21ος αιώνας

There are 176 posts filed in 21ος αιώνας (this is page 15 of 18).

Πανταχού Απουσία Διαρκείας, έως ότου. . . .

Θέλετε να νικήσουμε, θέλετε να αντεπιτεθούμε, θέλετε να τους στριμώξουμε άσχημα, θέλετε να τους καταδιώξουμε; Ας κάνουμε τη δύναμή τους, δύναμή μας. Ας κάνουμε την αδυναμία μας, δύναμή μας

Να  παραμείνουμε στα σπίτια μας, όλοι και όλες, κανένας και καμία στη δουλειά του – ας εργαστούν προς  το παρόν, κι ας τους βοηθήσουμε, ας τους ξεκουράσουμε όπως μπορούμε, αν μπορούμε, αυτοί και αυτές που η εργασία τους είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας: στην περίθαλψη, στην παραγωγή και παροχή τροφής, νερού  και ενέργειας, στις επικοινωνίες, στις συγκοινωνίες, όσο υπάρχουν ακόμα. Δεν θα τους ξεχάσουμε, δεν είμαστε αχάριστοι και αγνώμονες

Να περιοριστούμε, για όσο διάστημα χρειαστεί, ας αφήσουμε το αυτοκίνητο, ας μαγειρέψουμε,   ας ζήσουμε λιτά και δημιουργικά,  όχι μόνο τώρα με τον κορονοϊό αλλά και μετά – γιατί η επίθεσή τους θα έρθει μετά και θα είναι αμείλικτη.

Ας τους το πούμε καθαρά και απλά: δεν θα ξαναγυρίσουμε στις δουλειές μας,

εάν δεν μειωθεί ο χρόνος εργασίας στους τέσσερις μήνες

εάν δεν εξασφαλιστεί η επιβίωση όλων, η κάλυψη των βασικών αναγκών, ελευθεριών και δικαιωμάτων.

Μπορούμε να επιστρέψουμε νικητές και νικήτριες

Εκτός εάν φοβάστε.

 

 

 

ο κορονοϊός και η πλατωνική ανθρωποβοσκητική: η ηδονή του Κυρίου όταν μαντρώνει το ανθρώπινο κοπάδι των Υποτελών

μηδέποτε μηδέν ησυχίαν άγειν των ανθρωπίνων

(ποτέ, σε καμία περίσταση, δεν ηρεμούν οι συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων)

Πλάτων, Πολιτικός, 294b

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ λίγες μέρες έθεσα το ερώτημα, και απάντησα, σε ποια κατάσταση μάς βρίσκει ο κορονοϊός. Νομίζω πως χρονικά και λογικά είναι το πρώτο ερώτημα που οφείλουμε να θέσουμε. Δεν είναι το μόνο. Σήμερα θα θέσω ένα ακόμα ερώτημα, τα οποία έχει πολλά σκέλη, και τις επόμενες μέρες θα διατυπώσω και τα άλλα. Θα προστρέξουμε σε δύο διαλόγους του Πλάτωνος για να βρούμε βοήθεια να απαντήσουμε σε αυτό – στον Πολιτικόν και τον Φίληβον. Στον πρώτο θα διαβάσουμε ποια είναι η τέλεια κοινωνία, στον δεύτερο το ερώτημα, μεταξύ ηδονής (χαράς)  και Λόγου,  τι πρέπει να διαλέξουμε; Για να σας βοηθήσω να αποφασίσετε, εάν θα συνεχίσετε την ανάγνωση ή όχι, θα διατυπώσω τις απαντήσεις του Πλάτωνος και ο Ζεύς βοηθός. Η τέλεια κοινωνία, η ιδανική κοινωνία, γράφει ο Πλάτων στον Πολιτικό, είναι η καταργημένη κοινωνία, η κοινωνία που δεν έχει νόμους ούτε και πολιτική. Ποια είναι αυτή; Θα το διαβάσετε παρακάτω. Και μεταξύ ηδονής (χαράς)  και Λόγου, σκέψης που συμβάλλει στην αύξηση της ισχύος της Κυριαρχίας (και όχι των μεμονωμένων Κυρίων), προτιμότερος είναι ο Λόγος. Η ηδονή και η χαρά περιορίζονται στην πέμπτη θέση. Πάλι καλά. Βρισκόμαστε στη πηγή του πλατωνικού, και χριστιανικού, ασκητισμού. Ας μην το ξεχνάμε. Και στην πλατωνική ηδονή του Λόγου. Κι αυτό ας μην το ξεχνάμε.

ΘΑ διατυπώσω το σημερινό σύνθετο ερώτημα. Η διαταγή του Κυρίου, ελάτε τώρα, περί διαταγής πρόκειται,  να κλειστούμε τα σπίτια μας  γίνεται για να μην μεταδώσουμε, για να μην κολλήσουμε τον κορονοϊό; Μόνο γι΄αυτό γίνεται; Τι νιώθει ο Κύριος, τι αισθάνεται που μας κλείνει στα σπίτια μας; Θλίψη ή ηδονή, χαρά; Και, πώς μας βλέπει γενικά ο Κύριος, τι αισθάνεται για μάς, τους Υποτελείς, μισθωτούς, παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου; Μας αγαπάει, μας συμπαθεί ή μας απεχθάνεται, μας περιφρονεί; 

Continue reading →

η έκπληξη του κορονοϊού: ανθρωπολογική οπισθοδρόμηση, αποσύνθεση του δυτικού πολιτισμού, συρρίκνωση του καπιταλισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

      ΤΟΝ Νοέμβριο του 1990 ταξίδεψα για πρώτη φορά στο εξωτερικό, στη Γερμανία, στο Αμβούργο, με τη φίλη μου. Μια μέρα, είχαμε κάνει ένα γαράκι, ήμασταν χαρούμενοι, γελούσαμε, περπατούσαμε και μπήκαμε σε ένα σούπερ μάρκετ. Πριν μπούμε, παρατήρησα ότι μας είχε πάρει στο κατόπι ένας τύπος, γύρω στα πενήντα,  αλλά δεν έδωσα σημασία. Μέσα στο σούπερ μάρκετ έγινε η σκιά μας. Ψιλοανησύχησα, ήμουνα και ψιλοφορτωμένος αλλά δεν φαινόταν ο τύπος επικίνδυνος. Απόρησα. Πληρώσαμε, βγήκαμε έξω, από πίσω ο τύπος. Μπήκαμε σε ένα πάρκο, κάποια στιγμή σταματώ και πάω προς το μέρος του. Τον ρωτάω, στα αγγλικά βεβαίως, πολύ ευγενικά, τι θέλει και μας ακολουθεί. Μην ανησυχείτε, μας λέει, είμαι Πολωνός, ναυτικός, έδεσε το καράβι στο Αμβούργο, από Αλάσκα, είμαι ένα μήνα στο Αμβούργο και πρώτη φορά βλέπω ανθρώπους να γελάνε. Μα την Παναγία!

      ΕΠΑΘΑ πλάκα. Έκπληξη. Πολύ μεγάλη έκπληξη. Ξαναταξίδεψα στη Γερμανία, έζησα εκεί, Μόναχο και Βερολίνο, εργάστηκα και βέβαια έκανα πολλές έρευνες. Μία από αυτές ήταν το γέλιο. Παρατηρούσα. Οι άνθρωποι δεν γελούσαν. Πουθενά. Μέσα στο μετρό υπήρχαν κάποιοι που γελούσαν αλλά ήταν παρέες ξένων μεταναστών. Οι Γερμανοί και οι Γερμανίδες, αλλά και αρκετοί μετανάστες,  μόνοι τους, αγέλαστοι, θλιμμένοι, βλοσυροί θα έλεγα. Αργότερα έμαθα ότι και στη Δανία δεν γελούν και στην Σουηδία και σε άλλες αναπτυγμένες κοινωνίες. Συνειδητοποίησα ότι οι άνθρωποι, μισθωτοί και μη, ήταν απομονωμένοι, ήταν φοβισμένοι και ήταν, κατά συνέπεια, και αποπροσανατολισμένοι,  δηλαδή, δεν ήξεραν τι τους συνέβαινε. Και αναρωτήθηκα: είναι άνθρωποι αυτοί οι άνθρωποι; Ο φοβισμένος, απομονωμένος και αποπροσανατολισμένος άνθρωπος είναι άνθρωπος; Ο άνθρωπος που δεν γελά είναι άνθρωπος;

Continue reading →

κοινωνική αποθήκευση

Σπίτι σε χωριό έχει στην αυλή δυο κερασιές, σε πλήρη ανάπτυξη. Πολλά κεράσια! Πόσα να φας; Θα κάνεις και καμιά τάρτα. Τα άλλα θα τα κάνεις γλυκό, λικέρ, μαρμελάδα, συμπυκνωμένο χυμό. Αυτή είναι η οικιακή, ατομική αποθήκευση. Δεν είναι όμως μόνο τα κεράσια, υπάρχουν κι άλλα φρούτα. Πόσες μαρμελάδες να κάνεις, πόσα γλυκά, πόσα λικέρ, πόσους χυμούς; Τι να τα κάνεις όλα αυτά;

Υπάρχει όμως και η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ – αποθηκεύεις τα κεράσια με άλλον τρόπο, με έναν εξαίσιο τρόπο. Θα φας κεράσια, θα κάνεις κάνα γλυκό, κάνα λικέρ και τα άλλα θα τα δώσεις στη γειτονιά. Με αυτό τον τρόπο όχι μόνο τα αποθηκεύεις αλλά παίρνεις κάτι άλλο: γιατί σύμφωνα με την αρχή της αμοιβαιότητας, ένας γείτονας θα σου φέρει αυγά, ο άλλος ένα κομμάτι πίτα, ο άλλος ένα καρπούζι, ο παράλλος ένα κομμάτι κρέας όταν σφάξει το γουρούνι. Με το δώρο τα κεράσια όχι μόνο αποθηκεύονται αλλά και μετουσιώνονται!

Η ταφόπλακα της κοινωνικής αποθήκευσης ήταν η (η προβιομηχανική , η προκαπιταλιστική, η μεσαιωνική) πόλη, η οποία δεν μπορεί να ζήσει χωρίς εμπορεύματα, άρα και χωρίς χρήμα. Από που έρχονται όμως τα εμπορεύματα, η τροφή κυρίως αλλά όχι μόνο; Από την ύπαιθρο. Όσο περισσότερες γίνονται οι πόλεις και όσο μεγαλώνουν τόσο τα εμπορεύματα καλύπτουν όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής. Η κοινωνική αποθήκευση υποχωρεί, παρακμάζει και εξαφανίζεται – η κυριαρχία του εμπορεύματος είναι καθολική, ολοκληρωτική.

Όσο θα υπάρχουν πόλεις, μικρές ή μεγάλες, φιλικές ή τυραννουπόλεις, ζωντανές ή νεκρουπόλεις, θα υπάρχουν εμπορεύματα και μισθωτή εργασία. Και δεν θα υπάρχει κοινωνική αποθήκευση. Το ζήτημα που με απασχολεί είναι: οι πόλεις θα εγκαταλειφθούν σταδιακά και θα δημιουργηθεί ένας νέος πολιτισμός και θα αναβιώσει η κοινωνική αποθήκευση ή θα εγκαταλειφθούν αιφνίδια σε συνθήκες πανικού και βαρβαρότητας;

Απαντώ: θα εγκαταλειφθούν αιφνίδια σε συνθήκες πανικού και βαρβαρότητας.

να αλλάξουμε το παρελθόν!

[1]
Γιατί λέμε το παρελθόν, το παρόν, το μέλλον και όχι ο παρελθών (χρόνος), ο παρών, ο μέλλων; Γιατί ουσιαστικοποιημένη μετοχή άψυχου (ουδέτερου!) και όχι αρσενικού γένους, ενικού αριθμού, ονομαστική; Γιατί άψυχο και όχι έμψυχο, και μάλιστα αρσενικού γένους;

Ο παρελθών χρόνος είναι βιωματικός χρόνος, το παρελθόν είναι ιστορικός χρόνος. Η κυριαρχία του ιστορικού χρόνου και ο εξοβελισμός του βιωματικού χρόνου είναι το αποτέλεσμα της σκέψης και της πράξης του Κυρίου, όχι του υποτελούς, φέρνει τη σφραγίδα της νίκης του Κυρίου. Τον εξαντικειμενικευμένο, πραγμοποιημένο χρόνο (ιστορικός) μπορείς να τον ελέγξεις, να τον αλλάξεις, να τον αποικίσεις, όχι όμως τον βιωματικό. (Δεν μπορείς λόγου χάριν να ελέγξεις, να αλλάξεις το όνειρο!). Ο Κύριος θέλει να έχει μεγάλο παρελθόν, θέλει να το γνωρίζει και να το διαμορφώνει όπως αυτός θέλει (η Ιστοριογραφία είναι δικό του έργο), έχει παρόν (ως νικητής), έχει μέλλον, αφού μπορεί και το ελέγχει κατά μεγάλο μέρος (επινόηση πραγματικότητας, be wise before the event, πειθαρχία, τάξη κ.α.) Ο υποτελής έχει μόνο παρόν – ούτε παρελθόν ούτε μέλλον. Τι παρελθόν, τι μέλλον να έχει ένας δούλος, ένας δουλοπάροικος; Ένας εργάτης, υπάλληλος πόσο μακριά μπορεί να δει στο παρελθόν, πόσο μακριά στο μέλλον, μπορεί να δει κάτι πέραν του υπάρχοντος;

Γι αυτό άραγε να είναι νικητής ο Κύριος, εδώ και 2.700 χρόνια δυτικού πολιτισμού;

 

Continue reading →

κλιματική αλλαγή και παγκόσμιος λιμός

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΝΗΣΥΧΩ.

ΤΕΣΣΕΡΙΣ μήνες (και είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει και πέμπτος, ο Νοέμβρης) έχει να βρέξει εδώ στην Καστανούσσα, βροχότοπος, στους πρόποδες του Μπέλες, μεταξύ Μπέλες και Κρουσίων, μεταξύ Δοϊράνης και Κερκίνης. Δεν θυμούνται οι γηραιότεροι να έχει υπάρξει παρόμοια ανομβρία και ξηρασία. Στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, τον μεγαλύτερο μετά τη Θεσσαλία σιτοβολώνα, οι παραγωγοί δεν έχουν οργώσει ακόμα. Δεν τολμώ να φανταστώ ότι, εάν πιάσουν κατακλυσμιαίες βροχές και χιόνια και ξεροβόρια, δεν θα σπείρουν σιτάρι. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα γίνει μια χρόνια χωρίς δημητριακά; Πόσο θα ακριβήνουν το ψωμί, τα ζυμαρικά και το κρέας; (Τα ζώα τρώνε κυρίως δημητριακά, μην το ξεχνάμε.)

Η κατάσταση αυτή είναι ίδια σε όλη την εύκρατη ζώνη της Γης, εκεί όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος της τροφής. Στην Καλιφόρνια, οι αμπελουργοί και οι παραγωγοί νωπών λαχανικών και φρούτων,  δεν ανησυχούν απλώς, έχουν τρομοκρατηθεί. Στις κεντρικές πολιτείες των ΗΠΑ τους έχει πιάσει πανικός. Φοβούνται μήπως, μέσα στα επόμενα είκοσι προσεχή χρόνια (θα ζούμε, σε γενικές γραμμές), εάν συνεχιστεί η ανομβρία, θα συμβεί το χειρότερο που μπορεί να συμβεί: δραματική μείωση της παγκόσμιας παραγωγής τροφής.  Continue reading →

πώς σκέφτονται οι σχεδιαστές της στρατηγικής των ΗΠΑ

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΝΑΙ πολύ λίγοι οι Κύριοι (κάτοχοι κοινωνικού πλούτου και πολιτικοί ηγέτες κυρίως) που σκέφτονται –  οι περισσότεροι δεν θέλουν ή και δεν μπορούν. Κυριαρχία όμως χωρίς σκέψη είναι αδιανόητη: η Κυριαρχία αντιμετωπίζει προβλήματα, διλήμματα, δυσχέρειες, αποτυχίες, ήττες κι όλα αυτά χωρίς τη σκέψη δεν επιλύονται. Κάποιοι άλλοι σκέφτονται γι΄ αυτούς, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, είναι υπηρέτες τους με άλλα λόγια, έναντι αμοιβής ή αξιωμάτων. Αυτοί που σκέφτονται λέγονται σύμβουλοι –  αναφέρομαι πολύ συχνά σε αυτούς. Η σχέση των Κυρίων με τους συμβούλους του παρουσιάζει πολλές διακυμάνσεις: κινείται μεταξύ του θαυμασμού και της απρόσκοπτης συνεργασίας, της δυσφορίας  και της ανοιχτής εχθρότητας. Ο Κύριος, ένας πρόεδρος των ΗΠΑ λόγου χάριν, επειδή δεν θέλει ή δεν μπορεί να σκέφτεται, αποφεύγει τους σχολαστικούς, δεν θα ακούσει κάποιον που κάνει αναφορές στον Αριστοτέλη, στον Χέγκελ ή στον Καντ, θέλει να του μιλάνε απλά· αποφεύγει όμως και αυτούς που μιλάνε περισσότερο ευθέως από ό,τι αντέχει το αυτί τους, αποφεύγει δηλαδή αυτούς που δεν είναι αρκούντως διπλωμάτες. Στην πρώτη περίπτωση κουράζεται και βαριέται, στη δεύτερη ενοχλείται γιατί θίγεται η νοημοσύνη του! (Να τα διαβάζουν αυτά, και άλλα πολλά που θα γράψω, αυτοί που θέλουν να γίνουν σύμβουλοι).

ΟΙ σύμβουλοι υπάρχουν από τότε που υπάρχει η Κυριαρχία και ο Κύριος –  η Ιλιάδα μας λέει πολλά. Και είναι όλοι άνδρες, δεν ανέχεται ένας Κύριος να τον συμβουλεύει μια γυναίκα, ακόμα κι αν αυτός ο Κύριος είναι γυναίκα! (Η Θεοδώρα του Ιουστινιανού έπαιξε το ρόλο του συμβούλου –  και τι συμβούλου!)Η Γερουσία ήταν οι σύμβουλοι του βασιλιά, του αγού, του άρχοντα. Θα τους συναντήσουμε στη Ρώμη –  ο πάμπλουτος Σενέκας, είχε χιλιάδες δούλους, στωικός φιλόσοφος, ήταν και Κύριος και σύμβουλος αυτοκρατόρων. Στην Ιταλία της Αναγέννησης οι σύμβουλοι ήταν πάρα πολλοί· συμβούλους είχαν και όλοι οι βασιλιάδες οι επί κεφαλής  των απολυταρχικών Κρατών της δυτικής Ευρώπης, που εμφανίστηκαν τον 15ο αιώνα. Σήμερα οι σύμβουλοι είναι μιλιούνια. Διακρίνουμε τρεις κατηγορίες: οι σύμβουλοι των Υποτελών (πώς να κάνετε φίλους, πώς να γίνετε πλούσιοι, πώς να κρατήσετε τον άντρας σας, κτλ), οι σύμβουλοι των επιχειρήσεων και οι σύμβουλοι των πολιτικών: με αυτούς τους τελευταίους θα ασχοληθούμε σήμερα –  πιο συγκεκριμένα, με τους συμβούλους των διαμορφωτών της υψηλής στρατηγικής των ΗΠΑ.

Continue reading →

πλεονάζουσα ανθρωπότητα: εγκατάλειψη, εξόντωση ή παγκόσμιο εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα, τοπικά καθορισμένο;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΝΩ μέχρι προ ολίγων μόλις δεκαετιών ο Κύριος, όποιος κι αν ήταν αυτός, δουλοκτήτης, φεουδάρχης ή καπιταλιστής, χρειαζόταν πολλούς υποτελείς για να παράγει πλούτο και να διεξαγάγει πολέμους, τώρα και στο μέλλον δεν θα τους χρειάζεται, δεν θα τους χρειάζεται όλους, λίγους. Είναι μία από τις πολλές μεγατάσεις της εποχής μας. Γνωρίζουμε πολύ καλά γιατί δεν θα τους χρειάζεται: ο παγκόσμιος πλούτος παράγεται από ολοένα και λιγότερα χέρια και μυαλά, ολοένα και πιο γρήγορα και στο μέλλον η διαδικασία αυτή θα ενταθεί σε έκταση και σε ένταση. Ένα από τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του 21ου αιώνα θα είναι η διαρκής αύξηση του αριθμού των άχρηστων και περιττών, πλεοναζόντων πληθυσμών –  αυτοί είναι χαρακτηρισμοί του Κυρίου και των συμβούλων του.

Ο Κύριος αναγνωρίζει ότι υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα, δικό του πρόβλημα, το οποίο και θα επιδεινωθεί. Το πρόβλημα είναι η ίδια η ύπαρξη των πλεοναζόντων πληθυσμών: πώς θα το αντιμετωπίσει, ποιες λύσεις θα προκρίνει; Να εγκαταλείψει τους πλεονάζοντες πληθυσμούς στη τύχη τους, να τους εξοντώσει ή να τους παράσχει ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα;   Continue reading →

ομάδα, χωριό, πόλη

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΑΝ η παγκόσμια ιστορία αρχίζει όταν εμφανίζεται ο πολιτισμός, με την δημιουργία των πρώτων λίθινων εργαλείων, ένα από τα εντονότερα χαρακτηριστικά της είναι η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων των οικιστικών μονάδων, η αύξηση του μεγέθους των ενδιαιτημάτων του ανθρώπου. Για πολλές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι ζούσαν σε ομάδες των 15-35 μελών· κατόπιν για μερικές χιλιάδες χρόνια σε χωριά των 100 μέχρι μερικών χιλιάδων κατοίκων· σήμερα το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει  σε πόλεις και το υπόλοιπο σε χωριά, ενώ μια παντελώς αμελητέα ποσότητα , που θα εξαφανιστεί σε λίγες δεκαετίες, σε ομάδες, οι τελευταίες τροφοσυλλεκτικές-κυνηγητικές κοινωνίες.

Continue reading →

οι μεγατάσεις (megatrends) της εποχής μας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΥΟ φίλες φοράνε πρώτες για πρώτη φορά κοντή φούστα (μίνι) και σε λίγο άλλες γυναίκες τις μιμούνται, γίνονται περισσότερες, ολοένα και περισσότερες. Οι δύο αυτές φίλες έκαναν με την πράξη τους την αρχή μιας τάσης, μιας μόδας (trend), κάθε κοπέλα που φοράει μίνι φούστα είναι τρέντι, ακολουθούν την μόδα. Κάποια στιγμή μια άλλη τάση έρχεται στο προσκήνιο και η η προηγούμενη εξαφανίζεται ή μπορεί να αναβιώνει. Η τάση είναι μια διαδικασία εξελίξεων, η οποία αρχίζει, εξελίσσεται και ολοκληρώνεται. Η διάρκειά της μπορεί να είναι σύντομη ή μακρά. Και να χαθεί ή να γίνει μόνιμη κατάσταση: ένα κοινωνικό φαινόμενο. Σε κάθε κοινωνία παρατηρούνται τάσεις, εάν όμως αφορούν όλον τον πλανήτη, τότε οι τάσεις αυτές αποκαλούνται μεγατάσεις. Και αφορούν όλον τον πλανήτη εξ αιτίας της επέκτασης σε όλον τον πλανήτη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.

Continue reading →