φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Τα εγκλήματα πάθους, με θύματα τις γυναίκες σε ποσοστό 99,9%, είναι μία από τις ορατές πλευρές ενός κοινωνικού πολέμου που διεξάγεται εδώ και πάνω από 6.000 χρόνια και είναι γνωστός με τον όρο πατριαρχία ή ανδροκρατία. Διότι η πατριαρχία δεν είναι μόνο καθεστώς, μία μορφή κοινωνικής κυριαρχίας αλλά είναι και κοινωνικός πόλεμος, θα έλεγα ότι είναι καθεστώς κοινωνικού πολέμου. Μια μορφή της πατριαρχίας είναι η δυτική, ποιμενικής προέλευσης· οι γνώσεις μας για την καταγωγή της και την ιστορία της δεν είναι λίγες. Με κριτήριο τον επικρατούντα τρόπο παραγωγής θα μπορούσαμε να κάνουμε την εξής περιοδολόγηση: ποιμενική, δουλοκτητική, φεουδαρχική και καπιταλιστική πατριαρχία. Εάν θέλουμε να μάθουμε πως προέκυψε, θα πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας στον ποιμενικό τρόπο παραγωγής και μια μέρα θα αφιερώσουμε ένα πρωινό σημείωμα.
Η έκβαση αυτού του κοινωνικού πολέμου καθορίζεται αλλά και αποτελεί έκφραση του γενικότερου και ευρύτερου κοινωνικού πολέμου μεταξύ των Κυριών αρχουσών τάξεων και των Υποτελών Παραγωγών. Η πατριαρχία ενισχύεται, η γυναίκα ηττάται και η θέση της επιδεινώνεται όταν οι Υποτελείς ηττώνται και η θέσης τους χειροτερεύει (ποιμενική, δουλοκτητική)· όταν όμως η θέση των Υποτελών βελτιώνεται, βελτιώνεται και η κατάσταση των γυναικών, όπως συνέβη στη φεουδαρχική εποχή. Από το 1500 όμως μέχρι το 1850-1900 η καπιταλιστική πατριαρχία ενισχύθηκε, ενισχυομένης της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Από το 1850-1900 μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες σήμερα, η εξέγερση και η επανάσταση των γυναικών κατά την περίοδο της επέκτασης του καπιταλισμού και της βελτίωσης της κατάστασης των Υποτελών, επέφερε μια βελτίωση της κατάστασης της γυναίκας που όμοια δεν έχει υπάρξει εδώ και 6.000 χρόνια. Εάν η συρρίκνωση του καπιταλισμού και η προληπτική αντεπανάσταση του νεοφιλελευθερισμού επιδεινώνει την κατάσταση των Υποτελών, να αναμένουμε άραγε ενίσχυση ή περαιτέρω υποχώρηση και συρρίκνωση της καπιταλιστικής πατριαρχίας, επιδείνωση ή βελτίωση της θέσης της γυναίκας;
Η δυτική πατριαρχία ως κοινωνικός πόλεμος είναι ένα ζήτημα για το οποίο πολλά, πάρα πολλά πράγματα δεν γνωρίζουμε. Να ποια είναι η προέλευση της ποιμενικής πατριαρχίας: όταν γενικεύθηκε ο ποιμενικός τρόπος παραγωγής και άγγιξε τα όριά του, τα αδιέξοδά του, ο μόνος τρόπος υπέρβασης του ποιμενικού αδιεξόδου ήταν η εκδίωξη και η εξόντωση του γειτονικού γένους/φρατρίας/φυλής/λαού. Επικράτησε ένα καθεστώς διαρκούς πολέμου, στον οποίο πόλεμο νικούσε όχι μόνο ο πιο αποφασισμένος, δηλαδή ο πιο ενδεής, αλλά κι αυτός που υπερείχε αριθμητικά ή διέθετε, προσωρινά όμως, αποτελεσματικότερη πολεμική τεχνολογία. Λόγω του διαρκούς πολέμου, υπήρχε πάντα λειψανδρία με αποτέλεσμα να εδραιωθεί η ανδρική πολυγαμία, η πολυγυνία, η οποία επιβιώνει ακόμα στον αραβικό ποιμενισμό, με τον βασιλιά του Μαρόκου να έχει 365 γυναίκες. Όλη η υπάρχουσα ποιμενική γραμματεία μας λέει ότι οι νικητές έσφαζαν όλον τον πληθυσμό εκτός από τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Η γυναίκα χρειάζονταν για να γεννάει πολεμιστές (εξ ου και η επιβιώνουσα μέχρι σήμερα αντίληψη που δίνει τόση χαρά στον πατέρα όταν το πρώτο παιδί είναι αγόρι): υποβιβάστηκε στην κατάσταση του ιδιόκτητου ανθρώπινου θηλυκού ζώου αναπαραγωγής πολεμιστών (και αργότερα παραγωγών-εργατών – καταναλωτών).
Από τότε μέχρι σήμερα η γυναίκα ουδέποτε έπαψε να πολεμάει. Πώς πολεμούσε όμως μέσα σε αυτά τα πλαίσια έντονης καταπίεσης και εκμετάλλευσης; Πρόκειται για ένα αχανές ζήτημα για το οποίο πολύ λίγα γνωρίζουμε διότι δεν ενδιαφερθήκαμε να μάθουμε. Πώς την έβγαζαν καθαρή, τί είδους σχέσεις συνήπταν μεταξύ τους, πώς επικοινωνούσαν, πώς κυκλοφορούσε η γνώση, πώς ανέτρεφαν τα παιδιά τους, πώς πολεμούσαν τους άνδρες; Μπορούσαν να τα πλάσουν όπως ήθελαν οι ίδιες ή υπήρχαν όρια σε αυτή τη στρατηγική; Ήταν προς όφελος τους να παραμείνουν παιδιά ή να ενηλικιωθούν; Ήταν προς όφελός τους να τα αναθρέψουν ως υπηρέτες τους;
Οι σχέσεις ανδρών και γυναικών, μέσα στα πλαίσια της πατριαρχίας, αλλάζουν διαρκώς. Σε κάποιες φάσεις αυτού του κοινωνικού πολέμου η γυναίκα δεν μπορούσε να έχει ερωτική εμπειρία παρά μόνο με τον γάμο. Οι εξωσυζυγικές ερωτικές εμπειρίες ήταν αδιανότητες. Όταν όμως χήρευε, λόγω θανάτου κυρίως αλλά και χωρισμού, και δεν ξαναπαντρευόταν, λόγω περιουσίας (ή σύνταξης, μεταγενέστερα), μπορούσε να έχει απεριόριστες ερωτικές εμπειρίες, κυρίως με χήρους άνδρες. Αυτή είναι η ελευθερογαμία της χηρείας.
Για να γαμηθεί, έπρεπε να παντρευτεί· για να γαμιέται με όποιον θέλει, έπρεπε να χηρέψει! Η ελευθερογαμία της χηρείας, ήταν μια ρηγμάτωση της πατριαρχίας, δεν ήταν η μόνη, αλλά ήταν από τις σημαντικότερες – η ρηγμάτωση αυτή συνέβαλε τα μάλα στην εμφάνιση του ‘ κινήματος’ των γυναικών (σουφραζέτες και φεμινισμός). Με τη χηρεία, η κατάσταση της γυναίκας βελτιωνόταν. Η χηρεία δεν ήταν πια συμφορά, λόγω φτώχειας και ένδειας, αλλά μια πολύ ποθητή κατάσταση. Θεωρούνταν τυχερές οι γυναίκες που οι άνδρες τους πέθαιναν. Αν όμως δεν πέθαινε;
Θα μπορούσε, και πώς, η γυναίκα να τον πεθάνει χωρίς να φανεί ότι είναι φόνισσα; Θα μπορούσε να τον καθαρίσει, να τον βγάλει από τη μέση, χωρίς να κινηθούν εναντίον της οι κρατικοί διωκτικοί μηχανισμοί ή οι πειθαρχικοί πατριαρχικοί θεσμοί; Όταν γυναίκα ή άνδρας κατηγορεί γυναίκα που μόλις χήρεψε ‘ εσύ τον έφαγες, σκύλα, κακό χρόνο να ΄χεις’ δεν εννοούν ότι όντως η γυναίκα τον έφαγε; Αυτό εννοούν και ξέρουν πολύ καλά πως τον έφαγε: με τη γκρίνια της!
Θα ήθελα να διαβάσω, εάν υπάρχει, μια ιστορία της γυναικείς γκρίνιας – η ανδρική γκρίνια εμφανίζεται την εποχή της υποχώρησης της καπιταλιστικής πατριαρχίας. Η γυναικεία γκρίνια είναι ένας από τους πολλούς τρόπους εκτόνωσης του άγχους, που οφείλεται στη στέρηση της ελευθερίας προφανώς, αλλά πολύ συχνά αναβαθμίζεται και γίνεται μέσον εξόντωσης. Δεν είναι ένα μέσον εξόντωσης με άμεσα αποτελέσματα αλλά ένα μέσο βραδείας αποτελεσματικότητας. Ο ασύνειδος (ή και συνειδητός πολύ συχνά) σκοπός της γυναίκας είναι να σκάσει τον συζυγό της με τη γκρίνια, να του πρήξει συκώτια κι αρχίδια. Είναι μια μορφή άμυνας που μετατρέφεται σε μορφή επίθεσης. Να ποια είναι τα αποτελέσματά της: ή να ξεπαστρέψει τον άνδρα ή ο άνδρας να τη δέρνει κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο ή να την σκοτώσει. Αυτά έχει ο κοινωνικός πόλεμος μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Η δια της γκρίνιας εξόντωση είναι ένα τέλειο έγκλημα. Το τέλειο έγκλημα διαπράττεται με μέσο τις λέξεις. Η γυναίκα θέλει να σκοτώσει τον άνδρα της, για να αποκτήσει την ελευθερία της, επειδή είναι ανάρμοστιος ο χωρισμός, αλλά δεν το ξέρει – πρόκειται για μια ακόμα ασύνειδη επιθυμία. Τώρα που ο χωρισμός είναι επιτρεπτός κοινωνικά, και οι σύζυγοι έχουν γίνει φίλοι, όταν είναι φίλοι, η γκρίνια τείνει να εξαφανιστεί και να μην χρησιμοποιείται ως μέσον εξόντωσης. Όταν όμως δεν επιθυμεί τον χωρισμό αλλά θέλει και την ελευθερία της και δεν βάζει όρια στην επιθυμία της, όταν δηλαδή τα θέλει όλα ή δεν ξέρει τι θέλει, η γκρίνια γίνεται τέχνη και επιστήμη σπασίματος ήπατος και όρχεων. Η γυναίκα αυτή ονομάζεται ‘ σπασαρχίδω’ .
Όσο θα υπάρχει πατριαρχία, η γκρίνια δεν πρόκειται να εξαλειφθεί. Όσο θα υποχωρεί και θα συρρικνώνεται η πρώτη, θα υποχωρεί και θα συρρικνώνεται και η δεύτερη. Η γκρίνια δεν σκοτώνει τις πατριαρχικές σχέσεις αλλά τον αντίπαλο άνδρα. Είναι μια μορφή τρομοκρατίας, μια μορφή ένοπλης πάλης. Όταν διαχειριστούμε διαφορετικά την μεταξύ μας αναπόφευκτη σύγκρουση και αντιπαλότητα, ίσως μια μέρα αφήσουμε πίσω μας τον πολιτισμό της γκρίνιας. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς την εξάλειψη της πυρηνικής οικογένειας και την μη αποδοχή της πολυγαμικής μας φύσης. Η γκρίνια θα πεθάνει όταν άνδρες και γυναίκες αποκτήσουμε την ελευθερίας μας. Δεν είναι αίτημα, είναι κάτι που ασκείται και επιβεβαιώνεται. Πρόκειται για μια πλευρά της εν εξελίξει πνευματικής επανάστασης και διεύρυνσης του κομμουνισμού του παρόντος.
έπεα πτερόεντα: οι λέξεις ως βλήματα
η δε γυνή να φοβάται τον άνδρα σημαίνει ότι η γυνή δεν τον φοβάται!
πως η Κυρία από το Μπαθ χήρεψε πέντε φορές (Τσόσερ)
ο λιθοβολισμός της γυναίκας ως μορφή κοινωνικής αυτοθέσμισης