ο καπιταλισμός δεν θα ανατραπεί, δεν θα καταρρεύσει: θα συρρικνωθεί, θα μετεξελιχθεί, θα πάψει να υπάρχει χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΗ δεκαετία του 1840 ο Μαρξ, εντοπίζοντας και παρατηρώντας δύο τάσεις του βιομηχανικού καπιταλισμού, διατύπωσε δύο εκ διαμέτρου διαφορετικές προβλέψεις. Βλέποντας να κτίζεται το ένα εργοστάσιο μετά το άλλο, τον βιομηχανικό καπιταλισμό να επεκτείνεται και στην ηπειρωτική Ευρώπη και ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων να γίνονται προλετάριοι, υπέθεσε ότι η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού θα γίνει προλεταριάτο, το οποίο και θα εξαθλιώνεται συνεχώς. Παρατηρώντας όμως ότι οι μηχανές εκτοπίζουν τους εργάτες και βέβαιος ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστών, μεταξύ των βιομηχανικών κεφαλαίων, δεν θα παύσει ποτέ, όσο αν και κατά περιόδους θα αναστέλλεται ή θα περιορίζεται, υπέθεσε ότι η τάση του τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, η τάση της αντικατάστασης των εργατών με όλο και πιο εξελιγμένες μηχανές, χάριν της επιστήμης ασφαλώς, θα είναι εγγενής, μόνιμη.

ΑΠΟ αυτές τις δύο προβλέψεις, η πρώτη διαψεύσθηκε και μάλιστα παταγωδώς. Το είχε αντιληφθεί άλλωστε και ο ο ίδιος ο Μαρξ, όπως θα θα δούμε παρακάτω. Σήμερα, το βιομηχανικό προλεταριάτο είναι μια μικρή μειονότητα του πληθυσμού, έχει απωλέσει την τεράστια πολιτική ισχύ που απέκτησε κατά τον 20ό αιώνα και είναι διαιρεμένο, εξ αιτίας συγκρουόμενων ειδικών συμφερόντων. Είναι σαφές ότι η τάση της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής και ιδεολογικής συρρίκνωσης της βιομηχανικής εργατικής τάξης θα συνεχιστεί και θα ενταθεί κατά τις δύο, τρεις προσεχείς δεκαετίες.

Continue reading