φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω, το γράφω δηλαδή για να το διαβάσουν όχι μόνο οι φυλακισμένοι που κατηγορούνται για ένοπλη βία αλλά για να το διαβάσουν αυτοί κι αυτές που θα συλληφθούν και θα φυλακιστούν, αυτοί κι αυτές που θα πεθάνουν κατά τη διάρκεια συμπλοκής με τις κατασταλτικές δυνάμεις του Κράτους. Και μιας και τους το αφιερώνω ανοιχτά και δημόσια, θα το διαβάσετε κι εσείς, φίλες και φίλοι.
Ίσως να δίνω την εντύπωση ότι είμαι κατηγορηματικά βέβαιος ότι κάποιοι θα συλληφθούν και θα φυλακιστούν και θα πεθάνουν· εάν απλά σας δίνω την εντύπωση, σας ζητώ συγγνώμη· άλλη είναι η πρόθεσή μου: είμαι τόσο βέβαιος ότι θα συλληφθούν, θα φυλακιστούν και θα πεθάνουν όσο είμαι βέβαιος ότι σε δυο ώρες θα ανατείλει ο ήλιος. Δεν είναι λίγοι οι Υποτελείς που πιστεύουν πως οι της ένοπλης βίας είναι δυνατόν να αποφύγουν τη σύλληψη, τη φύλάκιση και τον θάνατο· δεν είναι λίγοι, παρ’ όλα αυτά είναι λίγοι. Οι περισσότεροι, είμαι ένας από αυτούς, θεωρούν ότι είναι ζήτημα χρόνου αφενός και ζήτημα διαχείρισης το πότε θα συλληφθούν, θα φυλακιστούν και, εάν κριθεί αναγκαίο, θα φονευθούν, θα εκτελεστούν δηλαδή.
Κι ενώ ο Χριστόφορος Ξηρός είναι βέβαιος ότι σχετικά σύντομα θα συλληφθεί και θα φυλακιστεί, και, εάν αμυνθεί με τη χρήση όπλων και κριθεί χρήσιμο κι αναγκαίο από τον Κύριο ημών, θα εκτελεστεί, ο πιτσιρικάς που πετάει μολοτώφ, μετά βάζει γκαζάκια και μετά σκέφτεται να κάνει ληστεία για να επιβιώσει και να χρηματοδοτήσει τον επαναστατικό αγώνα, δεν είναι βέβαιος ότι θα συλληφθεί, ότι θα φάει το ξύλο της αρκούδας, ότι θα
φυλακιστεί ή θα εκτελεστεί. Είναι νέος, νομίζει ότι είναι αθάνατος, ότι είναι παντοδύναμος, δεν σκέφτεται θάνατο και κινδύνους: αλλά η πρέζα είναι εδώ, η ταχύτητα είναι εδώ, το πάνοπλο και αδίστακτο και πανίσχυρο και ανηλεές Κράτος είναι εδώ – και δεν χαρίζουν κάστανα. Είχα επισκεφτεί μια φίλη μου στην Αμαλιάδα πριν από πολλά χρόνια και μου είπε ότι έχει ένα φίλο που τρέχει με το αυτοκίνητο χωρίς λόγο σα τρελός και πως φοβάται μην πάθει τίποτα. Όταν βρεθήκαμε το βράδυ σε ένα ταβερνάκι, φρόντισα να ανοίξω συζήτηση για την γοητεία της ταχύτητας και είπα, στο άσχετο και ξεκάρφωτο, ότι αυτός που τρέχει χωρίς λόγο τρέχει γιατί θέλει να πεθάνει αλλά δεν το γνωρίζει. Τρέχει να φύγει από τον θάνατο όσο πιο γρήγορα μπορεί και οδεύει προς τον θάνατο όσο πιο γρήγορα μπορεί. Ο σε κώμα ευρισκόμενος Σουμάχερ την επίγνωση αυτή την έκανε κερδοφόρο επάγγελμα. . . Μετά από λίγες μέρες η φίλη μου μού τηλεφώνησε και μου είπε ότι ο φίλος της κινείται στην άκρη του δρόμου με 50 χιλ.
Μην με κατηγορείτε που μιλάω για άλλους. Δεν έχω το δικαίωμα να μιλάω εν όνόματι άλλων αλλά έχω το δικαίωμα να μιλάω για τους άλλους – οι άλλοι ας μιλάνε για μένα, έτσι γίνεται. Έχω το δικαίωμα να μιλάω για τους άλλους, είναι σαφές τώρα για ποιούς πρόκεται, διότι όταν συλλαμβάνονται, δέρνονται ανηλεώς, φυλακίζονται και εκτελούνται εγώ στενοχωριέμαι, λυπάμαι πολύ, δεν θέλω να τα βλέπω όλα αυτά, θα ήθελα να μην υπάρχουν, δεν θέλω να βλέπω σπαταλημένες ζωές, δεν θέλω να βλέπω οδυνηρά αδιέξοδα γιατί τα γνώρισα, για άλλους λόγους βέβαια, και πόνεσα και ταλαιπωρήθηκα όσο δεν μπορείτε να φανταστείτε. Ξέρετε τί με έσωσε; Ο πατέρας μου! Ο οποίος δύο κουβέντες μου είπε όταν ήμουν παιδί και νέος κι αυτές οι δύο κουβέντες με έσωσαν: ο άνθρωπος πεθαίνει ή χαρούμενος ή λυπημένος· κάνε ό, τι θέλεις στη ζωή σου, μόνο μη ρουφιανέψεις και μη σκοτώσεις.
Θα ήθελα να πεθάνω χαρούμενος – πεθαίνω χαρούμενος σημαίνει πεθαίνω από ευτυχία: όπως ο γέρος που έσκυψε το κεφάλι του στον ώμο του φίλου του, σε παγκάκι, για να πάρει έναν υπνάκο και ξεψύχησε εκεί· όπως η γιαγιά που πέθανε στο πασχαλιάτικο τραπέζι, με τους γιους της και τις κόρες της και τα εγγόνια μαζεμένα να φάνε και να πιούνε και να γελάσουν. Για την μακροβιότητα, τον κομμουνισμό και την κοινωνική επανάσταση θα γράψουμε ένα άλλο πρωινό. Θα ήθελα να πεθάνω από ευτυχία αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι θα γίνει έτσι. Είμαι έρμαιο στα χέρια και στις ορέξεις του Κυρίου, αφήνω τη φύση απόξου, που θλίβεται και υποφέρει όταν μας βλέπει να χαιρόμαστε τη ζωή και χαίρεται όταν μας βλέπει να υποφέρουμε. Αυτός είναι ο Κύριός μας.
Τα λέω όλα αυτά γιατί δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι του ένοπλου το ενδεχόμενο της σύλληψης, της φυλάκισης και του φόνου. Για κάποιους είναι βεβαιότητα και επιλογή· γι αλλους, τους νέους, δεν είναι ούτε βεβαιότητα ούτε επιλογή. Θα μου επιτρέψετε να σχολιάσω την προκείμενη διαπίστωση γιατί σε αυτήν ήθελα να καταλήξω: το γεγονός ότι οι πιο συνειδητοποιμένοι, οι πιο αποφασισμένοι είναι βέβαιοι ότι θα συλληφθούν, θα φυλακιστούν ή να εκτελεστουν σημαίνει ότι αναγνωρίζουν, ρητά ή υπόρρητα, πως το Κράτος και ο Κύριος είναι πολύ πιο ισχυροί από αυτόν, από αυτούς. Όσοι, οι νεώτεροι, δεν σκέφτονται καν το ζήτημα της υπεροπλίας και της υπέρτατης ισχύος του Κυρίου και του Κράτους και νομίζουν ότι θα τους γαμήσουν τους μπάτσους (βία στη βία της εξουσία, πόλεμος στο πόλεμο των αφεντικών), δεν γνωρίζουν, δεν θέλουν να γνωρίζουν, τους κινδύνουν που ελλοχεύουν. Όταν τους νιώσουν στο κορμί τους και στη ψηχή τους, το σκέφτονται. Θα δούμε τί κάνουν μετά.
Δυό ερωτήματα προβάλλουν στον ορίζοντα της σκέψης: αφού οι πρώτοι, οι αποφασισμένοι, είναι βέβαιοι τι θα τους συμβεί, ότι το Κράτος είναι ισχυρότερο, γιατί κάνουν τις επιλογές που κάνουν; Και οι δεύτεροι, που δεν έχουν σκεφτεί το πρωταρχικό, το στοιχειώδες, δηλαδή ποιός από τους τους δύο αντιπάλους είναι στρατιωτικά ισχυρότερος, πως παίρνουν τα όποια όπλα και αντιμάχονται το Κράτος;
Συνειδητοποιημένοι ή μη, αποφασισμένοι ή μη, οι της ένοπλης πάλης δεν γνωρίζουν παρά μόνο την ήττα. Η ήττα είναι αναπόφευκτη κατάσταση για όλους τους Υποτελείς. Δεν μπορούμε να την αποφύγουμε, τον Θεό μπάρμπα να ‘χουμε. Εάν είσαι ελεύθερο οικονομικό υποκείμενο θα σε τυλίξουν τα πέπλα του ανταγωνισμού, θα την γνωρίσεις την ήττα· εάν είσαι κοινωνικός πολεμιστής, θα την γνωρίσεις την ήττα. Προχτές έκλεισα τα πενήντα πέντα – πενήντα πέντε χρόνια ήττας. Και θα πεθάνω, εννοείται, ηττημένος. Η Ανωτάτη Σχολή Κακών Τεχνών, η ζωή μου, είναι ένα σχόλιο πάνω στην ήττα, και στην από τον ανταγωνισμό προερχόμενη και στην από την διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμο προερχόμενη. Δεν είναι ήττα η μισθωτή εργασία; Δεν είναι ήττα το γεγονός πώς εδώ και πέντε χρόνια ο Κύριος και τα τσιράκια του μας γαμάνε και μας δέρνουν χωρίς έλεος και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα; Τα ερωτήματα που με απασχολούν είναι: γιατί ηττώμαστε; Τί θα την κάνουμε την ήττα, πώς θα τη διαχειριστούμε; Υπάρχει το ενδεχόμενο να νικήσουμε, κι αν υπάρχει, πώς μπορούμε να το κάνουμε; Το σύνθετο μοντελάκι που παίζει σήμερα είναι ή κινήματα (διαμαρτυρία, αιτήματα, διαδηλώσεις) ή εκλογές ή ένοπλη πάλη. Και τα τρία είναι πτυχές του ίδιου τρόπου σκέψης, είναι είναι συνταγές ήττας, ολοένα και περισσότεροι Υποτελείς το αντιλαμβάνονται, ολοένα και πιο κοντά βρισκόμαστε στο να επινοήσουμε τρόπους διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου που να εξοβελίζουν την ήττα – κι όχι βέβαια να την εξαλείψουν.
Σκέφτονται την ήττα; Πώς τη διαχειρίζονται; Αναθεωρούν βεβαιότητες, συνειδητοποιούν ασύνειδες επιθυμίες, αντιλαμβάνονται γιατί δεν αντιλήφθηκαν τους κινδύνους, σκέφτονται τις επιθυμίες τους και τις επιδιώξεις τους, αναλογίζονται τα κίνητρά τους, επισημαίνουν τις συνέπειες των επιλογών τους; Συνειδητοποιούν, λόγου χάριν, ότι όταν αντιμάχεσαι έναν πιο ισχυρό αντίπαλο, και μάλιστα με τον τρόπο που αυτός σε μάχεται, τον κάνεις πιο ισχυρό, ότι τον μιμείσαι, ότι θέλεις να πάρεις τη θέση του; (‘ Όταν γυρίσω θα σας γαμήσω ‘ , ‘ χαίρομαι πού κορόιδεψα έναν δόλιο’ – από την επιστολή του Χριστόφορου Ξηρού ). Όλα τα όχι, τα αντί, τα κατά, τα ενάντια, τα κάτω και άλλα πολλά επιφέρουν την ισχυροποίηση του ήδη ισχυρού αντιπάλου, επιφέρουν τη δική μας αποδυνάμωση! Ποιό όμως είναι το ζητούμενο; Να ισχυροποιηθεί ο αντίπαλος, και μάλιστα όταν τον πολεμάμε) ή να αποδυναμωθεί; Εγώ λέω ότι το ζητούμενο είναι να αποδυναμωθεί. Ποιό είναι το πρώτο βήμα;
Η απάντησή μου θα σας ενοχλήσει αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι αυτό. Το πρώτο, πρωταρχικό, αρχικό, αφετηριακό βήμα αποδυνάμωσης του αντιπάλου δεν είναι ένα βήμα αλλά δύο: το πρώτο, λογικά και χρονικά, είναι η αποδοχή της Ισχύος Του: Ναι, Κύριε, είσαι πιο ισχυρός στρατιωτικά από εμάς, δεν μπορούμε να σε πολεμήσουμε με τα όπλα, δεν θα το κάνουμε διότι θέλουμε διακαώς να αποφύγουμε την ήττα σε αυτό το επίπεδο. Δεν θα κατέβουμε στο πεδίο της μάχης αλλά δεν έχουμε και την αυταπάτη ότι ακόμα κι αν δεν πιάσουμε τα όπλα στα χέρια εσύ ενδέχεται να μας ξεπαστρέψεις είτε γιατί σε πολεμάμε με άλλον τρόπο και σε ταλαιπωρούμε είτε γιατί κρίνεις ότι είμαστε πολλοί, άχρηστοι και περιττοί. Αλλά προτιμάμε να πεθάνουμε Μάρτη μήνα με το κλαδευτήρι στο χέρι κλαδεύοντας τα κλήματα, με παρέα τα αγριολούλουδα, τα αηδόνια και τα παιδιά, παρά με τα όπλα στο χέρι.
Κι αυτό γιατί το κλαδευτήρι είναι πιο ισχυρό όπλο από τα πυρηνικά.
Ξύπνησαν τα παιδιά, θα συνεχίσω πιο μετά, βρέχει – έχω πολλά, πάρα πολλά να πω.
Η βροχή σταμάτησε. Πάμε να φυτέψουμε οπωροφόρα δένδρα στον οπωρώνα του Παύλου.
Πολύ ωραίο το κείμενό σας, θα έλεγα κάπως αφελώς ότι με συγκίνησε γιατί νομίζω πως περιέχει έναν ισχυρό βαθμό επίγνωσης της κατάστασής μας χωρίς ιδεολογικά φτιασίδια και προκατασκευασμένες ιδέες. Θα ήθελα αλήθεια να ξέρω όμως πως μπορεί κανείς να συνεχίσει να υποφέρει χωρίς να ξεσπά σε παράλογες ενέργειες ή απλά σε ενέργειες χωρίς καμμία ουσία ή πραγματικό αποτέλεσμα στην κοινωνική ζωή. Έχω την εντύπωση πως μάλλον συμφωνείτε με την δημιουργία κάποιου είδους στάσης που θα ξεπερνάει το δίλλημμα “σύγκρουση” (και ψευδοσύγκρουση) ή “ενσωμάτωση”. Αλλά άραγε ποια θα ήταν αυτή η στάση; Τελευταία αναρωτιέμαι, ακολουθώντας και γω με τα λίγα διανοητικά μέσα που διαθέτω, μήπως όλες οι μεγάλες θρησκείες (δηλαδή οι ιδρυτές τους) κάναν τελικά μια προσπάθεια αποφυγής του Κυρίου και προσέφεραν, μαζί με ένα ακόμα συμβόλαιο υποταγής σε Αυτόν και ένα “εσωτερικό” πεδίο όπου γίνεται εφικτός ο ελιγμός (δεν είναι και αυτό αδιέξοδο;)..τέλος πάντων, αδιέξοδο παντού..