Σωματική Αθανασία και Δύση

Θέλω να γίνω (σωματικά) αθάνατος, θέλω να νικήσω τον (αήττητο) θάνατο, θέλω να γίνω αήττητος: αυτή η κομβική επιθυμία διατρέχει τον δυτικό πολιτισμό από τις πρώτες μέρες της εμφάνισής του μέχρι σήμερα. Με τον σημερινό σημείωμα, και με άλλα που άλλα που θα ακολουθήσουν,  θα επιχειρήσουμε να δείξουμε ότι η επιθυμία αυτή έχει μεγάλη μερίδα ευθύνης για την σημερινή παγκόσμια δεινή κατάσταση, για την  προϊούσα καταστροφή της κοινωνίας και της φύσης. Θα δείξουμε επίσης ότι, εάν πράγματι ισχύει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να συναγάγουμε το συμπέρασμα ότι η στάση της Δύσης απέναντι στον θάνατο αλλάζει και η αλλαγή αυτή θα επιταχυνθεί κατά τις προσεχείς δεκαετίες. Το αποτέλεσμα θα είναι μια εσωτερική υπονόμευση του δυτικού πολιτισμού που ίσως να αποδειχτεί μοιραία.

Διαπιστώνουμε δυο τρόπους έκφρασης της επιθυμίας της αθανασίας: τον αρχαιοελληνικό και τον χριστιανικό. Ο πρώτος, διατυπώθηκε πρώτη φορά στην Ιλιάδα και επιβίωσε μέχρι τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, διατείνεται ότι μπορούμε να γίνουμε αθάνατοι, υπέδειξε μάλιστα και τον τρόπο: να τρώμε αμβροσία και να πίνουνε νέκταρ. Η πρώτη είναι τροφή, το δεύτερο ποτό. Η πρώτη σημαίνει χωρίς θάνατο (αν- και μόρος) και το δεύτερο ο κύριος (-ταρ, παράβαλε: -τα [ιππότα, ο κύριος του ίππου], -τηρ και –τωρ, που δηλώνουν το πρόσωπο που δρα [ δοτήρ, δώτωρ]) του θανάτου (νεκ-, εξ ου νεκ-ρός: γεμάτος θάνατο). Η επιθυμία της αθανασίας είναι μία από τις πολλές που έχει διατυπώσει ο ήρωας και έχει καταγράψει η Ιλιάδα: της κατάκτησης του ύψους, της πτήσης, της ισχυροποίησης των όπλων, της αορατότητας, της ταχύτητας του βλήματος και του οχήματος, της χρήσης ρομπότ και βιονικών πλασμάτων και άλλες πολλές. Όλες αυτές οι επιθυμίες εκπληρώθηκαν στο χώρο της φαντασίας: οι θεοί δεν είναι τίποτα άλλο παρά αυτό που θα ήθελαν να είναι οι ίδιοι οι ήρωες, μόνο που δεν μπορούσαν. Κατοικούν στον ουρανό, τα άρματά τους πετούν επειδή τα άλογα έχουν φτερά, ο κεραυνός είναι όπλο και όχι φυσικό φαινόμενο και τα λοιπά. Η Ιλιάδα μας λέει το εξής: η αθανασία είναι εφικτή μόνο εάν παρασκευάσουμε ένα φαγητό και ένα ποτό που να εξαλείφουν τον θάνατο. Ρομπότ φτιάξαμε, ανθρώπους με μηχανικά εξαρτήματα φτιάξαμε, γιατί να μην φτιάξουμε αμβροσία και νέκταρ; Η αθανασία, υπαινίσσεται η Ιλιάδα, είναι δυνατόν να εξοβελιστεί μόνο μέσω της τεχνολογίας. Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν πίστευαν ότι μια μέρα όλες οι επιθυμίες τους θα πραγματοποιούνταν – όλες εκτός της αθανασίας. Και ενώ μεγάλωναν και ζούσαν με την Ιλιάδα, ακριβώς εξ αιτίας της διατύπωσης των επιθυμιών του ήρωα, επομένως και της διαιώνισής τους, πίστευαν παράλληλα ότι μπορεί μεν το σώμα να σαπίζει, η ψυχή όμως είναι αθάνατη. Τη στιγμή του θανάτου απομακρύνεται από το σώμα, το δεσμωτήριό της, και ελεύθερη πια κόβει βόλτες στον ουρανό. Αυτά τα έγραψε ο Πλάτων για να παρηγορηθεί και να παρηγορήσει και τους άλλους δουλοκτήτες γαιοκτήμονες.

Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες προέκυψε ένα νέο μοντελάκι αθανασίας: θα πεθάνουμε, είναι βέβαιο, η ψυχή μας όμως είναι αθάνατη (Πλάτων) αλλά μια μέρα θα αναστηθούμε, δηλαδή θα σηκωθούμε από τους τάφους και, προφανώς, θα αρχίσουμε να περπατάμε, να πίνουνε νερό και να κάνουμε ό,τι κάνει ένα ζωντανό πλάσμα. Εννοείται ότι, εάν αναστηθούν οι νεκροί, οι ζωντανοί θα παύσουν να πεθαίνουν, έτσι δεν είναι; Πότε; Όταν θα μπορέσουμε! Αναβάλλουμε, με λίγα λόγια, την επίτευξη της σωματικής αθανασίας. Ποιος ξέρει, μπορεί μια μέρα η επιστήμη να μπορέσει να αναστήσει και νεκρούς! Αυτή η επιθυμία της σωματικής αθανασίας υποφώσκει πίσω από την χριστιανική εκδοχή της αθανασίας, της ανάστασης των νεκρών. Επισημάναμε ότι η ίδια επιθυμία υποφώσκει και στην αρχαιοελληνική εκδοχή, εξ ου και ο ελληνοχριστιανικός πολιτισμός.

Continue reading

φιλοσοφία του θανάτου, Φιλοσοφία της Αθανασίας

Δεν υπάρχει μία φιλοσοφία, αλλά δύο: η υψηλή και η χαμηλή. Μιας και το χαμηλό προϋπήρχε του υψηλού, αφού ο άνθρωπος προϋπήρχε του Κυρίου, η χαμηλή φιλοσοφία προϋπήρχε της υψηλής. Κάθε άνθρωπος, όπου κι αν βρίσκεται, όποτε κι αν έζησε, είναι φιλόσοφος: το κομβικό ερώτημα που έθεσε, και συνεχίζει να θέτει, αφορά τον θάνατο, δηλαδή τη ζωή. Σε κάθε εποχή, σε κάθε κοινωνία το ερώτημα αυτό παίρνει μια ιδιαίτερη μορφή που προσδιορίζεται ιστορικά. Σήμερα, με την παγκόσμια κυριαρχία του καπιταλισμού, η ανθρωπότητα, οι υποτελείς Παραγωγοί του κοινωνικού Πλούτου,  φιλοσοφεί, θέτει δηλαδή το ερώτημα: γιατί ζούμε στη Κόλαση (σημαίνει Τιμωρία), ενώ θα μπορούσαμε να ζήσουμε στον Παράδεισο; Ας διευκρινίσουμε ότι Κόλαση είναι κάθε κοινωνικό σύστημα που δεν επιτρέπει την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων, ενώ ο Παράδεισος είναι η εξασφάλιση των συνθηκών που επιτρέπουν τον ταχύτατο εντοπισμό και την ταχύτατη επίλυση των προβλημάτων που αναπόφευκτα θα παρουσιάζονται. Παράδεισος δεν είναι η έλλειψη προβλημάτων, δεν θα υπάρξει κοινωνία χωρίς προβλήματα  αλλά η δυνατότητα επίλυσής τους. Η χαμηλή φιλοσοφία θεωρεί ότι ο θάνατος είναι προϋπόθεση της ζωής και ότι ο μόνος τρόπος να τον αντιμετωπίσουμε είναι η κατάφαση της ζωής: το γλέντι, η χαρά, η συμβίωση και η συνεργασία. Η φύση δεν είναι ελαττωματική, αν και κάνει λάθη.

Continue reading

ο γιατρός και ο Θεός

Τα έσχατα καταφύγια του ανθρώπου παραμένουν ο γιατρός και ο Θεός. Ή θα πούμε “σώσε με, γιατρέ μου” , ή, “βοήθησέ με, Θεέ μου”. (Και το “Θεούλη μου”, δεν είναι άσχημο). Κι ενώ είμαστε βέβαιοι ότι οι γιατροί δεν κάνουν θαύματα και ότι δεν είναι Θεοί, το παραδέχονται άλλωστε και οι ίδιοι σε οριακές στιγμές, κανείς δεν αμφιβάλλει για τις ιατρικές ικανότητες του Θεού. Όταν οι γιατροί σηκώνουν τα χέρια, αναλαμβάνει ο Θεός και ή θα πάρει τον ασθενή κοντά του, προφανώς γιατί τον αγάπησε, ή θα του χαρίσει τη ζωή και θα του επιτρέψει να παρατείνει την ταλαίπωρη ύπαρξή του, προφανώς γιατί τον μίσησε. Ο Θεός είναι γιατρός· όταν έστειλε τον Γιο του στη Γη, τον έστειλε ως θεραπευτή – το επάγγελμα ήταν ανέκαθεν κληρονομικό.

Continue reading