φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Στο ερώτημα αυτό μπορούμε να απαντήσουμε με δυο διαφορετικούς τρόπους. Ο ένας είναι της ιστορικής Αριστεράς: ναι, μπορούν να αγωνιστούν με διαδηλώσεις, συγκεντρώσεις, διαμαρτυρίες, κινήματα ανέργων, κλπ. Δεν δέχομαι αυτή την απάντηση, δεν θεωρώ πως είναι σωστή. Προτείνω μια άλλη απάντηση, την οποία και θα εκθέσω. Θα ήθελα όμως να εκθέσω και κάτι άλλο, εξίσου σημαντικό: τη διαδικασία σκέψης και ανέλιξης των επιχειρημάτων, η οποία με οδήγησε σε μια διαφορετική απάντηση. Ας παραθέσω προκαταβολικά την άποψή μου: μπορούν να πολεμήσουν μπλοκάροντας κομβικούς και ζωτικούς χώρους του Κράτους, μόνοι τους αλλά θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικό εάν συμμετείχαν και οι εν ενεργεία Παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου (συμπεριλαμβανομένων των μαθητών και φοιτητών) . Θα παραθέσω πιο κάτω και ποιοι είναι αυτοί οι χώροι και πως μπορεί να γίνει αυτό.
Γιατί να θέσουμε το ερώτημα εάν μπορούν να πολεμήσουν οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, οι νοικοκυρές και άλλες εκτός της παραγωγής κοινωνικές ομάδες των υποτελών Παραγωγών; Υπάρχουν δυο λόγοι που θέτουμε αυτό το ερώτημα. Ο ένας είναι η αύξηση της ανεργίας, θα ξεπεράσει το 30% στις αρχές του 2012, η επέκταση και επιδείνωση της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Τι θα κάνουμε; Θα μείνουμε με σταυρωμένα χέρια; Θα περιοριστούμε στη διαμαρτυρία και στην έκφραση της οργής και της δυσαρέσκειας; Ως θύματα της κρίσης, θα κλαψουρίσουμε για την κατάστασή μας, θα περιοριστούμε σε θρηνωδίες, ικεσίες και λεκτικές απειλές, όπως έκαναν οι ΑΓΑ.ΠΟ., οι αγανακτισμένοι πολίτες;
Ο δεύτερος λόγος: το ερώτημα του τίτλου είναι μια πτυχή ενός άλλου γενικότερου, υπερκείμενου: ποιοι θα λάβουν μέρος στον κοινωνικό πόλεμο; Πως θα κριθεί αυτό; Τα μέσα θα αποφασίσουν ποιοι θα πολέμησουν; Ή μήπως το ποιοι θα πολεμήσουν θα δείξουν τα μέσα;
Όποια κι αν είναι η απάντηση, και θα δούμε ποια είναι, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι η ανεργία δεν επιλύεται με την ανάπτυξη αλλά μόνο με την δραστική μείωση του χρόνου εργασίας. Οι επενδύσεις και η πολυπόθητη ανάκαμψη, σε τελική ανάλυση, δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας αλλά καταργούν – είναι η περίφημη jobless recovery. Πως αντιμετωπίζεται όμως τώρα κι όχι αύριο: με επιδόματα σε όλους και όλες χωρίς προϋποθέσεις (ηλικία, προϋπηρεσία, κλπ) και χρονικούς περιορισμούς.
Ο στόχος μας είναι λοιπόν επιδόματα ανεργίας σε όλους και όλες, μέχρι να έρθει η ανάκαμψη, που δεν πρόκειται . . . Πως όμως θα τα αποσπάσουμε; Θα επικαλεστούμε τα φιλάνθρωπα αισθήματα των Κυρίων μας; Με διαδηλώσεις, ικεσίες, λιτανείες, απειλές, θρηνωδίες και κλαψουρίσματα; ΟΧΙ, κατηγορηματικά ΟΧΙ, κατά κανένα τρόπο. Και οι δυό αυτοί τρόποι είναι η τέλεια συνταγή της αποτυχίας και της ήττας.
Αφού εκθέσαμε τον σκοπό μας, οφείλουμε να παραθέσουμε και τον τρόπο πραγματοποίησής του. Στο σημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να κάνω μια παρέκβαση για να διασαφηνίσω κάποιες έννοιες, κάποια εργαλεία δηλαδή, τα οποία με βοηθούν να σκέφτομαι και να προσεγγίζω την κοινωνική πραγματικότητα, τον ριζικό μετασχηματισμό της οποίας επιθυμούμε κι έχουμε ανάγκη.
Να πολεμήσουν; Γνωρίζεις τι λες, έχεις επίγνωση του πως χρησιμοποιείς τις λέξεις; Θα πολεμήσουν; Θα πάρουν τα όπλα, θα σκοτώσουν και θα καταστρέψουν; Διότι περί αυτού πρόκειται. Πολύ σωστά, περί αυτού πρόκειται. Μας το υποβάλλει και μας το τονίζει η ανηλεής σφαγή των διαδηλωτών στη Συρία, η ανηλεής καταστολή των ΑΓΑ. ΠΟ στο Σύνταγμα. Όταν, φίλες και φίλοι, ο ένας πολεμάει κι άλλος δεν πολεμάει, γιατί δεν θέλει ή δεν μπορεί, πως να το ονομάσουμε αυτό το φαινόμενο; Είναι ή δεν είναι πόλεμος;
Είναι πόλεμος, κοινωνικός πόλεμος. Ποιος είναι ο κοινωνικός πόλεμος; Είναι η κοινωνική σύγκρουση η οποία μετεξελίσσεται αναπόφευκτα σε πόλεμο. Η έννοια της σύγκρουσης είναι υπερκείμενη του πολέμου έννοια. Μπορώ να φανταστώ ένα κόσμο, μια κοινωνία χωρίς πολέμους, αλλά δεν μπορώ κατά κανένα τρόπο να φανταστώ μια κοινωνία, μια ομάδα χωρίς συγκρούσεις. Ονομάζω λοιπόν, προκαταβολικά, κοινωνικό πόλεμο την κατάσταση της κοινωνικής σύγκρουσης που δεν έχει μετεξελιχθεί ακόμα σε κοινωνικό πόλεμο αλλά οσονούπω θα μετεξελιχθεί, μετά βεβαιότητας και πλήρους έλλειψης αμφιβολιών και αυταπατών. Η βεβαιότητα αυτή ερείδεται στην φύση της ίδιας της σύγκρουσης: η σύγκρουση κλιμακώνεται και συντονίζεται κι ένας από τους δυο αντιπάλους για να επιβληθεί θα πάρει την πρωτοβουλία και θα την μετεξελίξει σε πόλεμο, δηλαδή σε οργανωμένη βία και καταστροφή. Συνήθως αυτός που παίρνει την πρωτοβουλία της μετεξέλιξης είναι ο Κύριος, γι αυτό και νικάει.
Ναι, εάν η κοινωνική σύγκρουση μετεξελιχθεί σε πόλεμο, τότε οι Υποτελείς Παραγωγοί θα πρέπει να σκοτώσουν και να καταστρέψουν. Εσύ όμως φίλτατε, απορρίπτεις μετά βδελυγμίας την ένοπλη επανασταστική βία, άρα και τον φόνο, οργανωμένο ή μη. Δεν είναι μια αντίφαση αυτή; Εάν αρχίσουν να σε σκοτώνουν, τι θα κάνεις; Υπάρχει απάντηση, έχει ήδη διατυπωθεί (Δεκέμβρης 2005 Αθήνα, Αύγουστος 2011 Αγγλία): Μας σκοτώνετε; Θα καταστρέψουμε, θα κάψουμε, ό,τι εμείς οι ίδιοι με τα χεράκια μας χτίσαμε. Όχι όπλα, όχι φόνοι – καταστροφή!
Αναπτήρας, όχι Καλάσνικωφ!
Επανέρχομαι στο θέμα μου; Ποιοι θα πολεμήσουν; Εάν δεχτούμε την ένοπλη επαναστατική βία, αποκλείουμε όσους και όσες δεν μπορούν να πιάσουν όπλα στα χέρια τους, και είναι πάρα πολλοί. Και η κλιμάκωση του πολέμου σε συνδυασμό με την πολεμική τεχνολογία αποκλείει ακόμα περισσότερους. Εάν πολεμήσουμε όπως πολεμάει ο Κύριος, αυτοί που θα πολεμήσουν θα είναι ελάχιστοι. Οι άλλοι, οι άλλες; Αλλά η επανάσταση δεν είναι αποκλεισμός. Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να αποκλειστεί κανένας από την διεξαγωγή της κοινωνικής σύγκρουσης. Και όταν λέω κανένας, δεν περιορίζομαι μόνο στους ζωντανούς: στην επανάσταση που έρχεται δεν θα νικήσουμε εάν δεν λάβουν μέρος και οι νεκροί και οι αγέννητοι! Δεν κάνω πλάκα, μιλάω πολύ σοβαρά. Έχετε χρόνο να το σκεφτείτε!
Από τη στιγμή που θα συμμετέχουν νεκροί, ζωντανοί και αγέννητοι, θα πρέπει να βρούμε ένα όπλο που θα μπορούν να το χρησιμοποιήσουν όλοι. Υπάρχει; Ναι, υπάρχει, και είναι το γλέντι. Το γλέντι κατά τη διάρκεια αποχής/απεργίας.
Χρειαζόμαστε όπλα που θα τα χρησιμοποιήσουν όλοι οι ζωντανοί υποτελείς Παραγωγοί, εντός και εκτός της Παραγωγής. Οι εντός της Παραγωγής έχουν ένα άκρως αποτελεσματικό όπλο: την απεργία, αποχή (μαθητές, φοιτητές). Οι εντός και εκτός Παραγωγής έχουν κάποια όπλα κοινά: ο έλεγχος των κομβικών και ζωτικής σημασίας χώρων του κράτους, ο έλεγχος των δικτύων και των δραστηριοτήτων που συνιστούν προϋποθέσεις της καπιταλιστικής παραγωγής και αναπαραγωγής του εμπορεύματος αλλά και της κοινωνίας (ενέργεια, παιδεία, υγεία, ύδρευση, επικοινωνίες, συγκοινωνίες), η επιλεκτική καταναλωτική αποχή.
Οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, οι νοικοκυρές, μπορούν να μπλοκάρουν τη λειτουργία του Κράτους, να περιορίσουν τα έσοδά του, να αναλάβουν τη λειτουργία κοινόχρηστων και κοινόκτητων χώρων – κι όλα αυτά θα είναι πολύ αποτελεσματικά εάν γίνουν απο κοινού με τους ενεργούς Παραγωγούς:
καταλήψεις, απελευθερώσεις σχολείων και πανεπιστημίων – αποχή από τα μαθήματα – μόνιμο και διαρκές άνοιγμα των διοδίων – κατάργηση εισιτηρίου στα νοσοκομεία, στις παραλίες, στα μουσεία – κατάργηση εισιτηρίων στα τρένα και στα λεωφορεία – σταμάτημα των εργασίων στις Εφορίες – σταμάτημα είσπραξης λογαριασμών σε ΔΕΗ, νερό, ΟΤΕ . .
Κινητοποιήσεις ή ακινητοποιήσεις;
Κίνημα ή Στάση;
Παρουσία ή Απουσία;
αύριο πάλι – πάω στη δουλείά
Ίσως να έχεις δει ότι ο «Κύριος» είναι ένα περιγραφικό εργαλείο που έχω πλήρως αποδεχτεί (βλ. πχ.: http://grsail.blogspot.com/2011/08/blog-post_06.html). Επίσης θα πρέπει να πω ότι οι μορφές «πολέμου» που προτείνεις ή ορίζεις μου φαίνονται απολύτως λογικές.
Αλλά.
Αυτές οι μορφές πολέμου αν περιοριστούν σε στενά εθνικά πλαίσια όχι μόνο παύουν εκ των πραγμάτων να είναι αποτελεσματικές αλλά λειτουργούν αντίστροφα: προσφέρουν δηλαδή νομιμοποίηση στα τοπικά καθεστώτα. Θέλω να πω ότι, για παράδειγμα, ο Δεκέμβρης του 2008 συμβόλισε πολλά πράγματα που όλοι λίγο – πολύ καταλαβαίνουμε, αλλά στην πραγματικότητα όχι μόνο υπήρξε πλήρως κοινωνικά και πολιτικά αναποτελεσματικός αλλά λίγα μόνο εικοσιτετράωρα αργότερα, χρησιμοποιήθηκε ως πλατφόρμα νομιμοποίησης του τρέχοντος «πολιτικού εποικοδομήματος». Δηλαδή το σύνθημα των ανθρώπων του 2008 (ένα από τα πλέον εύστοχα και σπαρακτικά) «ασφαλίστε κι εσείς τον παιδί σας, ίσως κάποτε μια σφαίρα σας κάνει πλούσιους» που απευθυνόταν στους πτωχούς πλην τίμιους καταστηματάρχες, κάποιοι το πήραν πολύ, μα πολύ στα σοβαρά ! Το ηρωικό υποκείμενο, το τρέχον παράδειγμα, από την μια στιγμή στην άλλη μεταφέρθηκε από τον φασαριόζο και μπαχαλάκια έφηβο στον φιλήσυχο πολίτη που του έσπασαν την βιτρίνα ή το παρμπρίζ.
Θέλω μ’ αυτά να πω, στον περιορισμένο χώρο που επιβάλει το μέσο, ότι ένας ολοκληρωμένος «πόλεμος» προϋποθέτει ταυτόχρονη ή έστω παράλληλη ανάπτυξη των δυνάμεών του στα κέντρα όπου κατ’ εξοχήν ευδοκιμεί ο «Κύριος» όπως οι πολιτείες των ΗΠΑ όπου υπάρχει, ως κρίσιμη μάζα, το κοινωνικό και δημογραφικό υπόβαθρο, η Γερμανία, η Γαλλία κλπ. Αυτό το «ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη» καμιά φορά αποκτά ιδιαίτερα πιεστικό νόημα.
Τα σπίρτα και η κατάληψη χώρων, μετά την αρχική κοινωνική και πολιτική τους αίγλη, είναι καταδικασμένα να ατονήσουν είτε από την πίεση της νομικής πανοπλίας του Κυρίου η οποία συνεχώς ανανεώνεται (βλ. πχ. το κίνημα Δεν Πληρώνω όπου το νέο νομικό πλαίσιο μπορεί να διαλύσει την ζωή οποιουδήποτε συμμετέχοντα), είτε διότι απλώς μετασχηματίζονται με έναν περίεργο αυτοματισμό σε απλά ερείσματα νομιμοποίησης του Κυρίου ο οποίος εμφανίζεται ως προστάτης του φιλήσυχου πολίτη. Και να φανταστείς ότι μιλάω μόνο για τον Δυτικό Κύριο. Ούτε ξέρω τι γίνεται με τον Ινδό, τον Ανατολίτη ή τον Ωκεάνιο. Ίδιοι Κύριοι είναι κι αυτοί; Μήπως παραλλάζουν; Συνεννοούνται μεταξύ τους οι Κύριοι; Τελικά, ένας είναι ο Κύριος ή πολλοί;
Στην τρέχουσα φάση όπου ο Κύριος φαίνεται να μην τρομάζει από τις αντιδράσεις του ποιμνίου του, ούτε καν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για νεκρούς και τραυματίες (έχουμε δει πρόσφατα τέτοια συμπεριφορά στην Ευρώπη και θα δούμε ακόμη πολύ χειρότερη), πως ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί αντίστασης και αντίδρασης; Και ποια είναι, τα στοιχειώδη έστω, θεωρητικά εργαλεία που περιγράφουν στο τσάτρα πάτρα να πούμε, αυτό που ζούμε σήμερα; Πού θα βασιστεί το όραμα ή η εναλλακτική πρόταση που θα είναι τόσο πειστική ώστε να σηκώσει των Νικόλα και την Αννούλα από τον καναπέ τους; Και μην με στείλεις σε παρακαλώ στον Μάρξ διότι θα είναι σαν να ζητάμε συμβουλές από τον Θωμά Έντισον για τον επιταχυντή αδρονίων του CERN.
Είμαι υπερβολικά σχολαστικός και απαισιόδοξος; Φοβητσιάρης ίσως; Άραγε μου διαφεύγει κάτι; Δώσε φώς !
.
Όχι, όχι, αγαπητέ grsail, δεν θα σε παραπέμψω στον Μαρξ, δεν θα το κάνω, μα την Παναγία. Θα ήθελα μόνο λίγο χρόνο, δυο τρεις μέρες, για να απαντήσω στις παρατηρήσεις σου και τις ενστάσεις σου. Προκαταβολικά, όσον αφορά κυρίως το πρώτος μέρος, περί της αναποτελεσματικότητας των μέσων διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου που προτείνω εντός εθνικών πλαισίων έχεις απόλυτα δίκιο. Κάποιες από τις υπόλοιπες σκέψεις και ενστάσεις κι εμένα με απασχολούν, κάποιες τις αντιμετωπίζω για πρώτη φορά και σε ευχαριστώ ολόψυχα που μου έδωσες δουλειά για το σπίτι. Γίνονται έρευνες. . .
Στα Βριλήσσια πήγα γυμνάσιο τις χρονιές ’72-’73 έως και ’74-’75.