φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Σήμερα, και τα επόμενα πρωινά, θα ασχοληθούμε με τον όχλο, τη μάζα, το πλήθος. Πρόκειται για ένα πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα, κομβικής σημασίας θα έλεγα, μιας και στο φαινόμενο του όχλου άλλοι βάζουν θετικό πρόσημο κι άλλοι αρνητικό. Δεν χρειάζεται να διευκρινίσω ότι το δικό μου πρόσημο είναι αρνητικότατο αλλά θα το κάνω. Η σχετική με τον όχλο σύγκρουση εἰναι σαφέστατη: ο όχλος σχετίζεται άμεσα με τις εξεγέρσεις, τις συγκεντρώσεις, τις πορείες και τις διαδηλώσεις, τις διαμαρτυρίες,  τις ταραχές, και ως εκ τούτου είναι κάτι το θετικό και ελπιδοφόρο, δεν έχει όμως καμιά απολύτως σχέση με την διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου, την κοινωνική επανάσταση και τον κομμουνισμό του παρελθόντος, του παρόντος, κατά συνέπεια και του μέλλοντος. Ο όχλος είναι ένα αντικείμενο της πολιτικής φιλοσοφίας, ψυχολογίας και ανθρωπολογίας κι ως τέτοιο αξίζει να το μελετήσουμε και να το κατανοήσουμε.

   Αφού το μεράκι μας είναι να πλήττουμε το αυτονόητο και να διεγείρουμε ερωτήματα, θα διατυπώσω συνοπτικά, δίκην εισαγωγής, τις πτυχές του υπό διερεύνηση ζητήματος για να σχηματίσουμε μια πρώτη γενική εικόνα. Πριν όμως θα ήθελα να κάνω μια σύντομη αναφορά στην ιστορία της μελέτης του όχλου και να προτείνω τρία βιβλία για όσους και όσες ενδιαφέρονται και ίσως να μην τα έχουν διαβάσει. Ο πρώτος που ασχολήθηκε με τον όχλο και το έκανε θεωρητικό αντικείμενο της πολιτικής φιλοσοφίας, ψυχολογίας και ανθρωπολογίας  ήταν ο Gustave Le Bon [ Γκουστάβ Λε Μπον]· το βιβλίο του Ψυχολογία των Μαζών είναι πολύ βασικό βιβλίο – θα πούμε περισσότερα όταν ασχοληθούμε με τις συνθήκες που επέτρεψαν τον Λε Μπον να ασχοληθεί με τον όχλο. Ένα δεύτερο βιβλίο που αξίζει να διαβάσουμε, όσοι και όσες δεν το έχουν διαβάσει, είναι του Ελία Κανέτι, Μάζα και Εξουσία. Το τρίτο, φαινομενικά άσχετο αλλά πολυτιμότατο και χρησιμότατο, είναι το βιβλίο του Κόνραντ Λόρεντζ  Επιθετικότητα. Δεν θα υποκύψω στον πειρασμό να παραθέσω τώρα την αφήγηση του Αμμιανού Μαρκελλίνου σχετικά με μια αναταραχή στη Ρώμη που θα μας βοηθήσει όχι μόνο να κατανοήσουμε τον όχλο αλλά και τον τρόπο αντιμετώπισής του από τον Κύριο – θα το κάνω όταν εξετάσω την καταγωγἠ του όχλου.  Να το πρώτο, λογικά και χρονικά, ερώτημα:

1. ο όχλος υπάρχει από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος;

Όχι, φίλες και φίλοι, ο όχλος δεν υπάρχει από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος. Είτε εμφανιστήκαμε  πριν από 100.000 χρόνια  (επίγνωση του θανάτου)  είτε πριν από 30.000 χρόνια (Τέχνη), κατά το μεγαλύτερο μέρος της Ιστορίας μας όχλος  δεν υπήρχε. Δεν δυσκολευόμαστε να διατυπώσουμε μια εξήγηση.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Οι Υποτελείς Παραγωγοί των ανεπτυγμένων καπιταλιστικών κοινωνιών της Ευρώπης, με πυρήνα τη Γερμανία και των συμμάχων της (Ολλανδία, Αυστρία, Λουξεμβούργο, Φιλανδία – και όχι Φινλανδία, μιας και το συμφωνηεντικό σύμπλεγμα  νλ δεν υπάρχει στη νεοελληνική γλώσσα παρά μόνο σε μία λέξη [Καραμανλής!]) έχουν προσανατολιστεί να συνδέσουν το μέλλον τους με το μέλλον του ισχυρού Κυρίου τους, σχηματίζοντας με αυτόν τον τρόπο μια πολυπληθή ανθρώπινη ασπίδα που προστατεύει τον Κύριό τους, τον καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος. Είναι βέβαιο ότι η σύνδεση αυτή, ο σχηματισμός της ανθρώπινης ασπίδας ενθαρρύνεται από τον Κύριο και το Κράτος συνειδητά και προγραμματισμένα. Αποτελεί μια πολύ σημαντική πτυχή της προετοιμασίας του Κυρίου εν όψει των κοινωνικών αναταραχών και αναστατώσεων του παρόντος, που δεν είναι παρά μέλλον που γίνεται παρελθόν. 

    Όσον αφορά τη Γερμανία, η πιο πρόσφατη ανθρώπινη ασπίδα υπήρξε ο ναζιστικός όχλος, ο οποίος αποτελούνταν κατά το μεγαλύτερο μέρος του από ένα μεγάλο τμήμα του βιομηχανικού προλεταριάτου. Δεν θα ασχοληθώ σήμερα με τα ενδιάμεσα μεταξύ του Κυρίου και του προλεταριάτου κοινωνικά στρώματα (μεσοαστοί, μικροαστοί, αυταπασχολούμενοι)  που αντικειμενικά υπάρχουν και λειτουργούν ως ανθρώπινη ασπίδα σε όλες τιος καπιταλιστικές χώρες, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Η οικτρή, λίαν επιεικώς, τύχη του ναζιστικού όχλου φέρνει στο προσκήνιο μια δομική αντίφαση: Όταν οι Υποτελείς συνδέουν το μέλλον τους με τον ισχυρό Κύριο δηλώνουν άρρητα ότι είναι αδύναμοι· όταν ο ισχυρός Κύριος ενθαρρύνει τον σχηματισμό της ανθρώπινης ασπίδας που θα τον προστατεύσει, δεν ομολογεί έμμεσα ότι είναι αδύναμος και χρειάζεται την προστασία ενός ισχυρού; Ποιός είναι τελικά ισχυρός και ποιός αδύναμος; Γιατί ο ισχυρός Κύριος να χρειάζεται μια πολυπληθή ανθρώπινη ασπίδα για να προστατευθεί; Και: γιατί ο ισχυρός Κύριος δεν προστάτευσε τελικά τον ναζιστικό όχλο; 

Continue reading →

μόρτες και μόρτισσες, γκουντμόρνιγκ

    Θα απαντήσω απλά, σαφηνώς και συνοπτικά στο ερώτημα του τίτλου του σημερινού σημειώματος και θα περάσω στην εξέταση ενός άλλου ερωτήματος άμεσα συνδεδεμένου με αυτό του τίτλου. Στους απανταχού της Γης καπιταλιστικούς λειμώνες φύονται τρία είδη χόρτου: ο πλούτος, η ισχύη και η φήμη, η δόξα, το κλέος. Ανθρωποβοσκητικά μιλώντας, θα μπορούσαμε τα τρία αυτά είδη χόρτου να τα αποκαλέσουμε με τον περιληπτικό όρο κουτόχορτο. Και θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Κύριος ταΐζει τους εκτρεφόμενους Υποτελείς του κουτόχορτο κι αυτοί το τρώνε· όσοι και όσες το έχουν φάει, μεταξύ των οποίων και εγώ, μπορούν να διαβεβαιώσουν ότι είναι πολύ νόστιμο, θρεπτικό και δυναμωτικό. Και είναι τόσο νόστιμο που δε θες να σταματήσεις. Υπάρχουν όμως δύο (2) ψιλοπροβληματάκια. Σε μεγάλες ποσότητες το κουτόχορτο είναι δύσπεπτο· εάν φας πολύ, βαρυστομαχιάζεις, διατρέχεις μάλιστα τον κίνδυνο και να ψοφήσεις.   

    Αυτό δεν είναι και τόσο μεγάλο πρόβλημα: θα ψοφήσεις από το πολύ φαΐ – τι ωραία! Το δεύτερο πρόβλημα είναι χειρότερο: επειδή το κουτόχορτο  είναι  νόστιμο, βοσκάς ασταμάτητα, έχεις συνεχώς σκυμμένο το κεφάλι στο λιβάδι και δεν βλέπεις τι γίνεται τριγύρω. Είσαι βέβαιος ότι, από τη στιγμή που είσαι εξημερωμένο εκτρεφόμενο ζώο, δεν κινδυνεύεις από λύκους και αρκούδες – υπάρχουν και τα ηλεκτροφόρα σύρματα γύρω από το λιβάδι και τσομπανόσκυλα που σε προστατεύουν. Βόσκεις λοιπόν αμέριμνος και ευτυχισμένος μέχρι να έρθει η ώρα να σε οδηγήσουν στο

σφαγείο

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

     Ένας νέος διάττοντας αστέρας (star) πέντε αστέρων εμφανίστηκε στην ιταλική πολιτική ατμόσφαιρα· το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του κωμικού (γενική κτητική) Μπέπε Γκρίλο. Όπως και οι προηγούμενοι διάττοντες, και αυτός θα ακολουθήσει την ίδια πορεία: παρουσιάζεται  ξαφνικά, θα διανύσει με μεγάλη ταχύτητα τον πολιτικό ιταλικό ουρανό σχηματίζοντας μια φωτεινή γραμμή   και θα εξαφανιστεί σε ελάχιστο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που εμφανίστηκε, χωρίς να αφήσει ίχνη. Ποιά είναι τα επιχειρήματά σου, Αθανάσιε, πώς σκέφτεσαι και φτάνεις σε αυτά τα συμπεράσματα; Είσαι βέβαιος για τα επιχειρήματά και τα συμπεράσματά σου;

    Πολύ ευχαρίστως να σας τα παραθέσω, φίλες και φίλοι. Ας ελέγξουμε όμως πρώτα τη βεβαιότητα θέτοντας δύο, κατ’  αρχήν, ερωτήματα;  Ο Μπέπε Γκρίλο είναι Κύριος; Θα σχηματίσει κυβέρνηση (μια μέρα);

    Είναι Κύριος, φίλες και φίλοι, είναι γαμάτος Κύριος, είναι και γαμώ τους Κυρίους. Να και το δράμα Του: να δούμε μια κυβέρνηση του Κινήματος των Πέντε Αστέρων.  Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Αφού αναφωνήσω με όλη τη δύναμη της ψυχής μου και του μυαλού μου

ζήτω η απεργία 

[ η στάση (εργασίας, κλπ), η αποχή, η απουσία, η διασπορά, η εξαφάνιση, το κοινωνικό αντάρτικο]

κι αφού εξαντλήσω όλη μου την κατανόηση και προς  στους απεργούς που γύρισαν στη δουλείά τους (καλύτερα στη δουλειά και 1100 εβρά παρά φυλακή και ανεργία)  και προς τους συκοφάντες και επιτιμητές (άνεργοι, αγρότες, εργάτες, νοικοκυρές οι περισσότεροι) της όποιας απεργίας γίνεται από τους κρατικούς και δημόσιους υπαλλήλους, τους αυταπασχολούμενους, τους εργάτες, και οι οποίοι από τη μια ξεχνάνε ότι το οχτάωρο, οι συντάξεις, τα επιδόματα ανεργίας, λοχείας, κλπ, οι συλλογικές συμβάσεις, οι πληρωμένες άδειες, η περίθαλψη και άλλα πολλά είναι αποτέλεσμα νικηφόρων απεργιών και από την άλλη δεν καταλαβαίνουν όχι μόνο ότι για την ανεργία δεν φταίνε όσοι εργάζονται αλλά και ότι κάθε ήττα είναι ήττα όλων μας,

θα επιχειρήσω μια κριτική της απεργίας των εργαζομένων στο μετρό που έληξε με μεγαλειώδη ήττα, θα επιχειρἠσω δηλαδή να διατυπώσω κάποιες απαντήσεις στα ερωτήματα: γιατί ηττήθηκαν οι απεργοί; μπορούν να δουν τα λάθη τους και τις αδυναμίες τους; θα δούμε στο μέλλον νικηφόρες απεργίες;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, πολλές καλημέρες

Στη Γραμματικοποίηση της Ιστορίας επιχειρώ να δείξω ότι η Γραμματική (φωνητική, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία) είναι μια ιστορική πηγή μεγάλης σπουδαιότητας που δεν έχει εκτιμηθεί και χρησιμοποιηθεί από τους ιστορικούς. Πριν καταπιαστούμε με το αντικείμενο του σημερινού σημειώματος, θα ήθελα να παραθέσω μερικά  παραδείγματα, η κατανόηση των οποίων θα μας βοηθήσει να προσεγγίσουμε το θέμα μας με περισσότερη χάρη και χαρά.

Οι φθόγγοι β, γ και δ στην πρωτοελληνική, ήτοι στην προδιαλεκτική αρχαία ελληνική, δεν προφέρονταν όπως σήμερα (τριβόμενοι)  αλλά ως b (μπ), g (γκ) και d (ντ), ήταν δηλαδή ηχηροί κλειστοί. Είμαστε βέβαιοι ότι δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς άρχισε αυτή η φωνητική  αλλαγή· πληθώρα ενδείξεων μας επιτρέπει να εικάσουμε ότι είχε ολοκληρωθεί τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Γιατί τότε και όχι κατά την κλασική εποχή; Να ένα ερώτημα!

Την ίδια εποχή, μάλλον λίγο αργότερα, μετά τον 6ο μ. Χ. αιώνα, όταν άρχισε να διαμορφώνεται η νέα ελληνική, μια διαδικασία που η διάρκειά της ξεπερνάει τους 5-6 αιώνες, η ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού άρθρου (αι γυναίκες) αντικαταστάθηκε από αυτήν του αρσενικού: οι γυναίκες!  Γιατί τότε και για ποιό λόγο;

Η Ιλιάδα μας επιτρέπει να εικάσουμε ότι η καθ΄ υπόταξη σύνταξη (μια δευτερεύουσα, εξαρτημένη  πρόταση που εξαρτάται από μια κύρια) ήταν ένα περιθωριακό φαινόμενο, κατά συνέπεια άγνωστο στο παρελθόν, που γενικεύθηκε κατά την γεωμετρική και αρχαϊκή εποχή. Οι λεγόμενες δευτερεύουσες προτάσεις ήταν κάποτε ανεξάρτητες, αυτοτελείς, αυτόνομες, έχασαν όμως την αυτονομία τους.   Γιατί την έχασαν; Τι εικασίες μπορούμε να διατυπώσουμε για την προέλευση αυτού του συντακτικού φαινομένου; Γιατί οι περισσότερες γλώσσες που μιλήθηκαν και μιλιούνται αγνοούν την καθ’ υπόταξη σύνταξη; Γιατί εμφανίζεται στις κλιτικές γλώσσες και δη στις ινδοευρωπαϊκές;

Ας δούμε τώρα κι ένα παράδειγμα από τη σημασιολογία. Η λέξη ‘αγρός’ δήλωνε αρχικά τον λειμώνα, τον βοσκότοπο, το λιβάδι. Πότε, και γιατί,  απέκτησε τη σημασία της καλλιεργήσιμης γης;

 Πότε πλάστηκε και τι σήμαινε αρχικά η λέξη Lord, Κύριος;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλημέ!

Ο πρώτος κινητήρας  που γνωρίζουμε ήταν ο θεός Ποσειδών: κινητήρ είναι αυτός που προκαλεί κίνηση, που ταρακουνάει τη γη και προκαλεί θαυμασμό ανάμεικτο με τρόμο – διαβάζουμε τη λέξη σε έναν ομηρικό Ύμνο (22, εις Ποσειδώνα) και στον Πίνδαρο (Ισθμιόνικος 4, 19). Γνωρίζοντας ότι ο Ποσειδών δεν είναι παρά αυτό που θα ήθελε να ήταν ο επίγειος Κύριος, η επιθυμία της παραγωγής κίνησης  που προκαλεί θαυμασμό και φόβο είναι μια επιθυμία που διατρέχει όλη τη δυτική παράδοση της Κυριαρχίας. Η πρόκληση κίνησης είναι προϊόν της Ισχύος αλλά και μέσον αύξησής της. Το σταθερό μέλημα του Κυρίου για την αύξηση της ταχύτητας (μετακίνησης, βλήματος, μετάδοσης πληροφορίας) είναι πολύ γνωστό. Δίπλα σε αυτό το μέλημα, να και η προϋπόθεση της αύξησης της κοινωνικής Ισχύος: η κινητοποίηση του Υποτελούς.

Θα μπορούσαμε να πούμε λοιπόν ότι η Κυριαρχία είναι ένα κοινωνικό κίνημα. Θα μου πείτε βέβαια ότι αυτά τα λέω επειδή δυσφορώ έντονα, βγάζω δηλαδή εξανθήματα, όταν ακούω για κινητοποιήσεις, κοινωνικά κινήματα των αρχομένων τάξεων και άλλα σχετικά. Ναι, αλλά ο Κύριος δεν έπαψε ποτέ – μέχρι πρό τινος, τώρα πια –  να κινητοποιεί τους Υποτελείς προς εργασία, προς πόλεμο και προς κατανάλωση. Και να τους ακινητοποιεί ασφαλώς μέσω κίνησης (κυλιόμενες σκάλες, οδήγηση αυτοκινήτου, ιμάντας μεταβίβασης στα φορντιστικά κάτεργα). Όποιος και όποια δεν κινητοποιείται, όποιος στασιάζει, σταματά δηλαδή, τιμωρείται: ο άεργος θα πεθάνει από την πείνα, ο λιποτάκτης θα τουφεκισθεί, ο περιφρονών την κατανάλωση θα περιφρονηθεί.

Continue reading →

 σχόλιο του Αθανασίου Τριανταφυλλιάς Δρατζίδη επί της προσταγής:

 Ο λόγος που η Ζ. κολλάει τη σερβιέτα με τα ξεραμένα, και νωπά, αίματα στον τοίχο δεν είναι ότι ταξινομείται στην κατηγορία των παιδιών και εφήβων με νοητική υστέρηση. Διότι οι εργαζόμενες Κυρίες δασκάλες έχουν διαπιστώσει ιδίοις όμμασιν ότι η Ζ.  άλλοτε κολλάει τη ματωμένη σερβιέτα στον τοίχο κι άλλοτε την πετάει εκεί που πρέπει να την πετάξει. Η συμπεριφορά αυτή χρήζει μιας εξήγησης την οποία οι Κυρίες δυσκολεύονται να διατυπώσουν. Η πάσχουσα όμως από νοητική υστέρηση διευκρινίζει, το μεταφέρω με δικά μου λόγια,  ότι πετάει τη ματωμένη σερβιέτα εκεί που πρέπει να την πετάξει χάριν της δασκάλας Κυρίας, της αξιέπαινης επιμονής της να την κάνει άνθρωπο, φροντίδα που στέφεται με επιτυχία. Συγχαρητήρια, Κυρία! Κολλάει όμως τη ματωμένη σερβιέτα στον τοίχο λόγω της αποτυχίας της Κυρίας να την κάνει άνθρωπο – στο κάτω κάτω της γραφής, δεν υστερεί νοητικά; Αφού λοιπόν υστερώ νοητικά, όπως μου λες, μπορώ ανά πάσα στιγμή να κολλήσω τη ματωμένη σερβιέτα στον τοίχο και να σου τη σπάσω. Τι θα μου κάνεις, Κυρία, μήνυση;

Continue reading →