φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΘΑ εξετάσουμε σήμερα τρία ενδεχόμενα που αφορούν όχι μόνο το μέλλον του δυτικού πολιτισμού και των καπιταλιστικών κοινωνιών του αλλά και το μέλλον του πλανήτη. Θα δούμε δηλαδή αν μας επιτρέπεται ή όχι να αποκλείσουμε τα παρακάτω τρία ενδεχόμενα. Θα ήταν παράλογο να υποστηρίξουμε ότι μια μέρα, δεν ξέρουμε πότε, δεν θα υπάρχει άγρια φύση; Ότι δεν θα υπάρχει χλωρίδα και πανίδα, ούτε στη στεριά ούτε στη θάλασσα, αλλά μόνο καλλιεργήσιμη γη και εκτρεφόμενα ζώα – θηλαστικά, έντομα, ερπετά και ψάρια; Θα ήταν εξ ίσου παράλογο να εικάσουμε ότι μια μέρα δεν θα υπάρχει καλλιέργεια της γης και εκτροφή ζώων αλλά η τροφή που θα καταναλώνουμε θα είναι συνθετική και θα παράγεται σε μεγάλα χημικά εργοστάσια, σε μεγάλες τροφοβιομηχανίες, όπως παράγονται τα φάρμακα στις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες; Και ένα τρίτο: θα τα καταφέρουμε και θα φύγουμε από αυτόν τον αφιλόξενο, ανάλγητο, ελαττωματικό πλανήτη και να μετακομίσουμε επιτέλους στον φιλόξενο δορυφόρο μας και στον συγκλονιστικό πλανήτη του θεού του πολέμου;
Η κοινωνική και φυσική πραγματικότητα της εποχής μας μάς παρακινεί να διατυπώσουμε καταφατικές απαντήσεις: η τάση της καταστροφής της άγριας φύσης είναι κάτι παραπάνω από σαφής, η παραγωγή συνθετικής τροφής βρίσκεται μεν στα σπάργανα της αλλά η αντικατάσταση της φυτικής και ζωικής τροφής έχει αρχίσει ήδη με την ευρεία κατανάλωση χημικών συμπληρωμάτων τροφής (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία) και θα ολοκληρωθεί με την παραγωγή και ζωικής και φυτικής τροφής, ενώ τα σχέδια για την εγκατάσταση κάποιων λίγων, αρχικά, και τυχερών ανθρώπων στη Σελήνη και στον Άρη προβάλλονται καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα μέσα δηλαδή της διαιώνισης και της ενίσχυσης της απομάκρυνσης και της εγώτητας. Αναμένεται, προσδοκάται ότι σε λίγα χρόνια, στη δεκαετία του 2030, αυτοί οι λίγοι και οι τυχεροί θα ζουν στη Σελήνη ή και στον Άρη.
Μπορούμε να φανταστούμε τον πλανήτη χωρίς άγρια φύση; Μπορούμε, γιατί να μην μπορούμε. Θα κάνω μια στάση σε αυτό το σημείο για να διατυπώσω εν παρόδω κάποια θεμελιώδη ερωτήματα που αφορούν την άγρια φύση και την παραγωγή της τροφής, ζητήματα άρηκτα συνδεδεμένα με το σημερινό μας θέμα. Τι πρόβλημα έχει η δυτική πολιτισμική παράδοση, η ποιμενικη-πολεμική παράδοση της επιθυμίας κατάργησης της εξάρτησης από την κοινωνία και τη φύση, τι ζόρι τραβάει με την άγρια, ανυπότακτη φύση; Ερωτώ: η προϊούσα καταστροφή της και η επιτυχυνόμενη εξόντωσή της είναι μια προκύπτουσα συνέπεια, είναι κάτι που δεν το επιδιώκει και δεν το θέλει αλλά προκύπτει παρά τη θέλησή της ή είναι μια σαφής επιδίωξη και συνειδητός σκοπός; Γιατί η ποιμενικη πολεμικη παράδοση στρέφεται κατά της φύσης, γιατί θέλει να την εξοντώσει και να την καταστρέψει; Γιατί η ύπαρξή της προκαλούσε και προκαλεί ενόχληση και δυσφορία στον δυτικό Κύριο, και θα προκαλέσει ακόμα περισσότερη στο μέλλον; Θα ηρεμήσει, θα χαλαρώσει όταν μια μέρα καταφέρει και την εξολοθρεύσει ολοσχερώς; Ερωτώ και πάλι: γιατί να επιδιώκουμε να καταργήσουμε την παραγωγή της φυτικής και ζωικής τροφής, να εξαλείψουμε τη γεωργία και την κτηνοτροφία και να παραγάγουμε συνθετική τροφή σε μεγάλες χημικές τροφοβιομηχανίες; Μήπως για να γίνει απόλυτη η εξάρτηση των υποτελών υπηκόων από τον δυτικό Κύριο, που μία από τις μορφές του είναι το κεφάλαιο και ο καπιταλισμός;
ΑΣ επανέλθουμε στη φαντασία μας. Μπορούμε, πρέπει να το κάνουμε, να φανταστούμε τον πλανήτη χωρίς άγρια φύση, χωρίς χλωρίδα και πανίδα: θα είναι κάτι το φρικτό. Μπορούμε επίσης να αυξήσουμε τη δοσολογία της τόλμης και να φανταστούμε ότι αντί για φασολάδα, ψωμί, κεφτεδάκια και κολιούς και κρασί και ουίσκι (θεϊκό ποτό, αν το ήξεραν οι θεοί του Ολύμπου δεν θα έπιναν νέκταρ) να καταπίνουμε παρασκευάσματα τροφής που θα τα συνοδεύουμε με συμπληρώματα τροφής; Δεν θα είναι η Κόλαση επί Γης; Να φανταστούμε ότι πεταγόμαστε στη Σελήνη και στον Άρη για καφεδάκι, με θέα τη Γη, όπως πεταγόμαστε στις Βρυξέλες για την καλύτερη μαύρη σοκολάτα και στο Μιλάνο για τον καλύτερο εσπρέσο – εγώ πετάγομαι, δεν νομίζω να πετάγεστε κι εσείς!
ΕΙΝΑΙ σαφής και αδιαμφισβήτητη η κλιμάκωση της καταστροφής, της εκπλήρωσης της επιθυμίας κατάργησης της εξάρτησης, της επιθυμίας της απομάκρυνσης από τη φύση και την κοινωνία. Η μετοίκιση στη Σελήνη και στον Άρη είναι το κερασάκι στην τούρτα. Πριν καταπιαστώ με αυτό το κερασάκι, θα εκθέσω τη γνώμη μου για αυτά τα τρία ενδεχόμενα: η άγρια φύση δεν θα καταστραφεί, η γεωργία και η κτηνοτροφία δεν θα εξαλειφθούν, δεν θα ζήσουν ποτέ στη Σελήνη και στον Άρη. Ομολογώ τη χαρά μου που δεν θα τα καταφέρουν, που θα αποτύχουν. Είμαι χαρούμενος και για έναν άλλο λόγο: δεν είμαστε χαιρέκακοι και φθονεροί, τα ελέγχουμε αυτά τα πολύ αρνητικά συναισθήματα, αλλά θα γελάσουμε πολύ μαζί τους, με τα καμώματά τους! Θα πέσει χοντρό δούλεμα, πολύ χοντρό, μα την Παναγία!
ΤΟ κομβικό, το θεμελιώδες και πολύπτυχο ερώτημα που οφείλουμε να διατυπώσουμε και να απαντήσουμε είναι αυτό: γιατί να θέλουν να πάνε να ζήσουν στη Σελήνη, στον Άρη, στο Διάστημα; Ποια είναι η πηγή αυτής της επιθυμίας; Εφόσον πρόκειται για επιθυμία, η πηγή θα είναι κάποια αδυναμία – η αδυναμία προκαλεί την επιθυμία. Έχετε σκεφτεί ποτέ, έχετε αναρωτηθεί ποια είναι η σημασία της λέξης Διάστημα; Αν όχι, θα το κάνουμε τώρα.
ΣΕ αυτό το ερώτημα δεν διαθέτουμε μία απάντηση αλλά πολλές. Θέλουμε, θέλουν να πάνε να ζήσουν εκεί για να κατακτήσουν τη Σελήνη και τον Άρη. Πάτησαν το πόδι τους στη Σελήνη, την κατέκτησαν συμβολικά, αλλά δεν ξαναπάτησαν. Πάτησαν στον Άρη αλλά όχι με τα πόδια τους, με μηχανή – δεν μπόρεσαν να παρεβρεθούν αυτοπροσώπως. Η λατρεία της κατάκτησης, η επιθυμία της κατάκτησης, είναι μια από τις θεμελιώδεις λατρείες της Δύσης – και κατάκτηση σημαίνει αρπαγή γης και καθυπόταξη του πληθυσμού της. Άλλαξαν προσανατολισμό και από το far west πήγαν στο far high, στο far space. Aλλά στη Σελήνη δεν υπάρχει γη ούτε ζωντανά πλάσματα. Μόνο κάτι πέτρες πήραν – άρπαξαν. Ναι, ναι, άρπαξαν. Δεν την κατάκτησαν, θα την κατακτήσουν – όπως και τον Άρη, τον πλανήτη. Και κατάκτηση βέβαια σημαίνει ηδονή, ηδονή της κατάκτησης, η ηδονή που προκαλείται από την κάμψη της βούλησης του Άλλου – του έμψυχου και του άψυχου, που εκλαμμβάνεται ως έμψυχο. Η προσδοκία της κατάκτησης τους προκαλεί μια ευφορία, ανάλογη με αυτήν των ερωτευμένων που περιμένουν να συναντηθούν, και που εξανεμίζεται όταν συναντηθούν, ή με τη χαρμάνα των πρεζάκηδων, την προσδοκία του σουταρίσματος. Όλοι και όλες που ασχολούνται με την έρευνα και την κατάκτηση του Διαστήματος βρίσκονται στην ψυχική κατάσταση των ερωτευμέων και των πρεζονιών – είναι ερωτευμένοι, ες και πρεζάκια.
Η μετοίκιση στο Διάστημα είναι μια λύση για τον υπερπληθυσμό και για άλλα μη επιλύσιμα παγκόσμια προβλήματα – καταστροφή περιβάλλοντος, μη αντιμετωπίσιμη επισιτιστική κρίση, λοιμοί, πιθανός παγκόσμιος πόλεμος με χρήση πυρηνικών, κλιματική κρίση. Το ανθρώπινο γένος θα μπορέσει να σωθεί και να επιβιώσει μόνο εάν ένας μικρός αριθμός ανθρώπων μετακομίσει στο Διάστημα. Εφόσον βέβαια πρώτα έχει προσαρμοστεί στο τεχνητό περιβάλλον του διαστημόπλοιου και στη χημική διατροφή. Πολύ καλή ιδέα, συγχαρητήρια.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ όμως και κάποια άλλα κίνητρα και σκοποί που δεν είναι συνειδητοί, που δεν είναι σαφείς επιδιώξεις αλλά υπόρρητοι και υποσυνείδητοι. Θέλουν να πάνε να ζήσουν εκεί ψηλά για να διατρανώσουν και να εξυμνήσουν το μεγαλείο και την αποτελεσματικότητα της επιστήμης και της τεχνολογίας, της Προόδου δηλαδή. Δεν θα σταματήσουμε, δεν πρέπει να σταματήσουμε ποτέ να προοδεύουμε, να γινόμαστε δηλαδή ολοένα πιο ισχυροί από τη φύση. Θα το δείξουμε πανηγυρικά και θριαμβευτικά με την εποίκιση του Διαστήματος. Με τις απόπειρες να κατακτήσουμε το Διάστημα, δημιουργούμε χιλιάδες θέσεις εργασίας- δεν είναι θετικό αυτό; Είναι, είναι. Με τις ίδιες αυτές απόπειρες καταστρέφουμε πολύτιμο κοινωνικό πλούτο που θα μπορούσε να καλύψει πολλές ανάγκες ή να επιλύσει κοινωνικά προβλήματα. Να μην το σκεφτούμε αυτό όταν ξοδεύονται δισ. για τις διαστημικές έρευνες τη στιγμή που το ένα τρίτο του πληθυσμού υποσιτίζεται;
ΥΠΑΡΧΕΙ όμως και μια άλλη απάντηση, υπάρχει κι ένα άλλο κίνητρο, μια άλλη επιδίωξη, υποσυνείδητη. Θα την εντοπίσουμε στη λέξη Διάστημα. Γιατί ονομάσανε τον χώρο πέρα από την ατμόσφαιρα της Γης Διάστημα – εκεί όπου κινούνται τα ουράνια σώματα; Το διάστημα,φίλες και φίλοι, αν δεν κάνω λάθος, είναι το κενό που υπάρχει ανάμεσα σε δύο τοπικά ή χρονικά σημεία. Το ένα σημείο είναι η Γη, έτσι δεν είναι; Το άλλο ποιο είναι; Δεν είναι η Σελήνη ή ο Άρης, αυτά υπάρχουν μέσα στο Διάστημα. Τι λέτε; Να το σκεφτείτε μέχρι να πάω να κατουρήσω και να φτιάξω ένα δεύτερο εσπρέσο;
ΤΟ άλλο σημείο, φίλες και φίλοι, είναι ο Θεός. Ο οποίος βρίκεται κάπου πολύ ψηλά και πολύ μακριά. Όσο πιο πιο μακριά και ψηλά πάμε, τόσο πιο κοντά στον Θεό θα βρισκόμαστε, δηλαδή στην εκπλήρωση της κομβικής επιθυμίας να απομακρυνθούμε ολοσχερώς από την κοινωνία και τη φύση, να γίνουμε αθάνατοι, να γίνουμε τέλειοι. Τέλειος είναι αυτός έχει εκπληρώσει την επιθυμία του, τον σκοπό του (τέλος). Ο Θεός είναι τέλειος. Η λατρεία του τέλειου, της τελειότητας, είναι μια υπαινικτική μορφή της επιθυμίας της αθανασίας. Τέλεια! Ο Πλάτων έλεγε, και έγραψε, ότι η φυσική και κοινωνική πραγματικότητα δεν είναι τέλεια: διότι υπάρχει αλλαγή και ο θάνατος είναι αλλαγή – είναι η αλλαγή. Τελειότητα υπάρχει μόνο εκεί όπου δεν υπάρχει αλλαγή, όπου δεν υπάρχει θάνατος. Και στο διάστημα δεν υπάρχει αλλαγή, ούτε θάνατος – έτσι λέγανε, έτσι πιστεύανε!
ΣΤΗ Σελήνη και στον Άρη δεν υπάρχει θάνατος, είναι τόποι της τελειότητας και της αθανασίας. Το να ζεις εκεί δεν σημαίνει ότι θα γίνεις τέλειος, αθάνατος αλλά θα εκφράσεις για άλλη μια φορά, με άλλον τρόπο την επιθυμία να γίνεις τέλειος, αθάνατος, Θεός. Δεν υπάρχει θάνατος όπου δεν υπάρχει ζωή. Εάν κάποτε στη Γη δεν θα υπάρχει ζωή, δεν θα υπάρχει και θάνατος. Η Γη θα γίνει τόπος της τελειότητας, της αθανασίας, όπως είναι η Σελήνη και ο Άρης.