in 21ος αιώνας

δεν θα διστάσουν να κάνουν τα πάντα Κόλαση – πάμε για άλλες περιπέτειες

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟΝ Σεπτέμβριο του 1963 έπεισα τον παππού μου να με πάει στο σχολείο. Θανάση, είσαι μικρός, του χρόνου θα πας σχολείο. Όχι, θέλω να πάμε. Πήγαμε και ο δάσκαλος επιβεβαίωσε τα λόγια του παππού μου. Είχα μείνει μόνος, το σχολείο μου έκλεψε τους φίλους μου, με αυτούς γυρνούσαμε στα χωράφια και στο ποτάμι, είχα μείνει μόνος και υπέφερα πολύ. Τον επόμενο Σεπτέμβρη με δέχτηκαν. Χαρά!!! Κάθισα όμως στο θρανίο, κάθισα για πρώτη φορά σε καρέκλα και υπέφερα. Πολύ υπέφερα. Ακίνητος ώρες πολλές, χωρίς παιχνίδι, στο διάλειμμα δεν προλάβαινες να βγεις, έμπαινες πάλι μέσα. Λύπη μεγάλη και χαρά μεγάλη, μαζί. Δε πειράζει, ας καθόμουν ακίνητος, αρκεί που στο διάλειμμα ήμουν με τους φίλους μου.

Η χαρά ήταν διπλή –  είχα δασκάλα, μετά δασκάλους. Τους αγάπησα πολύ τους δασκάλους, μάθαινα, αργότερα κατάλαβα ότι δάσκαλοι δεν είναι μόνο οι δάσκαλοι αλλά ο καθένας, η καθεμιά, το κάθε τι. Και πολύ αργότερα συνειδητοποίησα ότι ο δάσκαλος πρέπει να είναι μαθητής ο ίδιος – ότι ο δάσκαλος έχει μια ανεξάντλητη περιέργεια, μια οξύτατη παρατηρητικότητα και μια ζωηρότατη φαντασία. Αυτά ο δάσκαλος δεν τα χάνει ποτέ. Εάν η περιέργεια, η παρατηρητικότητα και η φαντασία είναι ίδιον του μαθητή, είναι και του δασκάλου –  άρα, ο δάσκαλος είναι μαθητής του μαθητή του και ο μαθητής, δάσκαλος του δασκάλου του.

ΕΙΝΑΙ δυνατον η υποχρεωτική κρατική εκπαίδευση να στηριχτεί στην περιέργεια, την παρατηρητικότητα και τη φαντασία του μαθητή και του δασκάλου; Όχι, είναι αδύνατον. Η περιέργεια, η παρατηρητικότητα και η φαντασία φυτρώνουν και καλλιεργούνται μόνο σε συνθήκες ελευθερίας. Η υποχρεωτική κρατική εκπαίδευση είναι ένα πολύ μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα. Στερεί τα παιδιά και τους εφήβους από το παιχνίδι, τα ακινητοποιεί, καταστρέφει την περιέργεια, την παρατηρητικότητα και τη φαντασία. Από την πρώτη μέρα στο σχολείο και μέχρι σήμερα δεν έπαψα ποτέ να φαντάζομαι ένα άλλο σχολείο. Ένα σχολείο που θα είναι χώρος συνάντησης  και ελεύθερης μάθησης, όπου τα παιδιά και οι έφηβοι θα μαθαίνουν αυτά και όσα θέλουν να μάθουν. Θα συγκροτούν μαθησιακές ομάδες, θα βρίσκουν δασκάλους, οι οποίοι δεν θα είναι επαγγελματίες και υπάλληλοι.

ΑΓΑΠΗΣΑ πολύ τους δασκάλους και ήθελα να γίνω δάσκαλος, καθηγητής Πανεπιστημίου. Ναι, είχα αυτή τη φιλοδοξία! Πέρασα το 1976 στη Φιλοσοφική Αθηνών, τελείωσα το πρώτο έτος κι αυτό ήταν –  τα παράτησα. Η φιλοδοξία μου πετάχτηκε στα σκουπίδια. Καημός! Σαράκι που με έτρωγε και με τρώει κάθε μέρα. Για να γιατρέψω κάπως τον πόνο μου το 2008, στα πενήντα μου,  έστησα την Ανωτάτη Σχολή Κακών Τεχνών κι άρχισα να γράφω, για μένα ήταν διδασκαλία με περιέργεια, παρατηρητικότητα και φαντασία, με έρευνα, με διατύπωση ερωτημάτων. Τώρα, το 2021, στα εξήντα δύο, είμαι έτοιμος να διδάξω ζωντανά αυτά που έχω μάθει, να διατυπώσω ερωτήματα, να συμβάλω στη διεξαγωγή συζητήσεων, ερευνών, αναζητήσεων. Θα ήθελα πολύ να περάσω τα τελευταία χρόνια της ζωής μου διδάσκοντας και μαθαίνοντας με ζωντανούς ανθρώπους απέναντί μου –  να κάνουμε πλάκα, να λέμε αστεία, να  γελάμε, να πειραζόμαστε, να τρώμε και να πίνουμε μαζί μετά το μάθημα.

ΠΩΣ όμως θα μπορέσω να το κάνω;

ΔΕΝ ξέρω. Εάν όμως παρουσιαστεί κάποια ομάδα, κάποια παρέα, και μου ζητήσει να ασχοληθούμε με κάποια πράγματα που τώρα μπορώ να πω πως τα γνωρίζω καλά, χωρίς να έχω σταματήσει να τα ψάχνω και να θέτω νέα ερωτήματα, την Ιλιάδα ή την ιστορία της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας ή τη γένεση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας ή  την ιστορία του δυτικού πολιτισμού, της δυτικής Κυριαρχίας ή τα κομβικά σημεία της παγκόσμιας ιστορίας, όπου κι αν βρίσκεται αυτή η ομάδα, θα σπεύσω με χαρά να το κάνω. Θα περιμένω.

ΑΥΤΗ είναι μία από περιπέτειες που θα ήθελα να ζήσω στο μέλλον, στα τελευταία χρόνια. Μια άλλη είναι το ανέβασμα του Προμηθέα Δεσμώτη,  με τη μετάφραση που έχω κάνει. Ποιος ξέρει, μπορεί να εμφανιστεί κάποια θεατρική ομάδα και να το κάνουμε. Θα περιμένω. Θα μελετήσουμε το κείμενο – θα εστιάσουμε δηλαδή στους αναρίθμητους υπαινιγμούς του Αισχύλου. Να ο πρώτος, του πρώτου κιόλας στίχου: φτάσαμε σε κάμπο γης μακρινής! Σε κάμπο; Σε ποιον κάμπο; Δεν έφτασαν (το Κράτος και η Βία, ο Ήφαιστος και ο Προμηθέας) σε ψηλή απόκρημνη κορυφή του Καυκάσου; Ναι, έφτασαν εκεί, έφτασαν και σε κάμπο γης μακρινής. Θα πρέπει να φέρουμε στο προσκήνιο τους δύο Προμηθείς του Προμηθέα Δεσμώτη –  τον μυθικό Προμηθέα και τον ιστορικό Προμηθέα και σε αυτόν θα εστιάσουμε. Θα είναι μια τελείως μα τελείως διαφορετική πρόσληψη του κειμένου. Τον Προμηθέα θα τον αλυσοδέσουμε εκεί όπου τον αλυσοδένει ο Αισχύλος –  στις όχθες του Νείλου. Θα τον αλυσοδέσουμε σε κορμό φοίνικα. Στο βάθος της σκηνής μόλις που θα φαίνεται και ο Καύκασος! Θα φέρουμε στο προσκήνιο την άρρηκτη σχέση του πολέμου, της σχεδιασμένης εξόντωσης των ακτημόνων και των φτωχών μικροκαλλιεργητών μέσω των υπερπόντιων ληστρικών επιδρομών (ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος!) και της αθηναϊκής δημοκρατίας.

ΜΙΑ τρίτη περιπέτεια αρχίζω να τη ζω. Μέχρι τα Χριστούγεννα θα εκδοθεί το βιβλίο  για το ποδόσφαιρο (Δυτικός Πολιτισμός και ποδόσφαιρο –  Η λατρεία της διείσδυσης). Δεν θα γινόταν αυτό χωρίς την παρότρυνση και την αμέριστη, άκρως συγκινητική βοήθεια δύο φίλων, συνομηλίκων, ενός ψυχιάτρου κι ενός καθηγητή Πανεπιστημίου. Θα ακολουθήσει το βιβλίο για το αυτοκίνητο (Το αυτοκίνητο είναι βλήμα –  δεν είναι όχημα), μια Εισαγωγή στην Ελληνική Γαμησιολογία (θα εκθέσω ένα πρωινό τα βασικά σημεία της),  η Τσαντιλιάδα, με μια εισαγωγή στην Ιλιάδα που θα επανατοποθετήσει πολλά ζητήματα του ομηρικού προβλήματος, η μετάφραση του Προμηθέα Δεσμώτη, με εισαγωγή για την γένεση της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας, που θα θέσει το ζήτημα σε νέες βάσεις, μια Εισαγωγή στην Ιστορία της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας, μια μελέτη με τίτλο Οι πρώτες μέρες της αγοράς, του εμπορεύματος και του χρήματος στην αρχαία Ελλάδα και μια πρώτη γραφή μιας θεωρίας για την εξέλιξη του καπιταλισμού και των καπιταλιστικών κοινωνιών στις προσεχείς τρεις, τέσσερις δεκαετίες με τίτλο Η κοινωνία της αεργίας, η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η διανεμητική κοινωνία.  Και μια άκρως συνοπτική και άκρως περιεκτική Παγκόσμια Ιστορία, 100-150 σελίδων. Όλα αυτά στα επόμενα δύο, τρία  χρόνια.

ΣΚΟΠΟΣ μου και επιθυμία μου είναι να αρχίσουμε να συζηταμε, συν-ζητάμε, να σκεφτούμε ζητήματα που δεν έχουμε σκεφτεί, να αναρωτηθούμε, να διατυπώσουμε ερωτήματα, να ερευνήσουμε, να επανεξετάσουμε, να ξυπνήσουμε επιτέλους, να βγούμε από τα σπίτια μας,  να αντισταθούμε στην επιβολή του οικιακού εγκλεισμού. Νομίζω πως οι Κύριοί μας  έχουν χάσει, χάνουν, έστω, ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα –  την ηθική υπεροχή. Κι αυτό γιατί οι εξελίξεις στην τεχνική και την επιστήμη, στην οικονομία και την κοινωνία, θα θέσουν το ερώτημα του 21ου αιώνα –  πώς θα ζούμε χωρίς να εργαζόμαστε; Βρίσκονται σε αδιέξοδο. Η μόνη διέξοδος που έχουν είναι να κάνουν τις κοινωνίες κόλαση, να επιβάλουν τη σπάνη και την ανέχεια, την ανησυχία και τον φόβο, να σκορπίσουν αφειδώς κινδύνους και απειλές, να μας κλείσουν μέσα στα σπίτια μας, να μας επιτηρούν με το δάχτυλο στη σκανδάλη, να μας εξοντώνουν με την παραμικρή ένδειξη αντίστασης και ανυπακοής, να ενισχύσουν τον αλληλοσπαραγμό, να στρέψουν τον άντρα εναντίον της γυναίκας, του παιδιού εναντίον του γονιού, να στρέψουν αυτήν ή την άλλη εθνοτική, θρησκευτική, πολιτισμική, κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης, να ενισχύσουν τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των πολλών και ποικίλων στρωμάτων των άεργων πληθυσμών.

ΑΥΤΗ είναι η στρατηγική τους, φίλες και φίλοι. Όχι μόνο μπορούμε όλα αυτά να τα αποφύγουμε αλλά μπορούμε και να αναδείξουμε την απώλεια του ηθικού πλεονεκτήματός τους και της ιδεολογικής τους ηγεμονίας  (δεν μπορούν πια να μας πείσουν), μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη δική μας ηθική υπεροχή –  μη σας τρομάζει η λέξη υπεροχή. Δεν μπορώ να βρω κάποια άλλη. Οφείλουμε να δείξουμε καθαρά ότι ζούμε πια χωρίς πόλεμο και χωρίς εργασία. Το 70% του πληθυσμού που θα μπορούσε να εργαστεί δεν εργάζεται και στα επόμενα είκοσι χρόνια θα γίνει 80%! Από το υπόλοιπο 20%, το μισό θα είναι κρατικοί υπάλληλοι (διοίκηση, υποδομές, καταστολή κλπ) και εργαζόμενοι στις κοινωνικές υπηρεσίες (υγεία και εκπαίδευση κυρίως) και το άλλο μισό  υπερεξειδικευμένοι εργαζόμενοι, χειριστές και προγραμματιστές αυτόματων μηχανών. Οι άεργοι πληθυσμοί, οι άεργοι λαοί δεν θα ξαναπολεμήσουν πια μεταξύ τους –  ας είναι καλά τα πυρηνικά όπλα.

ΜΙΑ Αριστερά του παρόντος και του μέλλοντος θα πρέπει να αναδείξει αυτά τα δύο κομβικά ζητήματα, της αεργίας και του τέλους του πολέμου, που φέρνουν στο προσκήνιο το αδιέξοδο, την παρακμή και την αποσύνθεση τόσο του δυτικού πολιτισμού, της δυτικής Κυριαρχίας όσο και του καπιταλισμού.

ΕΙΜΑΣΤΕ στα πρόθυρα του Παραδείσου, δεν θα διστάσουν να κάνουν τα πάντα Κόλαση.

Σχολιάστε ελεύθερα!

  1. Η καταπιεση της κρατικης εκπαιδευσης παει χερι χερι με τη δημιουργια αυτου που λεμε ‘κρατους’. Μια μεγαλη πληθυσμιακη οντοτητα που για υπαρχει απαιτει κοινο φαντασιακο , γλωσσα κτλ.
    Δημιουργεις ενοτητα μεσω της καταπιεσης.
    Και δυστυχως αυτο το βλεπεις και στα πανεπιστημια … και ακομα σε φιλοσοφικες σχολες.
    Πιστωτικες μοναδες καταγραφουν στο φακελο σου αν εμαθες καλα πχ τον βιττγκενσταιν!
    Αναρωτιεμαι αν πρεπει να προσθεσουν πχ τα μαθηματα : Η φιλοσοφια της επιτηρησης ,
    Ανακαλυπτωντας τον Τζέρεμι Μπένθαμ.
    Τραγικο.. η αναποδραστα τραγικο:

    http://www.fks.uoc.gr/_/pw/site/assets/files/1333/odigosspoudon_2020-21.pdf
    http://www.philosophy.uoa.gr/fileadmin/philosophy.uoa.gr/uploads/XEIMERINO_2020_21/10_10_Tmima_Filosofias__Odigos_Spoydon_akadimaikoy_etoys_2020-2021.pdf