ποιμενισμός
There are 17 posts filed in ποιμενισμός (this is page 2 of 2).
ο ναζισμός ως παροξυσμός του ποιμενικού στοιχείου
φίλες και φίλοι, καλημέρα
Στις αρχές της ραψωδίας Ζ, ο αιχμάλωτος Άδραστος πέφτει στα πόδια του Μενελάου και τον ικετεύει να μην τον σκοτώσει αλλά να τον οδηγήσει ζωντανό στα καράβια και να τον ανταλλάξει με χαλκό, χρυσάφι και σίδηρο που έχει ο πατέρας του στο σπίτι, στη Τροία. Ο Μενέλαος πείθεται αλλά τον παίρνει χαμπάρι ο αδερφός του, ο Αγαμέμνων και του την πέφτει. ‘Τι κάνεις, ρε μαλακοκάβλη Μενέλαε (ὦ πέπον, ὦ Μενέλαε, Ζ 55), τον λέει και συνεχίζει (Ζ 57-60, μτφρ. Κακριδή-Καζαντζάκη): Όχι, κανείς τους απ’ τα χέρια μας κι από τον μαύρο Χάρο/να μην γλιτώσει, ουδ’ όποιο αγέννητο στης μάνας του τα σπλάχνα/κρυμμένο ακόμα αγόρι βρίσκεται, κι αυτό να μη γλιτώσει, /μόν’ όλοι σύψυχοι άχναροι, άκλαφτοι μέσ’ απ’ την Τροία να σβήσουν.
Τα λόγια του Αγαμέμνονα συμπυκνώνουν τη βασική επιδίωξη των ηρώων, των ποιιμένων πολεμιστών, όπως την καταγράφει η Ιλιάδα, όχι μια, πολλές φορές: επέδραμαν εναντίον των αγροτικών κοινοτήτων των μικρασιατικών παραλίων και των απέναντι νησιών, σκότωναν όλους τους κατοίκους, εκτός από τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, τις οποίες βίαζαν, άρπαζαν ότι έμψυχο (γυναίκες και ζώα) και άψυχο (μέταλλα, ρουχισμός, οικιακά σκεύη, κλπ.) μπορούσαν να μεταφέρουν, έκαιγαν το χωριό και έφευγαν. Η πρακτική αυτή ήταν μια ποιμενική κληρονομιά, ίδιον όλων των ποιμενικών φύλων (ινδοευρωπαϊκών, εβραϊκών, αραβικών, μογγολικών, τουρκικών), τα οποία από το 4.500 π. Χ. μέχρι τις τελευταίες επιδρομές των Μογγόλων του Ταμερλάνου, επί 6.000 χρόνια, έσπερναν τον τρόμο και τη φρίκη στις απανταχού αγροτικές κοινότητες και αστεακά κέντρα. Η ποιμενική γραμματεία (Ιλιάδα, Οδύσσεια, Αβέστα, Παλαιά Διαθήκη, Κοράνιο, Μαχαμπαράτα) παρέχει αναρίθμητες μαρτυρίες της βασικής αυτής πρακτικής των ποιμένων, ενώ στις στέπες και στις ημιερημικές περιοχές, τον ζωτικό χώρο των ποιμένων, επικρατούσε η αλληλοεξόντωση των γειτονικών ποιμενικών γενών και φύλων.
Η ολοκληρωτική εξολόθρευση των αντιπάλων, ο ολοκληρωτικός, εξοντωτικός πόλεμος, εμφανίζεται για πρώτη φορά με τον ποιμενικό τρόπο παραγωγής (6.000-4.500 π. Χ.) – μέχρι τότε ήταν παντελώς άγνωστη τόσο μεταξύ των τροφοσυλλεκτικών ομάδων όσο και των αγροτικών κοινοτήτων για πάνω από 90.000 χρόνια, εάν υποθέσουμε ότι η ανθρωπογένεση ολοκληρώθηκε πριν από 100 χιλιετίες.
Ο ολοκληρωτικός πόλεμος, η ολοσχερής εξολόθρευση του αντιπάλου έρχεται στο προσκήνιο ξανά με τον ναζισμό, κατά τα μέσα του 20ου αιώνα. η διαπίστωση αυτή μας παρωθεί να αναρωτηθούμε: μήπως ο ναζισμός είναι μια αναβίωση του ποιμενισμού σε καπιταλιστικά συμφραζόμενα; Σε αυτό το ερώτημα θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε σήμερα, φίλες και φίλοι. Με απασχολεί όμως και κάτι άλλο. Εάν ο καπιταλισμός είναι μια εκδοχή, παραλλαγή θα έλεγα, του ποιμενισμού, εάν πρώτος ο ποιμενισμός χαρακτήρισε τα μέλη του γειτονικού γένους ως περιττά και άχρηστα, μήπως συστατικό στοιχείο του καπιταλισμού είναι η ανάδειξη πληθυσμών ως περιττών και άχρηστων;
μήπως αρχίζει ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος; η επανεμφάνιση των νομάδων ποιμένων και η κλιμάκωση των ενδοποιμενικών συρράξεων
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Υπάρχει το ενδεχόμενο η σύναψη συμμαχιών μεταξύ των ποιμενικών φυλών της Λιβύης και η κλιμάκωση των συρράξεων να επεκταθούν σε όλη τη Β. Αφρική, και πέραν αυτής, να γενικευθούν και να εμπλακούν σε αυτές, λόγω του πετρελαίου, και οι δυτικές καπιταλιστικές χώρες; Ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής της εξέλιξης; Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου; Η επιδείνωση της ύφεσης; Η εμπλοκή και άλλων καπιταλιστικών χωρών; Η γενίκευση των συρράξεων σε ολόκληρο τον πλανήτη; Με αυτά τα ερωτήματα θα καταπιαστούμε σήμερα.
οι φύλαρχοι της Λιβύης: από τον ποιμενισμό στον καπιταλισμό
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Πριν από κάνα δυο μέρες άρχισα να γράφω ένα κείμενο για τον ποιμενισμό και τον καπιταλισμό στη Λιβύη αλλά δεν το ολοκλήρωσα. Δεν είναι η πρώτη φορά και θα σας ήμουν ευγνώμων εάν δείξετε κατανόηση. Δεν είμαι γραφιάς του γραφείου, δεν είμαι επαγγελματίας, μια στραβή ή κάτι έκτακτο να συμβεί, και συμβαίνει συχνά, δεν μου επιτρέπει να συνεχίσω, να ολοκληρώσω. Αυτά όμως που έχω να πω δεν φεύγουν από το κεφάλι μου κι αν δεν τα εκθέσω θα σκάσω όπως θα σκάσω εάν δεν κατουρήσω. Το γράψιμο και το κατούρημα δεν διαφέρουν και πολύ, έτσι δεν είναι, Θόδωρα;
Ακούμε και διαβάζουμε συχνά για τους φυλάρχους, σεΐχηδες της Λιβύης και κάποιων άλλων αραβικών κοινωνικών σχηματισμών. Ποιοι είναι αυτοί οι φύλαρχοι; Με αυτό το ερώτημα θα ασχοληθώ σήμερα, Κυριακή, αργεί να ξημερώσει. Και πως εμπλέκονται στην εξέγερση που εκτυλίσσεται στη Λιβύη; Τα ερωτήματα αυτά δεν διατυπώνονται και δεν επιχειρείται καμιά απάντησή τους και ο λόγος είναι προφανής: υπάρχει πλήρης αδιαφορία και άγνοια σχετικά με τον ποιμενικό τρόπο παραγωγής και τη σχέση του με τον καπιταλισμό. Ασχολούμαι, θεωρητικά και ιστορικά, με τον ποιμενισμό εδώ και πολλές δεκαετίες και να που τώρα αυτή η γνώση ίσως να μας φανεί χρήσιμη.
Με άλλα λόγια, θα επιχειρήσουμε να δώσουμε κάποιες απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα. Ποιες είναι οι επιδιώξεις των εξεγερμένων; Η εξισωτική διανομή του τεράστιου κοινωνικού πλούτου ή η συμμετοχή των φυλάρχων στην διανομή της λείας, των προσόδων του πετρελαίου;
Η απάντησή μου: εάν οι εξεγερμένοι αποτινάξουν τον αρχαϊσμό του ποιμενισμού και στραφούν προς μια εξισωτική και κοινωνική χρήση του κοινωικού πλούτου, τότε θα έχουμε μια γνήσια κοινωνική επανάσταση. Εάν οι φύλαρχοι αποσπάσουν την υπακοή και την αφοσίωση των ποιμένων, τότε οι νέοι Καντάφηδες θα είναι οι φύλαρχοι αυτοί. Και θα το κάνουν υποστηρίζοντας καταρχήν τους εξεγερμένους, όπως έκαναν οι φύλαρχοι, οι σεΐχηδες, των ισχυρότερων φυλών Χάσεντ και Μπακίλ στην Υεμένη. (Καθημερινή, 26/02/2011).
Θα δούμε ποια θα είναι η έκβαση αυτής της πολύ ενδιαφέρουσας κοινωνικής και ιδεολογικής-πολιτισμικής σύγκρουσης.
Λιβύη: από τον ποιμενισμό στον καπιταλισμό
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα!
Θα πήγαινα να τελειώσω το φύτεμα του αρακά, του κρεμμυδιού, των κουκιών και των σκόρδων αλλά κάνει κρύο, μπορεί να ρίξει και κάνα χιονόνερο, και σκέφτηκα να μείνω μέσα, να κάνουμε λίγη πρωινή παρέα και κατά τις δώδεκα να πιούμε κάνα δυο ποτηράκια κόκκινο μπρούσκο κρασί μέ λαχαρνιά (λάχανο τουρσί), τυρί σαμαθρακιώτικο και ρόκα από το κήπο. Και ψωμί ζυμωμένο με τα χέρια. Και λάδι από την Κρήτη. Και ρίγανη μαζεμένη από το βουνό με τα χρυσά μου τα χεράκια.
Εάν, φίλες και φίλοι, θέσουμε το ερώτημα, ποιος τρόπος παραγωγής είναι κυρίαρχος στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό, θα απαντούσαμε, και νομίζω πως δεν θα διαφωνούσατε, ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής είναι ο κυρίαρχος. Την ίδια απάντηση θα δίναμε όσον αφορά τον αιγυπτιακό κοινωνικό σχηματισμό. Εάν όμως το ερώτημα αυτό το θέσουμε για τον κοινωνικό σχηματισμό της Λιβύης, τότε η απάντηση δεν είναι τόσο αυτονόητη. Θα ήταν λάθος να πούμε ότι ο κυρίαρχος τρόπος παραγωγής είναι ο καπιταλιστικός. Και πολύ εύλογα θα ρωτούσατε: εάν δεν είναι ο καπιταλιστικός, ποιος είναι. Απαντώ: ο ποιμενικός. Για να είμαστε ακριβείς, δεν είναι ούτε ο καπιταλιστικός ούτε ο ποιμενικός. Πριν από το 1970, πάνω κάτω, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι κυρίαρχος τρόπος παραγωγής ήταν ο ποιμενικός. Από τότε όμως άρχισε ένας μετασχηματισμός των κοινωνικών σχέσεων υπέρ του καπιταλισμού αλλά αυτός ο μετασχηματισμός έχει καθυστερήσει, σταμάτησε θα έλεγα, αδρανοποιήθηκε για πολλούς και διαφόρους λόγους. Δυο όμως είναι οι βασικοί λόγοι: η γεωγραφία της περιοχής και το πετρέλαιο. Ο πρώτος, η έρημος, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας, αποτελεί έναν θύλακα αναπαραγωγής του ποιμενισμού, της εκτροφής των ζώων με την οποία ασχολείται ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, οι Βέρβεροι. Ο δεύτερος είναι το πετρέλαιο, το οποίο συνδέεται άμεσα και έμμεσα με τον καπιταλισμό.Τα έσοδα από το πετρέλαιο ανήκουν στην ολιγομελή άρχουσα τάξη, ποιμενικής αραβικής καταγωγής, εκπρόσωπος των οποίων είναι η οικογένεια Qaddafi, απόγονοι των αράβων κατακτητών.
