φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Αναρωτιέμαι: υπάρχει διαμαρτυρία, ικεσία και εκφοβισμός στη φύση, στα ζώα; Γιατί διατυπώνουμε αυτό το ερώτημα, γιατί να μας ενδιαφέρει εάν αυτές οι συμπεριφορές υπάρχουν στη φύση;
Στην κοινωνία υπάρχουν. Αυτή όμως δεν είναι απάντηση, είναι μπαρμπούτσαλα. Και είναι μπαρμπούτσαλα γιατί εγκλωβίζεται στα πλαίσια του αυτονόητου. Αυτό το αυτονόητο θα επιχειρήσουμε να πλήξουμε σήμερα, αυτό είναι το μεράκι μας – ούτε δουλειά μας είναι ούτε καθήκον, μεράκι είναι.
Για να το πλήξουμε θα πρέπει να έχουμε κατά νου έναν ορισμό της κοινωνίας. Κοινωνία είναι οι σχέσεις, οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης. Ιδεοτυπικά (<ιστορικά), μεταξύ των ανθρώπων εγκαθιδρύονται δύο είδη σχέσεων: η σχέση της συνεργασίας και της πρότασης και η σχέση της διαταγής, της υπακοής και της εκτέλεσης της διαταγής. Την πρώτη την ονομάζουμε κομμουνιστική σχέση (εμμενής κομμουνισμός), τη δεύτερη κυριαρχική σχέση (Κυριαρχία). Αυτό που μας ενδιαφέρει και στις δύο είναι ή ίδια η σχέση, η διαδικασία εγκαθίδρυσής της, η διαδικασία αναπαραγωγής της και η διαδικασία κατάλυσής της. Πέρα από την κυριαρχική σχέση και τις σχετικές με αυτήν διαδικασίες μας ενδιαφέρουν τα μάλα και οι φορείς της σχέσης, ο Κύριος και οι Υποτελείς.
Όταν λοιπόν ρωτάμε εάν η διαμαρτυρία, η ικεσία και ο εκφοβισμός υπάρχουν στην κοινωνία, εννοούμε εάν οι φορείς των σχέσεων, της κυριαρχικής εν πρώτοις , διαμαρτύρονται, ικετεύουν και εκφοβίζουν. Είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε κάποιες απαντήσεις:
ο Κύριος δεν διαμαρτύρεται
ο Κύριος δεν ικετεύει
ο Κύριος εκφοβίζει
οι Υποτελείς διαμαρτύρονται
οι Υποτελείς ικετεύουν
οι Υποτελείς εκφοβίζουν.
Διαπιστώνουμε ότι ενώ ο Κύριος δεν διαμαρτύρεται και δεν ικετεύει, οι Υποτελείς και διαμαρτύρονται και ικετεύουν· και οι δύο φορείς όμως της σχέσης εκφοβίζουν! Πως να τα εξηγήσουμε όλα αυτά;
Πριν το επιχειρήσουμε ας δούμε τί συμβαίνει στη φύση. Στη φύση, μεταξύ των ζώων, όπως μας διδάσκει η ηθολογία και η βιολογία, δεν υπάρχει διαμαρτυρία, ούτε ικεσία – εκφοβισμός όμως υπάρχει.
Τι παρατηρούμε; Παρατηρούμε ότι η φύση και ο Κύριος αγνοούν την διαμαρτυρία και την ικεσία – οι Υποτελείς επιδίδονται μετά μανίας σε αυτές τις συμπεριφορές. Ο εκφοβισμός όμως απαντάται και στους τρείς, φύση, Κύριο και Υποτελή.
Ας θέσουμε και το τελευταίο ερώτημα: τι συμβαίνει σε μια κομμουνιστική σχέση; Σε μια κομμουνιστική σχέση δεν υπάρχει διαμαρτυρία και ικεσία, εκφοβισμός όμως υπάρχει!
Και μετά από όλα αυτά, ας διατυπώσουμε τα συμπεράσματά μας κι ας διατυπώσουμε τα νέα ερωτήματα – εάν προκύψουν ασφαλώς! Και θα προκύψουν!
Διαπιστώνουμε ότι ενώ ο εκφοβισμός υπάρχει στη φύση και στις δύο κοινωνικές σχέσεις, η διαμαρτυρία και η ικεσία εντοπίζονται μόνο στα πλαίσια της κυριαρχικής σχέσης και μόνο σέ ένα φορέα, στους Υποτελείς. Μόνο οι Υποτελείς διαμαρτύρονται και ικετεύουν! Δεν είναι περίεργο;
Εάν ο εκφοβισμός είναι μια συμπεριφορά που υπάρχει και στη φύση, στα ζώα, όχι σε όλα βέβαια – θα δούμε σε ποιά, αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι έχουν κληρονομήσει αυτή τη συμπεριφορά από τη φύση, την οποία θα μπορούσαμε να την υπαγάγουμε σε μια γενικότερη, την επιθετικότητα, η οποία, όπως και ο (εμμενής) κομμουνισμός υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Εάν νομίζετε ότι ο κομμουνισμός και η επιθετικότητα είναι ασύμβατα, τότε, πραγματικά λυπάμαι και ένα πρωινό θα εξηγήσω γιατί. Το ότι η επιθετικότητα, πέραν του ότι ενισχύει την εγγενή ελάχιστη κοινωνικότητα, ενδέχεται να αποσυνθέσει, να αποδιοργανώσει τον κομμουνισμό, την ελάχιστη κοινωνικότητα δηλαδή, είναι κάτι για το οποίο δεν έχω επιφυλάξεις και ενδοιασμούς.
Ο εκφοβισμός λοιπόν υπήρξε, υπάρχει και θα υπάρχει. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για την διαμαρτυρία και την ικεσία. Κάποιοι και κάποιες θα βαλθούν να τις εντοπίσουν στη φύση αλλά μάλλον δεν θα ανακαλύψουν τίποτα – κι αν ανακαλύψουν πολύ θα θέλαμε να το μάθουμε. Η αντιλόπη φεύγει – ούτε διαμαρτύρεται ούτε ικετεύει. Εκφοβίζει όμως – θα δούμε παρακάτω πώς το κάνει.
Θα λέγαμε λοιπόν ότι η διαμαρτυρία και η ικεσία είναι ίδιον της κυριαρχικής σχέσης και ίδιον των Υποτελών. Μόνο οι Υποτελείς διαμαρτύρονται και ικετεύουν. Γιατί; Επειδή δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν, δεν βρίσκουν άλλο τρόπο να αντιμετωπίσουν την ισχύη του Κυρίου; ΟΧΙ! Μεταξύ των Υποτελών επιβιώνει μια απωθημένη και καταχωνιασμένη κουλτούρα αποφυγής της διαμαρτυρίας και της ικεσίας – θα ασχοληθούμε στο μέλλον με αυτό το πολύ ενδιαφέρον ζήτημα. Τι συμβαίνει λοιπόν;
Να τι λέω εγώ ότι συμβαίνει: την διαμαρτυρία και την ικεσία τις επέβαλλε, τις επέβαλε, την επιβάλλει και θα τις επιβάλλει και θα τις επιβάλει ο Κύριος στους Υποτελείς! Θα έχετε προσέξει ασφαλώς με πόση θέρμη υπερασπίζεται ο Κύριος καπιταλιστής το δικαίωμα των Υποτελών να διαμαρτύρονται ειρηνικά! Να ικετεύουν ειρηνικά είναι αφόρητη περιττολογία. Γιατί το κάνει;
Η απάντηση: για να αποδυναμώσει τον αντίπαλο, τον Υποτελή, για να αποτρέψει την κατάλυση και αποσύνθεση της κυριαρχικής σχέσης, για να εξασφαλίσει την εξάλειψη μιας ενδεχόμενης νίκης του Υποτελούς, για να εξασφαλίσει το αήττητο. Ώστε ο (δυτικός) Κύριος νικάει, εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, επειδή δεν διαμαρτύρεται και δεν ικετεύει;
Ναι, φίλες και φίλοι, ο Κύριος νικάει επειδή δεν διαμαρτύρεται και δεν ικετεύει.
Εάν το βασικό μέλημα του Κυρίου είναι η αποτροπή της κατάλυσης της κυριαρχικής σχέσης, η εμπέδωση της διαμαρτυρίας και της ικεσίας είναι ένας από τους τρόπους της αποτροπής της κατάλυσης. Αυτή είναι η Υποτακτική Τ’έχνη και Επιστήμη του Κυρίου: η εμπέδωση της υποταγής, της δουλοπρέπειας στους Υποτελείς. Πώς όμως εμπεδώνεται η διαμαρτυρία και η ικεσία;
Συνθήκη και προϋπόθεση της διαμαρτυρίας και της ικεσίας είναι αφενός ο εκφοβισμός (φυσικός ή συμβολικός, επίδειξη της ισχύης λόγου χάριν) του Κυρίου και αφετέρου η πειθώ, η εξαπάτηση δηλαδή (ότι ο Κύριος είναι καλός, δίκαιος, φιλάνθρωπος και ελεήμων, αμήν, και ότι η διαμαρτυρία και η ικεσία/ προσευχή/ λιτανεία θα εισακουστεί). Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Εάν δεν τα καταφέρνει με την πειθώ/απάτη, καταφεύγει στον εκφοβισμό, ο οποίος προηγείται χρονικά και λογικά. Ώστε λοιπόν η διαμαρτυρία και η ικεσία είναι παραπροϊόντα, απόβλητα, αποφάγια, σκουπιδαριό της κυριαρχικής σχέσης. Όπου υπάρχει διαμαρτυρία και ικεσία, εκεί υπάρχει και δουλοπρέπεια· και όπου υπάρχει δουλοπρέπεια, εκεί υπάρχει διαμαρτυρία και ικεσία. Εάν είναι έτσι, είναι δυνατόν να νικήσουν οι Υποτελείς τον Κύριο, να αποσυνθέσουν και να καταλύσουν την κυριαρχική σχέση; Κατά κανένα τρόπο: η διαμαρτυρία και η ικεσία (το αίτημα) είναι επιβεβαίωση της Κυριαρχίας, είναι ένας τρόπος συνέχισης, ενίσχυσης και αναπαραγωγής της κυριαρχικής σχέσης. Η διαμαρτυρία και η ικεσαία έχει αποικίσει σε τέτοιο βαθμό και έκταση τον ψυχισμό και την πρακτική του Υποτελούς, που καταφεύγει σε αυτές χωρίς να σκεφτεί τί κάνει κι αν υπάρχει κάτι άλλο. Και στη συνέχεια, ο ένας μιμείται τον άλλον. Αυτό είναι το αυτονόητο της διαμαρτυρίας και της ικεσίας.
Ένα από τα προσεχή πρωινά θα εξετάσουμε μια εκδήλωση της διαμαρτυρίας και της ικεσίας, τη συγκέντρωση, πορεία, τη διαδήλωση δηλαδή. Και θα δούμε ότι υπάρχει η διαδήλωση της διαμαρτυρίας, της ικεσίας και του εκφοβισμού. Και θα εξετάσουμε εάν υπάρχει στη φύση κάποια συμπεριφορά, κάποια πρακτική που να παρουσιάζει κάποια κοινά χαρακτηριστικά, κάποιες κοινές ομοιότητες με τη διαδήλωση του εκφοβισμού – και θα δούμε ότι υπάρχει: η συνάθροιση στριμώγματος του εχθρού με οχλαγωγία στα ζώα (πτηνά και θηλαστικά με κάποια μορφής ΄κοινωνική΄ οργάνωση).
Εγείρονται κι άλλα πολλά ζητήματα. Να το βασικότερο: τί θα μπορούσαν να κάνουν οι Υποτελείς πέραν της διαμαρτυρίας και της ικεσίας. Θα δούμε τι έκαναν ιστορικά και εάν μπορούν να το κάνουν και σήμερα. Κι αν δεν μπορούν, τι κάνουν και τι θα μπορέσουν να κάνουν. Τι θα μπορούσαν να κάνουν λόγου χάριν οι δημοσιογράφοι κρατικοί υπάλληλοι της ΕΡΤ; Θα το δούμε αύριο το πρωί.
Ξημέρωσε. Πάω να σκάψω και να κόψω ξύλα.
Αυτή σου η θέση περί διαμαρτυρίας/ικεσίας που δεν είναι καθόλου “αθώα” -κι ούτε την εκφράζεις για πρώτη φορά- με έχει βάλει σε πολλές και δύσκολες σκέψεις (ελπίζω να μην με βάλει και σε μεγάλους μπελάδες…).
φιλικά,
Θανάσης Κοντονάτσιος