aut Caesar aut nihil: εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και μάχες οπισθοφυλακής

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Με τη λατινική φράση του τίτλου ο Έρνστ Κασίρερ (Ο μύθος του κράτους) συνοψίζει την πολιτική φιλοσοφία του “Ηγεμόνα” του Νικολό Μακιαβέλι (1469-1527) που γράφτηκε πριν από 500 ακριβώς χρόνια (1513). Η φράση, ο “Ηγεμόνας”, μας λέει  το εξής: για να κερδίσεις το πολιτικό παιχνίδι, το οποίο παίζεται όπως το πολεμικό, και το ερωτικό, θα πρέπει να είσαι Καίσαρας (Βοργίας): πανούργος, δόλιος, αδίστακτος, βίαιος. Εάν δεν τα σηκώνει αυτά ο οργανισμός σου και δεν αντέχεις το ξύλο, άραξε, μην κάνεις τίποτα (nihil). Τρίτη επιλογή δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει;

     Με το έργο του, φίλες και φίλοι, και ειδικά με τον “Ηγεμόνα”, ο Μακιαβέλι έβαλε ένα τέλος στη μεσαιωνική σκέψη και εγκαινίασε έναν νέο τρόπο σκέψης· το τέλος οριστικοποιήθηκε και έγινε αμετάκλητο, έναν αιώνα αργότερα,  με το έργο του Γκαλιλέϊ (1564-1642) “Διάλογοι σχετικά με τις δύο νέες επιστήμες”. Η μεσαιωνική σκέψη, κυρίως φιλοσοφία και θεολογία, αρχίζει με δύο πραγματείες περί της ουράνιας και περί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, που αποδίδονται στον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη (1ος μ. Χ. αιώνας ), μαθητή του Παύλου, αλλά πολλοί μελετητές διαφωνούν. Πάνω σε αυτές τις δύο πραγματείες, κυρίως,  θεμελιώθηκε το πνευματικό μεσαιωνικό σύμπαν. 1500 χρόνια!

      Ο Μακιαβέλι (πολιτική φιλοσοφία) λοιπόν και ο Γκαλιλέϊ (επιστήμη) εγκαινιάζουν τον νεοτερικό πολιτισμό. Δεν περνάει απαρατήρητο ότι η εποχή τους είναι η εποχή της γένεσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Η εποχή αυτή θεωρώ ότι λήγει επί των ημερών μας -και όταν λέω επί των ημερών μας δεν εννοώ σήμερα, αύριο και μεθαύριο· εννοώ τον 21ο αιώνα, μπορεί και πιο μετά, δεν το γνωρίζω αυτό. Η εποχή μας θα θέσει ένα τέλος στη πολιτική φιλοσοφία και στη επιστήμη της καπιταλιστικής εποχής, που διαρκεί ήδη έξι αιώνες. Ως προς την επιστήμη, θα  επανεξετάσουμε τον ορθό λόγο,  την επιθυμία κυριαρχίας επί της φύσης με σκοπό τον εξοβελισμό του θανάτου και την επίτευξη της επιθυμίας της σωματικής αθανασίας. Ως προς την πολιτική φιλοσοφία, θα επανεξετάσουμε το δίλημμα aut Caesar aut nihil.  Η επανεξέταση της πολιτικής φιλοσοφίας και της επιστήμης, που εγκαινίασαν οι δύο διανοητές της εποχής του μεταιχμίου μεταξύ φεουδαρχίας και καπιταλισμού, δύο σαφώς διακριτών εποχών του δυτικού πολιτισμού, θα είναι μια μακράς διάρκειας πνευματική περιπέτεια, μια περιπέτεια την οποία αποκαλώ παγκόσμια πνευματική επανάσταση.

     Στον πυρήνα της νεοτερικής πολιτικής φιλοσοφίας βρίσκεται το Κράτος και ο έλεγχός του με πολλούς και διαφόρους τρόπους. Ένας από αυτούς είναι η ένοπλη επαναστατική βία, στην οποία κατέφυγε τόσο ο Κύριος όσο και ο Υποτελής. Η χρήση των όπλων για την διεξαγωγή του ταξικού, εμφύλιου, κοινωνικού πολέμου με σκοπό την κατάκτηση και τον έλεγχο του Κράτους κατέστη δυνατή λόγω της σχετικής οπλικής ισορροπίας των αντιπάλων, των ανταγωνιστών Κυρίων και των εξεγερμένων και επαναστατημένων Υποτελών. Όσον αφορά τους Υποτελείς, η πιο λαμπρή σελίδα, αλλά όχι και η μοναδική, της χρήσης  των όπλων για επαναστατικούς και εξεγερτικούς σκοπούς ήταν η νικηφόρα ρώσικη επανάσταση των μπολσεβίκων το 1917. Ο Λένιν και ο Τρότσκι υιοθετούσαν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους  το aut Caesar aut nihil.

    Η σχετική οπλική ισορροπία όμως μάς τελείωσε – με την κατασκευή των πυρηνικών και άλλων ισχυρών όπλων που μόνο ο Κύριος και το Κράτος μπορεί να διαθέτει. Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα, ο κύριος όγκος της  ιστορικής  Αριστεράς  στράφηκε προς τον έλεγχο του Κράτους με τις εκλογές με αποτέλεσμα να είναι το Κράτος αυτό που ελέγχει την Αριστερά. Στη Γαλλία, οι  ιμπεριαλιστές σοσιαλιστές της κυβέρνησης βομβαρδίζουν πόλεις του Μαλί· στην Ελλάδα, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είναι πανέτοιμος να νοικοκυρέψει το ελληνικό Κράτος – επιτέλους, μόνο με την ιστορική Αριστερά  ‘θα έχουμε Κράτος’ – και θα προσανατολιστεί προς μια δίκαιη ανάπτυξη.  

    Μεταξύ εκλογικισμού/κυβερνητισμού και ένοπλης επαναστατικής βίας κινείται η διαμαρτυρία και η πίεση προς τον Κύριο και το Κράτος για την ικανοποίηση αιτημάτων  μέσω της επίδειξης της ισχύος, ήτοι μέσω της κινητοποίησης και επίδειξης του μεγάλου αριθμού των διαδηλωτών ως έλεγχος του χώρου (δρόμος, καταλήψεις κτιρίων)  και ως δυνάμει απειλή. Μα ο Κύριος και το Κράτος δε χαμπαριάζει: η συντριπτική οπλική υπεροχή που έχει εξασφαλίσει του επιτρέπουν να γράφει στα ένδοξα και μεγαλοπρεπή αρχίδια του και τις διαμαρτυρίες και τα αιτήματα και τις διαδηλώσεις και τις κούφιες απειλές.

    Οι παραπάνω πρακτικές θεωρούνται ως ειρηνικές πρακτικές από τους διαδηλωτές, ο Κύριος όμως διαφωνεί· διότι  από τη μια ο έλεγχος του καπιταλιστικού χώρου είναι όντως ενοχλητικός κι από την άλλη μια διαδήλωση ενδέχεται να μετεξελιχθεί σε έφοδο, οπότε αντιμετωπίζεται ως επιθετική κίνηση και καταστέλλεται αδιστάκτως.  Οι πρακτικές αυτές κινούνται μεταξύ νόμιμης, ειρηνικής διαμαρτυρίας και δυνἀμει βίαιης, ένοπλης δηλαδή, εξέγερσης. Όταν τείνουν προς την άσκηση βίας εμφανίζονται με τη μορφή των εξεγέρσεων, καταστροφών, εμπρησμών και ταραχών. Πολλοί θεωρούν ότι αρχίζει η εποχή των ταραχών, αλλά η οπλική υπεροχή του Κυρίου μας επιτρέπει να αποφανθούμε ότι αρχίζει η εποχή της ήττας. 

    Τέλος, υπάρχουν  και οι υποστηρικτές της ένοπλης επαναστατικής βίας. Θα τους διακρίναμε σε δύο ομάδες. Σε αυτούς που θεωρούν ότι πρέπει να καταφύγουμε σε αυτήν εδώ και τώρα και σε αυτούς που θα καταφύγουν σε αυτήν στο μέλλον, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, όταν δηλαδή διαμορφωθεί η επαναστατική κατάσταση. Στη πρώτη ανήκαν τα ένοπλα αντάρτικα πόλης (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, κ.α.),   τα οποία ηττήθηκαν, συνθηκολόγησαν και αναθεώρησαν τις απόψεις τους.  Επιβιώνουν ή εμφανίζονται κατά καιρούς νέες ομάδες, που καταφεύγουν σε διάφορα όπλα, από γκαζάκια και μολότοφ μέχρι βόμβες και Καλάσνικοφ, αλλά η δυνατότητα της αποτελεσματικότατης κρατικής επιτήρησης και παρακολούθησης δεν τις επιτρέπει να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή σταδιοδρομία. Η καταστροφή του Κράτους μέσω της στρατιωτικής αντιπαράθεσης δεν κατέστη εφικτή.

    Στη δεύτερη ομάδα περιλαμβάνονται απειροελάχιστα κατάλοιπα της σταλινικής, τροτσκιστικής, μαοϊκής ιστορικής Αριστεράς. Μέχρι να διαμορφωθεί η επαναστατική κατάσταση, οι ομάδες,  κόμματα και κομματίδια της ιστορικής Αριστεράς της μελλοντικής ένοπλης επαναστατικής (θα) επιδίδονται σε όλες τις πρακτικές που προανέφερα. Η βασική επιδίωξη όλων όσοι καταφεύγουν σε αυτές (εκλογές, διαδηλώσεις, εξεγέρσεις, ένοπλη βία) δεν είναι η καταστροφή του Κράτους αλλά η κατάληψή του, ο έλεγχος του με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για να καταλυθεί ο καπιταλισμός και να καταργηθεί το Κράτος! Το απόλυτο μπέρδεμα των μπουτιών. Με αποτέλεσμα να αναπαράγονται οι αυταπάτες και η σύγχυση: δείτε το ΚΚΕ: είναι και υπέρ και κατά των εκλογών και της επαναστατικής βίας, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η τρύπα στο νερό και να πέφτει εκεί μέσα και να εξαφανίζεται.  

    Ο Κύριος και το Κράτος έχει σαφέσταση επίγνωση τόσο της οπλικής υπεροχής όσο και της αποτελεσματικής παρακολούθησης/επιτήρησης (πανταχού παρουσία), είναι ένας ετοιμοπόλεμος πολεμιστής. Και μπορεί να επιδίδεται, όποτε κρίνει ότι πρέπει να το πράξει, σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις με σκοπό τον πλήρη έλεγχο του καπιταλιστικού χώρου, και σε αποτελεσματική αντιμετώπιση των μαχών οπισθοφυλακής που δίνουν οι κάθε τόσο εμφανιζόμενοι θύλακες της ένοπλης επαναστατικής βίας. 

   Οι πρακτικές αυτές είτε συγγενεύουν με τον Καίσαρα, οπότε αναπόφευκτα θα κατασταλούν, είτε κινούνται μεταξύ του Καίσαρος και  του μηδενός, της ιδιώτευσης δηλαδή, οπότε και τις αυταπάτες και τη σύγχυση θα διαιωνίζουν και θα ανανεώνουν, οπότε θα είναι και παντελώς αναποτελεσματικές. Οι Υποτελείς αρχίζουν να τα αντιλαμβάνονται όλα αυτά. Θεωρώ λοιπόν ότι ζούμε το τέλος όλων αυτών των πρακτικών, ζούμε δηλαδή το τέλος των αυταπατών, των ψευδαισθήσεων, της σύγχυσης από τη μια και το τέλος της σπατάλης της ζωτικότητας από την άλλη. Ο Κύριος θα συνεχίσει να ζει την εποχή του Μακιαβέλι, οι Υποτελείς όμως θα της γυρίσουν την πλάτη, χωρίς να καταφεύγουν στο nihil, στην ιδιώτευση. Και εδώ βρίσκεται τόσο το δράμα όσο και η ευκαιρία της εποχής μας. Διαμορφώνεται μια καινοφανής, περίεργη θα έλεγα, κατάσταση: από τη μια η πολύμορφη Ισχύς του Κυρίου και του Κράτους κι από την άλλη η αδιαφορία, λόγω αδυναμίας,  των Υποτελών να αντιπαρατεθούν σε αυτή την Ισχύ.

Να σηματοδοτεί άραγε αυτό  την οριστική και αμετάκλητη νίκη του Κυρίου! Όχι, κατά κανένα τρόπο.

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, που λέει και ο Κύριος.

Θα δούμε αύριο ποια είναι αυτά τα δύσκολα.