από το ‘Αβραάμ εγέννησε Ισαάκ’ (Γένεσις, ΚΕ, 20) στο Υπουργείο Μοναξιάς: η μεγατάση της συρρίκνωσης της συγγένειας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΥΤΗΝ και πολλές άλλες παρόμοιες προτάσεις που διαβάζουμε σε αρκετά κεφάλαια της Γενέσεως δεν μπορούσα να τις κατανοήσω για πολλές δεκαετίες. Μα πώς είναι δυνατόν ένας άνδρας να γεννήσει; Δεν είναι δυνατόν, κατά κανένα τρόπο. Ούτε η μελέτη του ποιμενικού τρόπου παραγωγής και της εξ αυτού προερχόμενης ποιμενικής πατριαρχίας με βοήθησαν. Με βοήθησε ένα βιβλίο του Μάρσαλ Σάλινς, Τι είναι (και τι δεν είναι) συγγένεια (εκδ του Εικοστού Πρώτου, μετ. Ν. Κούρκουλος, 2014 –  το πρωτότυπο 2013). Όχι μόνο με βοήθησε να κατανοήσω την πρόταση του τίτλου, με βοήθησε να σκέφτομαι και διαφορετικά. Διαβάζω αυτές τις μέρες ένα πολύ βασικό του βιβλίο (Πολιτισμός και πρακτικός λόγος) και μόλις το τελειώσω θα γράψω για τον Σάλινς.

ΩΣ ανθρωπολόγος, ο Σάλινς εξετάζει τη συγγένεια από τη σκοπιά του. Υπάρχει όμως και η ιστορική διάσταση του ζητήματος, την οποία παραβλέπει. Αυτή η διάσταση θα είναι το αντικείμενο του σημερινού σημειώματος. Υποστηρίζω ότι η έννοια της συγγένειας συρρικνώθηκε στις ποιμενικές κοινωνίες και κατά συνέπεια στον δυτικό πολιτισμό, που έχει ποιμενικές ρίζες. Μιας όμως και οι ρίζες του δεν είναι μόνο ποιμενικές αλλά και κοινοτικές, στον δυτικό πολιτισμό η συγγένεια εμφανίζεται και με μια ευρεία έννοια. Η συγγένεια είναι ένα πεδίο σύγκρουσης πολιτισμικής.

Continue reading