φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Η θυσία (και η αυτοθυσία) είναι ένα από τα πολλά εκείνα ζητήματα που μας απασχόλησαν στο παρελθόν, τα ξεχάσαμε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, και τώρα επανέρχονται στο προσκήνιο της προσωπικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Τα ζητήματα αυτά δεν είναι άσχετα μεταξύ τους, συνδέονται στενά και η μελέτη και εξέταση τους τα αλληλοεμπλουτίζει, όπως είναι ο πόλεμος, ο εμφύλιος πόλεμος, η συμβίωση, η φιλία, η εργασία, η ελευθερία, η ανάπτυξη της προσωπικότητας, η σεξουαλικότητα, η οικογένεια – και άλλα πολλά, σχεδόν όλα. Γιατί σχεδόν όλα; Διότι η θυσία έχει μια ενεργητική και μια παθητική σημασία, κατά συνέπεια είναι μια δομικη πτυχή της κυριαρχικής σχέσης: όπου επιβάλλεται αυτή, υπάρχει και η θυσία με τις δύο σημασίες: ο Κύριος είναι ο θύτης (ενεργητική θυσία), ο Υποτελής είναι το θύμα (παθητική θυσία) και, βέβαια, λόγω της εξάρτησης του Κυρίου από τον Υποτελή, και ο Υποτελής είναι θύτης και ο Κύριος είναι θύμα.
Το σύνθετο και πολύπλοκο ζήτημα της ενεργητικής και παθητικής θυσίας και της αντιστροφής τους υπήρξε ένα προσφιλές θέμα για πολλούς μυθιστοριογράφους, θεατρικούς συγγραφείς και σκηνοθέτες. Το μελέτησε η ανθρωπολογία και η θρησκειολογία, η κοινωνιολογία και η ψυχολογία (ψυχοθεραπεία, ψυχανάλυση). Η παθητική θυσία είναι αιτία πολλών ψυχοσωματικών ασθενειών, δεν έχει σχέση όμως με την αυτοθυσία. Την παθητική θυσία την υφίσταμαι χωρίς να το θέλω – η αυτοθυσία είναι εθελοντική παθητική θυσία. Θυσιάζομαι εγώ για να ζήσει το παιδί μου – αυτό είναι αυτοθυσία και έχει σχέση με τον αλτρουισμό. Αλλά να κάνω θυσίες για να μην κλείσει η επιχείρηση του αφεντικού μου ή να μην διαλυθεί η οικογένεια μου, τότε θυσιάζομαι εγώ, υποφέρω εγώ, στερούμαι εγώ, για να πηγαίνει το αφεντικό μου τριήμερο στη Σαντορίνη με τη γκομενίτσα.