φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΓΙΑΤΙ τον πόλεμο τον διεξάγουν οι άνδρες και όχι οι γυναίκες; Είμαι βέβαιος ότι το ερώτημα αυτό το έχετε σκεφτεί και έχετε απαντήσει. Κι εγώ το έχω σκεφτεί. Δεν μπορώ όμως να γνωρίζω την απάντηση που έχετε δώσει. Θα σας έχουν απασχολήσει κι άλλα δύο ερωτήματα. Τι θα γινόταν, εάν αυτές τις μέρες τα ευρωπαϊκά κράτη, της Αγγλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, ας πούμε, αποφάσιζαν να επιστρατεύσουν τους νεαρούς άντρες (από 20 έως 45 ετών), να τους δώσουν από ένα Καλάσνικωφ και να τους στείλουν στο μέτωπο της Ουκρανίας, όπως στο παρελθόν τους έστελναν στα πεδία των μαχών των δύο παγκοσμίων πολέμων; ‘Η να πολεμήσουν οι Άγγλοι με τους Γερμανούς και οι Γάλλοι με τους Ισπανούς; Τι θα γινόταν, ένα με τον ίδιο τρόπο, επιστράτευαν τις νεαρές γυναίκες, που δεν είναι μητέρες, και τις έστελναν στα πεδία των μαχών; Να κι άλλο ένα: θα μπορούσε ο επαγγελματικός κρατικός στρατός να συγκροτούνταν μόνο από γυναίκες; Θα μπορούσε ο σπαρτιάτης πατέρας να πει στην κόρη του, ή τάν (ασπίδα, νικήτρια) ή επί τας (ασπίδος, νεκρή); Γιατί δεν θα μπορούσε να γίνει αυτό; Ποιος είναι πιο ισχυρός κοινωνικά, ο πατέρας άνδρας ή η μάνα γυναίκα; Γιατί ο Αχιλλεύς, αυτό το αιώνιο πρότυπο του δυτικού πολεμιστή, έφυγε από τον τόπο του, προς τα βόρεια της σημερινής Λαμίας, και κατέφυγε στη Σκύρο, στον οίκον του τοπικού βασιλιά, και μεταμφιέστηκε γυναίκα για να αποφύγει τον πόλεμο; Γιατί στην Ιλιάδα, στη Α ραψωδία, κατηγορεί τον Αγαμέμνονα ότι αποφεύγει τον πόλεμο; Με θεωρείς μαλάκα; τον ρωτάει έμπλεως οργής. Η απώλεια της Βρισηΐδας ήταν η πρόφαση να αποφύγει τον πόλεμο; Στέλνει τους Μυρμιδόνες με επί κεφαλής τον Πάτροκλο να πολεμήσουν αλλά αυτός μένει στη σκηνή του και τα ξύνει – για να αποφύγει τον πόλεμο μήπως;
ΠΟΛΛΑ τα ερωτήματα – νομίζω πως είναι ενδιαφέροντα. Δεν μας έχουν απασχολήσει – δεν πειράζει, ήρθε η ώρα να το κάνουμε. Γιατί πολεμούν μόνο οι άνδρες; Υπάρχει μια απάντηση, σε τέτοιο βαθμό διαδεδομένη ώστε έχει υποβιβαστεί στο επίπεδο του αυτονόητου: γιατί είναι πιο επιθετικοί, πιο βίαιοι. Ο πόλεμος είναι γραμμένος στα γονίδιά τους – είναι πολύ φυσικό να πολεμούν οι άνδρες. Οι άνδρες είναι ζώα, είναι κτήνη, θηρία αιμοβόρα. Όταν δεν γίνεται πόλεμος, οι φόνοι που διαπράττονται μέσα στην κοινωνία γίνονται από τους άνδρες, σε ποσοστό 99%. Ποιους σκοτώνουν αυτά τα αιμοβόρα κτήνη; Είναι γνωστό: συγγενείς, φίλους, συνεργάτες, γειτόνους, γνωστούς δηλαδή – τον ξένο, τον άγνωστο γιατί να τον σκοτώσεις; Τα περισσότερα θύματα είναι άνδρες ή γυναίκες; Είναι άνδρες. Όταν, τις λίγες φορές, σκοτώνουν οι γυναίκες; Σκοτώνουν σχεδόν πάντα άνδρες, όχι γυναίκες. Πολύ εύκολα άνδρας θα σκοτώσει άντρα – η γυναίκα ποτέ δεν σκοτώνει γυναίκα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ανταγωνισμός μεταξύ ανδρών; Αλληλεγγύη μεταξύ γυναικών; Δεν υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ ανδρών; Δεν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ γυναικών;
ΑΣ θέσουμε άλλο ένα ερώτημα: θέλουν οι άνδρες να πολεμούν; Τι λέτε; Θέλουν οι γυναίκες να πολεμούν; Θέλουν όλοι οι άνδρες να πολεμούν ή ένα μέρος από αυτούς; Γιατί άλλοι θέλουν κι άλλοι δεν θέλουν; Γιατί παραμονές πρώτου και δεύτερου παγκόσμιου πολέμοι οι άνδρες ήθελαν να πολεμήσουν και σήμερα δεν θέλουν; Ας επαναλάβω το ερώτημα: τι θα γινόταν, εάν επιστράτευαν και εξόπλιζαν τα σημερινά ευρωπαϊκά κράτη τους νεαρούς άνδρες, ή και τις νεαρές γυναίκες, και τους έστελναν στα όποια πεδία των μαχών; Γνωρίζουμε πολύ καλά τι θα γινόταν, το γνωρίζει καλά και το κράτος – κοινωνική αναταραχή, γενικευμένη ανυπακοή. Ούτε καν το διανοούνται! Μπορεί να ζούμε ως στρατιώτες και στρατιωτίνες, όπως λέει ο Πολ Βιριλιό, μπορεί το πρότυπο των κοινωνιών μας να είναι ο στρατώνας (Τζιόρτζιο Αγκάμπεν) αλλά μέχρι εκεί. Πόλεμος σημαίνει: ή θα σκοτώσεις ή θα πεθάνεις ή θα σκοτώσεις και θα πεθάνεις. Είναι σαφές ότι οι σημερινοί άνδρες των ευρωπαϊκών κοινωνιών δεν θέλουν να πολεμήσουν και δεν θα πολεμήσουν. Κάποτε ήθελαν και πολέμησαν. Επειδή ήθελαν και πολέμησαν, σήμερα δεν θέλουν. Η στάση των ανδρών απέναντι στον πόλεμο καθορίζεται ιστορικά, κοινωνικά με άλλα λόγια.
ΓΙΑ να απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα, πρέπει πρώτα να θέσουμε και να απαντήσουμε σε ένα άλλο ερώτημα, στο κομβικό ερώτημα: τι θα γινόταν, εάν ο πόλεμος διεξαγόταν μόνο από τις γυναίκες; Γιατί δεν συνέβη ποτέ αυτό στην παγκόσμια ιστορία; Εάν απαντήσουμε σε αυτο το ερώτημα, θα απαντήσουμε και στο ερώτημα, γιατί ο πόλεμος γίνεται μόνο από άνδρες. ( Η ευχή, καλύτερα να μην υπήρχε πόλεμος, δεν μας ενδιαφέρει, ούτε αν θα ήταν παππούς η γιαγιά που θα είχε αρχίδια). Δεν θα δυσκολευτούμε να απαντήσουμε: εάν πολεμούσαν μόνο οι γυναίκες, δεν θα υπήρχε κοινωνία. Τόσο απλό. Για να αναπαραχθεί μια κοινωνία χρειάζονται δύο πράγματα: η φυσική αναπαραγωγή και η παραγωγή του κοινωνικού πλούτου. Ποιο από αυτά τα δύο είναι το πιο καθοριστικό; Η φυσική αναπαραγωγή. Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία. Αυτή η προϋπόθεση εξασφαλίζει στη γυναίκα την κοινωνική ισχύ που διέθετε κι αυτή έχει βάλει στο μάτι η δυτική τεχνοεπιστήμη. Η δυτική κυριαρχία θα απαλλαγεί από αυτήν την ατιμωτική, ταπεινωτική και προσβλητική εξάρτηση μόνο εάν η αναπαραγωγή των ανθρώπων γίνεται μέσω της τεχνικής. Έχει κάνει πολλά βήματα και θα κάνει κι άλλα. Η γονιμότητα της γυναίκας στις καπιταλιστικές κοινωνίες είναι ένα από τα προσχήματά της: η αυξανόμενη στειρότητα των γυναικών είναι η τρίτη σοβαρή ένδειξη ότι το σώμα μας τα έχει παίξει – οι άλλες δύο είναι ο καρκίνος και τα αυτοάνοσα.
Η φυσική αναπαραγωγή αντιμετώπιζε δύο σοβαρά προβλήματα. Η θνησιμότητα των βρεφών, νηπίων και παιδιών ήταν το ένα – το άλλο ήταν η θνησιμότητα των γυναικών στη γέννα. Μέχρι τον 20ό αιώνα, μόνο το ένα στα δύο παιδιά έφταναν στη ηλικία των 20 ετών – 50% θνησιμότητα. Για την θνησιμότητα των γυναικών στη γέννα δεν γνωρίζω αλλά δεν ήταν αμελητέα. Η γυναίκα ήταν έγκυος, θήλαζε, είχε μικρά παιδιά κι άρχιζε να τεκνοποιεί σε πολύ μικρή ηλικία – στην αρχαία Ελλάδα, στα 14-15, μια 18χρονη θεωρούνταν γεροντοκόρη. Μέχρι το 5.000 περίπου γίνονταν πόλεμοι, μόνο από τους άνδρες, δεν ήταν όμως συχνοί και δεν ήταν ιδιαιτέρως αιματηροί.
ΤΑ πράγματα άλλαξαν με την εμφάνιση των πρώτων πολεμικών κοινωνιών, των ποιμενικών. Μια όψιμη, ποιμενική πολεμική κοινωνία, λιγότερο ή περισσότερο συχνά, δεν μπορεί να αναπαραχθεί χωρίς τον πόλεμο διότι ο κοινωνικός πλούτος που χρειάζεται για να αναπαραχθεί προέρχεται από τον πόλεμο – ή, και από τον πόλεμο. Χωρίς πολεμική λεία (ζώα, κρέας), η ποιμενική κοινότητα θα λιμοκτονήσει. Στον πόλεμο και ο νικητής έχει θύματα και νικητής είναι αυτός που υπερέχει αριθμητικά. Ένα γένος, ένα φύλο θα νικήσει, θα επιβιώσει δηλαδή, όταν διαθέτει περισσότερους πολεμιστές (ήρωες). Διαβάζουμε στην Ιλιάδα ότι οι νικητές σκότωναν όλον τον πληθυσμό εκτός από τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Οι ποιμενικές πολεμικές κοινότητες χρειάζονταν γυναίκες για να γεννήσουν πολεμιστές – η γυναίκα ήταν μια ζωντανή μηχανή παραγωγής πολεμιστών: αυτή είναι η πολεμική-ποιμενική πατριαρχία.
ΕΙΜΑΣΤΕ κληρονόμοι αυτής της πολιτισμικής και κοινωνικής παράδοσης. Η γυναίκα γεννάει και ανατρέφει παιδιά – δεν μπορούσε να πολεμήσει. Πολεμούσαν οι άνδρες μόνο όταν διακυβευόταν η αναπαραγωγή της κοινωνίας λόγω ένδειας. Η πολεμοχαρής και η φιλοπόλεμη παράδοση επιβίωνε μέχρι και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αλλά τώρα έχει αποβιώσει. Δεν βλέπω το ενδεχόμενο να αναβιώσει. Οι πόλεμοι θα διεξάγονται άλλοτε από νεαρούς άνδρες σε κοινωνίες που η πειθαρχία δεν έχει κλονιστεί ακόμα (κληρωτοί), κι αυτή η κατάσταση είναι ένας από τους πολλούς αναχρονισμούς της εποχής μας, άλλοτε από τα τελευταία απομεινάρια του εθνικισμού και του πατριωτισμοί και άλλοτε, πιο συχνά, από μια ισχνότατη μειονότητα επαγγελματιών πολεμιστών που προέρχεται από τα κατακάθια των δυτικών κοινωνιών.
Σχολιάστε ελεύθερα!