεση)  όσο και τα ερείσματα στην κοινωνία (άμυνα). Τα ισχυρά μας όπλα είναι η γενική απεργία διαρκείας, το πέρασμα στη πράξη (η διεύρυνση του κομμουνισμού), η (σταδιακή, μερική, κατ΄αρχάς) κατάργηση του εμπορεύματος/χρήματος. Τα ερείσματα στην κοινωνία είναι οι θεσμοί, τα δίκτυα, οι πρακτικές εν γένει που θα μας βοηθήσουν να επιβιώσουμε και να ζήσουμε πέραν του Κράτους και του εμπορεύματος/χρήματος.

5. Υποσκάπτουμε, υπονομεύουμε καθημερινά και σε όλα τα επίπεδα τόσο το Κράτος όσο και το εμπόρευμα/χρήμα. Σε όλα τα πεδία, σε όλα τα επίπεδα. Οφείλουμε να αποδυναμώσουμε τον αντίπαλο και η αποδυνάμωση αυτή θα είναι μια μεγάλης διάρκειας περίοδος. Πλησίασα λοιπόν τον έναν από τους τρεις σκοπούς αυτούς του κειμένου: τη διάρκεια. Η (καπιταλιστική) Κυριαρχία λατρεύει την διάρκεια: τη διάρκεια της αρπαγής, της καταστροφής, της εξόντωσης. Δεν μπορεί να σταματήσει ούτε λεπτό: εάν το κάνει, η Κυριαρχία θα αποδυναμωθεί και θα καταρρεύσει. Είναι υποχρεωμένη να αρπάζει, να καταστρέφει και να εξοντώνει τόσο τους Παραγωγούς όσο και τον συλλογικά παραγόμενο κοινωνικό πλούτου αενάως. Σε αυτή τη διάρκεια εμείς οφείλουμε να αντιπαραθέσουμε τη δική μας διάρκεια: την διαρκή αποτροπή της αρπαγής, της καταστροφής και της εξόντωσης – την μόνιμη σύμπηξη νέων θεσμών, ανοικτών και πολυλειτουργικών.

6. Η Κυριαρχία περιορίζει, κλείνει, περιφράσσει. Η πρωταρχική συσσώρρευση δεν είναι μια ιστορική φάση του καπιταλισμού  που πέρασε: υπάρχει και θα υπάρχει – δεν μπορεί να υπάρξει ο καπιταλισμός χωρίς την καθημερινή πρωταρχική συσσώρευση. Τι ήταν, τι είναι ο νεοφιλελευθερισμός; Τι είναι οι ιδιωτικοποιήσεις; Δεν είναι πρωταρχική συσσώρρευση; Τι είναι η αναπαραγωγή και διαιώνιση της μισθωτής εργασίας;  Στις μέρες μας την βιώνουμες όλοι μας αλλά είναι πολύ σαφής στη  περίπτωση των ταξιτζήδων, αλλά γι αυτό θα αναφερθώ παρακάτω. Ζούμε καθημερινά τον περιορισμό, τον εγκλεισμό, τις νέες περιφράξεις: εισιτήρια παντού (μέσα συγκοινωνίας, νοσοκομεία, παραλίες, μουσεία), διόδια, κόμιστρα, λογαριασμοί, πρόστιμα, τέλη, φόροι. Όλοι οι κοινωνικοί χώροι είναι χώροι εγκλεισμού: εργοστάσια, εργοτάξια, γραφεία, σχολεία, νοσοκομεία, ψυχιατρεία, δρόμοι, πλατείες, σούπερ μάρκετ, κόμματα  και άλλοι πολλοί είναι οργανωμένοι με πρότυπο το Κράτος/στρατώνα/μαντρί. Νέες περιφράξεις παντού (στις  πλατείες, στις παραλίες, στην πρόσβαση στον τεράστιο και συλλογικά παραγόμενο κοινωνικό πλούτο, στα δάση), συνεχής και γενική επέκταση της πρωταρχικής συσσώρρευσης (επέκταση λαθρεμπορίου γυναικών και παιδιών, πορνείας, δουλείας, εμπορίου ανθρώπινων οργάνων και μωρών).

Όλα αυτά τα συνοψίζω στις έννοιες του κλεισίματος και της διάρκειας του κλεισίματος.

Οπότε, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε και για το άνοιγμα, τη διάρκεια του ανοίγματος, δηλαδή, για το κοινωνικό αντάρτικο.

7. Θα κάνω μια σύντομη παρέκβαση που το αντικείμενό της θα είναι η σχέση της ιστορικής Αριστεράς με τη Δευτέρα Παρουσία. Προτείνω να την αποκαλούμε και Αριστερά της Δευτέρας Παρουσίας.  Έχω πάρα πολλούς λόγους να κάνω αυτή την πρόταση. Ο κουμμουνισμός είναι όραμα, ιδανικό, πραγματοποιήσιμη ουτοπία. Η επανάσταση θα μας σώσει, είναι ο Μεσσίας. Αλλά όλα αυτά όταν θά έρθει η ώρα, η μέρα της Κρίσης (επανάσταση). Κάποιοι είναι πρωτοπόροι, οι άλλοι θα ακολουθήσουν. Που πάει το μυαλό μας; Πάει στον Κάρλ Σμιτ που υποστήριζε ότι όλες οι έννοιες της Πολιτικής είναι εκκοσμικευένες έννοιες της Θεολογίας (Πολιτική Θεολογία). Και πάει βέβαια και στον χριστιανισμό – εξ ου και ο έρωτας πολλών της Αριστεράς με την ορθόδοξη Θεολογία. Δεν χάνω ευκαιρία, το κάνω και τώρα,  να εκφράσω την απέχθειά μου για την πρωτοπορία, την ουτοπία, τον μεσσιανισμό, την παρανομία, τη συνωμοσία, την επαναστατική ένοπλη βία.

8. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα μέχρι να γίνουμε κυβέρνηση, μέχρι ο λαός να έρθει στη εξουσία: αυτή είναι η Αριστερά της Δευτέρας Παρουσίας. Και πράγματι δεν κάνει τίποτα – και δεν υπονοώ μόνο το ΚΚΕ. Επαναφέρω το ζήτημα της σχέσης μεταρρύθμισης-επανάστασης. Τι μπορούμε να κάνουμε μέχρι να έρθει η Δευτέρα Παρουσία, η Ημέρα της Κρίσεως, η Έφοδος στον Ουρανό; Μπορούμε; Όχι μόνο μπορούμε αλλά, εάν δεν κάνουμε, η Δευτέρα Παρουσία δεν θα έρθει ποτέ. Η ιστορική Αριστερά δεν θέλει να έρθει η Δευτέρα Παρουσία, ό,τι κι αν λέει, οπότε, οφείλει να μην κάνει τίποτα.

[6/8/11]

Το βασικό μέλημα του Κυρίου είναι η αναπαραγωγή της Κυριαρχίας, της κοινωνικής σχέσης μεταξύ του διατάζοντος Κυρίου και του εκτελούντος Υποτελούς, είναι η διάρκεια της Κυριαρχίας, άρα, και η διάρκεια της αναπαραγωγής αυτής της ιστορικά διαμορφωμένης και καθορισμένης κοινωνικής σχέσης. Ο Κύριος επιθυμεί τόσο πολύ την διαιώνιση της Κυριαρχίας που την εξέλαβε ως μια φυσική κατάσταση, ως μια κατάσταση που δεν αλλοιώνεται, δεν αλλάζει, δεν μεταβάλλεται (Παρμενίδης),  που είναι αθάνατη, αν και ο ίδιος είναι θνητός – και θέλει διακαώς να γίνει κι αυτός αθάνατος. Κατά συνέπεια, η αρπαγή, η καταστροφή, η εξόντωση, η καταστολή, η αναπαραγωγή, ο εκφοβισμός, η επιβολή της απομόνωσης και της αποβλάκωσης πρέπει να είναι διαρκείς, μόνιμες, αέναες. Η καπιταλιστική Κυριαρχία είναι η πιο αποτελεσματική ιστορικά Κυριαρχία διότι οδήγησε όλα τα δομικά στοιχεία της Κυριαρχίας στα άκρα. Μετέτρεψε την εργασία σε εμπόρευμα, έκενε τα πάντα εμπορεύματατα, απομόνωσε τους Υποτελείς παραγωγούς μεταξύ τους τόσο όσο καμιά άλλη μορφή Κυριαρχίας, τους απομόνωσε από τη φύση, τους άρπαξε, και συνεχίζει να το κάνει,  κάθε προϋπόθεση της αναπαραγωγής τους (γη, εργαλεία, πρώτες ύλες, ενέργεια, γνώση, πληροφορία).

Εδώ που έχουμε φτάσει, στα πρόθυρα της Κόλασηςκαι της Αποκάλυψης, ο μόνος τρόπος να αποσοβηθεί η καταστροφή της κοινωνίας και της φύσης είναι η αντιπαράθεση της διάρκειας της ανυπακοής, της επανάστασης, της καταστροφής και του μαρασμού Κράτους, Εμπορεύματος και Θεάματος. Στη διάρκεια του κλεισίματος, του εγκλεισμού, της στέρησης, της αρπαγής, των νέων περιφράξεων, της απομόνωσης, του ατομικισμού και του ανταγωνισμού το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να αντιαπαραβάλλουμε τη διάρκεια του ανοίγματος. Εάν η κρίση της καπιταλιστικής Κυριαρχίας είναι διαρκής και εμμενής, παρούσα σε κάθε έκφανσή της, σε κάθε πρακτική της, σε κάθε πόρο της ύπαρξής της, τότε διαρκής πρέπει να είναι και η επανάσταση, το άνοιγμα δηλαδή: η καταστροφή του Κράτους/Εμπορεύματος/Θεάματος από τη μια, και η διεύρυνση του εμμενούς κομμουνισμού πρέπει να είναι διαρκείς, χωρίς διακοπή, μόνιμες.

9. Το διαρκές άνοιγμα εκ των πραγμάτων θα είναι και γενικευμένο. Πανταχού παρόν διαρκές άνοιγμα (καταστροφή κράτους, διεύρυνση κομμουνισμού) , αυτό είναι το κοινωνικό αντάρτικο. Όχι ένα μέτωπο, χίλια μέτωπα, ένα εκατομμύριο, ένα δις, 7 δις, όσοι άνθρωποι υπάρχουν πάνω στη Γη! Χώροι, χρόνοι, αντιλήψεις, πρακτικές, αξίες, συμπεριφορές, χειρονομίες, όλα μα όλα θα γίνουν μέτωπα του κοινωνικού πολέμου. Εργοστάσια, γραφεία,, δρόμοι, πλατείες, σούπερ μάρκετ, σχολεία, πανεπιστήμια, μέτρηση του χρόνου, επιθυμίες, σώματα, ιδέες, όνειρα, παντού, εδώ και τώρα, για πάντα, διαρκές άνοιγμα! Από πολεμολογικής έποψης, ο πολλαπλασιασμός των μετώπων δεν μας αποδυναμώνει αλλά μας κάνει πιο ισχυρούς:  ‘εάν (ο αντίπαλος) στέλνει παντού ενισχύσεις, θα είναι παντού αδύνατος’, μας λέει ο ο Σουν Τζου (κεφ. 6, παρ. 17).

Διόδια ανοιχτά για μια ώρα! Όχι, βέβαια! Διόδια ανοιχτά για πάντα!

Με αυτή την πρόταση συμπυκνώνω την αντίληψή μου για το κοινωνικό αντάρτικο και εδώ τελειώνω αυτό το άρθρο.Το μόνο που θα προσθέσω είναι το εξής: η ελάχιστη προϋπόθεση και το μέγιστο αποτέλεσμα του κοινωνικού αντάρτικου  (θα) είναι μια νέα υποκειμενικότητα. Μια νέα υποκειμενικότητα που δεν θα είναι αποβλακωμένη (που δεν θα πιστεύει αυτά που λέει ο Κύριος και δεν θα τον μιμείται), που δεν θα είναι φοβισμένη (δεν θα μασάει δηλαδή), που δεν θα είναι απομομονωμένη: μια νέα υποκειμενικότητα που θα εκλαμβάνει την ισότητα ως αλληλεγγύη και την ελευθερία ως εξάρτηση.

Αλληλεγγύη και εξάρτηση, αυτό είναι το κοινωνικό αντάρτικο!

Η ευγένεια κρύβει την εξυπνάδα (κοινωνικό αντάρτικο), η αγένεια αποκαλύπτει τη βλακεία (Κυριαρχία).