φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΙ αγρότες, γεωργοί και κτηνοτρόφοι και άλλοι, μικρών και μεσαίων ιδιοκτησιών και επιχειρήσεων, είναι ένα βαρίδι το οποίο το κράτος και η κυβέρνηση θέλουν να απαλλαγούν  –  και επιχειρούν να το κάνουν. Και, όπως βλέπω, πιθανότατα θα τα καταφέρουν, περιορίζοντας και διαχειριζόμενοι τις συνέπειες που θα προκύψουν. Ο αριθμός αυτών των αγροτών τείνει  να μειώνεται, είναι μικρός, και μετά από δέκα με είκοσι χρόνια, δεν θα υπάρχει αυτό το είδος ανθρώπου. Οπότε το ειδικό βάρος τους στην οικονομική και πολιτική ζωή δεν είναι μεγάλο, είναι πολύ μικρό. Θα δείξω σήμερα γιατί αυτοί οι αγρότες είναι βαρίδι για τον καπιταλισμό και το κράτος, γιατί θα εξαφανιστούν, ποια κατάσταση θα επικρατήσει και ποιες θα είναι οι συνέπειες για εμάς –  για την πλειονότητα των εργαζομένων και των συνταξιούχων, για τους άνεργους και τους άεργους. Με άλλα λόγια, τι θα τρώμε στο μέλλον, θα είναι φτηνή η ακριβή η τροφή, θα υπάρχει δομική διατροφική ασφάλεια ή σε εισέλθουμε σε μια εποχή παρατεταμένης επισιτιστικής κρίσης;

ΘΑ κάνω όμως πρώτα δύο πολύ σύντομες παρεκβάσεις για να διευκρινίσω δύο κομβικής σημασίας, πολύ βασικά και αλληλένδετα ζητήματα –  διευκρίνιση που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πολλές και κρίσιμες πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής και διατροφικής ζωής και πραγματικότητας. Η πρώτη: το ύψος του ημερομίσθιου, του μισθού, καθορίζεται και από το ύψος της τιμής των ειδών διατροφής. Όσο πιο χαμηλές είναι οι τιμές των ειδών διατροφής, τόσο πιο χαμηλό είναι το μεροκάματο και ο μισθός –  και το αντίθετο. Το μεροκάματο και ο μισθός μπορεί να είναι πάρα πολύ χαμηλό, εάν οι εργάτες δεν αγοράζουν την τροφή τους αλλά την παράγουν οι ίδιοι. Αυτός είναι ο λόγος που οι βιομηχανίες, για να αυξήσουν τα κέρδη τους, μετακινούνται σε αγροτικές περιοχές, όπου εκεί οι εργαζόμενοι παράγουν ένα μικρό ή μεγάλο μέρος της τροφής τους. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: οι περιοχές αυτές πια δεν υπάρχουν –  μάλλον, εξαφανίζονται, δεν θα υπάρχουν σε πολύ λίγα χρόνια. Οπότε, το μόνο που απομένει είναι οι όσο το δυνατόν χαμηλότερες τιμές των ειδών διατροφής –  η εύρεση τρόπων παραγωγής τροφίμων με μεγάλη παραγωγικότητα και μικρό κόστος. Η θρεπτική αξία της τροφής μας είναι παντελώς αδιάφορη: αρκεί να τρώνε. . .

Η δεύτερη παρέκβαση, άμεσα συσχετιζόμενη με την πρώτη. Υπάρχουν σήμερα τέσσερα διατροφικά συστήματα – κάποτε ήταν μόνο ένα: το πρώτο από αυτά που θα εκθέσουμε. 1. Οι άνθρωποι παράγουν την τροφή που καταναλώνουν –  μέρος  ή σχεδόν όλη. Αυτό το διατροφικό σύστημα, το μόνο που υπήρχε κάποτε, υπάρχει ακόμα αλλά πνέει τα λοίσθια, ζει τις τελευταίες του μέρες. 2. Υπάρχει ένας μικρός αριθμός παραγωγών τροφής και ο πληθυσμός αγοράζει τα προϊόντά του στην τοπική αγορά. Τα όρια του τόπου διευρύνονται για να καλυφθούν οι διατροφικές ανάγκες του διαρκώς αυξανόμενου πληθυσμού των πόλεων. Στην Αθήνα, κάποτε τα λαχανικά παράγονταν στα Πατήσια, μετά στον Μαραθώνα, μετά στη Βοιωτία και την Κορινθία. Ολοένα και πιο μακριά αλλά τοπικά 3. Η τροφή πρόερχεται από όλες τις γωνιές του κόσμου, και διανύει χιλιάδες χιλιόμετρα, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων των πόλεων που δεν μπορεί να καλύψει η τοπική παραγωγή και αγορά. Το κόστος παραγωγής αυτής της τροφής είναι πολύ μικρό, ακόμα κι όταν επιβαρύνεται με τα μεταφορικά έξοδα. Ένα γιαουρτάκι με φράουλα στη Στουτγάρδη διανύει συνολικά 6.000 χιλιόμετρα και είναι πάμφθηνο. Και το 4: η τροφή δεν προέρχεται από την καλλιέργεια της γης και την εκτροφή ζώων αλλά από τα εργαστήρια της βιοεχνολογίας –  δεν είναι φυσική, επεξεργασμένη έστω, είναι τεχνητή τροφή. Τα δύο πρώτα τείνουν να εξαφανιστούν, κυριαρχεί το τρίτο, το οποίο όμως έχει προκαλέσει πολλά και δισεπίλυτα προβλήματα, που φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει το τέταρτο μοντελάκι, αυτό που πιθανόν να εξαλείψει και το ανθρώπινο είδος.

ΥΠΑΡΧΕΙ τώρα το εξής πρόβλημα: οι καπιταλιστές θέλουν χαμηλές τιμές στα είδη διατροφής. Το παγκοσμιοποιημένο διατροφικό σύστημ (παραγωγή, εμπορία, διανομή), προσφέρει αυτές τις χαμηλές τιμές. Οι κοινωνίες όμως, τα κράτη, δεν θέλουν να  εισαγάγουν τις τροφές που παράγονται τοπικά παρ΄όλο που αυτές είναι πιο ακριβές. Τι θα απογίνουν οι ντόπιοι αγρότες παραγωγοί. Υπάρχει ένας τρόπος να ξεπεραστεί αυτή η δυσχέρεια: η επιδότηση. Θα πουλήσεις σε τιμή διεθνούς αγοράς, η οποία είναι πολύ πιο χαμηλή από το κόστος παραγωγής του ντόπιου παραγωγού, και θα λάβεις μια επιδότηση από το κράτος, για να μπορέσεις να ζήσεις και να συνεχίσεις να καλλιεργείς. Οι πιέσεις όμως του αγροδιατροφικού βιομηχανικού συστήματος είναι τεράστιες –  το 75% της παγκόσμιας τροφής παράγεται από ένα πολύ μικρό αριθμό τερατωδώς μεγάλων βιομηχανιών και εταιρειών. Η απαγόρευση της εισαγωγής τροφίμων χαμηλής τιμής θα αρθεί, μείωση ή κατάργηση των επιδοτήσεων, εξαφάνιση των μικρών παραγωγών φυτικής και ζωικής τροφής: αυτή είναι η συμφωνία Mercosur. Αλλά δεν συμφωνούν: υπέρ η Γερμανία και η Ισπανία, κατά η Γαλλία και η Ιταλία. Θα δούμε ποιος θα επικρατήσει –  μάλλον η Γερμανία και η Ισπανία.

ΕΑΝ η επιτευχθεί η συμφωνία Mercosur, τότε τα φτηνά είδη διατροφής θα κατακλύσουν και την ελληνική αγορά. Η ακρίβεια θα περιοριστεί, τα μεροκάματα και οι μισθοί θα παραμείνουν χαμηλοί, οι μικροί και μεσαίοι αγρότες θα εξαφανιστούν. Σε μια απελπισμένη προσπάθεια να επιβιώσουν, διαμαρτύρονται συμβολικά, κάνουν αποκλεισμούς δρόμων συμβολικά, οι δρόμοι είναι πραγματικά ανοιχτοί κι αυτοί τα κάνουν όλα συμβολικά. Μιας και η στρατηγική επιδίωξη της κυβέρνησης και του καπιταλισμού είναι να τους πετάξει στον κοινωνικό σκουπιδότοπο, περιορίζει στα ελάχιστα τις αποζημιώσεις και την επιδότηση –  όταν δεν τους αφαιρεί χρήματα!!! Το μήνυμα αυτής της κίνησης είναι σαφές και δεν πρόκειται για τεχνικό λάθος. Τα αιτήματα των αγροτών τα γνωρίζει η κυβέρνηση, ο διάλογος είναι περιττός, τα ικανοποιείς ή δεν τα ικανοποιείς. Δεν είναι διατεθειμένη να τα ικανοποιήσει. Θα τους αφήσει στους δρόμους να ξεροσταλιάζουν περιμένοντας. Μέχρι που να απελπιστούν και να φύγουν. Εάν κλείσουν τους δρόμους και παραταθεί το κλείσιμο, ή θα δούμε πολύ ξύλο μεταξύ αγροτών και του πληθυσμού που θέλει να μετακινηθεί ή θα δούμε πολλά δακρυγόνα και πολύ κλάμα και πολύ τρεχαλητό.

ΣΑΣ εύχομαι καλές γιορτές, θα τα ξαναπούμε του χρόνου. Να είστε γεροί και χαρούμενοι και να μην ξεχνάτε ότι τα μοσχάρια στον στάβλο είναι γερά αλλά χαρούμενα δεν είναι. Δεν είμαστε ακόμα μοσχάρια.