φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΤΑ τελευταία είκοσι χρόνια διαβάζω πολύ συχνά σε νοσοκομεία και εμπορικά καταστήματα άλλοτε τη λέξη ορθοπεδική (ορθοπεδικά) και άλλοτε ορθοπαιδική (ορθοπαιδικά). Ήμουν βέβαιος, πολύ βέβαιος, ότι το σωστό είναι ορθοπεδική. Μια μέρα λοιπόν, στις Σέρρες, διαβάζω σε φαρμακείο τη γραφή ορθοπαιδικά και ρωτάω τον φαρμακοποιό, γιατί με αι και όχι με ε, ποιο είναι το σωστό;
ΤΟ σωστό είναι με αι, μου λέει. Έπαθα πλάκα. Γιατί; τον ρωτάω. Και μου εξηγεί. Ο όρος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία, στο Παρίσι, από καθηγητή της ιατρικής που λεγόταν Nicolas Audry (1658-1742). Ήταν ειδικευμένος στο να βοηθάει τα παιδιά, που είχαν εκ γενετής, από ασθένεια ή από ατυχήματα κινητικά προβλήματα, να στέκονται όρθια και να περπατάνε· έγραψε ένα βιβλίο με το τίτλο Traite d’ orthopédie ou l’ art de prevenir et corriger dans les enfants les difformites du corps. Σε αυτό το τίτλο βρίσκουμε για πρώτη φορά τον όρο orthopédie. Από το ορθός και παιδ-ί. Το γαλλικό é αποδίδει τη δίφθογγο αι (pédagogie), ενώ το λεξικό της Οξφόρδης υιοθετεί τη γραφή orthopaedic, ae<αι.
ΔΕΝ είμαι σε θέση να γνωρίζω πως αποδόθηκε στα ελληνικά ο όρος orthopédie. Θα αναγκαστώ να εικάσω ότι κάποιοι το απέδωσαν ως ορθοπαιδική κι άλλοι ως ορθοπεδική. Είναι αλήθεια πως το δεύτερο είναι πιο συχνό. Η ρίζα πεδ-, μαζί με την πιο σαφή ποδ- (ποδ-ς >πους, ποδός), παραπέμπουν στα πόδια. Ο πεζός προέρχεται από το πεδ-jός >πεζός, ενώ πεδίον είναι ο τόπος όπου μπορούμε να κινηθούμε εύκολα με το πόδια.
ΟΥΤΕ το ένα είναι λάθος ούτε το άλλο. Ιστορικά, σωστό είναι το ορθοπαιδική. Σημασιολογικά όμως, άρα και ορθογραφικά, είναι το ορθοπεδική.
Σχολιάστε ελεύθερα!