Πλάτων: τέλεια κοινωνία είναι η κοινωνία της στάνης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΑΝ σας ρωτήσουν κάποια μέρα, “αγαπητέ, αγαπητή, θα μπορούσες να συνοψίσεις τη φιλοσοφία του Πλάτωνα σε μια πρόταση; “, μην διστάσετε ούτε μια στιγμή, δεν κωλώνουν τ’  αλάνια! Ναι, θα μπορούσα! Η πραγματικότητα, φυσική και κοινωνική, είναι ελαττωματική, ατελής. Αυτός είναι ο Πλάτων, καλά μου  φιλαράκια, όλη του η φιλοσοφία, από τη μεταφυσική μέχρι την πολιτική φιλοσοφία του, εδράζεται σε αυτή την αντίληψη, την ιδέα. Ποια είναι τα ελαττώματα, οι ατέλειες της φύσης και της κοινωνίας; Το  κομβικό, το πυρηνικό, το κοινό  ελάττωμα στη φύση και στην κοινωνία είναι η αλλαγή, η μεταβολή: ο θάνατος στη φύση (και ο πόνος, η ασθένεια, το γήρας, η αδυναμία) και η  στάσις, ο νεωτερισμός, η επαναστατική εξέγερση των υποτελών στην κοινωνία. Δεν θα ασχοληθούμε σήμερα με το ερώτημα, πώς έφτασε σε αυτήν την ιδέα  ο Πλάτων –  ούτε με όλα τα άλλα, κι είναι πολλά, που γεννάει κάθε απάντηση σε κάθε ερώτημα. Μπορούμε να φανταστούμε μια τέλεια πραγματικότητα; Μπορεί να υπάρξει; Μήπως υπάρχει; Πού υπάρχει, πού βρίσκεται; Ποιος και πώς θα διορθώσει την ελαττωματική πραγματικότητα; Εμείς σήμερα θα αφήσουμε τον έναν από τους δύο μεγάλους πυλώνες της πλατωνικής φιλοσοφίας, τη μεταφυσική του, τη θεωρία των Ιδεών, την τέλεια πραγματικότητα δηλαδή, και θα ασχοληθούμε με την πολιτική φιλοσοφία του.

ΕΑΝ τώρα με ρωτήσετε γιατί να μας ενδιαφέρει η πολιτική φιλοσοφία του Πλάτωνα, θα σας πω ότι ο εν εξελίξει μετασχηματισμός του καπιταλισμού της Δύσης και των δυτικών καπιταλιστικών κοινωνιών θα επιφέρει αναπόφευκτα και τον μετασχηματισμό και του κράτους και της δημοκρατίας και όταν θα ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή του πολύπλευρου μετασχηματισμού, της πολύπτυχης μεταμόρφωσης, θα ξυπνήσουμε μια μέρα σε μια κοινωνία της αεργίας, του οικιακού εγκλεισμού, της βιοπολιτικής και της θανατοπολιτικής, της ανθρωποβοσκητικής, της διόρθωσης της ατελούς κοινωνίας σε τέλεια, στην οποία η στρατηγική της κυριαρχίας θα είναι η κατάργηση της διάκρισης μεταξύ εκούσιας και μη εκούσιας, καταναγκαστικής υπακοής, μεταξύ απάτης και βίας. Ο Πλάτων γνώριζε πού δεν υπάρχει  απάτη και βία, ως μέσα απόσπασης της υπακοής:  στο μαντρί, στη στάνη.  Η πηγή έμπνευσης της βιοπολιτικής του Φουκό είναι η πλατωνική πολιτική φιλοσοφία, η ανθρωποβοσκητική.

Continue reading →

ΤΡΕΙΣ ΜΗΝΕΣ ΑΔΕΙΑ θα λέγεται το κόμμα του σ. Αλέξη Τσίπρα (2030)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΙΣ εκλογές του Ιουνίου του 2031 θα ψηφίσω ΤΡΕΙΣ ΜΗΝΕΣ ΑΔΕΙΑ, αυτός θα είναι ο τίτλος του κόμματος που θα ιδρύσει ένα χρόνο πριν, το 2030, ο σύντροφος Αλέξης Τσίπρας. Θα το κάνω αυτό για τέσσερις λόγους. Πρώτον, διάβασα το πρόγραμμα του κόμματος και ενθουσιάστηκα –  θα το παραθέσω, θα το εκθέσω σε κοινή θέα, για να το διαβάσετε κι εσείς. Δεύτερον, με έχει εντυπωσιάσει η πρωτοτυπία του τίτλου –  για πρώτη φορά κόμμα της Αριστεράς δεν  λέει στον τίτλο του ποιοι είμαστε αλλά τι θέλουμε να κάνουμε, ποια είναι η πυρηνική, κομβική, στρατηγική του επιδίωξη: τρεις μήνες άδεια (πληρωμένοι, εννοείται) για όλους τους εργαζόμενους, άνδρες και γυναίκες, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Τρίτον, για να επιβραβεύσω την οξυδέρκεια και την διορατικότητα του συντρόφου ηγέτη Αλέξη Τσίπρα, την οποία και θα σχολιάσω,  και, τέταρτον, με έχει γοητεύσει η ετυμολογία του επωνύμου του, μιας και μ΄ αρέσει πολύ να πίνω τσίπρα με Ηπειρώτες, κάνουν πολύ καλό τσίπουρο, το ομολογώ –  δυνατά, σέρτικα, στιβαρά, όχι σαν τα καβαλιώτικα, λες και πίνεις νερό!

Continue reading →

υποχώρα, παραιτήσου και νίκα: η απάτη της δημοκρατίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΠΟΙΑ στιγμή, οι πρώτοι Κύριοι του δυτικού πολιτισμού, οι αριστοκράτες δουλοκτήτες γαιοκτήμονες της αρχαϊκής εποχής, στην αρχαία Ελλάδα, σκέφτηκαν και συνειδητοποίησαν κάτι που αποτέλεσε ένα από τα θεμέλια κι ένα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της δυτικής Κυριαρχίας, του πολεμικού δυτικού πολιτισμού: η χρήση της βίας για την επιβολή της κυριαρχικής σχέσης, την απόσπαση της υπακοής και της αφοσίωσης, μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο εκτάκτως και προσωρινά, δεν μπορεί να έχει διάρκεια, να είναι αποτελεσματική. Αυτή η στιγμή ήταν περί το 600 π. Χ. όταν η κοινωνία της αρχαϊκής Αθήνας βρέθηκε στα πρόθυρα ενός εμφυλίου πολέμου που με βεβαιότητα  θα επέφερε είτε την εξόντωση όλων των αριστοκρατών, πλούσιων και ισχυρών δηλαδή, γαιοκτημόνων (δουλοκτητών, μη το ξεχνάμε) είτε τη σφαγή των εξαθλιωμένων χωρικών. Η αρπακτικότητας της γης των μικρών καλλιεργητών και η υποδούλωσή τους από τους παχείς,  έτσι λέγονταν οι πλούσιοι και ισχυροί γαιοκτήμονες, είχε οδηγήσει σε απόγνωση όλον τον πληθυσμό της Αττικής. Με την αρωγή αριστοκρατών από γειτονικές πόλεις θα μπορούσαν να εξοντώσουν τους εξαθλιωμένους αγρότες αλλά υποχώρησαν και  επέστρεψαν ένα μέρος της αρπαχθείσας γης και απελευθέρωσαν τους υποδουλωμένους. Γιατί υποχώρησαν; Διότι αντιλήφθηκαν ότι η νίκη τους αυτή θα επέφερε την αμετάκλητη ήττα τους: θα γίνονταν έρμαια της αρπακτικότητας των γειτονικών πόλεων, μιας και δεν θα υπήρχαν άνδρες να υπερασπιστούν την πόλιν, τα πάτρια εδάφη. Οι παραχωρήσεις αυτές ήταν το σημείο εκκίνησης της διαδικασίας γένεσης της αθηναϊκής δημοκρατίας που έληξε μετά από 150 χρόνια, στα χρόνια του Περικλέους. Η διαδικασία αυτή ήταν μια αλληλουχία τακτικών υποχωρήσεων και παραχωρήσεων προς τους μικροκαλλιεργητές και τους ακτήμονες που επέφερε τη διαρκή αύξηση του πλούτου και της ισχύος των αριστοκρατών γαιοκτημόνων.

Continue reading →

η ανάληψη του Χριστού, η απογείωση του αεροπλάνου και η ανάληψη χρημάτων

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ γνωρίζω εάν πάθατε την ίδια πλάκα με μένα όταν μάθατε στο σχολείο και διαβάσατε στη Καινή Διαθήκη ότι ο Θεός θυσίασε τον γιο του, έναν είχε, και ότι μετά την εκτέλεσή του με σταύρωση, ο χειρότερος τρόπος θανάτωσης, και την ανάστασή του αναλήφθηκε στον ουρανό. Εγώ ταράχτηκα πολύ, συγκλονίστηκα. Πατέρας να θυσιάζει τον γιο του, θεός να σταυρώνεται και να πεθαίνει, νεκρός να ανασταίνεται και ο αναστάς να ανεβαίνει στον ουρανό! Πήρα δουλειά για όλη μου τη ζωή! Κι ακόμα, όπως αντιλαμβάνεστε, δεν έχει τελειώσει –  και δεν πρόκειται να τελειώσει, θα μείνει ελλιπής και ημιτελής. Ως αφελές μικρό παιδί, τώρα είμαι μεγάλο παιδί, αναρώτηθηκα: μας πώς ανέβηκε στον ουρανό; Πέταξε; Πήδηξε; Γιατί στον ουρανό, εκεί ψηλά; Την απάντηση στο τελευταίο ερώτημα τη βρήκα γρήγορα –  πήγε και κάθισε στα δεξιά του καθισμένου σε θρόνο πατέρα του. Κάθισε! Κάθεται συνέχεια από τότε ή μήπως σηκώνεται κάπου κάπου για να ξεπιαστεί; Δεν βαριέται να κάθεται όλη μέρα, αιώνες, χιλιετίες; Τι κάνει, πώς περνάει τη μέρα του, νέος θεάνθρωπος, μόλις τριάντα τριών  χρονών;

Continue reading →

η Ονομαστική δεν ήταν πτώση, άρα, δεν είχε καταλήξεις – πώς έγινε πτώση, πώς απέκτησε καταλήξεις;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η μελέτη της Ονομαστικής μας φέρνει αντιμέτωπους με μια ιδιαιτερότητα, παραδοξότητα, θα έλεγα,  η οποία είχε εντοπιστεί  από τις πρώτες μέρες της συγκρότησης της γραμματικής στην αρχαία Ελλάδα από τους στωικούς και που έχει καταγραφεί με σαφήνεια στην Τέχνη Γραμματική του Διονυσίου του Θρακός, 1ος π. Χ. Ποια είναι αυτή η παραδοξότητα, η ιδιαιτερότητα,  με την οποία θα ασχοληθούμε σήμερα; Ενώ όλες οι πτώσεις σε όλους τους αριθμούς έχουν καταλήξεις, σε πολλές περιπτώσεις της τρίτης κλίσης η ονομαστική ενικού δεν έχει! Δεν έχει σε όλα τα ουδέτερα! Τα ονόματα γένος, ύδωρ, ήπαρ, πράγμα, κρέας, άλας δεν έχουν κατάληξη στην ονομαστική ενικού. Και δεν έχει σε όλα τα ονόματα που λήγουν σε ρ ή σε ν: ρήτωρ, ιατήρ, ποιμήν, ηγεμών, αγών, μην (μήνας) και άλλες. Δεν είναι παράξενο;  Υπάρχει μόνο μία εξήγηση του φαινομένου: η ονομαστική να μην είναι πτώση και, άρα, να μην έχει καταλήξεις. Τι είναι όμως η πτώση;

ΟΙ στωικοί ήταν αυτοί που επινόησαν τον όρο πτώσις, ένας όρος που επιβιώνει έως σήμερα αφού πέρασε και στη λατινική γλώσσα (casus, πτώση), όπως και τον όρο κλίσις, που επίσης σημαίνει και πτώση, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, μεταβολή λόγω πτώσης.  Γιατί όμως η μεταβολή της λέξης εκλαμβάνεται ως πέσιμο, ως απομάκρυνση από κάτι σταθερό, από κάποια βάση. Ποια είναι αυτή η βάση, από την οποία πέφτουν, απομακρύνονται όλες οι πτώσεις όλων των αριθμών, εκτός από την αιτιατική ενικού;  Η Ονομαστική. Άρα, η Ονομαστική δεν είναι πτώση και άρα δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να έχει καταλήξεις.

Continue reading →

Η λατρεία του Ενός και του Ένα και το όραμα, η στρατηγική επιδίωξη της Δύσης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ έχετε παρατηρήσει την συχνή αναφορά του Θεού στις δηλώσεις των πολιτικών ηγετών των ΗΠΑ, του Ισραήλ, των μουσουλμανικών κρατών. Του ενός Θεού, του μόνου Θεού –  αδιάφορο εάν είναι ο Θεός μας, ο Γιαχβέ, ο Αλλάχ. Γνωρίζουμε ότι τόσο η ιουδαϊκή θρησκεία όσο και η μουσουλμανική ήταν αρχικά πολυθεϊστικές θρησκείες, όπως όλες οι θρησκείες όλων των λαών της υφηλίου –  της αρχαιοελληνικής, της ρωμαϊκής, της ινδικής και όλων των άλλων. Πώς φτάσαμε όμως στη λατρεία του ενός Θεού; Μήπως προηγήθηκε η λατρεία του Ένα (ουδέτερο) και του Ενός (αρσενικό); Υπάρχουν σπερματικά στοιχεία, σαφείς υπόρρητες ενδείξεις μονοθεϊσμού στην αρχαία ελληνική θρησκεία; Γιατί ο αριθμός ένα (1) είναι ο αριθμός του δυτικού πολιτισμού; Έχει κάποια σχέση με τον ηρωισμό, με τη διάκριση, με την υπεροχή; έχει κάποια σχέση με την πρωτιά; Μήπως ο αριθμός 1 είναι ο αριθμός, το σύμβολο της ισχύος; Ποιο είναι το ελάττωμα του αριθμού δύο (2) –  και όλων των υπολοίπων;   Θα μας βοηθήσουν άραγε ο μονοθεϊσμός, η λατρεία της ισχύος, της νίκης, του Απόλυτου, του Ενός/Ένα να σκιαγραφήσουμε αδρομερώς το όραμα, τη στρατηγική επιδίωξη  του δυτικού (καπιταλιστικού σήμερα) κόσμου για το μέλλον;

Continue reading →

άρχισε ή δεν άρχισε, θα γίνει ή δεν θα γίνει ο γ΄ παγκόσμιος πόλεμος;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΙΑΤΙ υπάρχει αυτή η πολύπτυχη διαφωνία; Η έναρξη ή το γεγονός ενός πολέμου είναι ζητήματα για τα οποία δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αμφιβολίες, επιφυλάξεις και ενστάσεις. Υπάρχουν όμως και δεν είναι καθόλου παράξενο, τουναντίον. Το σύνθετο ερώτημα του τίτλου έχει τεθεί εδώ και πολύ καιρό και θα το συζητάμε για πολύ καιρό. Θα έρθει μια μέρα που θα καταλήξουμε σε μια γενικά αποδεκτή άποψη, δεν ξέρουμε όμως ποια θα είναι αυτή. Μπορεί μια μέρα να αναφωνήσουμε: ναι, άρχισε και γίνεται ο γ΄παγκόσμιος πόλεμος και κανένας και καμμία δεν θα μπορεί να διαφωνήσει. Ή, θα πούμε: ευτυχώς, τελικά ο παγκόσμιος πόλεμος αποφεύχθηκε! Το γεγονός όμως ότι σήμερα δεν υπάρχει ομόφωνη εκτίμηση, για το ένα ή το άλλο ενδεχόμενο, μας θέτει ενώπιον τριών ζητημάτων που πρέπει να εξεταστούν και να αποσαφηνιστούν – και για να καταλαβαίνουμε τι λέμε και για να καταλαβαινόμαστε. Τι εννοούμε όταν λέμε “παγκόσμιος πόλεμος”; Νομίζουμε ότι είναι σαφές αλλά δεν είναι. Πότε αρχίζει ένας (παγκόσμιος) πόλεμος; Νομίζουμε ότι είναι ολοφάνερο –  δεν είναι! Ποια είναι τα αντίπαλα στρατόπεδα; Ως προς αυτό το ζήτημα, δεν υπάρχει καμιά απολύτως αμφιβολία και είναι ένα πολύ σταθερό έδαφος για να πατήσουμε και να εξετάσουμε τα άλλα δύο.

Continue reading →

θεόμουνο, θεογκόμενος, θεοκρατία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ γνωρίζω, εάν, εκτός της νέας ελληνικής γλώσσας, η λέξη θεός  ως πρώτο συνθετικό χρησιμοποιείται με επιτατική ή/και μεγεθυντική σημασία σε άλλη ή άλλες γλώσσες.  Διακατέχομαι από την εντύπωση πως σε αυτή την περίπτωση η νέα ελληνική γλώσσα είναι μοναδική. Γνωρίζω όμως ότι στο αμερικάνικο πορνό οι γυναίκες πορνοστάρ όταν δουν  ή όταν υποστούν τη διείσδυση μεγάλου πέους, θεόπουτσας, κραυγάζουν επαναλαμβάνοντας Oh my God! Oh my God! Θα το έχετε παρατηρήσει. Εάν δεν βλέπετε πορνό, θα ήθελα να σας συμβουλεύσω να βλέπετε δύο δεκαπεντάλεπτα τη βδομάδα διότι βοηθάει πολύ στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου –  άσχετα τι κάνετε μετά, δεν είμαι αδιάκριτος. Η επιτατική και μεγεθυντική χρήση της λέξης θεός ως πρώτο συνθετικό δεν έχει μελετηθεί, όπως δεν έχουν μελετηθεί και οι τόσο συχνά εκσφενδονιζόμενες θρησκευτικές βρισιές, οι γνωστές χριστοπαναγίες και τα περίφημα  γαμοσταυρίδια (γαμώ το Θεό μου, γαμώ το Χριστό μου, γαμώ την Παναγία μου, γαμώ το Σταυρό μου, γαμώ το τσουβάλι με τους Αγίους). Δεν έχουν μελετηθεί διότι οι ακαδημαϊκοί μας δάσκαλοι και ερευνητές δεν ασχολούνται με γλωσσικά φαινόμενα που δεν παρουσιάζουν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον. ‘Ετσι λένε. Άλλος όμως είναι ο λόγος: εάν κάνεις διδακτορική διατριβή με αντικείμενο την επιτατική και μεγεθυντική χρήση της λέξης θεός, και αφιερώσεις ένα εκτενές  κεφάλαιο στη μελέτη λέξεων σεξουαλικού περιεχομένου (θεόμουνο, θεοκόμματος, θεοπούτανο, θεογκόμενος) είναι βέβαιο ότι μια ζωή ή θα καθαρίζεις σκάλες στα Πατήσια ή θα κάνεις λάντζα σε σουβλατζίδικο στο Πέραμα. Πώς και πότε εμφανίστηκαν αυτά τα επίθετα, τα οποία λέγονται παρατακτικά,  στα οποία η λέξη θεός έχει μεγεθυντική ή/και επιτατική σημασία; Αυτό είναι το σημερινό μου θέμα.

Continue reading →

οι δυτικές κοινωνίες είναι πολεμικές κοινωνίες: 1. ο προληπτικός πόλεμος μεταξύ κρατών

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΜΕΙΣ οι δυτικοί έχουμε την πεποίθηση ότι οι δυτικές κοινωνίες είναι ειρηνικές και ότι, δυστυχώς,  η περίοδος της ειρήνης διακόπτεται από πολέμους, που είναι συνήθως σύντομοι. Τα χρόνια της ειρήνης είναι πολύ περισσότερα από αυτά του πολέμου. Έτσι δεν είναι; Οι δυτικές κοινωνίες, ειδικά οι ευρωπαϊκές έχουν πάψει να πολεμούν μεταξύ τους εδω και 80 (ογδόντα) χρόνια! Και, όπως φαίνεται, δεν πρόκειται να πολεμήσουν ξανά μεταξύ τους. Αν τις συγκρίνουμε με τον αρχαιοελληνικό κόσμο, ένα κόσμο φιλοπόλεμων και πολεμοχαρών πόλεων (“πόλεων-κρατών”), και με τη ρωμαϊκή κοινωνία, θα διαπιστώσουμε ότι ο ελληνορωμαϊκός κόσμος πολεμούσε κάθε χρόνο (επαναλαμβάνω: κάθε χρόνο), θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει σαφής διαφορά: οι δυτικές καπιταλισικές κοινωνίες δεν πολεμούν κάθε χρόνο. Συχνός ήταν ο πόλεμος και κατά την φεουδαρχική, μεσαιωνική περίοδο, με τις περιόδους της ειρήνης να είναι συντόμοτερες αυτών του πολέμου. Μέχρι το 1945, οι περίοδοι της ειρήνης εναλλάσσονταν με αυτές του πολέμου κι άλλοτε ήταν μεγαλύτερης διάρκειας κι άλλοτε μικρότερης από αυτές του πολέμου. Και φτάσαμε στο σημείο να παύσουμε να πολεμάμε μεταξύ μας!

Η αφήγηση αυτή μας υποχρεώνει να διατυπώσουμε μια παρατήρηση και πάρα πάρα πολλά ερωτήματα. Η παρατήρηση, η θέση: εδώ και 2.700 χρόνια, από την αρχαϊκή εποχή, από την εποχή της Ιλιάδας, μέχρι σήμερα,  πολεμάμε όλο και λιγότερο –  σήμερα, καθόλου. Θα λέγαμε ότι η εξέλιξη αυτή είναι πολύ θετική. Εγείρεται όμως πληθώρα ερωτημάτων. Γιατί σταματήσαμε να πολεμάμε μεταξύ μας; Αφού σταματήσαμε να πολεμάμε μεταξύ μας, γιατί η πολεμική βιομηχανία καταλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο μέρος της όλης κοινωνικής παραγωγής και γιατί διατηρούμε στρατούς πάνοπλους και με ό,τι πιο σύγχρονο όπλο υπάρχει; Είναι σαφής η αντίφαση ή δεν είναι; Γιατί πολεμούσαμε, ποια ήταν η στρατηγική επιδίωξη κάθε πολέμου; Τι θα συνέβαινε, εάν δεν πολεμούσαμε; Τι θα συνέβαινε, εάν σήμερα  σταματούσε πλήρως η πολεμική βιομηχανία και καταργούνταν ο στρατός; Και το πρωταρχικό: τι είναι μια πολεμική κοινωνία; Υπήρξαν κοινωνίες που δεν ήταν πολεμικές; Εάν υπήρξαν, πώς εμφανίστηκαν οι πολεμικές; Είναι δυνατόν να πάψουν να υπάρχουν; 

Continue reading →

η κλιτή (αρχαία ελληνική, ινδοευρωπαϊκή) λέξη ως χώρος εγκλεισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΙ λέξεις όλων των κλιτών γλωσσών διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: στις άκλιτες και στις κλιτές, που είναι και οι περισσότερες. Στην πρόταση που μόλις διαβάσατε υπάρχουν μόνο τέσσερις άκλιτες λέξεις (σε, δύο, και, που) –  όλες οι άλλες είναι κλιτές. Κλιτή λέξη είναι αυτή που κλίνει, δηλαδή, που μεταβάλλεται η μορφή της: λέξη, λέξης, λέξεις, λέξεων, διακρίνομαι, διακρίνεσαι, διακρίνεται, θα διακριθώ, είχα διακριθεί, κοκ.  Κλιτή γλώσσα είναι η γλώσσα που οι λέξεις της αλλάζουν μορφή, μεταβάλλουν τη μορφή τους. Από τις 7.000 γλώσσες που μιλιούνται σήμερα πάνω στον πλανήτη, ελάχιστες είναι κλιτές: είναι οι ινδοευρωπαϊκές και η αραβική. Αν λάβουμε υπ΄ όψει μας το γεγονός ότι οι γλώσσες αυτές ήταν γλώσσες ποιμένων-πολεμιστών, θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι μέχρι τώρα δεν έχει εξεταστεί και μελετηθεί η σχέση μεταξύ του ποιμενισμού και της κλίσης, αφού επισημάνουμε ότι οι άλλες ποιμενικής προέλευσης γλώσσες (τουρκική, μογγολική, φιλανδική, ουγγρική) δεν είναι κλιτές αλλά συγκολλητικές γλώσσες. Θα δούμε ποια είναι η διαφορά τους. Η σχέση μεταξύ του (ινδοευρωπαϊκού και αραβικού) ποιμενισμού και της γένεσης της κλίσης  είναι το αντικείμενο μιας μελέτης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Το σημερινό κείμενο αντλεί από αυτή τη μελέτη.

Continue reading →