φίλες και φίλοι, καλημέρες
ΚΑΠΟΙΕΣ βεβαιότητες που διαθέτουμε και κάποιες τάσεις που εντοπίζουμε και παρατηρούμε σε πολλά κοινωνικά πεδία, διαδικασίες και σχέσεις μας επιτρέπουν να διατυπώσουμε ένα αδρομερές σκιαγράφημα της πενταετίας 2020 – 2025. Αν και αδρομερές, δεν παύει να είναι αρκούντως ευκρινές, όπως θα διαπιστώσετε, τόσο ώστε η εν λόγω πενταετία να μας βρει χωρίς αυταπάτες και ψευδαισθήσεις, να μας βρει δηλαδή προετοιμασμένους να υποδεχθούμε και να χειριστούμε την όποια έκπληξη εκδηλωθεί· έκπληξη που θα είναι η ορατή, η αισθητή έκφραση του παγκόσμιου κοινωνικού πολέμου όπως αυτός συγκεκριμενοποιείται και διεξάγεται σε κάθε κοινωνικό σχηματισμό.
Η πενταετία 2020 – 2025 θα είναι μια κομβική πενταετία για τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό. Ο κομβικός κοινωνικός χρόνος είναι ένας χρόνος στον οποίο συγκλίνουν τάσεις, εκτυλίσσονται (και όχι αυτό το φρικτό λαμβάνουν χώρα) γεγονότα και αποκλίνουν επίσης τάσεις. Γνωρίζουμε έναν κομβικό χρόνο – την επανάσταση. Ένας άλλος είναι πολύ λιγότερο γνωστός: είναι ο χρόνος κατά τον οποίο εκβάλλουν και εδραιώνονται αλλαγές της κοινωνικής δομής μιας κοινωνίας – ιδίως εάν αυτές είναι ταχείες και δραστικές. Εάν συγκρίνουμε την ελληνική κοινωνία της εικοσαετίας 1980 – 2000 με την πενταετία 2020 – 2025 θα διαπιστώσουμε ότι οι διαφορές είναι σαφείς και έντονες και δεν χρειάζεται να είναι κανείς κοινωνιολόγος για να τις παρατηρήσει γιατί απλούστατα θα τις βιώσει, εάν βέβαια το 1980 είχε ήδη βγάλει τρίχες στ΄ αρχίδια και στο μουνί.
ΘΑ εστιάσω σε μία τάση και σε μία βεβαιότητα – είναι τόσο καθοριστικές που θα τις χαρακτήριζα και αυτές κομβικές. Η τάση: η συρρίκνωση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που θα γίνει αισθητή και στην ελληνική κοινωνία – με άλλα λόγια, η προσδοκία της ανάπτυξης που θα λύσει όλα τα κοινωνικά προσωπικά προβλήματα είναι μια μπαρούφα (υπαινιγμός στη ετυμολογία γνωστού επωνύμου), είναι μια κούφια ελπίδα, είναι μια απάτη. Η τάση της μείωσης του ρυθμού αύξησης του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος, που άρχισε το 1975 θα συνεχιστεί και θα ενταθεί, θα κλιμακωθεί. Εάν εξαιρέσουμε κάποιες μικρής διάρκειας ανάκαμψης, από δω και πέρα όλος ο 21ος αιώνας θα είναι μια διαρκής στασιμότητα, μια διαρκής ύφεση. Ο καπιταλισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με φυσικά και κοινωνικά εμπόδια και όρια στην επέκταση της εμπορευματοποίησης που δεν μπορεί να τα ξεπεράσει – εκτός κι αν εφαρμοστεί η γνωστή συνταγή – ένα εκτεταμένος καταστροφικός και εξοντωτικός πόλεμος. Η γνώμη μου είναι ότι δεν προκρίνεται αυτή η λύση – προς το παρόν, ίσως.
Η βεβαιότητα: η επιτυχής ολοκλήρωση της επίθεσης του Κυρίου καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος που επιδιώκει αφενός τη δραστική συρρίκνωση του ελληνικού Κράτους και αφετέρου την εξαφάνιση των μικρομεσαίων στρωμάτων και την επιβολή της πολύμορφης σπάνης και στέρησης στο σύνολο των υποτελών Παραγωγών. Θα είναι επιτυχής, διότι δεν μπορώ να δω ποιος και πως θα μπορέσει να αποκρούσει την αμείλικτη επίθεση του Κυρίου ημών. Αυτοί που έλεγαν ότι θα το έκαναν ή μπορούσαν να το κάνουν έχουν χωθεί μέσα στα σκατά, όχι μέχρι το λαιμό, τουλάχιστον ένα μέτρο κάτω από την επιφάνεια βρίσκεται το κεφάλι τους – δεν φαίνονται και δεν ακούγονται πια. Αυτό που ακούμε και βλέπουμε δεν είναι παρόν, δεν είναι πραγματικό, είναι εικόνες και ήχοι που φτάνουν στα μάτια μας και στ΄ αυτιά μας από το παρελθόν.
ΤΟ επίθετο εκρηκτικός, για να περιγράψουμε τα αποτελέσματα του συνδυασμού αυτών των δύο παραμέτρων, της τάσης και της βεβαιότητας, είναι πολύ αδύναμο νοηματικά. Από όλα τα οικονομικής και κοινωνικής φύσης αποτελέσματα θα εστιάσω την προσοχή μου σε ένα: την ανεργία. Και δεν θα παραβλέψω να εκθέσω άλλο ένα: το αποτέλεσμα στο πεδίο της πολιτικής – αφού πιω πρώτα ένα καφεδάκι και καπινίσω απλό τσιγαράκι.
ΝΑ, φίλες και φίλοι, η κοινωνική δομή της ελληνικής κοινωνίας το 1990: 65% του πληθυσμού ήταν μισθωτοἰ εργαζόμενοι της εκτέλεσης, ιδιωτικού και κρατικο – δημόσιου τομέα, 30% αυταπασχολούμενοι και αγρότες και μικρομεσαίοι και 5% οι Κύριοι συν γυναιξί και τέκνοις. Το 2025: 85 – 90% μισθωτοί και 5 – 10% μικρομεσαίοι. Δηλαδή: εάν ο πληθυσμός θα είναι 10 εκ., σχηματικά, τα 8,5 – 9 εκ. θα είναι μισθωτοί· εάν το ποσοστό απασχόλησης παραμείνει σταθερό, γύρω στο 55%, τότε θα εργάζονται τα 4,5 – 5 εκ. Εάν το ποσοστό ανεργίας θα είναι 35 ή και 40%, τότε οι άνεργοι θα είναι πάνω από 2 εκ., οι εργαζόμενοι 3 εκ., και οι μη απασχολούμενοι 3, 5 – 4 εκ.
ΕΑΝ σήμερα, 2015, οι μη απασχολούμενοι και οι άνεργοι επιβιώνουν από την εργασία των απασχολουμένων και τις συντάξεις των γονιών και των παππούδων, το 2025, ας πούμε, η κατάσταση των μη απασχολουμένων και ανέργων θα είναι οικτρή, λίαν επιεικώς. Διότι οι μεν σημερινοί συνταξιούχοι, γονείς και γέροι, θα έχουν ήδη ψοφήσει και οι αυριανοί συνταξιούχοι θα παίρνουν 300-500 εβρά τον μήνα, η δε πλειονότητα των εργαζομένων στον ιδιωτικό θα παίρνουν επίσης 300-500 εβρά, ενώ στον κρατικό και δημόσιο 600 με 700 – άντε οι γιατροί να παίρνουν 900, μπορεί να είναι και πολλά. Αντιλαμβάνεστε το εύρος και την ένταση της φτώχειας και της εξαθλίωσης.
ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ, τελειώνω. Η πενταετία 2020- 2025 θα είναι μια ιδιαιτέρως ταραγμένη κοινωνικά και πολιτικά περίοδος. Ας μην ξεχνάμε, σας παρακαλώ, αυτό που είπε τις προάλλες ο Καμμένος. Από δω και πέρα, ο στρατός θα είναι σε ετοιμότητα, θα επέμβει ταχύτατα για να καταστείλει αμείλικτα, με την μεγαλύτερη δυνατή βαναυσότητα και σκληρότητα την οποιαδήποτε κίνηση ανυπακοής. Όπως δεν είμαι βέβαιος εάν θα γίνουν οι ευρωεκλογές του 2019 ή του 2024 ή του 2029 (όσο πιο μακριά στο χρόνο πάμε τόσο μεγαλώνει η βεβαιότητα), εάν θα υπάρχει ευρώ, εάν θα υπάρχει η Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι δεν είμαι βέβαιος εάν θα υπάρχει και κοινοβουλευτική δημοκρατία· ή: εάν υπάρχει, θα είναι ένας εκτρωματικός συνδυασμός κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και στρατιωτικής δικτατορίας, μια στρατιωτική κοινοβουλευτική δημοκρατική δικτατορία.
ΤΟ ερώτημα που με απασχολεί είναι το εξής: θα μπορέσουμε να επιτείνουμε τα προβλήματα και την αγωνία και τον πανικό του Κυρίου χωρίς να κατέβουμε στο πεδίο της μάχης, εκεί όπου είναι και πανίσχυρος και αμείλικτος και ανοικτίρμων; Ας κατέβει στο γήπεδο πάνοπλος κι ας περιμένει. Δεν θα είμαστε ούτε καν στις εξέδρες – θα είμαστε στις ταράτσες των γύρω πολυκατοικιών και θα του δείχνουμε τ΄ αρχίδια μας και το μουνί μας οπωσδήποτε με ένα ποτήρι καλό κρασί στα χέρια ή ένα τρίφυλλο.
Ούγκ!