πότε θα πολεμήσουν ξανά οι Ευρωπαίοι μεταξύ τους;

ποτέ! 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΥΤΗ είναι η απάντησή μου. Never more! Οπότε, δεν έχετε κάποιο λόγο να διαβάσετε κάτι άλλο. Ναι, εμάς όμως δεν μας ενδιαφέρουν και τόσο πολύ οι απαντήσεις. Μας ενδιαφέρουν τα ερωτήματα, οι τρόποι, η μέθοδος που απαντάμε σε αυτά και, κυρίως, οι συνέπειες των απαντήσεων. Ή, κάτι που λανθάνει, που υπαινίσσεται. Κι αυτό που υπονοείται είναι το ενδιαφέρον μας για τον ανταγωνισμό μεταξύ των Κυρίων. Από τον οποίο ανταγωνισμό άλλοτε έχουμε υποφέρει τα πάνδεινα κι άλλοτε ωφελούμαστε τα μέγιστα. Για το τέλος του πολέμου λοιπόν θα ασχοληθούμε (σήμερα) και για τα ρομπότ (μια άλλη μέρα).

ΠΡΙΝ καταπιαστούμε με όλα αυτά τα ζητήματα, θα σας αφηγηθώ ένα σύντομο περιστατικό. Όταν ζούσαμε στην Αλεξανδρούπολη, από πάνω μας έμενε μια οικογένεια στρατιωτικών, νεαρός (οδηγός τεθωρακισμένου άρματος) και νεαρά με ένα παιδί. Ένα βράδυ, ακούω χτυπήματα στην πόρτα. Ανοίγω και βλέπω τον νεαρό, ρε λέει, έφυγε η γυναίκα με το παιδί, φοβάμαι να μείνω μόνος, να κοιμηθώ σε σας; Και βέβαια να κοιμηθείς!

ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ κάπως παράδοξο ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα πολεμήσουν ξανά μεταξύ τους. Γιατί; Μα η Ευρώπη είναι ένα αχανές πεδίο πολέμου εδώ και πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια. Και τώρα, εδώ και 75 χρόνια δεν έχει γίνει πόλεμος μεταξύ Ευρωπαίων –  δεν εννοώ μεταξύ Βαλκάνιων, αν και ούτε οι Βαλκάνιοι θα πολεμήσουν ξανά μεταξύ τους. Σε είκοσι πέντε χρόνια, θα κλείσουμε ένα ολόκληρο αιώνα! Απίστευτο! Κι όχι μόνο δεν θα πολεμήσουμε αλλά και δεν θα εργαζόμαστε κιόλας! Μα που ζούμε, στον Παράδεισο;

ΔΕΝ θα το έλεγα. Είμαστε όμως κοντά, έξω από την πόρτα του Παραδείσου βρισκόμαστε. Μπορεί όμως να μπούμε, μπορεί και να φάμε πόρτα. Θα τα δούμε άλλη μέρα αυτά τα ζητήματα. Κάποιοι και κάποιες θα διαφωνήσουν, όσον αφορά το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον πλανήτη (εκτός από κάποιες τοπικές διενέξεις και σύντομες συρράξεις που θα λιγοστεύουν όλο και πιο πολύ). Ας διαφωνήσουν. Εμείς θα εκθέσουμε τις σκέψεις μας, ας τις εκθέσουν κι αυτοί.

ΤΑ πρώτα ερωτήματα που με απασχολούν: είναι δυνατόν να υπάρξει καπιταλισμός χωρίς πόλεμο; Εάν ναι, γιατί μέχρι σχετικά πρόσφατα οι πόλεμοι κατά τη διάρκεια της επέκτασης του καπιταλισμού ήταν τόσοι πολλοί; Δεν νομίζω να έχει υπάρξει άλλη περίοδος στην ιστορία του καπιταλισμού χωρίς πόλεμο. Και δεν προβλέπεται για τις προσεχείς, τουλάχιστον, δεκαετίες. Να μια απάντηση που θα μπορούσε να διατυπωθεί: ο καταναλωτής έπρεπε να είναι και υπήκοος εθνικού Κράτους! Τώρα δεν μας ενδιαφέρει να είναι. Δεν χρειάζεται η Γερμανία να κατακτήσει τις ΗΠΑ για να πουλήσει Μπεμβέ!

Η φεουδαρχική κοινωνία, φίλες και φίλοι, ήταν μια πολεμική κοινωνία. Οι φεουδάρχες, σε όποια βαθμίδα της κυριαρχικής ιεραρχίας κι αν βρίσκονταν, πολεμούσαν μεταξύ τους για να αρπάξουν εδάφη, άρα και τους Υποτελείς χωρικούς που ζούσαν εκεί, ώστε να αυξήσουν με τους φόρους και τις προσόδους τον πλούτο τους και την ισχύ τους. Η αρπαγή γίνεται με τα όπλα, με τη βία. Η κατάσταση όμως αυτή εγκυμονούσε πολλούς κινδύνους. Επεδίωκαν μεν να αυξήσουν πλούτο και ισχύ με τα όπλα, με την αρπαγή εδαφών και δουλοπαροίκων καλλιεργητών της γης αλλά οι συνεχείς και διαρκείς πόλεμοι επέφεραν τελικά τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα – συν εξεγέρσεις χωρικών λόγω ένδειας και πείνας. Η κατάσταση αυτή άλλαξε όταν κάποιος ισχυρός φεουδάρχης αποπειράθηκε να τερματίσει τους μεταξύ των φεουδαρχών πολέμους και να μονοπωλήσει την Κυριαρχία και την άσκηση της βίας –  αυτή είναι η προέλευση του απολυταρχικού κράτους. Δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα εάν το κράτος αυτό είναι μια μορφή άμυνας των φεουδαρχών (Πέρι Άντερσον) ή εάν έχει σχέση με την έναρξη της επέκτασης του καπιταλισμού. όπως υποστηρίζουν άλλοι μαρξιστές και άλλων ρευμάτων ιστορικοί.

ΤΟ θέμα είναι ότι ενώ σταμάτησαν να πολεμούν μεταξύ τους οι φεουδάρχες άρχισαν να πολεμούν μεταξύ τους τα απολυταρχικά κράτη. Αυτή την περίοδο σχηματίζονται τα έθνη και τα έθνη –  κράτη. Όσο πιο πολλούς υπηκόους φορολογούμενους είχε ένα κράτος τόσο πιο ισχυρό ήταν. Και: όσο πιο πολλούς υπηκόους είχε, τόσο και πιο πολλούς καταναλωτές είχε. Τα όπλα και ο πόλεμος συνεχίζουν να είναι ο βασικός τρόπος αρπαγής, δίπλα τους όμως εμφανίζεται κι ένας άλλος τρόπος, ένα άλλο μέσον: το εμπόρευμα και το χρήμα. Είναι μια μακρά περίοδος μετάβασης. Ο καπιταλισμός είναι φεουδαρχικός –  θα μου επιτρέψετε αυτή την έκφραση. Είναι δέσμιος του φεουδαρχικού παρελθόντος του. Ο ίδιος ο ιμπεριαλισμός, και η αποικιοκρατία έχει φεουδαρχικά χαρακτηριστικά: αρπαγή εδάφους και υπηκόων με τα όπλα, τη βία, τον πόλεμο. Το αποκορύφωμα αυτής της μεταβατικής εποχής είναι ο Α΄και ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος, ευρωπαϊκός δηλαδή που έγινε παγκόσμιος (εάν μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε παγκόσμιο.

ΜΕ την επέκταση όμως του εμπορεύματος και του χρήματος, με την παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, ο πόλεμος πια είναι παντελώς περιττός. Η αρπαγή γίνεται αποκλειστικά μέσω του εμπορεύματος και του χρήματος. Μήπως όμως είναι αναγκαίος; Εάν γίνει πόλεμος και γίνουν όλα ισιάδα δεν θα ξαναϋπάρξει πολύωρη καθολική απασχόληση; Δεν θα ξεπαστρευτούν οι περιττοί, πλεονάζοντες πληθυσμοί, όπως τον Α΄και Β΄παγκόσμιο πόλεμο; Όχι, λόγω της τεχνολογίας. Και πόλεμος να γίνει, σε λίγα χρόνια πάλι σε αυτήν την κατάσταση θα φτάσουμε  –  στα ρομπότ!

Η παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, η κατάργηση των συνόρων του και οι πρόσφατες τεχνολογικές επαναστάσεις κάνουν περιττό τον πόλεμο. Περιττό όμως τον καθιστά και μια άλλη μεταβλητή: η φονικότητα και η καταστρεπτικότητα των όπλων. Των πυρηνικών. Φαντάζεστε να γίνει πόλεμος μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας με χρήση πυρηνικών; Το φανταζόμαστε και συμπεραίνουμε ότι δεν θα γίνει. Μπορεί όμως να γίνει με συμβατικά όπλα. Για να δούμε τι θα δούμε.

ΤΡΙΑ ερωτήματα μάς απασχολούν. Ποιοι θα πολεμήσουν, γιατί και πώς; Θα πολεμήσουν οι Γάλλοι με τους Γερμανούς, οι Άγγλοι με τους Γάλλους, οι Γερμανοί με τους Άγγλους; Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες στρατιωτική θητεία δεν υπάρχει. Όπου υπάρχει, οι οδηγοί των τεθωρακισμένων αυτοκίνητων αρμάτων φοβούνται τα βράδυα να κοιμηθούν σπίτι τους. Οι υπήκοοι δεν έχουν πιάσει ποτέ στα χέρια τους όπλα. Το μόνο που δεν θέλουν είναι να πολεμήσουν –  το μόνο ποτυ θέλουν είναι να καταναλώνουν, να απολαύουν τα καταναλωτικά αγαθά, ξαπλωμένοι στον καναπέ τους ή σε καμιά αμμουδιά των Κυκλάδων, της Ινδίας , της Ταϊλάνδης –  πίνοντας κοκτέιλ. Τους φαντάζεστε με αυτόματα όπλα μέσα στα ορύγματα, πίσω από τα χαρακώματα. Όχι, δεν μπορούμε να τους φανταστούμε! Και γιατί να πολεμήσουν; Για ποια εδάφη; Τι να τα κάνεις τα εδάφη; Δεν χρειάζεται να κατακτήσει η Αγγλία την Πολωνία για να φάει μοσχαρίσιο κρέας. Το αγοράζει και οι Πολωνοί νταλικιέρηδες το μεταφέρουν. Να πολεμήσουν τα Κράτη μεταξύ τους χωρίς τους Υποτελείς; Και ποιος θα είναι ο σκοπός του πολέμου; Δεν μπορώ να δω κάποιον!

ΝΑ πολεμήσει όλη η καπιταλιστική Δύση ενωμένη, ναι, αυτό το ενδεχόμενο υπάρχει. Αλλά οι Υποτελείς δεν θα συμμετάσχουν. Να πολεμήσει με ποιον; Εκκρεμεί κάποιος πόλεμος, υπάρχει κάποια γεωπολιτική εκκρεμότητα;  Ναι, υπάρχει! Η κατάκτηση της απέραντης, αχανούς Σιβηρίας.  Αντίπαλος θα είναι η συμμαχία Ρωσίας-Κίνας. Η έκβαση του πολέμου: θα ισοπεδωθεί η Ευρώπη! Άρα, δεν θα γίνει.

ΝΑ λοιπόν που φτάσαμε! Ο ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστών Κυρίων και Κρατών είχε ως αποτέλεσμα το τέλος του πολέμου! Ένας άλλος ανταγωνισμός τους είχε ως αποτέλεσμα την εκτίναξη της παραγωγικότητας με την εισαγωγή της τεχνοεπιστήμης στην παραγωγή. Και τώρα, μια μικρή μειονότητα εργάζεται και παράγει τον κοινωνικό πλούτο που χρειάζεται η άεργη πλειονότητα του πληθυσμού. Ο πόλεμος τέλος, τέλος και η καταναγκαστική εργασία για την πλειονότητα του πληθυσμού.

ΣΑΝ κομμουνισμός με ακούγεται αυτό! Σαν!