φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΓΙΑΤΙ υπάρχει αυτή η πολύπτυχη διαφωνία; Η έναρξη ή το γεγονός ενός πολέμου είναι ζητήματα για τα οποία δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αμφιβολίες, επιφυλάξεις και ενστάσεις. Υπάρχουν όμως και δεν είναι καθόλου παράξενο, τουναντίον. Το σύνθετο ερώτημα του τίτλου έχει τεθεί εδώ και πολύ καιρό και θα το συζητάμε για πολύ καιρό. Θα έρθει μια μέρα που θα καταλήξουμε σε μια γενικά αποδεκτή άποψη, δεν ξέρουμε όμως ποια θα είναι αυτή. Μπορεί μια μέρα να αναφωνήσουμε: ναι, άρχισε και γίνεται ο γ΄παγκόσμιος πόλεμος και κανένας και καμμία δεν θα μπορεί να διαφωνήσει. Ή, θα πούμε: ευτυχώς, τελικά ο παγκόσμιος πόλεμος αποφεύχθηκε! Το γεγονός όμως ότι σήμερα δεν υπάρχει ομόφωνη εκτίμηση, για το ένα ή το άλλο ενδεχόμενο, μας θέτει ενώπιον τριών ζητημάτων που πρέπει να εξεταστούν και να αποσαφηνιστούν – και για να καταλαβαίνουμε τι λέμε και για να καταλαβαινόμαστε. Τι εννοούμε όταν λέμε “παγκόσμιος πόλεμος”; Νομίζουμε ότι είναι σαφές αλλά δεν είναι. Πότε αρχίζει ένας (παγκόσμιος) πόλεμος; Νομίζουμε ότι είναι ολοφάνερο – δεν είναι! Ποια είναι τα αντίπαλα στρατόπεδα; Ως προς αυτό το ζήτημα, δεν υπάρχει καμιά απολύτως αμφιβολία και είναι ένα πολύ σταθερό έδαφος για να πατήσουμε και να εξετάσουμε τα άλλα δύο.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ δύο αντιλήψεις για τη διάρκεια, την έναρξη και το τέλος ενός πολέμου. Η μία, η χρονολογική, υποστηρίζει ότι ο πόλεμος έχει μια συγκεκριμένη διάρκεια, αρχίζει κάποια μέρα και τελειώνει πάλι κάποια μέρα. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, ο α΄ παγκόσμιος πόλεμος άρχισε στις 28 Ιουλίου 1914 (και τελείωσε στις 11 Νοεμβρίου 1918), ενώ ο β’ στις 1 Σεπτεμβρίου 1939 (τελείωσε στις 2 Σεπτεμβρίου 1945) – τέσσερα χρόνια ο πρώτος, έξι ο δεύτερος. Όταν άρχισαν, ουδείς και οιδεμία αμφέβαλλε: ο πόλεμος άρχισε, ας ελπίσουμε ότι θα διαρκέσει λίγες βδομάδες ή λίγους μήνες. Έκαναν λάθος. Σύμφωνα με την δεύτερη προσέγγιση, ο πόλεμος αρχίζει πολύ πριν το ξέσπασμά του και τελειώνει πολύ μετά την παύση των εχθροπραξιών. Οι υποστηρικτές αυτής της στάσης δεν νιώθουν υποχρεωμένοι να υποδείξουν κάποια να υποδείξουν κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία έναρξης και λήξης – δεν θα μπορούσαν άλλωστε να το κάνουν. Υπάρχει και μια αιρετική άποψη, που οφείλουμε να την λάβουμε υπ’ όψει μας, που λέει ότι ένας πόλεμος αρχίζει την επομένη της ημέρας που τελείωσε ο προηγούμενος. Κατά συνέπεια, ο γ΄παγκόσμιος πόλεμος άρχισε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1945! Είναι βέβαιο ότι όσοι και όσες υποστηρίζουν ότι ο γ΄παγκόσμιος πόλεμος έχει αρχίσει δεν εννούν αυτή τη μέρα.
ΑΝ υποθέσουμε ότι άρχισε: πότε άρχισε; Δεν είναι σε θέση να υποδείξουν κάποια συγκεκριμένη μέρα, και δεν είναι υποχρεωμένοι, ασφαλώς. Κάποτε όμως θα πρέπει να άρχισε! Μήπως στις 25 Ιουνίου 1950 στην Κορέα; Μήπως στις 2 Αυγούστου 1990 στο Ιράκ; Μήπως στις 22 Φεβρουαρίου 2022 στην Ουκρανία ή μήπως στις 13 Ιουνίου 2025 με τα πλήγματα του Ισραήλ στο Ιράν; Όποτε κι αν άρχισε, δεν έχει κλιμακωθεί, θα δούμε τι σημαίνει αυτό, και όλοι οι πόλεμοι που έχουν γίνει μέχρι τώρα είναι μάχες κατά τη διάρκεια του γ΄παγκοσμίου πολέμου. Αλλά κλιμάκωση δεν έχει υπάρξει ακόμα. Εάν δεν υπάρξει, θα συνεχίσουμε να μιλάμε για γ΄παγκόσμιο πόλεμο; Ποια κλιμάκωση θα μας αναγκάσει να αποδεχτούμε ότι άρχισε ο πόλεμος;
ΓΙΑ να απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα, θα πρέπει να εξετάσουμε τι εννοούμε όταν λέμε παγκόσμιος πόλεμος. Το επίθετο π α γ κ ό σ μ ι ο ς μας υποβάλλει την πεποίθηση ότι είναι ένας πόλεμος στον οποίο συμμετάσχει όλος ο κόσμος, όλα τα κράτη και όλες οι κοινωνίες του πλανήτη. Δεν είναι έτσι. Ούτε ο α΄ούτε ο β΄παγκόσμιος πόλεμος ήταν παγκόσμιοι – ούτε ο τρίτος θα είναι. Κατά συνέπεια, άλλη είναι η σημασία του επιθέτου παγκόσμιος και πρέπει να την αναζητήσουμε. Δεν θα δυσκολευτούμε. Παγκόσμιος είναι ένας πόλεμος όταν αντιμέτωποι στα πεδία των μαχών είναι οι στρατοί των δύο ισχυροτέρων και πλουσιοτέρων χρονίως ανταγωνιζομένων κρατών του πλανήτη και των συμμάχων τους, στον οποίο χρησιμοποιούνται τα πιο αποτελεσματικά όπλα που έχει κατασκευάσει, ή κατασκευάζει κατά τη διάρκεια του πολέμου, η (ιδιωτική ή κρατική) πολεμική βιομηχανία με την αρωγή της επιστήμης. Καλός αυτός ο ορισμός αλλά ισχύει μόνο εν μέρει για τον γ΄παγκόσμιο πόλεμο – θα δούμε την καινοφανή ιδιαιτερότητά του.
Ο γ΄παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει, εάν γίνει, μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας ή των ΗΠΑ και της Ρωσίας, κατά συνέπεια, μεταξύ της ενωμένης Δύσης (συμπεριλαμβανομένων των κρατών του Καναδά, της Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας, Ιαπωνίας) και της σινορωσικής συμμαχίας (Iράν, Βενεζουέλα, Κούβα και άλλα κράτη). Πότε θα είμαστε βέβαιοι ότι έχει αρχίσει; Όταν υπάρξει άμεση πολεμική σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ (και συμμάχων) και Ρωσίας ή Κίνας. Πότε θα γίνει αυτό; Όταν βαλλιστικοί πύραυλοι των ΗΠΑ πλήξουν τη Ρωσία ή την Κίνα και οι πληγέντες ανταποδώσουν με βαλλιστικούς πυραύλους. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούμε να πούμε και να συμφωνήσουμε όλοι και όλες ότι ο γ΄παγκόσμιος πόλεμος άρχισε. Είναι πιθανή η χρήση πυρηνικών όπλων και από τις δύο αντίπαλες συμμαχίες; Η διαφωνία επανέρχεται στο προσκήνιο. Άλλοι υποστηρίζουν ότι θα υπάρξει χρήση πυρηνικών όπλων κι άλλοι το αρνούνται κατηγορηματικά. Ποια είναι όμως η στρατηγική επιδίωξη της Δύσης; Γιατί να θέλει να επιτεθεί κατά της Ρωσίας ή/και κατά της Κίνας; Πότε οι ΗΠΑ και η Δύση θα θεωρήσει ότι νίκησε;
ΟΤΑΝ αφοπλίσουν τη Ρωσία και την Κίνα: τότε μόνο θα ηρεμήσουν, τότε μόνο θα κοιμούνται ήσυχοι. Δεν ανέχονται ισχυρούς και πλούσιους αντιπάλους, φοβούνται, είναι παρανοϊκοί, θα μας σκοτώσουν, πρέπει να τους προλάβουμε, να τους καθαρίσουμε πρώτοι εμείς. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα έχουν εχθρούς, δεν θα έχουν αντιπάλους, θα είναι οι απολύτως ισχυροί, θα είναι Θεοί, θα είναι παντοκράτορες και θα βασιλεύσει επί τέλους επί Γης η αιώνια ειρήνη. Για να τις αφοπλίσουν πρέπει να τις διαλύσουν, ως χώρες, ως κράτη, ως κοινωνίες. Για να τις διαλύσουν πρέπει να τις καταστρέψουν, ώστε να τις στείλουν στη κόλαση της ένδειας, του λιμού, της ανασφάλειας, της δυσπιστίας, της δυσαρέσκειας, της ανομίας, της εγκληματικότητας, των εμφυλίων πολέμων. Αυτλη είναι η στρατηγική επιδίωξη της Δύσης.
ΘΑ δούμε μια μέρα τους βαλλιστικούς πυραύλους της Δύσης να πλήττουν στόχους της Ρωσίας και της Κίνας; Θα επιχειρήσουν να τις διαλύσουν με τη βία και τον πόλεμο; Η γνήμη μου είναι ότι δεν θα το κάνουν. Θα καταστρέψουν τους συμμάχους τους και θα τις απομονώσουν ώστε να μπορέσουν να τις στραγγαλίσουν μέσω αποκλεισμών από τις πρώτες ύλες, την ενέργεια, τις αγορές. Με αυτό τον τρόπο και όχι με τον πόλεμο θα επιχειρήσουν να τις διαλύσουν και να τις εξαθλιώσουν.
ΘΑ υπάρξουν όμως σοβαρές παρενέργειες. Δεν θα πληγούν μόνο οι κοινωνίες της Ρωσίας και της Κίνας αλλά και όλες οι δυτικές κοινωνίες. Ολοένα και περισσότερος κοινωνικός πλούτος θα καταστρέφεται για να παραχθούν όπλα ενώ η μόνιμη ύφεση θα προκαλέσει αύξηση της ανεργίας: θα πληγεί η ευημερία του δυτικού κόσμου. Σε αυτή την περίπτωση, η αναζωπύρωση του κοινωνικού πολέμου στη Δύση μπορεί να κλιμακωθεί σε παγκόσμιο εμφύλιο πόλεμο.