η φρίκη μας, η σαστιμάρα μας, η απόγνωσή μας είναι η διαύγειά μας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Σήμερα θα απαντήσω στο σχόλιο, τις σκέψεις και τις παρατηρήσεις του grsail που διατύπωσε στο κείμενο ‘μπορούν να πολεμήσουν, και πως, οι άνεργοι, συνταξιούχοι, νοικοκυρές. . .;’ Στο κείμενο αυτό φέρνω στο προσκήνιο το εξής ζήτημα: εάν οι υποτελείς Παραγωγοί που  έχουν δουλείά, διαθέτουν ένα ισχυρότατο μέσο να πολεμήσουν, την απεργία, πως μπορούν να πολεμήσιουν οι εκτός Παραγωγής; Το ζήτημα αυτό για την νεκροζώντανη Αριστερά δεν υπάρχει διότι είναι λυμένο: διαδηλώσεις, διεκδικητικά κινήματα ανέργων, αυτοοργάνωση ανέργων κι αλλά παρόμοια. Μιας όμως και οι διαδηλώσεις δεν είναι μέσα πάλης αλλά μέσα διαμαρτυρίας, ικεσίας και έκφρασης της οργής και της ανανάκτησης ( το λέει άλλωστε η ίδια η λέξη, δια-δηλώσεις, η διαδήλωση είναι δήλωση), είναι σαφές ότι οι εκτός παραγωγής στερούνται παντελώς μέσων πάλης. Διατύπωσα την άποψη ότι οι εκτός Παραγωγής μπορούν να πολεμήσουν και μάλιστα πολύ αποτελεσματικά: μπορούν να μπλοκάρουν τη λειτουργία του Κράτους, να υπονομεύσουν την ύπαρξή του, να του στερήσουν έσοδα, να του αφαιρέσουν νομιμοποίηση, να του περιορίσουν την ισχύ.

Μπορεί σήμερα να μην είναι τόσο πολύ επίκαιρο το ζήτημα αυτό, αλλά εάν λάβουμε υπόψη μας ότι στους μήνες, χρόνια και δεκαετίες που έρχονται ο αριθμός των ανέργων θα αυξάνεται κατακόρυφα,  διακινδυνεύω την πρόβλεψη ότι σε δέκα χρόνια οι άνεργοι θα είναι όσοι  και οι εργαζόμενοι, με την τάση να γίνουν σαφώς περισσότεροι. Ήδη ισχυρίζονται ότι τους πρώτους μήνες του 2012 στην Ελλάδα, το ποσοστό της ανεργίας μπορεί να φτάσει στο 30%! Ήδη σε πολλές πόλεις το ποσοστό αυτό έχει ξεπεραστεί, ενώ το ποσοστό της ανεργίας των νέων ανέρχεται στο 40%. Αυτά δεν είναι προβλέψεις, είναι πραγματικότητα. Πρόκειται για την jobless recovery: οι επενδύσεις δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας αλλά μειώνουν τις ήδη υπάρχουσες. Να κι ένα παράδειγμα που αξίζει το κόπο να το γενικεύσουμε για να πάρουμε μια εικόνα του πως θα είναι ο πλανήτης σε δέκα χρόνια, το 2022, από πλευράς ανεργίας. Η κινέζικη επιχείρηση Φόξκον (Foxconn), με πολλά εργοστάσια σε πολλές πόλεις της Κίνας που παράγουν ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής τεχνολογίας, με ένα εκατομμύριο εργαζόμενους, και τις περισσότερες αυτοκτονίες εργαζομένων, διαθέτει σήμερα 10.000 ρομπότ αλλά έχει καταρτίσει ένα σχέδιο τα ρομπότ αυτά να γίνουν 300.000 μέχρι το τέλος του ’12 και 1.000.000 στα τέλη του ’13. Πόσοι από τους 1 εκ. εργαζόμενους θα απομείνουν;

Οι άνεργοι θα γίνουν περισσότεροι και σε μόνιμη βάση σε δέκα με  είκοσι χρόνια με την ένταση της αυτοματοποίησης. Εν τω μεταξύ όμως, ενδέχεται να γίνουν περισσότεροι χωρίς να περάσουν τόσα χρόνια, λόγω της καπιταλιστικής κρίσης. Ούτως ή άλλως, η κατάσταση αυτή φέρνει στο προσκήνιο ορισμένα πολύ βασικά ζητήματα. Θα εκθέσω παρακάτω αυτά τα κομβικής σημασίας ζητήματα αφού πρώτα δώσω μια εξήγηση  για τον τίτλο του σημερινού σημειώματος: είναι λόγια  εγκλείστων στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.  Και αναρωτιέμαι: είναι σήμερα ο πλανήτης ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης; Εάν είναι, μπορούμε και εμείς να πούμε ότι η φρίκη μας, η αποσβόλωσή μας, η απελπισία μας είναι ο διαύγειά μας, είναι η συνείδησή μας.

Θεωρώ  ότι η καπιταλιστική Κυριαρχία έχει κάνει τη Γη ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η Γη έχει γίνει Κόλαση. Αλλά: αυτή τη στιγμή παράγεται ένας πλούτος που φτάνει να ζήσουμε όλοι και όλες με αξιοπρέπεια χωρίς να μας λείπει τίποτα το βασικό, εργαζόμενοι λίγες ώρες τον μήνα. Η Γη έχει γίνει Παράδεισος. Η Γη έχει γίνει και Κόλαση  και Παράδεισος. Η Κόλαση, το στρατόπεδο συγκέντωσης είναι η φρίκη που βιώνουμε, η αποσβόλωση, η σαστιμάρα, η απόγνωση, η απελπισία,  ενώ ο Παράδεισος, ο τεράστιος και συλλογικά παραγόμενος κοινωνικός πλούτος, ο κομμουνισμός δηλαδή,  είναι η διαύγειά μας, η συνείδησή μας. Ο Κύριος δυο πράγματα φοβάται: τον Θάνατο και τον Κομμουνισμό. Και πάντα θα ηττάται. Εμείς, φοβόμαστε τον θάνατο (όχι τον Θάνατο) αλλά έχουμε  πάρει την απόφαση ότι είμαστε θνητοί, δεν θα γίνουμε ποτέ αθάνατοι. Όσο για τον κομμουνισμό, για κάποιους και κάποιες είναι ο Παράδεισός μας. Το ότι οι κάποιοι και οι κάποιες γίνονται ολοένα και περισσότεροι, μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε να ζούμε απλά και συνεργατικά, με συγκρούσεις αλλά χωρίς ανταγωνισμούς.

Η αντίφαση μεταξύ του πως ζούμε και του πως θα μπορούσαμε να ζούμε οξύνεται και θα οξύνεται συνεχώς και σε μόνιμη βάση. Αυτός είναι ο λόγος που υποστηρίζω ότι ζούμε παραμονές παγκόσμιας κοινωνικής επανάστασης. Οι ενδείξεις είναι πολλές:  οι αναχρονισμοί και οι αρχαϊσμοί (σύνορα, ιθαγένεια, υποχρεωτική εκπαίδευση, στρατιωτική θητεία, οχτάωρη εργασία και άλλοι πάρα πάρα πολλοί) συνιστούν τον πυρήνα της παγκόσμιας πνευματικής επανάστασης, ενώ οι ολοένα και συχνότερες  ταραχές χωρίς αιτήματα και δυναμικές διεκδικήσεις, των υποτελών Παραγωγών δεν είναι τίποτα άλλοτε από προαναγγελία θυελλωδών ανέμων και καταιγίδων. Για να μην τους αδικήσω, θα πρέπει να προσθέσουμε και τις συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες των απανταχού αφελών και θρηνωδών  αγανακτισμένων.

Επανέρχομαι στο θέμα μου, στα ζητήματα που εγείρονται με την διατύπωση της άποψης, της πρόβλεψης ότι ο αριθμός των ανέργων θα ξεπεράσει σε μια δυο δεκαετίες τον αριθμό των εργαζομένων.

Το πρώτο ζήτημα έχει ήδη διατυπωθεί: μπορούν να πολεμήσουν οι άνεργοι ή όχι; Απάντησα ότι μπορούν – η ιστορική Αριστερά δεν ενδιαφέρεται γι αυτό το ζήτημα.

Το δεύτερο ζήτημα είναι κάρβουνο αναμμένο, σίδερο πυρωμένο. Όποιος κο όποια μπορεί ας το πιάσει. . .  Εμείς θα κάνουμε μια προσπάθεια να το πιάσουμε. Υπόθεση εργασίας. Η ανεργία φτάνει στο 30, 40% και άνεργοι αντιδρούν και μπλοκάρουν τη λειτουργία του Κράτους. Αλλά, όπως γνωρίζετε, το Κράτος δεν έχει μόνο κατασταλτικά, φοροεισπρακτικά, πολιτιστικά και άλλα καθήκοντα. Ένα πολύ θεμελιώδες καθήκον του είναι να εξασφαλίζει, να παρέχει τις βασικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για να λειτουργήσει η καπιταλιστική οικονομία: ενέργεια, μεταφορές, τράπεζες, επικοινωνίες, νερό, εκπαίδευση, υγεία. Χωρίς όλα αυτά, που σήμερα τα αποκαλούμε κοινωφελείς οργανισμούς, καμια καπιταλιστική επιχείρηση δεν μπορεί να λειτουργήσει. Εάν διακοπούν οι μεταφορές, τα εμπορεύματα δεν θα φτάνουν στις αγορές. (Αυτό σημαίνει, ότι όταν μπλοκάρουμε τους δρόμους, θα πρέπει μόνο τα φορτηγά να σταματάμε. . .). Εάν αυτοί οι κοινωφελείς οργανισμοί υπολειτουργούν, θα υπολειτουργεί και η καπιταλιστική οικονομία. Εάν σταματήσουν, σταματά κάθε παραγωγική δραστηριότητα. Συνεχίζουμε την υπόθεση: μπλοκάρουν τη λειτουργία του Κράτους με αποτέλεσμα η καπιταλιστική παραγωγή εμπορευμάτων να υπολειτουργεί ή και να σταματήσει. Τι θα κάνουν οι εργαζόμενοι υποτελείς Παραγωγοί;

Μήπως θέτουμε το ερώτημα άκαιρα; Είναι του παρόντος; Είναι και παραείναι. Διότι οφείλουμε να έχουμε κατά νου διαρκώς και μονίμως τις σχέσεις ανέργων-εργαζομένων. Η επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε θα εξαρτηθεί από την έκβαση αυτής της σχέσης.

Πως έχει σήμερα αυτή η σχέση; Θα το πω όσο πιο απλά μπορώ: οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες γράφουν στο μουνί τους και στ΄αρχίδια τους τους ανέργους. Από τη στιγμή που έχουν δουλείά, δεν τους νοιάζει τι κάνουν και πως τη βγάζουν οι άνεργοι. Βέβαια, όταν απολυθούν και ενταχθούν στο κόσμο της ανεργίας βλέπουν διαφορετικά τα πράγματα. Αλλά κάθε εργαζόμενος ζει με την ελπίδα ότι αυτός θα διατηρήσει τη δουλείά του. Κι αν του μειωθεί ο μισθός και κάνα δυο κατοστάρικα, τι έγινε; Τ’ αρχίδιά μας κουνιούνται – και δεν πέφτουν. Ένα ζευγάρι δημοσίων υπαλλήλων παίρνει 3.000 εβρά το μήνα, κατεβαίνουν στα 2.600. Δεν είναι και η καταστροφή του κόσμου! Υπάρχουν και χειρότερα! Για φαντάσου να είσαι άνεργος! Αφού δεν είμαι άνεργος, είμαι άρχοντας! Δεν νομίζω να είναι κανείς τόσο αφελής που να περιμένει να κάνουν απεργία οι εργαζόμενοι για να δοθεί επίδομα ανεργίας χωρίς προϋποθέσεις και επ’ αόριστον στους ανέργους! Εγώ όχι μόνο δεν το περιμένω, φοβάται κάτι χειρότερο – θα το εκθέσω παρακάτω. Εγώ μαλάκας είμαι να δουλεύω κι ο άλλος να παίρνει επίδομα; Προιφανώς κι είσαι μαλάκας! Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αναρωτιέσαι – δεν είσαι σίγουρος;  Με 30 και 40% ανεργία, που θα βρει, ρε μαλάκα, δουλείά να δουλέψει; Δε σε νοιάζει;

Δεν τους νοιάζει. Και πλησιάζω στο πυρωμένο σίδερο. Μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να στραφούν οι εργαζόμενοι Υποτελείς κατά των ανέργων Υποτελών, προκειμένου να διατηρήσουν το προνόμιό τους – διότι σε τελική ανάλυση σε προνόμιο θα μετεξελιστεί το δικαίωμα της εργασίας. ‘Οχι, εγώ δεν μπορώ να αποκλείσω αυτό το ενδεχόμενο, κατά κανένα τρόπο. Ναι, μπορούμε να δούμε συγκρούσεις μεταξύ εργαζομένων και ανέργων.

Και μετά θα γίνει το έλα να δεις!  Τι θα κάνει η Αριστερά; Τι θα μας πουν τα ξεφτέρια της, οι ακαδημαϊκοί πανεπιστημιακοί; Ποιους θα αφήσουν, με ποιους θα πανε;  Δίλημμα; Για την Αριστερά, ναι. Για μένα, όχι, καθόλου, ίσα ίσα. Εγώ από τώρα συντάσσομαι με τους ανέργους, το δηλώνω κατηγορηματικότατα. Ας μείνουμε λίγο στη δεινή θέση στην οποία θα περιέλθει η Αριστερά. Αν πάει με τους ανέργους, θα χάσει εκλογική πελατεία. Διότι οι περισσότεροι ψηφοφόροι της είναι εργαζόμενοι και θα είναι οι εργαζόμενοι. Εάν γυρίσει τη πλάτη στους ανέργους, υπονομεύεται η ίδια  η πολιτική και κοινωνική ύπαρξή της, εφόσον οι εργαζόμενοι θα μετατραπούν σε μια προνομιούχα μειονότητα.

Οφείλουμε όμως να εξετάσουμε και το άλλο ενδεχόμενο: αυτό της συνεργασίας των εργαζομένων και των ανέργων. Για να υπάρξει αυτή η συνεργασία θα πρέπει να υπάρξει μια συμφωνία σχετικά με τον τρόπο επίλυσης της ανεργίας: ανάπτυξη που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας ή μείωση του χρόνου εργασίας ώστε να εργαζόμαστε όλοι – εννοείται χωρίς μείωση του μισθού και του μεροκάματου – το ζήτημα είναι λεπτό καιθα ασχοληθούμε με αυτό προσεχώς.  Χωρίς αυτή τη συμφωνία, δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία. Βλέπετε την Αριστερά να θέτει ως πρώτο θέμα τη μείωση του χρόνου εργασίας ως τρόπο επίλυσης της ανεργίας; Θα μου πείτε δεν το κάνει διότι δεν είναι τόσο οξυμένο πρόβλημα η ανεργία. Με 40% η ανεργία στους νέους, δεν είναι οξυμένο πρόβλημα;

Μια άλλη υπόθεση εργασίας. Ποια θα είναι η στάση των εργαζομένων στο ζήτημα της μείωσης του χρόνου εργασίας – χωρίς μείωση των μισθών; Το 50% θα πει ναι, το άλλο μισό θα πει όχι. Να μια άλλη σύγκρουση μεταξύ των εργαζομένων αυτή τη φορά. Δεν είναι όμως πολύ σημαντική διότι η επίλυσή της είναι παιχνιδάκι: εάν εσύ θέλεις να δουλεύεις 8 και 10 και 12 ώρες, δούλευε, δεν πρόκειται να σου το απαγορέψουμε – τόσο το καλύτερο για μας: όσο περισσότερο δουλεύετε εσείς, τόσο περισσότερο θα γαμάμε εμείς. . .

Δεν πρέπει να το ξεχάσω: πρέπει να θέσουμε και το εξής ερώτημα: ποιος θα νικήσει σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ εργαζομένων και ανέργων; Οι πιο απελπισμένοι, οι άνεργοι. Βέβαια, το Κράτος θα πάρει το μέρος των εργαζομένων, θα του το ζητήσουν οι ίδιοι άλλωστε, στέλοντας το επαναστατικό υποκείμενο που θα γκρεμίσει τον καπιταλισμό στα σκουπίδια.

Δεν μπορούμε λοιπόν να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο της συνεργασίας  εργαζομένων και ανέργων – είδαμε ποια είναι ηπροϋπόθεση: η μείωση του χρόνου εργασίας. Ποιος θα πάρει την πρωτοβουλία να φέρει σε επαφή τους εργαζομένους με τους ανέργους;  Η Αριστερά. Όχι η υπαρκτή αλλά αυτή του μέλλοντος που έχει ήδη αρχίσει να συγκροτείται – τώρα είναι στη φάση των διεσπαρμένων ομάδων. . . Η νεκροζώντανη Αριστερά δεν μπορεί και δεν θέλει να θέσει ως κοινωνική και πολιτική προτεραιότητα τη δραστική μείωση του χρόνου εργασίας.  Δεν μπορεί διότι τα στελέχη της και οι ηγέτες της είναι υπάκουα τσιράκια, υπηρέτες. μίσθαρνα όργανα. Δεν θέλει, διότι, στην προοπτική του χρόνου, οι Κύριοι της Αριστεράς θα πάψουν να είναι ζΚύριοι και τσιράκια των Κυρίων των Μεγάλων.

Εργαζόμενοι και άνεργοι μαζί θα λύσουν το πρόβλημα της ανεργίας και της πολύωρης και εξαντλητικής εργασίας. Με απεργία διαρκείας οι πρώτοι, με μπλοκάρισμα και σαμποτάρισμα της λειτουργίας του Κράτους οι δεύτεροι και οι πρώτοι – μαζί και ταυτόχρονα. Εάν δεν συναντηθούμε και συνεργαστούμε, θα την έχουμε πολύ άσχημα, και οι προνομιούχοι νεοδούλοι (ή, νεόδουλοι)  εργαζόμενοι και οι εξαθλιωμένοι άνεργοι.

Διακυνδυνεύω την πρόβλεψη ότι οι άνεργοι είναι οι καταλύτες.  Οι άνεργοι δεν έχουν διέξοδο, είναι στριμωγμένοι στο τοίχο, αντιμετωπίζουν το φάσμα της εξαθλίωσης και του θανάτου. Από αυτούς έγιναν, γίνονται και θα γίνονται οι επαναστάσεις, η πείνα μας κάνει να επαναστατήσουμε όχι τα λόγια τα παχιά τα όμορφα τα σοφά.

Και θεωρώ ότι η πυρκαγιά δεν θα αρχίσει ταυτόχρονα σε όλο το λιβάδι. Εάν δεν αρχίσει από μια σπίθα, θα αρχίσει από δυο ή τρεις, δεν έχει σημασία. αλλά όχι ταυτόχρονα! Οπότε, θα πρέπει να επανεξετάσουμε το ζήτημα που θέτεις ότι εάν ο  τρόπος του πολέμου που προτείνω περιοριστεί σε εθνικά πλαίσια θα αποβεί αναποτελεσματικός. Εάν περιοριστεί, ναι θα αποβεί αναποτελεσματικός, πολύ σωστά, όπως πολύ σωστά παρατηρείς ότι μπορεί και να αφομοιωθεί. Συμφωνώ απολύτως. Από την άλλη, έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάποια προβλήματα, δεν μπορούμε να περιμένουμε το ξέσπασμα της παγκόσμιας επανάστασης. Οφείλουμε να επιχειρήσουμε να το αντιμετωπίσουμε σε εθνικά πλαίσια τώρα, όχι όταν το ΚΚΕ ή ο ΣΥΡΙΖΑ γίνουν κυβέρνηση, κι αν η απόπειρα αυτή γίνει σπίθα, έχει καλώς. Εάν όχι, δεν πειράζει, τι να κάνουμε; Δεν θα μας κάτσει καλά εάν καταφέρουμε και αποσπάσουμε κάτι από τον αντίπαλο, μέσα σε εθνικά πλαίσια;

Πάντως, θεωρώ ότι η κατάσταση σε όλες τις αναπτυγμένες τουλάχιστον καπιταλιστικές χώρες είναι η ίδια και η πανταχού παρούσα τάση δεν θα αλλάξει: συνεχής και αμείωτη αύξηση του αριθμού των ανέργων από τη μια και συντηρητικοποποίηση των ολοένα και λιγότερων εργαζομένων από την άλλη. Η διαπίστωση αυτή με παροτρύνει να διατυπώσω την άποψη ότι μια ή περισσότερες σπίθες να ανάψουν είναι βέβαιο ότι η φωτιά θα εξαπλωθεί και θα τεθεί ο θεμέλιος λίθος του οράματος: μπορούμε να ζούμε όλοι και όλες αξιοπρεπώς εργαζόμενοι λίγες ώρες το μήνα. Αυτή την κατάσταση, ο καπιταλισμός δεν τη σηκώνει.

Ούτε εμείς όμως αντέχουμε να σηκώνουμε άλλο τον καπιταλισμό στις πλάτες μας. Μια κίνηση αρκεί να πετάξουμε το βαρύ τσουβάλι από τους ώμους μας.