φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΣΤΗΝ πρόσφατη τετραήμερη εξέγερση των εφήβων και των νέων στη Γαλλία δεν συμμετείχαν οι έφηβες και οι νέες. Εάν υπήρξε κάποια συμμετοχή, εικάζω βάσιμα ότι ήταν πολύ μικρή, ελάχιστη. Εξεγέρθηκαν κυρίως μόνο οι άρρενες έφηβοι και ένα μικρό μέρος νέων αρρένων. Γιατί συνέβη αυτό; Ούτε κάποια άλλη ηλικιακή ομάδα συμμετείχε – γιατί; Δεν αξίζει τον κόπο να θέσουμε και να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα; Πού ήταν τα κίτρινα γιλέκα; Πού ήταν οι εκατοντάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες των πρόσφατων, επαναλαμβανόμενων διαμαρτυριών και διαδηλώσεων κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του κράτους, κατά της παράτασης του εργασιακού βίου κατά δύο χρόνια; Γιατί δεν συμμετείχαν; Γιατί γύρισαν την πλάτη τους στην εξέγερση των αρρένων εφήβων; Υπάρχει το ενδεχόμενο οι εξεγέρσεις να γίνονται στο μέλλον μόνο από έφηβους άρρενες; Μήπως συρρικνώνεται δραστικά ο αριθμός των εξεγερμένων και των διαδηλωτών;
ΝΑ υποθέσουμε ότι οι γονείς έκλεισαν τις έφηβες και τις νέες στα δωμάτιά τους και άφησαν ελεύθερους τους έφηβους και τους νέους; Θα ήταν φαιδρό να υποθέσουμε κάτι τέτοιο. Να υποθέσουμε ότι οι έφηβες και οι νέες είναι υπάκουες, δειλές, δουλοπρεπείς και περισσότερο υποταγμένες; Αυτό κι αν είναι φαιδρό! Να υποθέσουμε ότι δεν θέλουν να αναπνεύσουν χημικά; Ότι φοβούνται μην ξυλοκοπηθούν από τις αστυνομικές δυνάμεις και συλληφθούν γιατί δεν τρέχουν τόσο γρήγορα όσο οι άρρενες έφηβοι;
ΑΣ διευρύνουμε τον ορίζοντα του προβληματισμού και της σκέψης μας κι ας αναρωτηθούμε αν υπάρχουν κατηγορίες του πληθυσμού που δεν θέλουν και δεν μπορούν να συμμετάσχουν στις διαδηλώσεις στις οποίες αναπόφευκτα γίνεται χρήση βίας και από τους διαδηλωτές και κυρίως από τις κατασταλτικές δυνάμεις του κράτους. Θα συμμετείχαν, συμμετέχουν γυναίκες, ανεξαρτήτως ηλικίας, που είναι έγκυες; Δε νομίζω. Συμμετέχουν γονείς με μωρά στην αγκαλιά ή στο καροτσάκι; Ή με παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας; Δε νομίζω. Συμμετέχουν άνθρωποι, είναι πολλές χιλιάδες με κινητικά προβλήματα λόγω “ατυχημάτων”, κυρίως τροχαίων; Συμμετέχουν οι τυφλοί και οι τυφλές; Συμμετέχουν οι γέροι και οι γριές;
ΔΕΝ συμμετείχαν και δεν πρόκειται να συμμετέχουν πολλές και ποικίλες κοινωνικές κατηγορίες του πληθυσμού. Δεν θέλουν, δεν μπορούν διότι αποκλείονται εξ αιτίας της πιθανής, βέβαιης καλύτερα, χρήσης της βίας. Η διαπίστωση αυτή μας φέρνει αντιμέτωπους με δύο κρίσιμα και ευθέως συσχετιζόμενα ερωτήματα. Εάν η πιθανή ή βέβαιη χρήση της βίας στις διαδηλώσεις αποκλείει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, μήπως πρέπει να ξανασκεφτούμε αυτόν τον τρόπο δράσης; Πιο συγκεκριμένα: θα συνεχίσουμε την πρακτική των διαδηλώσεων αδιαφορώντας για την αδυναμία και την απροθυμία αυτών των κατηγοριών του πληθυσμού να συμμετέχει στις διαδηλώσεις και στις συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις; Δεν θα έπρεπε να συμμετέχει όλος ο πληθυσμός, χωρίς να αποκλείεται κανένας και καμμία; Μας απασχολεί αυτό το ερώτημα; Όχι. Γιατί δεν μας απασχολεί; Το δεύτερο ερώτημα: υπάρχει τρόπος δράσης ώστε να συμμετέχουν όλοι και όλες, ανεξαρτήτως ηλικίας και σωματικής ακεραιότητας;
ΤΑ ερωτήματα αυτά, που δεν έχουν διατυπωθεί και δεν μας προβληματίζουν, πρέπει να απαντηθούν. Ποια είναι η προκείμενη πάνω στην οποία βασίζεται ο αποκλεισμός πολλών και πολυπληθών κατηγοριών του πληθυσμού; Είναι η προκείμενη της ένοπλης επανάστασης που έχουμε κληρονομήσει από την Αριστερά του παρελθόντος, την οποία ενστερνίζονται και προσμένουν και προσδοκούν κάποιοι και κάποιες, ο αριθμός των οποίων μειώνεται διαρκώς κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Η ανατροπή του καπιταλισμού θα γίνει με ένοπλη επανάσταση, με χρήση όπλων, με μάχες στους δρόμους, με την ήττα της αστυνομίας και του στρατού. Οι βίαιες εξεγέρσεις είναι προπλάσματα, μικρογραφίες αυτής της τελικής ένοπλης επανάστασης. Αυτό που γίνεται σε μικρή και περιορισμένη κλίματα, οι εξεγέρσεις και οι ταραχές, θα γίνει σε μεγαλύτερη και διευρυμένη κλίμακα. Ενώ στις αγροτικές εξεγέρσεις, στις αντιαποικιακές και εθνικοαπελευθερωτικές εξεγέρσεις και στις αστικές επαναστάσεις συμμετείχαν και γυναίκες, στις οποίες πολλές φορές πρωταγωνιστούσαν, ακόμα και με τα όπλα στα χέρια, οι απεργίες στα εργοστάσια και αλλού γίνονταν και γίνονται από άνδρες και γυναίκες, οι προλεταριακές επαναστάσεις έγιναν από άνδρες, κυρίως από άνδρες, από πειθαρχημένο και ιεραρχικά συγκροτημένο προλεταριακό στρατό – η Οχτωβριανή επανάσταση είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Υπήρξαν πολλές διαδηλώσεις στις οποίες συμμετείχαν μόνο γυναίκες (φεμινιστικό κίνημα). Η συμμετοχή των γυναικών σε ειρηνικές διαδηλώσεις ήταν μεγάλη, όπως ήταν μεγάλη και στην εξέγερση του Γαλλικού Μάη (του παγκόσμιου Μάη – Γερμανία, Ιταλία, ΗΠΑ και αλλού.
ΤΙΣ τελευταίες όμως δεκαετίες η συμμετοχή των γυναικών στις βίαιες διαδηλώσεις περιορίζεται δραστικά. Η απουσία των γυναικών (εφήβων και νέων) στην πρόσφατη τετραήμερη εξέγερση των εφήβων και νέων αρρένων είναι το τελικό αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης. Ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν μπορεί και δεν θέλει να συμμετέχει. Συμμετέχουν μόνο έφηβοι, νέοι και άνδρες, όχι όμως γέροι. Αλλά και αυτός ο πληθυσμός συρρικνώνεται: για πρώτη φορά συμμετείχαν μόνο έφηβοι!
ΘΑ δούμε, δεν θα αργήσει πολύ, εάν στο μέλλον στις εξεγέρσεις θα συμμετάσχουν μόνο έφηβοι και νέοι – ή μόνο έφηβοι. Θα δούμε εάν αυτό το φαινόμενο δεν ήταν η εξαίρεση αλλά θα γίνει η συνήθης πρακτική, ο κανόνας. Κι ενώ ο αριθμός των διαδηλωτών τείνει να μειώνεται και οι δρώντες να περιορίζονται ηλικιακά στην κατηγορία των εφήβων αρρένων, αυτοί και αυτές που περιμένουν την ανατροπή του καπιταλισμού με την ένοπλη επανάσταση συνεχίζουν να περιμένουν και να προσδοκούν. Θα συνεχίσουν να περιμένουν ακόμα κι αν δεν γίνονται διαδηλώσεις.
ΑΣ έρθουμε όμως τώρα στο δεύτερο ερώτημα. Υπάρχει τρόπος δράσης, τρόπος επίλυσης κοινωνικών προβλημάτων με την συμμετοχή όλων, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας; Εάν υπάρχει, αυτός θα αποκλείει κατηγορηματικά τη χρήση της βίας, της χρήσης των όπλων, της ένοπλης επανάστασης. Αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Τα κάναμε όταν μπορούσαμε να τα κάνουμε. Τώρα δεν μπορούμε – η οπλική και στρατιωτική υπεροχή του κράτους είναι συντριπτική. Οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες δεν είναι Βιετνάμ, δεν είναι Ιράκ, δεν είναι Αφγανιστάν, ούτε Σομαλία ούτε Λίβανος, χώρες στις οποίες ο πανίσχυρος στρατός των ΗΠΑ υπέστη ταπεινωτικές ήττες.
ΤΟ ερώτημα που θέτω είναι το εξής: υπήρξε κάποιος αποτελεσματικός τρόπος δράσης του παρελθλοντος που έχει ισχύ και σήμερα αλλά δεν έκανε και δεν κάνει χρήση της βίας; Το ότι δεν κάνει χρήση βίας δεν σημαίνει ότι μπορεί να αποφύγει αυτήν του κράτους. Ναι, υπήρξε και ήταν ο πιο αποτελεσματικός, ήταν αυτός που οδήγησε στις πιο πολλές και πιο σημαντικές νίκες, οι οποίες καθόρισαν το σημερινό επίπεδο ζωής των υποτελών παραγωγών: η απεργία. Στην απεργία συμμετέχουν κι αυτοί κι αυτές που δεν συμμετέχουν, συγγενείς, φίλοι, παιδιά, έφηβοι, γέροι και γριές: μέσω της συμπαράστασης και της αλληλεγγύης, υλικής και ψυχοπνευματικής.
Η απεργία είναι ένα οδόφραγμα στον χρόνο, όχι στον χώρο. Η απεργία ελέγχει τον χρόνο και όχι τον χώρο – δευτερευόντως μόνο το κάνει. Η απεργία, όπως και η αποχή (σχολική, καταναλωτική) είναι απουσία. Η διαδήλωση και η εξέγερση είναι έλεγχος του χώρου, είναι παρουσία, αλλά αυτός ο έλεγχος είναι πια αδύνατος. Η παρουσία γίνεται προϋπόθεση της ήττας, παρουσία τώρα πια είναι ταυτόσημη με την ήττα. Είμαι παρών; Θα ηττηθώ. Η Αριστερά θα αναγεννηθεί εάν γυρίσει την πλάτη της στην παρουσία, στον έλεγχο του χώρου, στη χρήση της βίας, στην ήττα και επινοήσει τρόπους απουσίας, ελέγχου του χρόνου.
ΞΗΜΕΡΩΣΕ, πάω να ποτίσω τα πράσα και να φυτέψω άλλα 250 γιατί τα 100 που φύτεψα ήδη δεν θα μας φτάσουν.
Σύμφωνοι σε όλα.
Αλλά υπάρχει κι άλλο ένα ερώτημα που ανακύπτει που μας φέρνει αντιμέτωπους με νέα. Η απεργία, το οδόφραγμα στο χρόνο όπως το λες, ή η απαλλοτρίωση του χρόνου από τη μεριά μας άνθισε και αυτό σε μια συγκεκριμένη εποχή και είχε ως υλικές προϋποθέσεις περίπου τις εξής:
– τους μαζικούς χώρους εργασίας και άρα την δημιουργία της εργατική ζωής/συλλογικότητας,
– την σχετικά σταθερή εργασία των εργαζομένων στον ίδιο χώρο ή στον ίδιο κλάδο για όλη τους τη ζωή,
– το νόημα που έδιναν στην εργασία τους οι ίδιοι οι εργαζόμενοι γνωρίζοντας ότι παράγουν κάτι κοινωνικά χρήσιμο, το βλέπανε στην καθημερινότητά τους και στους γύρω τους,
– την σχετικά ομοιογενής ιεραρχικά θέση των εργαζομένων, στον πάτο της ιεραρχίας κτλ.
Όλες αυτές οι προϋποθέσεις έχουν σήμερα αρθεί.
– Οι μαζικοί χώροι εργασίας εξαφανίζονται και οι εργάτες γίνονται στην πραγματικότητα επιστάτες μηχανών (τάση που θα συνεχιστεί),
– η σταθερότητα στην εργασία αφορά σήμερα μόνο μια ελίτ των μισθωτών και των υποτελών τάξεων, μηχανικούς κτλ. η πλειοψηφία δεν έχει σταθερή εργασία, ούτε σταθερό αντικείμενο εργασίας (και αυτή η τάση θα συνεχιστεί)
– ακόμα και στα πιο δημιουργικά επαγγέλματα που υπάρχει μεγάλη ελευθερία από τον εργαζόμενο να παρέμβει στο προϊόν του το νόημα έχει βγάλει φτερά, όλοι γνωρίζουν ότι δουλεύουν για τα λεφτά, για να λήξει το ωράριο να κάνουν κάτι άλλο
– η ιεραρχία στις δουλειές έχει κατακερματίσει τους εργαζόμενους, παντού υπάρχουν προϊστάμενοι επί των προϊσταμένων, δεν υπάρχει η αίσθηση του κοινού συμφέροντος αλλά μιας συνεχόμενης επιτήρησης, ελέγχου και ρουφιανιάς.
Όλοι αυτοί που σήμερα μπορούν να κάνουν απεργία – που θα μειώνονται – τι θα κάνουν στο μέλλον; το έχεις θέσει το ερώτημα. Θα ταυτιστούν με τα αφεντικά τους;
Άρα, ποιες είναι σήμερα οι πρακτικές απουσίας, παύσης κτλ αν η απεργία χάνει όλο και περισσότερο την ισχύ της;
Είναι η παύση/σαμποτάρισμα της κυκλοφορίας του εμπορεύματος – όπως γίνεται σε μια εξέγερση σαν της Γαλλίας; Υπάρχει σαμποτάρισμα χωρίς βία;
Πώς αλλιώς μπορεί να δημιουργηθεί ένα οδόφραγμα στον χρόνο και μετά στον χώρο;
Πρέπει να εντάξεις στην ανάλυσή σου και το θρησκευτικό ζήτημα . Ξέρουμε όλοι από παλιότερες επιθέσεις στη Γαλλία (θυμίζω Μπατακλάν, Σαρλί Χεμπτο) ότι μια σχετική πλειοψηφία όλων αυτών των νέων και εφήβων ριζοσπαστικοποιείται μέσα από το Ισλάμ και την αντικαπιταλιστική (παλαιονομαδική) του παράδοση.
Αν δεν το δεις αυτό το στοιχείο, θα σε στοιχειώσει και θα σε εξορίσει από την πραγματικότητα.