φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΘΑ χωριστούμε σε δύο παρατάξεις, σε δύο στρατόπεδα, και θα συγκρουστούμε, θα ασκήσουμε την τέχνη της σύγκρουσης. Η μία παράταξη θα υποστηρίξει, υποστηρίζει ήδη, ότι η υδροδότηση της Αθήνας, του Πειραιά, όλης της Αττικής τώρα πια, η υδροδότηση των πέντε εκατομμυρίων κατοίκων της, και των τουριστών και επισκεπτών της, είναι απολύτως εξασφαλισμένη, ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως ενδεχόμενο αστοχίας του συστήματος, ότι η πιθανότητα εγκατάλειψης της Αττικής από τους κατοίκους της είναι παντελώς αμελητέα, μηδαμινή και ανυπόστατη. Ό,τι και να γίνει, θα βρεθούν οπωσδήποτε τρόποι να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες ποσότητες πόσιμου νερού. Η άλλη παράταξη, στην οποία εντάσσομαι κι εγώ, υποστηρίζει ότι στο άμεσο προσεχές μέλλον, εννοώ την προσεχή εικοσαετία, η Αττική θα ξεμείνει από νερό και ότι οι κάτοικοί της θα αναγκαστούν να την εγκαταλείψουν – εάν θέλουν να ζήσουν. Όσοι και όσες θα θελήσουν να πεθάνουν, δεν θα φύγουν. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι η κλιματική κρίση θα επιδεινωθεί – αδιάφορο εάν είναι ανθρωπογενής ή φυσιολογική. Και είναι βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί, ότι δηλαδή θα βρέχει και θα χιονίζει λιγότερο. Θα καταναλώνουμε περισσότερο νερό από όσο συρρέει στους ταμιευτήρες του Μόρνου και του Εύηνου. Και μια μέρα από τις βρύσες δεν θα τρέχει νερό! Σταγόνα!
ΚΑΘΕ παράταξη θα εκθέτει τα επιχειρήματά της και τα στοιχεία της. Θα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα σύγκρουση! Η μία θα επιβεβαιωθεί, η άλλη θα πέσει έξω στις προβλέψεις της. Έχουν όμως ένα κοινό σημείο: συμφωνούν ως προς τις συνέπειες της (υποθετικής) περίπτωσης μια μέρα των ημερών να μην τρέχει νερό από τις βρύσες, να ξεμείνουν από νερό τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις, οι δημόσιες υπηρεσίες. Οι κάτοικοι πρέπει να φύγουν – μπορούμε να ζήσουμε σε μια μεγαλούπολη, σε μια οποιαδήποτε πόλη χωρίς νερό; Φαντάζεστε μια μετακίνηση, μια εκτόπιση, θα έλεγα, πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων προς την επαρχία; Πού θα πάνε; Στα χωριά τους, πού αλλού; Εκεί θα υπάρχει νερό; Θα κλείσουν οι επιχειρήσεις, οι κρατικές υπηρεσίες δεν θα λειτουργούν, τα πάντα θα αποδιοργανωθούν και θα σταματήσουν: οξύτατη οικονομική και κοινωνική και πολιτική κρίση. Είναι τόσο κρίσιμες οι συνέπειες της λειψυδρίας που πρέπει να αποτραπεί με κάθε τρόπο. Δεν είναι πολλοί, είναι δύο. Πάρε τον έναν και χτύπα τον άλλον: και οι δύο μεσοπρόθεσμα συμβάλλουν στην επιδείνωση του προβλήματος – και όχι μόνο της λειψυδρίας.
Ο πρώτος τρόπος είναι να πάρουν νερό από το φράγμα των Κρεμαστών, καμιά εβδομηνταριά χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την τεχνητή λίμνη του Εύηνου, τα νερά της οποίας πάνε στην τεχνητή λίμνη του Μόρνου κι από εκεί στην Αττική. Είναι πολύ μεγάλο φράγμα, είναι ένας πολύ μεγάλος ταμιευτήρας (αποθήκη) νερού, μόνο που δεν είναι όλο για την Αττική! Δεν μπορεί να το πάρει όλο! Αλλά και να το πάρει όλο, πάλι πρόβλημα θα υπάρξει, εάν μειωθούν κι άλλο οι βροχοπτώσεις και οι χιονοπτώσεις. Σε αυτή την περίπτωση, μόνο προσωρινά θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της λειψυδρίας και της μελλοντικής ανεπαρκούς υδροδότησης της Αττικής. Η μετάγγιση του νερού του φράγματος των Κρεμαστών στη τεχνητή λίμνη του Εύηνου δεν έχει αρχίσει. Εάν αρχίσει σήμερα, θα τελειώσει σε τρία χρόνια, έτσι λένε, έτσι γράφω. Το νερό στον Μόρνο, αν δεν βρέξει, τελειώνει σε δεκατέσσερις μήνες, τα Χριστούγεννα του 2026.
Ο άλλος τρόπος είναι η αφαλάτωση. Συζητάνε, ναι, συζητάνε, να κατασκευάσουν μονάδες αφαλάτωσης, ώστε να εξασφαλίσουμε πόσιμο νερό από τη θάλασσα. Η διαδικασία της αφαλάτωσης χρειάζεται πολύ ηλεκτρικό ρεύμα – η τιμή του νερού θα τριπλασιαστεί. Και πόσες μονάδες πρέπει να κατασκευαστούν ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες σε νερό μόνο από την αφαλάτωση; Εκατοντάδες! Μπορεί και χιλιάδες! Τώρα, συζητάνει, συζητάνε να κατασκευάσουν μία στο Λαύριο – και πρέπει να βρουν ένα τρόπο ώστε το νερό να πηγαίνει στον Μαραθώνα! Για να αποφύγουν αυτό το πρόβλημα, σκέφτηκαν μια πολύ ωραία λύση: να κατασκευάσουν, συζητάνε, άλλες δύο ή τρεις μονάδες στις ακτές του Κορινθιακού κόλπου, στη Βοιωτία, ώστε να διοχετεύουν το ανάλατο θαλασσινό νερό στον αγωγό που μεταφέρει το νερό του Μόρνου στον Μαραθώνα. Εάν αρχίσουν σήμερα να τα κατασκευάζουν, θα είναι έτοιμα σε τρία χρόνια.
ΤΡΙΑ χρόνια – και για τη λύση “φράγμα Κρεμαστών” και για τη λύση “αφαλάτωση”. Εάν βρέξει και χιονίσει όσο και τα τελευταία χρόνια, η Αττική θα ξεμείνει από νερό, πριν αρχίσει να τρέχει το νερό των Κρεμαστών στις βρύσες της Αττικής. Φαντάζεστε τι έχει να γίνει; Σε τι κατάσταση θα βρεθεί, λόγου χάριν, μια τετραμελής οικογένεια όταν ένα πρωί οι βρύσες της κουζίνας και του μπάνιου δεν θα τρέχουν νερό και το καζανάκι θα είναι άδειο; Θα αγοράσεις νερό για να πιεις και να μαγειρέψεις, όταν όμως δεν θα μπορείς να πλυθείς και να πλύνεις και η λεκάνη έχει γεμίσει σε σκατά; Τι σκατά θα φάμε τότε;
ΕΑΝ παραμείνουμε σε αυτό το ενδχόμενο, τότε το μόνο που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να ζήσουν είναι να φύγουν. Και που να πάνε; Στα χωριά τους; Κι αυτοί που δεν έχουν χωριά; Πρόκειται για κοσμογονική αναστάτωση, για κατάρρευση της πόλης! Και τα χωριά τι θα κάνουν; Θα υπάρχει εκεί νερό; Τροφή; Κι αυτοί που θα μείνουν, πώς θα ζήσουν;
ΑΣ το παραβλέψουμε αυτό το ενδεχόμενο κι ας δεχτούμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί. Θα συμβεί όμως στο μέλλον, εάν η κλιματική κρίση συνεχιστεί κι επιδεινωθεί – και είναι βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί. Οι πόλεις του μέλλοντος θα αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα διότι οι ίδιες έχουν γίνει ήδη ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα: η ύπαρξή τους, η λειτουργία τους, η αναπαραγωγή τους απαιτεί την κατανάλωση τεραστίων ποσοτήτων ενέργειας, φυσικών πόρων και εργασίας. Χωρίς φύση και δημόσιους χώρους, έχουν μετεξελιχθεί σε φυλακές, σε χώρους εγκλεισμού των αέργων, των ανέργων και των φτωχών.
Ο αριθμός των κατοίκων όλων των πόλεων αυξάνεται κάθε χρόνο. Το 2050, το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει στις πόλεις. Μια μελλοντική επισιστική κρίση που μπορεί να προκύψει λόγω της όξυνσης της κλιματικής κρίσης θα μετατρέψει τις πόλεις σε πεδία ενός εμφυλίου πολέμου, στον οποίο το κράτος θα αντιμετωπίσει τους εξεγερμένους με το δάχτυλο στη σκανδάλη, με άσκηση εξοντωτικής βίας. Όταν δεν θα υπάρχει τροφή για όλους, τότε η διαμαρτυρία δεν θα έχει κανένα νόημα.
ΚΑΠΟΙΟΙ και κάποιες τα αντιλαμβάνονται όλα αυτά, τα σκέφτονται, βλέπουν μακριά, τα μαζεύουν και φεύγουν. 800.000 κάθε χρόνο στη Γαλλία εγκαταλείπουν τις πόλεις και εγκαθίστανται στην ύπαιθρο, σε χωριά. Είναι μια τάση που θα εκκινήσει και σε άλλες χώρες και που θα συνεχιστεί εκεί όπου ήδη έχει αρχίσει. Πρόκειται για μια πτυχή της εν εξελίξει κοινωνικής επανάστασης της εποχής μας, το χαρακτηριστικό γνώρισμα της οποίας δεν είναι η διαμαρτυρία και τα αιτήματα, δεν είναι οι ταραχές και οι εξεγέρσεις, δεν είναι ο αγώνας και η πάλη, αλλά το πέρασμα στην πράξη. Αυτή είναι η σύχγρονη μορφή της διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου. Η εποχή μας είναι μεταβατική και στο ζήτημα του τρόπου διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου: από την κοινωνία της εργασίας στην κοινωνία της αεργίας, και από τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου που καθορίστηκε από την εργασία στον τρόπο διεξαγωγής που καθορίζεται από τη διαδικασία προϊούσας αποχώρησης της ηθικής της εργασίας, της θυσίας, του αγώνα και της πάλης.