φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Η συνήθης μέχρι τώρα, εδώ και πολλές δεκαετίες, εναλλαγή δεξιού και αριστερού συντονισμού του κράτους, ήτοι της διαχείρισης από το κράτος των πολλών και ποικίλων προβλημάτων που προκαλεί η καπιταλιστική οικονομία και τεχνολογία, θα συνεχιστεί κατά τρόπο ομαλό και στο μέλλον. Η προσεχής δεκαετία θα είναι δεκαετία της Ακροδεξιάς, όχι της Δεξιάς – ή της στενής συνεργασίας τους. Η Δεξιά θα μετατοπίζεται ιδεολογικά και πολιτικά προς την Ακροδεξιά, η Ακροδεξιά με τη σειρά της θα ξεδοντιάζεται εκουσίως και θα βάζει νερό στο κρασί της – μόνο και μόνο για να αποφευχθεί η όξυνση και η αναζωπύρωση του κοινωνικού πολέμου, του δαίμονα της (Ακρο)Δεξιάς και εφιάλτη της κυβερνητικής Αριστεράς. Μετά την παρέλευση της δεκαετίας, λίγο πριν λίγο μετά, και μετά την αναπόφευκτη αποτυχία της Ακροδεξιάς, θα έρθει η σειρά της Αριστεράς, της κυβερνητικής, να αναλάβει τον συντονισμό του κράτους, αντικείμενο του οποίου είναι η διαχείριση του δομικού αδιεξόδου του δυτικού πολιτισμού και καπιταλισμού, με το οποίο θα ασχοληθούμε σήμερα.
ΤΟ δομικό αδιέξοδο του δυτικού πολιτισμού και του καπιταλισμού, φίλες και φίλοι, είναι το αποτέλεσμα μιας αντίφασης η οποία είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί από το κράτος, από την πολιτική πράξη. Αυτό σημαίνει ότι, ό,τι και να κάνουμε, τόσο ο δυτικός πολιτισμός όσο και ο καπιταλισμός θα αποδιοργανωθούν, θα παρουσιάσουν συχνές διακοπές, ρεταρίσματα, ξαφνικά μπλακ άουτ και misfires, αστοχίες, αφλογιστίες, με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση, στην καλύτερη περίπτωση, και την κατάρρευση, αργή ή αιφνίδια – όταν λέμε “κατάρρευση” εννούμε σταμάτημα (stasis) και ξέρουμε πολύ καλά ότι για τον αεικίνητο δυτικό πολιτισμό και καπιταλισμό stasis is death. Η αντίφαση που προκαλεί το αδιέξοδο και την αμηχανία της πολιτικής είναι ένα ανεπίλυτο δίλημμα: εάν επιλύσουμε τα πολλά και οξυμένα κοινωνικά προβλήματα, ο δυτικός πολιτισμός και ο καπιταλισμός θα πάψουν να υπάρχουν· εάν δεν τα επιλύσουμε και παρεμποδίσουμε όποιον προσανατολιστεί προς την επίλυσή τους εκτός του ισχύοντος οικονομικού, πολιτικού, ιδεολογικού και πολιτισμικού πλαισίου, αυτά θα γίνουν το βάρος κάτω από το οποίο θα καταρρεύσουν και ο δυτικός πολιτισμός και ο καπιταλισμός.
ΘΑ γίνω πιο σαφής, εάν παραθέσω και σχολιάσω δύο από τα κρισιμότερα προβλήματα που μας ταλανίζουν και που πρέπει να αντιμετωπίσει και να επιλύσει το κράτος, υπό την διαχείριση της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς σήμερα και αύριο, της Αριστεράς μεθαύριο. Αυτά τα δύο προβλήματα είναι της ενέργειας και της εργασίας/ανεργίας/αεργίας. Η εξέλιξη αυτών των δύο ζητημάτων θα καθορίσει τις μελλοντικές εξελίξεις του 21ου αιώνα – και πέραν αυτού.
ΤΟ πρόβλημα με την ενέργεια είναι ότι χρειαζόμαστε ολοένα και περισσότερη για να αναπαραχθεί η οικονομία και η κοινωνία. Και χρειαζόμαστε περισσότερη για τρεις λόγους: ο ένας είναι η συνέχιση της αντικατάστασης της ζωντανής εργασίας με μηχανές, της εξοικονόμησης της εργασίας μέσω της αυτοματοποίησής της. Όσο πιο πολλές μηχανές χρησιμοποιούμε, τόσο πιο πολλή ενέργεια χρειαζόμαστε. Ας φανταστούμε μια κοινωνία στην οποία η εργασία έχει καταργηθεί πλήρως – δεν πρόκειται να συμβεί, το αναφέρω ως υπόθεση εργασίας. Αυτό που θα συμβεί, διότι συμβαίνει ήδη σήμερα, είναι η παραγωγή του τεράστιου κοινωνικού πλούτου από ολένα και λιγότερους εργαζόμενους. Θα φτάσουμε στο σημειο το ποσοστό των άμεσων παραγωγών να μην ξεπερνάει το 15-20%. Σε μια τέτοια κοινωνία, οι ποσότητες των πηγών της ενέργειας που θα χρειαζόμαστε καθημερινά θα είναι τεράστιες. Το μεγαλύτερο μέρος όμως των πηγών της ενέργειας που χρησιμοποιούμε δεν είναι ανεξάντλητες, θα τελειώσουν – όσο πιο πολλή ενέργεια αυτού του είδους καταναλώνουμε, τόσο πιο σύντομα θα τελειώσουν. Τι θα κάνουμε, εάν τελειώσουν – ή, εάν αρχίσουν να τελειώνουν; Εάν βέβαια δεν βρούμε άλλη ή άλλες πηγές και με την προϋπόθεση ότι οι ανανεώσιμες πηγές δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών μας. Φαντάζεστε τι θα γίνει – θα αρχίσει μια νέα εποχή, η εποχής της σπάνης και της ένδειας, του λιμού και των λοιμών. Και βέβαια θα επιδεινώνεται διαρκώς και το πρόβλημα της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, το οποίο γεννά άλλα και πολλά προβλήματα. Δεύτερος λόγος: αυξάνεται ο παγκόσμιος πληθυσμός, άρα χρειαζόμαστε περισσότερη ενέργεια – αν και ο ρυθμός αύξησης παρουσιάζει πτωτική τάση. Τρίτος λόγος: η συγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις αυξάνει την κατανάλωση της ενέργειας που χρειάζονται τόσο για την κάλυψη των βιοτικών αναγκών των κατοίκων όσο και για την απρόσκοπτη λειτουργία τους.
Το ενδεχόμενο να βρεθούν κάποιες μορφές ανεξάντλητης ενέργειας θα πρέπει να το αποκλείσουμε. Εάν δεν το αποκλείσουμε, ας μη το αποκλείσουμε (πυρηνική σύντηξη), τότε με την ενέργεια που θα έχουμε στη διάθεσή μας όχι μόνο θα εξαντλήσουμε πολύ ταχύτερα τους φυσικούς πόρους αλλά και θα επιταχυνθεί και οξυνθεί η οικολογική καταστροφή. Θα διαθέτουμε τόση πολλή ηλεκτρική ενέργεια (δεν είναι πηγή ενέργειας, είναι μορφή ενέργειας) και θα είναι τόσο ευρεία η χρήση της που μέσα σε λίγα χρόνια θα ξεμείνουμε από όλα τα απαραίτητα υλικά που απαιτεί η παραγωγή της, η διανομή της και η χρήση της.
ΕΡΩΤΩ και πάλι: τι θα γίνει, όταν σε είκοσι, τριάντα χρόνια δεν θα μπορούμε να εξασφαλίζουμε τις ποσότητες ενέργειας που χρειαζόμαστε καθημερινά; Ποιοι θα είναι τα πρώτα θύματα της έλλειψης, της ενεργειακής ανεπάρκειας; Γνωρίζουμε πολύ καλά ποιοι θα είναι. Μήπως η ακρίβεια στα καύσιμα, στην ηλεκτρική ενέργεια και στην τροφή είναι οι πρώτες ενδείξεις, οι πρώτες εκδηλώσεις αυτής της μελλοντικής ενεργειακής ανεπάρκειας; Θα το διαπιστώσουμε στα επόμενα δύο, τρία χρόνια. Εάν συνεχιστεί αυτή η ακρίβεια, σημαίνει ότι θα επιδεινωθεί. Τι θα γίνει εάν, με τις σημερινές τιμές, η τιμή της βενζίνας, του πετρελαίου ντίζελ και θέρμανσης σε τρία ή πέντε χρόνια είναι πέντε (5) ευρά το λίτρο; Πώς θα είναι η ζωή μας; Ασφαλώς και μπορούμε να το φανταστούμε.
ΤΙ μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση της Δεξιάς ή της Ακροδεξιάς ή της Αριστεράς, εάν βρεθούμε ενώπιον του τέλους των ορυκτών καυσίμων, ενός τέλους που θα διαρκέσει τρεις και τέσσερις δεκαετίες; Και οι τρεις δεν μπορεί να μην συμφωνήσουν να περιοριστεί η χρήση τους στις άκρως απαραίτητες εργασίας και λειτουργίες σε βάρος των καταναλωτών: θα προκριθεί η παραγωγή τροφής και φαρμάκων, οι δημόσιες συγκοινωνίες, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για την απρόσκοπτη λειτουργία του κράτους. ΙΧ αυτοκίνητο και 24 ώρες τη μέρα ηλεκτρικό ρεύμα ξεχάστε τα! Λεωφορείο και τρένο και 3-5 ώρες τη μέρα ηλεκτρικό ρεύμα, άρα, 3-5 ώρες τη μέρα φέισμπουκ και νετφλιξ και τηλεόραση.
ΑΣ υποθέσουμε ότι το πρόβλημα της ενέργειας επιλύεται με την ανακάλυψη άλλης ή άλλων μορφών ενέργειας και μάλιστα ανεξάντλητης. Σε αυτή την περίπτωση, θα επιταχυνθεί η αντικατάσταση της ζωντανής εργασίας με αυτόματες μηχανές. Τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα καταργήσουν παντελώς την ανθρώπινη εργασία, το ξαναλέω και το ξανατονίζω: θα την περιορίσουν όμως πάρα πολύ. Δέσμιοι του παρελθόντος – της κοινωνίας της εργασίας και της ηθικής της εργασίας, της πολιτισμικής αδράνειας – εστιάζουμε στην ανεργία αλλά όχι στην αεργία. Μετράμε πόσοι και πόσες δεν εργάζονται αλλά θέλουν να εργαστούν αλλά δεν μετράμε πόσοι και πόσες δεν εργάζονται γιατί δεν συμπεριλαμβάνονται στο εργατικό δυναμικό (15-65 ετών) Κάποτε όμως, πριν τον βιομηχανικό καπιταλισμό, τα παιδιά και οι έφηβοι, οι γέροι και οι γριές εργάζονταν, συμμετείχαν στην παραγωγή του κοινωνικού πλούτου. Σήμερα δεν εργάζονται και δεν συμμετέχουν. Αλλά δεν εργάζεται και όλο το εργατικό δυναμικό – το ποσοστό απασχόλησης του εργατικού δυναμικού είναι 70% στην ΕΕ (60% στην Ελλάδα). Ναι, η ανεργία είναι 5% αλλά η αεργία 65%! Η πλειονότητα του πληθυσμού δεν εργάζεται και αυτή η πλειονότητα θα διευρύνεται. Κι αυτό το 65-70% πρέπει να φάει και να ζεσταθεί, να γιατρευτεί και να διασκεδάσει. Και για όλα αυτά πρέπει να φροντίσει το κράτος και αυτός που θα αναλάβει την διαχείρισή του. Για την επόμενη δεκαετία η Ακροδεξιά! Και μετά θα έρθει η σειρά της Αριστεράς.
ΑΝΑΦΕΡΩ συχνά ως όριο και διάρκεια την δεκαετία. Εάν ρίξουμε μια φευγαλέα έστω ματιά στο παρελθόν θα δούμε και πόσο διαφορετικό είναι το τέλος της δεκαετίας σε σχέση με την αρχή της αλλά και πόσα πολλά και σημαντικά γεγονότα έχουν εκτυλιχθεί, αν και οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι υπάρχουν δεκαετίες που ξεχωρίζουν ως προς την ένταση της κρισιμότητας. Σκεφτείτε πώς ήμασταν το 2013 και πώς το 2023 και τι έγινε κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας! Μνημόνια, ταραχές, κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας, ήττα και διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Πώς ήμασταν το 2003 και πώς το 2013! Όλη η Ελλάδα ένα εργοτάξιο, αναλάβαμε και οργανώσαμε τους Ολυμπιακούς αγώνες, ήρθε το Νομισματικό Ταμειο και οι περικοπές μισθών και συντάξεων, ήρθαν ταραχές και ο ΣΥΡΙΖΑ. Ας πάμε λίγο πίσω στον χρόνο. Πώς ήμασταν το 1973 και πώς το 1983; Τι έγινε σε αυτή την δεκαετία; Πώς το 1943 και πώς το 1953; Τι έγινε σε αυτη την δεκαετία;
ΠΩΣ είμαστε το 2023 και πώς θα είμαστε το 2033; Τι θα γίνει κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας; Γεγονότα δεν μπορεί κανένας και καμία να προβλέψει. Εκείνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι το 2033 δεν θα είμαστε όπως το 2023 και ότι κατά τη διάρκεια της δεκαετίας θα γίνουν πολλά και φοβερά. Μπορούμε να πούμε επίσης χωρίς την παραμικρή επιφύλαξη ότι αυτά που θα γίνονται σε κάθε δεκαετία από δω και πέρα θα είναι ολοένα πιο πολλά και ολοένα πιο φοβερά.
Σχολιάστε ελεύθερα!