in 21ος αιώνας

όσο πιο πολλά κοινωνικά προβλήματα, τόσο το καλύτερο: μας περιμένουν με το δάχτυλο στην σκανδάλη

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΙΑΒΑΖΩ πολλά κείμενα φιλοσόφων, θεωρητικών, ομάδων, συλλογικοτήτων, ιστότοπων  σχετικά με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, για το μέλλον που μας περιμένει και για τις προοπτικές που υπάρχουν ή προδιαγράφονται. Ενδιαφέροντα κείμενα, δε λέω. Μαθαίνω και σκέφτομαι, όπως κι εσείς άλλωστε. Διαμόρφωσα την εξής εικόνα. Εάν δούμε την κατάσταση από τη δική μας οπτική γωνία, των Υποτελών εννοώ, των ενεργών και μη παραγωγών του κοινωνικού πλούτου, νομίζω πως διαφαίνονται, σύμφωνα με αυτά που έχω διαβάσει,  τρεις προοπτικές:

α) Θα συνεχίσουμε να υπακούμε στον καπιταλιστή Κύριο, Κεφάλαιο, Κράτος. Και ό,τι γίνει. Θα αποδεχτούμε ακόμα πιο αποφασιστικά  τον συντονισμό της αναπαραγωγής της κοινωνίας από  τα αφεντικά μας. Δεν θα αμφισβητήσουμε την ανάληψη της πρωτοβουλίας τους. Όποιες αλλαγές και μεταμορφώσεις συμβούν στην καπιταλιστική κοινωνία, θα τις αποδεχτούμε. Εάν αποφασίσουν να εξοντώσουν ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, θα το αποδεχτούμε. Εάν η ανεργία φτάσει στο 50-60%, και ζούμε με ένα μηνιαίο πενιχρό επίδομα που θα μας επιτρέψει να επιβιώσουμε κλεισμένοι στα σπίτια μας τρώγοντας μια μέρα μακαρόνια και την άλλη ρύζι, κοκ., κι αυτό θα το δεχτούμε. Εάν ενσκήψουν κι άλλες πανδημίες, εμείς θα χειροκροτούμε τους γιατρούς, τους μπάτσους και θα τραγουδάμε τον εθνικό ύμνο από τα μπαλκόνια μας ανεμίζοντας τη σημαία με περηφάνια και καμάρι  – πεθαίνουμε για σένα, Ιταλία! Είναι οι ανθρωποβοσκοί μας, ό,τι μας δώσουν θα φάμε, ό,τι μας πουν θα κάνουμε, όποτε θέλουν να μας σφάξουν, θα μας σφάξουν.

β) ΘΑ βγούμε έξω, μόλις τελειώσει η φάση, και θα τα κάψουμε όλα! Ο καπιταλισμός πεθαίνει, εμείς θα τον θάψουμε.

γ) Η ελπίδα της επανάστασης, η προσδοκία μιας γενικευμένης εξέγερσης που θα λάβει επαναστατικά μέτρα, η αναζωπύρωση του αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό, ενάντια στον θάνατο του Κεφαλαίου. Εμείς, η ζωή, θα αναλάβουμε τον συντονισμό της παραγωγής, της διανομής του κοινωνικού πλούτου, ώστε από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του.

ΕΥΘΥΣ εξ αρχής οφείλω να πάρω θέση και να εκθέσω την άποψή μου, για να ξέρετε και τι θα διαβάσετε. Δεν τις βασίζω στις επιθυμίες μου και στη φαντασία μου αλλά στην ιστορία. Βλέπω λοιπόν ότι θα επικρατήσει η πρώτη προοπτική. Φαντάζομαι ότι μπορεί να ενοχληθείτε, να με βρίσετε, να απογοητευθείτε, να βεβαιωθείτε ότι τάσσομαι με το μέρος του Κυρίου καπιταλιστή και του Κράτους. Δεν πειράζει, πείτε και σκεφτείτε ό,τι θέλετε. Δεν θα ασχοληθώ λοιπόν με την πρώτη προοπτική, θα την σχολιάζω εμμέσως εξετάζοντας τις άλλες δύο. Θα ήθελα μόνο να διευκρινίσω τη βασική μου θέση, πολύ σύντομα.

Ο καπιταλισμός συρρικνώνεται, αυτό που ζούμε είναι μια εικόνα από το πολύ κοντινό μέλλον, αλλά, όπως συνέβη και στο παρελθόν, όταν αλλάζει ένας τρόπος παραγωγής, δεν αλλάζει και ο τρόπος σκέψης των Υποτελών, δεν αλλάζουν οι αντιλήψεις, οι πρακτικές, οι αξίες. Ο τρόπος παραγωγής αλλάζει πιο γρήγορα από την ιδεολογία, η αλλαγή της ιδεολογίας πάντα καθυστερεί. Η φάση της συρρίκνωσης θα χαρακτηρίζεται από καταστροφές παντός είδους. Αυτό που θα προκρίνουν οι καπιταλιστές και το Κράτος δεν θα είναι η αρπαγή του κοινωνικού πλούτου αλλά η αναπαραγωγή της Κυριαρχίας. Είτε με την εξόντωση ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού είτε με τον εντονότερο ακόμα υποβιβασμό μας στην κατάσταση των εκτρεφόμενων λογικών προβάτων. Και πάντα με τα όπλα στα χέρια. Πάντα. Το τονίζω γιατί δεν μπορώ να καταλάβω πώς όλοι και όλες παραβλέπουν αυτή τη λεπτομέρεια. Δεν μπορώ να το καταλάβω.

ΑΣ δούμε τώρα τη δεύτερη προοπτική. Είμαι βέβαιος ότι θα ξεσπάσουν πολλές ταραχές, επιδρομές στα σούπερ μάρκετ και εμπρησμοί κτιρίων και υπηρεσιών, τοπικές εξεγέρσεις. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία. Σε αυτή τη βεβαιότητα στηριζόμενοι πολλοί ισχυρίζονται ότι οι Υποτελείς θα τα κάψουν όλα, τόσο εξοργισμένοι είναι. Θα πεινάσουν και θα βγουν έξω να λεηλατήσουν και να κάψουν. Το γνωρίζουν αυτό οι Κύριοι; Ασφαλώς και το γνωρίζουν!  Είναι έτοιμοι να το αντιμετωπίσουν; Ασφαλώς κι είναι έτοιμοι. Μας περιμένουν με το δάχτυλο στη σκανδάλη. Μας παρακολουθούν στενά, μας επιτηρούν επιμελώς, διαθέτουν συντριπτική οπλική, στρατιωτική, πολεμική υπεροχή. Θα γνωρίζετε ότι το 99% των εξεγέρσεων που έχουν γίνει εδώ και 2.5οο χρόνια, από δούλους, δουλοπαροίκους και προλετάριους, έχουν κατασταλεί φρικωδώς. Αμείλικτα, ανηλεώς. Λέτε τώρα να δείξουν έλεος και κατανόηση; Όχι, βέβαια! Αλλά δεν είναι μόνο τα όπλα. Εάν μια ολόκληρη πόλη εξεγερθεί, το Σαν Πάολο, ας πούμε, ή το Παρίσι, θα μπορέσουν να καταστείλουν την εξέγερση με την διακοπή της ενέργειας, του νερού, της τροφής, της καθαριότητας, της περίθαλψης. Δεν πιστεύω να παραξενευτείτε, εάν αύριο δούμε μη επανδρωμένα, ή και επανδρωμένα,  πολεμικά αεροσκάφη να βομβαρδίζουν ανηλεώς εξεγερμένες περιοχές! Εκτός εάν δεν πιστεύετε πως μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο.

Η τρίτη προοπτική έχει κοινά σημεία με τη δεύτερη αλλά έχει μια πολύ σημαντική διαφορά. Οι εξεγερμένοι δεν θα τα κάψουν όλα – διότι, εάν τα κάψουν όλα, όλα μα όλα, τότε σε λίγες μέρες θα πεθάνουν από την πείνα και τη δίψα – ή θα αλληλοφαγωθούν!  Εκτός εάν η φράση ‘τα κάψουν όλα’ είναι σχήμα λόγου. Σύμφωνα με την τρίτη προοπτική, την ελπίδα της επανάστασης, οι Υποτελείς θα οργανωθούν, θα να ελέγξουν όλους τους κόμβους των καπιταλιστικών κοινωνιών, θα αναλάβουν τον συντονισμό της αναπαραγωγής της κοινωνίας, θα πάρουν στα χέρια τους τον κοινωνικό πλούτο, θα αρχίσει έτσι η επίλυση των πολλών και οξυμένων κοινωνικών προβλημάτων, θα αρχίσει η σταδιακή εγκατάλειψη των πόλεων, η γεωργία και η κτηνοτροφία δεν θα είναι καπιταλιστική, τέλος στις μονοκαλλιέργειες και στην εντατική κτηνοτροφία. Νομίζω πως καλά τα λέω.

ΔΥΟ είναι τα κομβικά σημεία αυτής της προοπτικής. Πρώτον, οι Υποτελείς θα οργανωθούν. Χωρίς οργάνωση, δεν πρόκειται να γίνει απολύτως τίποτα. Θα συγκροτήσουν ομάδες, ο στόχος των οποίων θα είναι η έφοδος και ο έλεγχος των κόμβων ώστε να αναλάβουν τον συντονισμό της αναπαραγωγής της κοινωνίας και τον μετασχηματισμό της. Και οι Κύριοι θα μας αφήσουν να οργανωθούμε! Θα μας αφήσουν λέτε; Εδώ δεν μας αφήνουν να πάμε να περπατήσουμε, να δούμε τους γονείς μας, να δούμε τον εραστή μας, να πιούμε ένα καφέ, ένα τσιπουράκι με τους φίλους μας, θα μας αφήσουν να οργανωθούμε; Που ξέρουν που βρισκόμαστε ανά πάσα στιγμή και τη χρώμα κιλοτάκι φοράμε; Τι λέμε και τι νιώθουμε; Τι σκεφτόμαστε και τι ελπίζουμε, τι ονειρευόμαστε και τι φανταζόμαστε;

ΔΕΥΤΕΡΟΝ, η έφοδος στα κομβικά κέντρα και η ανάληψη του συντονισμού δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με τη χρήση των όπλων. Τι θα κάνουμε; Θα πάρουμε  τα όπλα; Ποια όπλα; Που θα τα βρούμε; Λέτε να μας πετάνε λουλούδια όταν θα πάμε να καταλάβουμε τα εργοστάσια; Όποιο όπλο και να πιάσουμε στα χέρια μας, αυτοί έχουν πάντα ισχυρότερα. Και οι Υποτελείς θέλουν να πάρουν τα όπλα; Δε νομίζω. Θα αναγκαστούν, θα μου πείτε. Δεν θα βρουν όπλα. Δεν θα βρουν τανκς και αεροπλάνα να πολεμήσουν.

ΕΚΤΟΣ κι αν καταρρεύσει ο καπιταλισμός, εάν καταρρεύσει ο συντονισμός της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνίας και τότε αναλάβουμε εμείς τον συντονισμό. Μας διαφεύγει όμως κάτι. Το ισχυρότερο όπλο της καπιταλιστικής κυριαρχίας είναι τα κοινωνικά προβλήματα. Όσο πιο πολλά προβλήματα, τόσο πιο ισχυρή είναι η Κυριαρχία και ο καπιταλισμός – νομιμοποιεί την Κυριαρχία, κάνει εντονότερη την αναγκαιότητά της, οι Κύριοι και οι υπηρέτες της, επιστήμονες και άλλοι εμφανίζονται ως προστάτες και ως σωτήρες. Υπάρχει το ενδεχόμενο, ορατό πια, να συντονιστούν όλα αυτά τα προβλήματα και οι αντιφάσεις του καπιταλισμού και να καταρρεύσουν τα πάντα. Θεωρητικά αυτό όχι μόνο δεν το αποκλείουμε αλλά τείνει να γίνει βεβαιότητα. Το πότε θα συμβεί, δεν το γνωρίζουμε. Μπορεί και να μην αργήσει. Μπορούμε να φανταστούμε τι θα γίνει; Τι θα γίνει,  εάν καταρρεύσουν τα κομβικά υποσυστήματα που αναπαράγουν την ύπαρξη της κοινωνίας, δηλαδή, η τροφή, το νερό, η ενέργεια, η περίθαλψη, η επικοινωνία και η συγκοινωνία;

ΕΦΙΑΛΤΙΚΟ σενάριο, θα μου πείτε. Δεν αποκλείεται όμως. Έχουμε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε δύο καταστάσεις: Την οπλική υπεροχή του ανηλεούς και αδίστακτου και αμείλικτου Κυρίου και την πλήρη κατάρρευση της κοινωνίας λόγω του συντονισμού της όξυνσης των πολλών και παγκόσμιων κοινωνικών προβλημάτων.

ΘΑ περιμένω να υπάρξει κάποια απάντηση. Δεν θα υπάρξει. Τα ερωτήματα αυτά τα θέτω και τα ξαναθέτω εδώ και δεκαετίες, έχει μαλλιάσει η γλώσσα μου αλλά στα αρχίδια σας. Λες κι εγώ δεν έχω αρχίδια!

 

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. Για την πρωτη επιλογη
    “οι άνθρωποι μπορεί να δείχνουν ηλίθιοι και να μιλούν σαν ηλίθιοι, αλλά μη σας ξεγελούν: είναι όντως ηλίθιοι”» Μαρξ , Γκράουτσο Μαρξ

    Για την δευτερη επιλογη
    “η άγνοιά μας είναι καρπός μακρόχρονης μελέτης” (Όσκαρ Ουάιλντ)

    Για την τριτη επιλογη
    «Η ελπιδα δεν είναι μια πεποιθηση ότι κατι θα εξελιχθει καλα, αλλα η βεβαιοτητα ότι κατι εχει νοημα, ανεξαρτητα από την εκβαση του» ΒΑΤΣΛΑΒ ΧΑΒΕΛ

    Για την τεταρτη (ποια?) επιλογη
    «Παρακολουθώ και περιμένω. Περιμένω να νικήσει η αξιοπρέπεια. Όταν συμβεί αυτό, τότε θα μπορέσω κι εγώ να προσφέρω τις υπηρεσίες μου στην ανθρωπότητα. Προς το παρόν όμως περιμένω, όπως ο άθεος το θαύμα» Erich Kästner, «Στο χείλος της αβύσσου»

  2. Ματαια περιμενεις απαντηση, οπως αλλωστε εχεις πολυ καλα αντιληφθει.
    Δεν απαντουν οχι μονο γιατι δεν μπορουν αλλα γιατι εχουν αναγκη να συνεχισουν να μιλανε, για να καλυπτουν την ερωτηση (ουσιαστικα ειναι μια) με το θορυβο της ομιλιας τους.
    Αλλιως θα επρεπε να ακολουθησουν την τεταρτη (ποια;) επιλογη.

  3. “Ο τρόπος παραγωγής αλλάζει πιο γρήγορα από την ιδεολογία, η αλλαγή της ιδεολογίας πάντα καθυστερεί”.

    Πολυ μαρξιστικό…

    Θεωρείς ότι ο κοινωνικός μεταχηματισμός είναι πρωτίστως θέμα “οικονομικού” μετασχηματισμού;

  4. ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
    Η το “μεγαλυτερο” προβλημα των ημερων

    1) Το Ενιαίο Εθνικό Σεισμολογικό Δίκτυο φροντισε, 72 χρονια μετα το “Η γη τρέμει (La Terra Trema)” (α) οπου το πεπρωμενο συντριβει τον ανθρωπο, να μας αποδειξει οτι προσκαιρα η Γη… τρέμει λιγότερο !!(β), ως εκ τουτου να η ευκαιρια ο ανθρωπος ν’αποφυγει το πεπρωμενο του!!

    2) Πως ..τρεμει λιγοτερο? Μα η “μεγαμηχανη” του Λιουις Μαμφορντ (γ) σταματησε για λιγο να καλπαζει!! Ο κορονοϊός και η αναγκαστικη καραντινα που επεφερε επηρέασε τους σεισμούς ,τον αερα,τα ζωα,την φυση, τις ανθρωπινες δραστηριοτητες,τα νευρα μας,την ηρεμια μας,το χαμογελο μας, τους ερωτες μας, τα παιδια μας,τους περιπατους μας, τον δικο μας χρονο,τολμησαμε να ονειρευτουμε οτι μπορουμε να ξαναπαρουμε πισω ο,τι στο διαβα των αιωνων η μεγαμηχανη μας εκλεψε.

    3)Το “μεγαλυτερο” προβλημα των ημερων ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ουτε η εξελιξη της “μαχης” με τον κορονοιο ουτε “το καθεστως εκτακτου αναγκης” ΑΛΛΑ Ο ΤΡΟΜΑΧΤΙΚΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΝΑ ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΟΥΜΕ ΣΤΑ ΣΚΑΤΑ, να γινουμε ξανα κιμας στα γραναζια της υβρεως που συνιστα η τεχνολογικοκαταναλωτικη φρενιτιδα στην οποια ζουμε με το τελος της καραντινας!!

    (α) 1948 (Σκηνοθεσία: Luchino Visconti)
    (β) https://www.newsit.gr/ellada/i-gi-tremei-ligotero-pos-o-koronoios-epirease-tous-seismous/3006719/
    (γ)Ο μύθος της μηχανής -2005-Νησιδες

  5. Συγνώμη είπε κάποιος ότι αυτά που λέγονται εδώ είναι μαρξισμός ; Η όλη φρασεολογία περί της¨ κυριαρχίας¨ θυμίζουν κάτι από Ντούτσε
    .Οι παρλαπιπες περί συρρίκνωσης του καπιταλισμού και τα που θα βρούμε τα όπλα για επανάσταση κλπ τι είναι αυτά ρε παιδιά ; Καφενείο !
    Υποτελείς;;; μόνο κάτι υποταγμένους στο ΠΑΣΟΚ και στο ΣΥΡΙΖΑ ξέρω για υποτελείς
    Αυτά είναι κείμενα για το πως να είσαι καλός δούλος ;;!