τα παιδιά της γαλαρίας: για ένα συγκρουσιακό, δυναμικό, μαχητικό, διεκδικητικό κίνημα ανέργων

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Σχόλιο του rudolf στο πρόσφατο σημείωμα σχετικά με τις απόψεις των παιδιών της γαλαρίας για τις αιτίες της ήττας των ‘ταξικών αγώνων’ των τελευταίων έξι ετών με παρωθεί να επανέλθω.  Ο rudolf υποστηρίζει ότι η εν λόγω ομάδα δεν είναι μαρξιστές και λενινιστές, όπως έγραψα, και θα κατέληγα κι εγώ σε αυτό το συμπέρασμα εάν διάβαζα τα τεύχη που η ομάδα έχει εκδώσει.

Σήμερα θα εξετάσω την πρόταση των παιδιών της γαλαρίας για ένα συγκρουσιακό, δυναμικό, μαχητικό, διεκδικητικό κίνημα ανέργων: η πρόταση αυτή ίσως μας βοηθήσει να διαυγάσουμε τη διαφωνία μας και να συνεχίσουμε τη συζήτησή μας.

Τί θα διεκδικήσει αυτό το κίνημα ανέργων, πώς, από ποιους;

Το κίνημα ανέργων, οι άνεργοι που θα κινητοποιηθούν, που θα κινηθούν στον δρόμο, θα διεκδικήσει, δηλαδή θα απαιτήσει, θα ζητήσει, θα αιτηθεί, θα διατυπώσει και θα υποβάλλει την εξής απαίτηση, το εξής αίτημα: αύξηση και χρονική επέκταση του επιδόματος ανεργίας. Δεν θα παρακαλέσει, δεν θα ικετεύσει – θα  διεκδικήσει.  Για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε (κομμουνισμός της γλώσσας) θεωρώ άκρως απαραίτητο να διευκρινίσουμε τις σημασίες των ρημάτων διεκδικώ και απαιτώ. Ανοίγω το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και διαβάζω τα παρακάτω –  πολύ σύντομα θα διαπιστώσετε ότι δεν πρόκειται για σχολαστικισμό:

διεκδικώ: 1α. απαιτώ , με τη χρησιμοποίηση νομικών μέσων, την κυριότητα ενός πράγματος που το κατέχει ή στο οποίο προβάλλει αξιώσεις κάποιος άλλος· β. απαιτώ κάτι ως οφειλόμενο, ως δίκαιο, χρησιμοποιώντας όλα τα υπάρχοντα μέσα 2. προσπαθώ να πετύχω κάτι ανταγωνιζόμενος κάποιον άλλον.

απαιτώ: 1. ζητώ επίμονα, φορτικά α. κάτι το οποίο θεωρώ ότι μου ανήκει δικαιωματικά β. κάτι που θεωρώ σωστό 2. για κάτι που θεωρείται τελείως απαραίτητο.

Το κίνημα των ανέργων, οι άνεργοι σε κίνηση, οι κινητοποιημένοι άνεργοι, δεν θα ικετεύσουν, δεν θα παρακαλέσουν αλλά θα διεκδικήσουν, θα απαιτήσουν χρησιμοποιώντας όλα τα υπάρχοντα μέσα, θα ζητήσουν επίμονα, φορτικά αύξηση και   χρονική επέκταση του επιδόματος ανεργίας. Έχοντας επίγνωση της σημασίας των ρημάτων διεκδικώ και απαιτώ, τα παιδιά της γαλαρίας είναι υποχρεωμένα να χαρακτηρίσουν τη διεκδίκηση, την απαίτηση, άρα το κίνημα, με τα επίθετα δυναμικό και συγκρουσιακό για να ξεκαθαρίσουν ότι θα κινηθούν όχι ως συμμετέχοντες σε κάποια λιτανεία, ικεσία, παράκληση, ειρηνική διαδήλωση.

Το κίνημα θα είναι μεν διεκδικητικό αλλά δυναμικό, δεν θα είναι ειρηνικό, κατά συνέπεια θα είναι διεκδικητικό συγκρουσιακό.  Θα είναι δυναμικό γιατί θα έχει έντονη δράση, δράση που θα εντυπωσιάζει, και, οπωσδήποτε,  θα είναι βίαιο. Κι επειδή θα είναι βίαιο θα είναι και συγκρουσιακό, δηλαδή δεν θα αποφύγει τη σύγκρουση –  εννοείται με τους κατασταλτικούς κρατικούς μηχανισμούς (ή τις παρακρατικές κατασταλτικές ομάδες).

Πριν δούμε εάν θα μπορούσε να διεκδικήσει κάτι άλλο, ή, μάλλον, και κάτι άλλο, ας δούμε σε ποιον θα απευθυνθεί για να διεκδικήσει την αύξηση και την χρονική επέκταση του επιδόματος ανεργίας:  θα απευθυνθεί στο Κράτος. Μιας όμως και το Κράτος είναι ένα σύνολο μηχανισμών, έχω την εντύπωση ότι δεν θα απευθυνθεί ούτε στο Υπουργείο Παιδείας ούτε στο Υπουργείο Τουρισμού –  σε κάποιο όμως υπουργείο θα πάει, δεν μπορεί να μην πάει, οφείλει να απευθυνθεί σε κάποιον. Φαντάζομαι λοιπόν μια πορεία ενός εκατομμυρίου ανέργων που είναι μαχητική, δηλαδή οι διαδηλωτές φωνάζουν δυνατά τα συνθήματά τους, προχωρούν προς το Υπουργείο Οικονομικών, ας πούμε, και μια αντιπροσωπεία των ανέργων πάει στον Υπουργό και του υποβάλλει το αίτημα, τη διεκδίκηση, την απαίτηση. Ο Υπουργός το δέχεται και τους λέει, ναι, θα το εξετάσουμε το αίτημά σας. Πότε, Κύριε Υπουργέ. Σε έξι μήνες, ενδέχεται να απαντήσει ο Κύριος Υπουργός. Μετά από έξι μήνες, ξανά μανά τα ίδια, οπότε η υπομονή των ανέργων εξαντλείται, και τα σπάνε, επεμβαίνει η Αστυνομία και ο Στρατός, και οι άνεργοι πάνε σπίτια τους και κλαμένοι και δαρμένοι. Εκτός κι αν τα σπάσουν χωρίς να πάνε να υποβάλλουν το αίτημα στον Κύριο Υπουργό –  και να πάνε πάλι στα σπίτια τους και δαρμένοι και κλαμένοι.

Το ότι θα απευθυνθούν στο Κράτος για να διεκδικήσουν δυναμικά την αύξηση και τη χρονική επέκταση του επιδόματος ανεργίας  δεν υπάρχει καμιά απολύτως αμφιβολία, το γράφουν ξεκάθαρα τα παιδιά της γαλαρίας (τ. 16-17, σελ. 98):

Κι όμως το κράτος εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο κοινωνικών διεκδικήσεων. Εξακολουθεί να είναι μια στιγμή της ταξικής πάλης.

Κάπως έτσι φαντάζομαι ότι φαντάζονται το συγκρουσιακό, δυναμικό, διεκδικητικό κίνημα ανέργων. Θα απευθυνθούν οι εκατοντάδες χιλιάδες, μπορεί και πάνω από 1 εκ., στο Κράτος κι αυτό είτε θα ικανοποιήσει, θα παραχωρήσει την αύξηση και τη χρονική επέκταση του επιδόματος ανεργίας είτε δεν θα την παραχωρήσει. Εάν υποχωρήσει και την παραχωρήσει, σωθήκαμε! Εμείς οι άνεργοι θα ζούμε χωρίς να δουλεύουμε. Επειδή όμως τα παιδιά της γαλαρίας είναι βέβαια ότι δεν θα υποχωρήσει και δεν θα κάνει καμιά παραχώρηση, το κίνημα θα είναι δυναμικό και συγκρουσιακό. Θα συγκρουστεί με τις κατασταλτικές δυνάμεις του Κράτους και ενδέχεται να τις νικήσει, να τις τρέψει σε φυγή. Εάν δεν τις νικήσει, το κίνημα θα ηττηθεί. Αν τις νικήσει, αν τις τρέψει σε φυγή. οι διαχειριστές του Κράτους θα φοβηθούν και θα ικανοποιήσουν ταπεινωμένοι το αίτημα των ανέργων. Σωθήκαμε –  εμείς οι άνεργοι και οι άνεργες θα ζούμε χωρίς να δουλεύουμε –  οι άλλοι ας δουλεύουν· να παρακαλάνε να τους απολύσουν να ζουν χωρίς να δουλεύουν.

Αν νομίσετε ότι κάνω πλάκα, κάνετε λάθος. Μιλάω πολύ σοβαρά, καταγράφω τις λογικές συνέπειες και ακολουθίες σκέψεων και προτάσεων. Θα μπορέσουν όμως οι άνεργοι να νικήσουν τις κατασταλτικές δυνάμεις του Κράτους;  Γιατί αυτό το αίτημα και όχι κάποιο άλλο;  Γιατί να μην υποβάλλουν οι άνεργοι το αίτημα της μείωσης του χρόνου εργασίας ώστε και οι άνεργοι να εργαστούν και οι εργαζόμενοι να δουλεύουν λιγότερο; Να γιατί:  η ικανοποίηση της απαίτησης της αύξησης και της χρονικής επέκτασης του επιδόματος ανεργίας είναι πιο εύκολη υπόθεση από ό,τι η μείωση του χρόνου εργασίας. Άλλη εξήγηση δεν βλέπω.

Τα παιδιά της γαλαρίας διαφωνούν με τις απόψεις του αναρχικού, αντιεξουσιαστικού, αυτόνομου, αντιφασιστικού χώρου, ο οποίος υποστηρίζει ότι ο προσανατολισμός, παροντικός και μελλοντικός,  του Κράτους είναι η εξόντωση των ανέργων. Και γράφουν (ο.π.):

Το ζήτημα τίθεται ως εξής: αντί οι α/α/α/α να διαμαρτύρονται στα έντυπά τους ότι ως ανέργους το ‘φασιστικό’ κράτος τούς καταγράφει με σκοπό να τους ‘εξολοθρεύσει’, θα μπορούσαν καλύτερα να κινητοποιήσουν ό,τι πόρους έχουν για να βρεθούν και να οργανωθούν μαζί με τους υπολοίπους ανέργους, ν΄αρχίσουν να συνδέονται με τους υπαρκτούς ταξικούς αγώνες και να διεκδικούν δυναμικά την αύξηση και τη χρονική επέκταση του επιδόματος ανεργίας. Ένα συγκρουσιακό κίνημα ανέργων θα ήταν σήμερα μεγαλύτερη απειλή για το ‘φασιστικό’ κράτος από την έκδοση αντιφασιστικών αφισών και τη διοργάνωση ακίνδυνων αντιφασιστικών πορειών.

Θα ήταν απειλή για το Κράτος ένα συγκρουσιακό κίνημα ανέργων;  Δε νομίζω. Όποια δυναμική δράση κι αν επέλεγε, δεν είναι και πολλές, οι κατασταλτικές δυνάμεις του Κράτους θα την αντιμετώπιζε αμείλικτα. Διαδήλωση με ταραχές, καταλήψεις κτιρίων –  αυτά μπορεί να κάνει, τίποτα άλλο: το μόνο που μπορεί να κάνει είναι ο έλεγχος του χώρου (δρόμος, κτίρια). Η επανάκτηση όμως του ελεγχόμενου από το κίνημα ανέργων χώρου είναι για το Κράτος υπόθεση ρουτίνας. Αυτό τα παιδιά της γαλαρίας δεν μπορούν να το πάρουν ακόμα απόφαση, δεν μπορούν να το χωνέψουν  και συνεχίζουν ακάθεκτοι. Δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να γράφουν, σε καμιά περίπτωση συνειδητά, συνταγές ήττας. 

Γιατί όμως μέχρι τώρα δεν έχει εμφανιστεί ένα συγκρουσιακό, δυναμικό, διεκδικητικό κίνημα ανέργων;  Διότι οι άνεργοι θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο δεν θα καταφέρουν απολύτως τίποτα –  μόνο ξύλο θα φάνε και χημικά θα εισπνεύσουν;  Είναι φοβισμένοι και αλλοτριωμένοι;  Όχι, είναι σοφοί –  και προσπαθούν να επιλύσουν το πρόβλημά τους όπως μπορεί ο καθένας:  μείωση κατανάλωσης, βοήθεια συγγενών, αλληλεγγύη φίλων, φιλανθρωπία, εγκληματικότητα, φυγή στα χωριά, μετανάστευση, περιστασιακή εργασία. Μήπως εμφανιστεί στο μέλλον;  Ούτε μία τοις εκατομμυρίοις.

Τα παιδιά της γαλαρίας έχουν στραμμένο τον εγκέφαλό τους στο παρελθόν. Το όνομα τους αναφέρεται στην προλεταριακή πλέμπα του 19ου αιώνα που παρακολούθησε το θέατρο στο Παρίσι από τη γαλαρία, πολύ μακριά από τη σκηνή –  δεν βλέπανε και πολλά πράγματα. Δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι η διαμαρτυρία, τα αιτήματα, οι διεκδικήσεις, τα κινήματα, οι κινητοποιήσεις, οι διαδηλώσεις, ειρηνικές και μη, οι ταραχές, οι εξεγέρσεις, η ένοπλη βία ανήκουν στο παρελθόν εξ αιτίας τόσο της συντριπτικής οπλικής υπεροχής του Κυρίου καπιταλιστή όσο και της τεχνοεπιστημονικής αποτελεσματικής παρακολούθησης χώρων και προσώπων.  Δεν εννοώ ότι δεν θα γίνονται, ασφαλώς και θα γίνονται –  εννοώ ότι θα ηττώνται σε κάθε περίπτωση. Και: ή θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά, να δούμε αν υπάρχουν άλλοι τρόποι διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου, ή θα συνεχίσουμε το ίδιο τροπάριο, εννοώ το τροπάριο της λατρείας του κινήματος, των ταραχών, των διεκδικήσεων, της εκδικητικής και εκτονωτικής εξέγερση.

Τα παιδιά της γαλαρίας ανήκει στην νεκροζώντανη ιστορική Αριστερά. Όσο περνάει ο καιρός θα φαίνεται όλο και πιο ξεκάθαρα ότι όσο πιο εξεγερσιακή, κινηματική,  δυναμική, διεκδικητική, συγκρουσιακή είναι μια ομάδα, όπως καλή ώρα τα παιδιά της γαλαρίας, τόσο πιο αναχρονιστικές και ατελέσφορες, αναποτελεσματικές θα είναι και οι αναλύσεις τους και οι προτάσεις τους.

Η ανεργία θα είναι το πρόβλημα του 21ου αιώνα. Ως μαρξιστές, τα παιδιά της γαλαρίας θα γνωρίζουν ότι σε είκοσι τριάντα χρόνια, εάν είμαστε καλά θα τα ζήσουμε αυτά τα χρόνια, οι άνεργοι θα είναι περισσότεροι από τους εργαζόμενους. Η μόνη λύση, από τη σκοπιά των ανέργων και εργαζομένων, είναι η μείωση του χρόνου εργασίας. Είναι μια λύση που ο Κύριος καπιταλιστής δεν θα δεχτεί ποτέ των ποτών –  ίσως μόνο σε κάποιες ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες: στην Ολλανδία η μερική, τετράωρη απασχόληση ξεπερνάει το 50%.  Η στρατηγική του Κυρίου είναι η εξόντωση των περιττών και άχρηστων για το Κεφάλαιο πληθυσμών: το έχει κάνει πολλές φορές στο παρελθόν, δεν θα διστάσει να το κάνει και στο μέλλον.

Μια τέτοια ανεργία προφανώς θα επιταχύνει και θα γενικεύσει τη συρρίκνωση του καπιταλισμού. Η οποία, κατά τη γνώμη μου, έχει ήδη αρχίσει. Συρρίκνωση του καπιταλισμού σημαίνει ότι το Κράτος πρόνοιας θα πεταχτεί στα σκουπίδια, ότι το Κράτος δεν θα καταγράφει πια τον συσχετισμό δύναμης μεταξύ Κεφαλαίου -Εργασίας, ότι δεν θα ανέχεται αιτήματα, ότι δεν θα κάνει παραχωρήσεις, ότι το κέρδος θα παραχωρήσει τη θέση του στη βία.

Κι όλα αυτά εν μέσω τεράστιου και συλλογικά παραγόμενου πλούτου. Η προϊούσα συρρίκνωση του καπιταλισμού θα διευρύνει ολοταχώς το χάσμα μεταξύ των δυνατοτήτων της εποχής μας και της ένδειας, της σπάνης και της εξόντωσης που επιβάλλεται: εάν δεν τη ζήσουμε εμείς, θα τη ζήσουν τα παιδιά μας –  εννοώ μια παγκόσμια κοινωνική επανάσταση, μια όξυνση του κοινωνικού πολέμου που θα διεξαχθεί με άλλους τρόπους, άλλες πρακτικές, άλλες αξίες, άλλες γνώσεις, άλλες αντιλήψεις.