ΠΟΛΥΝΕΙΚΗΣ: Αντιτάξομαι κτενών σε (Θα σταθώ απέναντι σου, για να σε σκοτώσω)
ΕΤΕΟΚΛΗΣ: Καμέ τουδ’ έρως έχει (Και μένα η έντονη επιθυμία να σε σκοτώσω με κατέχει)
(Ευριπίδης, Φοίνισσαι, 622-3)
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Η συνήθης έκβαση ενός πολέμου μεταξύ δύο αντιπάλων είναι η νίκη του ενός και η ήττα του άλλου. Η συνήθης. Διότι υπάρχει και το ενδεχόμενο της πύρρειας νίκης – νίκη που μπορείς και ήττα να την πεις. Και υπάρχει και ένα ακόμα ενδεχόμενο: η αμοιβαία ήττα, η αλληλοεξόντωση, η αλληλοκαταστροφή. Με αυτά τα ζητήματα θα ασχοληθούμε σήμερα, εστιάζοντας στην πολιτισμική μήτρα από την οποία προέρχεται η αυτοκτονική αλληλοκαταστροφή – ή αλληλοκαταστροφική αυτοκτονία, προς την οποία τείνει και βαδίζει ο δυτικός πολιτισμός. Η μία πτυχή του, η φαινομενικά κυρίαρχη – υπάρχει και η πτυχή της ενίσχυσης της ζωής, η φαινομενικά υποτελής.
ΤΗΝ ιστορία του Ετεοκλή και του Πολυνείκη, των γιων του Οιδίποδα που αλληλοφονεύτηκαν έξω από τα τείχη της Θήβας, την έχουν δραματοποιήσει ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης – Επτά επί Θήβας και Φοίνισσαι, αντίστοιχα. Η τραγωδία του Ευριπίδη ήταν πολύ δημοφιλής, παιζόταν και ξαναπαιζόταν πολλές φορές μετά την πρώτη διδασκαλία της (το 410 π. Χ., κατά πάσα πιθανότητα) ενώ στο Βυζάντιο ήταν σχολικό βιβλίο. Τελειώνει με τρεις στίχους (1764-6) που συμπυκνώνουν την ποιμενική, πολεμική, αρχαία ελληνική και νεωτερική δυτική κοσμοθεώρηση, κοσμοαντίληψη:
ΧΟΡΟΣ. Ω μέγα σεμνή Νίκη, τον εμόν
βίοτον κατέχοις
και μη λήγοις στεφανούσα.
Με λίγα και απλά λόγια. Επιβιώνει όποιος νικάει – όποιος νικάει έχει τα πάντα: ζωή, πλούτο, ισχύ. Όποιος ηττάται, τα χάνει όλα – τη λέξη ήττα δεν θέλουμε ούτε να την ακούσουμε. Ποιος νικάει όμως, ποιος επιβιώνει; Ο πιο ισχυρός στο πεδίο της μάχης. Άρα, η ζωή, η επιβίωση, η νίκη, η δόξα, ο πλούτος, η ισχύς, όλα μα όλα προέρχονται από την ισχύ. Και όσο πιο μεγάλη είναι η ισχύς, τόσο πιο βέβαιη είναι η νίκη, η επιβίωση, ο πλούτος και η αλληλοτροφοδότηση της ισχύος. Η λατρεία της ισχύος, που είναι διάχυτη όχι μόνο σε όλη την αρχαία ελληνική γραμματεία αλλά σε όλη την ποιμενική γραμματεία (ινδοευρωπαϊκή – αρχαία ελληνική, ινδική, ιρανική, ρωμαϊκή κ.α. – εβραϊκή, τουρκική, αραβική, μογγολική κ.α.) ήταν η προϋπόθεση εμφάνισης της επιθυμίας αύξησης της ισχύος, της λατρείας της απόλυτης ισχύος.
ΝΑ κάνω μια σύντομη παρέκβαση για να διευκρινίσω ότι η κοσμοθεώρηση αυτή δεν εντοπίζεται σε όλες τις κοινωνίες αλλά μόνο στις πολεμικές, οι οποίες είναι ποιμενικές ή ποιμενικής προέλευσης, όπως η αρχαιοελληνική, η ρωμαϊκή, οι κοινωνίες του νεωτερικού δυτικού πολιτισμού. Η κοσμοθεώρηση αυτή φυσικοποιήθηκε και θεωρήθηκε ότι συνιστά συνθήκη του ανθρώπου γενικά. Ο πρώτος που συστηματοποίησε αυτήν τη φυσικοποίηση ήταν ο Θουκυδίδης, τον οποίο ακολούθησαν αργότερα ο Μακιαβέλι, ο Χόμπς, ο Νίτσε (εν μέρει), ο Τάκης (ο Κονδύλης) στα καθ΄ ημάς – και πολλοί άλλοι, ιστορικοί και φιλόσοφοι, γνωστοί και άγνωστοι.
ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΑΙ στο θέμα μου. Πολύ ωραία, επιθυμώ την αύξηση της ισχύος μου – εναντίον ποιων; Της φύσης, του αντιπάλου ισχυρού εχθρού και βέβαια του υποτελούς, από τον οποίο εξαρτώμαι: αυτός παράγει τον πλούτο κι αυτός πολεμά. Εάν δεν παράξει πλούτο και δεν πολεμήσει, εγώ την πούτσισα. Εάν είμαι, εάν γίνω πιο ισχυρός από τη φύση, τον πολέμιο (τον αντίπαλο ισχυρό Κύριο) και τον εχθρό (τον εσωτερικό, τον κοινωνικό, τον υποτελή παραγωγό), τότε πάντα θα νικάω, πάντα θα επιβιώνω, πάντα θα είμαι πλούσιος, ησυχος και ισχυρός. Μέχρι να γίνω όμως θα ανησυχώ, θα ζω μέσα στην παράνοια – ο ποιμένας πολεμιστής είναι μια παρανοϊκή ύπαρξη. Θα ασχοληθούμε με αυτό το ζήτημα μια από αυτές τις μέρες. Κι αν προλάβει και γίνει πιο μπροστά πιο ισχυρός από μένα; Τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση, τι σκατά θα φάμε;
Η επιθυμία της αύξησης της ισχύος γεννά ακόμα ένα άλλο ερώτημα: μπορώ να γίνω απολύτως ισχυρός, δηλαδή, να καταργήσω κάθε αδυναμία και κάθε εξάρτηση – από τη φύση και από τους υποτελείς παραγωγούς; Ποιοα είναι η απόλυτη ισχύς, ποιο είναι το όριο της αύξησης της ισχύος; Ως προς τη φύση, να γίνω αθάνατος. Ως προς τον αντίπαλο ισχυρό Κύριο, να κατέχω όπλα που να είναι πιο καταστροφικά και πιο εξοντωτικά από αυτά που διαθέτει αυτός. Ως προς τους υποτελείς παραγωγούς, να κατέχω όπλα πιο καταστροφικά και πιο αποτελεσματικά από αυτά που διαθέτει αυτός (αυτό είναι ευκολάκι, τα κατέχω ήδη) και όχι μόνο να παράγω τον πλούτο χωρίς αυτούς – ο Ήφαιστος, στην Ιλιάδα, ραψωδία Σ, δεν έχει εργάτες, έχει ρομπότ και αυτόματα οχήματα!!!) – αλλά και να εξαρτώνται αυτοί από μένα και όχι εγώ από αυτούς.
ΠΡΙΝ δούμε τον βαθμό, την κλίμακα εκπλήρωσης των επιθυμιών του, πριν δούμε δηλαδή τι και πόσα σκατά έχει φάει μέχρι στιγμής, ας επιμείνουμε στο ζήτημα της παράνοιας. Το μοντελάκι της παράνοιας έχει ως εξής: θέλεις να με σκοτώσεις – θα σε σκοτώσω εγώ πριν με σκοτώσεις εσύ. Κι αν εγώ δεν θέλω να σε σκοτώσω; Τέτοια περίπτωση δεν υπάρχει, είμαι βέβαιος ότι θέλεις να με σκοτώσεις, άρα, θα σε σκοτώσω πρώτα εγώ. Νικάει αυτός που σκοτώνει πρώτος. Εξ ου και η λατρεία της πρωτιάς – πάντα να είσαι πρώτος! Τι γίνεται όμως εάν και ο αντίπαλος είναι παρανοϊκός – και είναι, ποιμένας πολεμιστής είναι κι αυτός! Τι γίνεται όμως εάν είναι και οι δυο εξ ίσου ισχυροί; Εάν είναι και οι δύο εξ ίσου ισχυροί, τότε δεν μπορεί να νικήσουν και οι δύο, ούτε να νικήκει ο ένας από τους δύο – θα ηττηθούν και οι δύο! Θα αλληλοεξοντωθούν, θα αλληλοκαταστραφούν. Πώς είναι όμως δυνατόν δύο πολύ εξ ίσου ισχυροί αντίπαλοι να ηττηθούν, αφού η ισχύς είναι η πηγή της νίκης και της επιβίωσης, της δόξας και του πλούτου; Η ισχύς αλληλοαναιρείται και εξαλείφεται, μετεξελίσσεται σε πλήρη αδυναμία! Η ισχύς, η προϋπόθεση της ζωής, γίνεται φορέας αλληλοκαταστροφής και αλληλοεξόντωσης! Τι ωραία!
ΓΙΑ να υπάρξει λοιπόν νίκη θα πρέπει η κατανομή της ισχύος να είναι άνιση – ο ένας ισχυρός, ο άλλος αδύναμος – ο ένας θα νικήσει, ο άλλος θα ηττηθεί, ο ένας έχει πυροβόλα και πολυβόλα και ταχυβόλα και ο άλλος έχει τόξο! Δεν τα βλέπω καλά τα πράγματα! Ας επανέλθουμε λοιπόν στην επιθυμία της αύξησης της ισχύος κι ας δούμε τι κατάφερε και τι μπορεί να καταφέρει και τι θα γίνει, όταν τα καταφέρει, όταν εκπληρώσει τις επιθυμίες του. Θα γίνει απολύτως ισχυρός ως προς τη φύση; Θα γίνει αθάνατος; Θα τη νικήσει τη φύση ή η φύση θα συνεχίσει τις νίκες της; (Θάνατος, όχι θάνατος). Πώς μπορώ να εξαλείψω τον θάνατο; Υπάρχουν δύο τρόποι: ο ένας είναι να τον εντοπίσουμε, κάπου μέσα στο σώμα κρύβεται ο καριόλης και να τον γαμήσουμε, να τον ξεσκίσουμε – θα τα καταφέρουμε με την επιστήμη και την τεχνολογία, κάποια μέρα. Και θα αναστήσουμε και τους νεκρούς μας αδερφούς – τον Μέγα Αλέξανδρο, τον Μέγα Κωνσταντίνο, τον Μέγα Ναπολέοντα, τον Μέγα Χίτλερ! Εάν δεν τα καταφέρουμε με αυτόν τον τρόπο, θα τα καταφέρουμε με τον άλλον, που είναι άκρως αποτελεσματικός: εάν εξαλείψουμε τη ζωή, τη φύση, θα εξαλείψουμε και τον θάνατο! Θα εξαλειφτούμε όμως κι εμείς! Δεν πειράζει, το θέμα είναι να νικήσουμε, όπως νίκησε ο Σαμψών (Παλαιά Διαθήκη, Κριταί, 16.30, 3ος/2ος π. Χ. αιώνας)
καί εἶπεν Σαμψών Ἀποθανέτω ἡ ψυχή μου μετά τῶν ἀλλοφύλων· καί ἔκλινεν ἐν ἰσχύι, καί ἔπεσεν ὁ οἶκος ἐπί τούς σατράπας καί ἐπί πάντα τόν λαόν τόν ἐν αὐτῷ
ΩΣ προς τη φύση λοιπόν, με τον ρυθμό καταστροφής της ζωής που καταφέραμε να έχουμε σήμερα, χιλιάδες είδη ζώων και φυτών εξαφανίζονται κάθε χρόνο, σε κάνα δυο αιώνες, και πολύ λέω, νομίζω πώς θα τα καταφέρουμε και θα νικήσουμε τον θάνατο – δηλαδή θα αυτοκτονήσουμε, αυτοκτονούμε κάθε μέρα, όταν θα πεθάνουμε θα είμαστε ήδη νεκροί. Ο δυτικός πολιτισμός είναι ένας αυτοκτονικός πολιτισμός.
ΩΣ προς τον αντίπαλο ισχυρό Κύριο, θα αυξήσουμε την ισχύ μας όταν θα έχουμε στη διάθεσή μας όπλα πιο καταστροφικά και πιο εξοντωτικά από αυτόν. Μα κι αυτός αυτό επιθυμεί: εάν εκπληρώσουμε εμείς την επιθυμία μας , θα την εκπληρώσει κι αυτός. Εάν έχουμε εμείς ατομικές βόμβες, θα έχει κι αυτός. Κι αν πολεμήσουμε με τα ισχυρότερα όπλα που έχουμε; Τρέλα! MAD, Mutual Assured Destruction! Ο δυτικός πολιτισμός είναι ένας εξακριβωμένος, βεβαιωμένος αυτοκτονικός πολιτισμός, αλληλοκαταστροφικός πολιτισμός. Η ατομική βόμβα δεν είναι παρά υλοποίηση, αποκρυστάλλωση του αυτοκτονικού χαρακτήρα του δυτικού πολιτισμού: η αμοιβαία εκπλήρωση της επιθυμίας της απόλυτης ισχύος επιφέρει τον θάνατο.
ΩΣ προς τους Υποτελείς, η απόλυτη ισχύς θα επιτευχθεί όταν ή δεν θα υπάρχουν οι υποτελείς, ή, εάν υπάρχουν, θα είναι παντελώς ακίνδυνοι. Εάν δεν υπάρχουν, τότε τι Κύριοι θα είμαστε χωρίς υποτελείς; Δεν θα είμαστε. Εάν είναι είναι παντελώς ακίνδυνοι, έχουν υποβιβαστεί στην κατάσταση των λογικών προβάτων, καθ΄ υπόδειξη του θείου τσομπάν-Πλάτωνος, πώς θα εξασφαλίζουμε την ηδονή, την απόλαυση που μας χαρίζει η κάμψη της αντίστασής τους, της βούλησής τους. Η δυτική κυριαρχία τείνει προς την αυτοκτονία της, είναι άκρως αυτοκαταστροφική.
ΑΥΤΟΣ είναι ο παρανοϊκός δυτικός πολεμιστής και Κύριος: ο Θάνατος θα με σκοτώσει, ο αντίπαλος Κύριος θα με σκοτώσει, οι Υποτελείς μας θα μας σκοτώσουν. Ας τους προλάβουμε, ας τους σκοτώσουμε εμείς πρώτοι. Η τέλεια συνταγή για την αυτοκαταστροφή, την αλληλοκαταστροφή, την αυτοκτονία.
ΜΠΛΕΞΑΜΕ, φίλες και φίλοι, μπλέξαμε πολύ άσχημα. Για να δούμε πώς θα ξεμπλέξουμε.